درباره بيماري زرد زخم بدانيم

اكثر افراد در طول زندگي خود حداقل يكبار به عفونت هاي پوستي يا تحريكات پوستي مبتلا شده اند، يكي از شايع ترين انواع عفونت هاي پوستي زردزخم مي باشد.

زردزخم يك بيماري عفوني واگيردار است كه در قسمت هاي سطحي پوست ظاهر مي شود. اين بيماري ممكن است در تمام سنين رخ دهد ولي بيشترين شيوع آن در كودكان ۲-۶ سال كه در مناطق آب و هوايي گرم زندگي مي كنند و از نظر بهداشتي داراي شرايط مساعدي نمي باشند ديده شده است.

علائم و نشانه هاي بيماري

در ابتدا به شكل تاول‌هاي كوچك همراه با تب، خارش و ضعف و بي حالي مي باشد.

اين تاول ها به سرعت در مدت زمان كمتر از ۲۴ ساعت بزرگ شده تركيده و دلمه هايي زرد رنگ يا قهوه اي رنگ ايجاد مي كنند و با توجه به اينكه شايعترين نشانه اين بيماري خارش است تاول ها با خاراندن به آساني پاره شده و عفونت آن به قسمت هاي مختلف بدن سرايت كرده و سطوح بيشتري از پوست را درگير مي كند و با از بين بردن لايه هاي سطحي پوست را مانند سوختگي در برابر عفونت ها و ميكروب ها بي حفاظ مي كند نكته قابل توجه اين است كه اين بيماري به شدت مسري بوده و بر اثر تماس مستقيم فرد مبتلا به سرعت به ديگران منتقل مي شود.

اين عارضه پوستي در قسمت هاي مختلف صورت مانند كناره هاي بيني، اطرف گوش يا حتي دهان بروز مي كند. و در برخي مواقع ممكن است قسمت هاي تحتاني بدن از جمله دست ها و پاها را نيز گرفتار كند. باكتري هاي معروف پوستي كه اين بيماري را ايجاد مي كنند استافيلوكوك اورئوس و استرپتوكوك پيوژن و گاهي هر دو آن ها هستند كه هر دو به صورت طبيعي روي لايه هاي سطحي پوست سالم وجود دارند.

در كودكان بر اثر خراشيدگي پوست يا نيش حشرات داخل پوست شده و ايجاد عفونت مي كند و در بزرگسالان معمولا بعد از ابتلا به بيماري هاي خارش دار مانند شپش و گال و يا بوجود آمدن زخم روي بدن ديده شده است.

البته شايان ذكر است كه در برخي موارد زرد زخم بر روي پوست سالم نيز بروز مي كند كه به زرد زخم اوليه معروف مي باشد. و زرد زخمي كه بر روي پوست آسيب ديده نمايان مي شود زرد زخم ثانويه خوانده مي شود.
زرد زخم داراي انواع مختلفي مي باشد كه هر يك نشانه ها و علائم مخصوص به خود بروز مي نمايند.

زرد زخم نوع تاولي

باكتري استافيلوكوك طلايي كه عامل اصلي در ايجاد زرد زخم نوع تاولي مي باشد وقتي كه در اثر جراحت يا پاره شدن پوست، وارد بدن مي شود سمي به نام توكسين از خود توليد مي كند كه با حمله كردن و تاثير گذاشتن بر روي پروتئيني كه باعث به هم چسبيدن سلول ها مي شود شدت عفونت را بيشتر كرده و انتشار ميكروب را گسترش مي بخشد و از آنجائيكه به صورت تاول هاي ريز و درشت مي باشد به راحتي كنده شده و در نتيجه منطقه وسيعي از پوست را در گير مي كند.

بيشترين شيوع زرد زخم نوع تاولي در شيرخواران و كودكان زير دو سال مي باشد در اين نوع از زرد زخم تاول هاي ايجاد شده معمولا دردناك بوده و روي تنه بازو و ساق ظاهر مي شوند و به سرعت نيز گسترش پيدا مي كنند همچنين مدت زمان بيماري نسبت به نوع غير تاولي طولاني تر مي باشد.

