همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : معمولا افرادي كه دوره هاي درماني و يا نقاهت طولاني مدت را در تختخواب طي مي كنند دچار زخم بستر مي شوند. در واقع زخم بستر در اثر فشارهاي بيش از حد طي زمان طولاني در قسمتي از بدن به وجود مي آيد و بسيار ضروري است كه سريع تشخيص داده شده و درمان شود. در اين مطلب مي توانيد در رابطه با چگونگي تشخيص و درمان زخم بستر اطلاعات كسب كنيد.

در صورتي كه مطالعه قسمت خاصي از اين مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوين ارائه شده در فهرست موضوعي زير، به موضوع دلخواه خود برسيد.

زخم بستر چيست؟
زخم بستر در اثر ايجاد فشار در طول مدت زمان طولاني در نقاط مختلف بدن ايجاد مي‌شود. محل تشكيل زخم‌ها و ميزان دردناكي آن‌ها به وضعيت فيزيكي بيمار و مدت زمان عدم حركت وي بستگي دارد و مي‌تواند به درجات مختلفي بروز كند.

تشخيص زخم بستر
زخم بستر با علائم و نشانه‌هايي همراه است كه مي‌توان از ميان آن‌ها به مواردي مانند: تغيير رنگ و بافت پوست بدن، ايجاد كبودي در محلي كه تحت فشار بوده، تشكيل كيست‌هاي چركين كرم رژودرم براي از بين بردن جاي زخم زير پوست، وجود التهاب در قسمتي از پوست، تغيير دماي نقطه خاصي از بدن و در برخي موارد علائمي شبيه به حساسيت پوستي اشاره كرد.

ميزان وخامت زخم بستر
با توجه به زمان تشخيص علائم، شدت و وخامت زخم بستر مي‌تواند درجات مختلفي داشته باشد. زخم بستر در مراحل اوليه و خفيف خود معمولا در لايه‌هاي خارجي پوست اتفاق مي‌افتد و با علائمي مانند درد، سوزش و خارش در قسمت‌هايي از پوست همراه است.
در مراحل پيشرفته‌تر بيماري زخم‌ها در لايه‌هاي عمقي‌تر پوست تشكيل شده و معمولا لايه‌هاي اپيدرمي پوست به علت تشكيل بافت‌هاي مرده به حالت تكه تكه در آمده و از سطح پوست جدا مي‌شوند. مي‌توان گفت: در اين حالت پوست حالتي شبيه به تاول به خود مي‌گيرد.
در مراحل وخيم‌تر بيماري لايه‌هاي عميق‌تر پوست و بافت‌ها دچار نكروز شده و زخم حالتي باز به خود مي‌گيرد. پيگيري روند درمان در اين مراحل بسيار ضروري است چرا كه اگر درمان به تعويق افتد، در مراحل حادتر حتي عضلات نيز درگير شده و استخوان‌ها نيز درگير مي‌شوند.

علل ايجاد زخم بستر
در ابتداي مطلب به صورت كلي بيان شد كه زخم بستر در اثر ورود فشار براي مدت طولاني در يك ناحيه از بدن ايجاد مي‌شود. اما عوامل ديگري نيز وجود دارد كه مي‌تواند بروز آن را تشديد كند در ادامه به ذكر برخي از اين عوامل مي‌پردازيم:
۱- اعمال پماد سوختگي فشار ثابت و براي زمان طولاني در قسمتي از بدن
۲- اصطكاك پوست در اثر برخورد با ملحفه‌هاي زبر
۳- عرق كردن براي مدت طولاني و عدم استحمام بيمار
۴- وجود هر نوع سوختگي در قسمتي از بدن
۵- سفت بودن تخت يا بالش و به طور كلي سطوح تكيه گاهي
۶- سرمازدگي
۷- عدم مصرف نرمال مايعات
۸- وجود هر نوع زخم در بدن
۹- عدم تحرك كافي در طول روز
۱۰- تغذيه نامناسب
۱۱- برخي بيماري‌هاي زمينه‌اي مانند؛ ديابت و بيماري‌هاي قلبي عروقي

نواحي مستعد زخم بستر
در بدن برخي نواحي و قسمت‌ها وجود دارد كه نسبت ابتلا به زخم بستر مستعد‌تر هستند. طبيعي است كه با دانستن نواحي مستعد زخم بستر و چك كردن و مراقبت هر روزه از اين نواحي، مي‌توان شانس ابتلا به بيماري را تا درصد بالايي در بيماران كاهش داد. اين نواحي شامل: پشت سر، كتف ها، ناحيه لگن و نشينمن گاه، پاشنه‌هاي پا (به علت قرار گرفتن طولاني مدت روي تخت)، پشت گوش ها، داخل آرنج‌ها و زير زانو (به علت احتمال تعريق) هستند.

راه هاي درمان زخم بستر
زخم بستر اگر در مراحل اوليه آن تشخيص داده شود به راحتي مي‌تواند در خانه درمان شود تا از بروز شرايط حادتر جلوگيري كند. در ادامه مي‌توانيد با برخي روش‌هاي درماني براي درمان زخم بستر آشنا شويد:
۱- روغن اسطوخودوس‌
مي‌توانيد گاز پانسمان را به روغن اسطوخودوس آغشته كنيد و در محل زخم قرار دهيد. اين روش را دوبار پانسمان زخم در روز تكرار كنيد.
۲- روغن نارگيل
روغن نارگيل را روي محل زخم ريخته و روي آن پانسماني قرار دهيد تا به خوبي جذب پوست شود. اين روش را دو بار در روز تكرار كنيد. روغن نارگيل التهابات ايجاد شده را به خوبي كاهش مي‌دهد. به ياد داشته باشيد كه از ماساژ دادن آن روي پوست بپرهيزيد.
۳- عسل
همچنين مي‌توانيد براي استفاده از اثرات شفابخش عسل آن را روي پوست قرا داده و پس از گذشت چيزي حدود ۳۰ دقيقه آن را شست و شو دهيد. عسل گرم بوده و گرماي حاصل مي‌تواند خون رساني به ناحيه زخم و در نتيجه روند بهبود را تسريع كند.
۴- آلوئه ورا
آلوئه ورا براي رفع عفونت احتمالي محل زخم بسيار مناسب است. مي‌توانيد از عصاره آلوئه ورا براي استفاده در محل زخم استفاده كنيد. مراحل استفاده مانند به كار گيري عسل است.
۵- سركه
سركه داراي خاصيت ضدعفنوني كنندگي بوده و مي‌تواند به بهبود و درمان زخم كمك كند. سركه را با آب مخلوط كرده و سپس بوسيله يك گاز استريل روي زخم بگذاريد.
۶- نمك
نمك حمام و يا آب شور نيز براي درمان زخم‌ها بسيار مناسب است. اين ماده هم چنين باعث مي‌شود لايه‌هاي شاخي شده و مرده سطح پوست جدا شود و از عفونت و التهاب زخم پيشگيري مي‌كند. براي استفاده از آب شور مي‌توانيد كمي نمك معمولي و يا نمك حمام را در آب حل كرده و با آن زخم را شست و شو دهيد.
۷- درمان‌هاي پزشكي
براي بهبود و درمان زخم بستر در درجات بالاتر و حادتر مي‌توان از پانسمان‌هاي قطره آهن فروزومال مخصوصي كه حاوي سلول‌هاي بنيادي هستند استفاده كرد. اين پانسمان‌ها امكان رشد و نمو بافت‌هاي از دست رفته را براي بيمار امكان پذير كرده و درمان زخم بستر بسيار موثر هستند. همچنين ليزردرماني نيز مي‌تواند انتخاب مناسبي به عنوان يك روش درماني براي زخم بستر باشد. حرارت حاصل از ليزر درماني مي‌تواند روند تقسيم سلولي را در محل آسيب ديده تحريك كرده و به بهبود زخم‌ها كمك شاياني كند.

چند نكته در خصوص درمان زخم بستر

به ياد داشته باشيد كه در انجام و به كارگيري هريك از روش‌هاي درماني گفته شده در بالا، هرگز از ماساژ دادن براي اعمال مواد درماني و درمان زخم بستر، روي زخم استفاده نكنيد. چرا كه هر گونه ماساژ باعث گسيختگي بيشتر بافت‌هاي آسيب ديده و پيشرفت بيماري مي‌شود.
جهت كمك به درمان زخم بستر رعايت يك رژيم غذايي سرشار از ويتامين به خصوص ويتامين A. ضروري است. چرا كه ويتامين A. در ايجاد سد دفاعي روي پوست جهت جلوگيري از حمله عوامل خارجي مفيد است. هم چنين مواد غذايي حاوي روي (زينك) نيز به بهبود بافت‌هاي آسيب ديده كمك قابل توجهي مي‌كنند.

به ياد داشته باشيد كه روزانه بايد محل آسيب ديدگي را شست و شو داد و پس از هر بار شست و شو به خوبي بايد پوست بيمار را به آهستگي خشك كرد. وجود هر گونه رطوبت و عرق در پوست به پيشرفت زخم بستر كمك مي‌كند.
در آخر نيز توصيه مي‌شود در صورتي كه بيماري داريد كه لوزالمعده براي مدت طولاني تحت بستري قرار گرفته است. حتما به صورت مرتب بدن وي را براي مشاهده علائم اوليه زخم بستر بازديد و معاينه كنيد تا بتوانيد در مراحل اوليه درمان را آغاز كنيد. چرا كه درمان زخم بستر در مراحل ابتدايي بسيار ساده بوده، اما اگر در مراحل وخيم تشخيص داده شود ممكن است به صورت يك بيماري مزمن و هميشگي شما را گرفتار كند.