زرد زخم تاولي به همراه علائم و نشانه هايي مانند تب، اسهال، ضعف و بي حالي بروز مي كند.

زرد زخم نوع غير تاولي

باكتري ايجاد كننده زرد زخم غير تاولي استرپتوكوك پيوژن مي باشد. اين بيماري عفوني معمولا با يك زخم كوچك قرمز رنگ بر روي صورت، بيني و اطراف دهان ظاهر مي شود. اين نوع زخم اگرچه ممكن است با خارش همراه باشد ولي بيمار هيچ گونه دردي احساس نمي كند.

اين زخم ها به سرعت پاره شده و ترشحات آبكي و چركي آن به صورت عسلي رنگ روي پوست دلمه مي شود. در مدت زمان كوتاهي اين ترشحات چركي از بين رفته و فقط لكه قرمز رنگ كوچكي باقي مي ماند و بعد از مدتي بدون اينكه نشانه اي از زخم روي پوست باقي بماند محو مي شود.
در زرد زخم غير تاولي علائمي مانند تب در كودكان كمتر ديده شده است ولي اگر شدت عفونت زياد باشد ممكن است باعث ايجاد تورم در گره هاي لنفاوي گردد.

اكتيما

زرد زخم علاوه بر نوع تاولي و غير تاولي داراي فرم جدي تري با نام اكتيما مي باشد. در اين زرد زخم عفونت به لايه دوم پوست نفوذ كرده و ممكن است گره هاي لنفاوي را در نقاط مختلف بدن درگير كند همچنين زخم هايي كه روي ساق و پا ايجاد مي شوند حاوي چرك بوده و كاملا دردناك مي شوند و در نهايت به زخم هاي عميق تبديل شده كه بعد از بهبودي كامل نيز اثر زخم باقي مي ماند.

يكي از مهمترين دلايل ابتلا به بيماري هاي عفوني پوستي رعايت نكردن بهداشت شخصي مي باشد براي جلوگيري از ابتلا به اين گونه بيماري ها بهتر است هنگام استحمام از آب گرم و صابون استفاده كنيد. به بريدگي ها و ضايعات پوستي كه در بدن ايجاد مي شود توجه داشته باشيد مخصوصا زخم هايي كه واكنش هاي آلرژيك دارند. براي خشك كردن صورت از حوله هاي كاغذي يك بار مصرف استفاده كرده و به بهداشت ناخن ها اهميت بدهيد.

زرد زخم بيماري خطرناكي نيست اما چنانچه در تشخيص بيماري تاخير ايجاد شود و براي درمان آن ديرتر اقدام شود سير بهبود بيماري طولاني شده و باعث ايجاد عفونت در لايه هاي عمقي پوست مي گردد . بافت هاي زيرپوستي را ملتهب كرده و با ورود باكتري به خون و گردش آن به داخل بدن تمام نقاط را مبتلا كرده و مي‌تواند زمينه ساز بيماري هاي خطرناك ديگري باشد و در صورت عدم بهبودي صدمات جبران ناپذيري را ايجاد كند.

عوارض ناشي از زرد زخم

گلومرولونفريت ( درگيري كليوي )
ممكن است به دنبال يك عفونت استرپتوكوكي مانند گلودرد يا زرد زخم غير تاولي گلومرولونفريت حاد ايجاد شود به اين ترتيب كه تقريبا در ۲۵ درصد موارد بعد از ۱۸ تا ۲۱ روز فيلترهاي ريز كليه درگير شده و ممكن است منجر به نارسايي هاي كليوي شود كه ورم صورت مخصوصا دور چشم ها، فشار خون بالا، درد مفاصل، وجود خون در ادرار و كاهش ادار از نشانه هاي نارسائي كليوي مي باشد. اين بيماري در بالغين ديده شده است و بهبودي كامل كمتر مشاهده شده است استفاده از آنتي بيوتيك ها از بروز اين بيماري جلوگيري نمي كند.

مننژيت

يكي ديگر از بيماري هايي كه از زرد زخم نوع تاولي ناشي مي شود و بيشتر در نوزادان ديده شده استمننژيت مي باشد. مننژيت با سر درد شديد، استفراغ و بالا رفتن ناگهاني تب آغاز مي شود و در نتيجه به التهاب پرده و مايع اطراف مغز و نخاع منجر مي شود. وقتي بيماري پيشرفت كند مغز متورم شده و گاهي خونريزي مي كند و در صورتيكه فورا مراحل درمان انجام نشود باعث آسيب مغزي و اختلالات يادگيري و همچنين كاهش بينايي و شنوايي مي گردد. و در ۱۰ درصد موارد منجر به مرگ مي شود.

سلوليت

يك بيماري نسبتا خطرناك كه از عوارض زرد زخم مي باشد سلوليت است كه بافت هاي زير پوستي را درگير كرده و به آنها صدمه وارد مي كند همچنين ممكن است به گره هاي لنفاوي آسيب زده و از طريق جريان خون در كل بدن منتشر شده و حيات شخص مبتلا را تهديد كند.

مراقبت و درمان

پزشكان براي درمان زرد زخم پمادهاي پوستي آنتي بيوتيك و يا آنتي بيوتيك خوراكي و در موارد حاد آنتي بيوتيك تزريقي را تجويز مي كنند. براي كاهش دادن سرايت بيماري و درمان عفونت هاي عمقي و همچنين جلوگيري از گلومرولونفريت حاد كه به دنبال زرد زخم غير تاولي يا استرپتوكوكي ايجاد مي شود درمان به وسيله آنتي بيوتيك هاي سيستميك آغاز مي شود.

براي درمان زرد زخم غير تاولي معمولا بنزاتين پني سيلين خوراكي تجويز مي شود. از آنجائيكه عامل بيماري زرد زخم تاولي در برابر درمان با پني سيلين مقاوم است اين نوع زرد زخم با دي كلوگزاسيلين( ۵۰۰ ميلي گرم روزي ۴ بار) و سفالكسين( ۵۰۰ ميلي گرم روزي ۴ بار )تحت درمان قرار ميگيرد. براي تميز كردن دلمه هايي كه بر اثر ترشحات زرد رنگ بر روي پوست ايجاد شده است مي توان ابتدا از كمپرس آب گرم استفاده كرده و سپس به منظور كاهش دادن سرايت بيماري به ديگران از داروهاي ضد عفوني كننده موضعي مانند بتادين يا كلروهگزيدين استفاده كرد.

اگر در فرد مبتلا به زرد زخم بعد از گذشت يك هفته از تجويز آنتي بيوتيك ها بهبود حاصل نشد مجددا به پزشك مراجعه كند و تحت نظر پزشك معالج طول درمان خود را كامل كند.

همچنين براي استفاده از آنتي بيوتيك هاي موضعي كه به صورت پماد (مانند موپيروسين)مي باشند بايد از دستكش هاي يك بار مصرف استفاده كرده و پس از آن دست ها را كاملا با آب و صابون بشوئيد.

همچنين براي نتيجه بهتر در طول درمان از خاراندن نواحي مبتلا به زرد زخم به شدت جلوگيري كرده و روي زخم ها را روزي ۱ الي ۲ بار با آب گرم و صابون شستشو دهيد و براي جلوگيري از سرايت به ديگران تمامي وسايل شخصي مانند ملحفه، حوله و … را كه با زخم برخورد داشته است با صابون و آب گرم شسته شود. بعد از آنكه زخم بهبود يافت مي توان قسمت هايي را كه لكه هاي زخم روي آن مشاهده مي شود با كرم نرم كننده مرطوب كرد.

منبع : سلامتي