- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 373 مشاهده
آشنايي با انواع عفونت هاي پوستي ( بخش دوم )
جذام
جذام بيماري مزمني است كه توسط نوعي باكتري ايجاد مي شود زمينه مساعد ژنتيكي، حساسيت فرد نسبت به باكتري وضعيت تغذيه اي و ميزان آگاهي فرد نسبت به روش هاي انتقال همه در بروز اين بيماري نقش دارند پس از تماس اوليه ممكن است سال ها طول بكشد تا علائم بيماري به شكل كلاسيك تظاهر پيدا كند. احتمال انتقال از طريق تماس مستقيم پوستي وجود دارد اما پوست سالم سد قابل اعتمادي در مقابل اين باكتري است و در صورت سالم بودن پوست انتقال بيماري تقريبا محال است. در منطقه اي كه جذام شايع است. خارهاي گياهان در انتقال بيماري نقش مهمي دارند لذا پوشيدن كفش در مناطق آلوده بسيار حائز اهميت مي باشد. هيچ مدركي دال بر انتقال جذام توسط نيش بندپايان وجود ندارد. قابل ذكر است كه برخلاف سل موارد ثبت شده محدودي از جذام در كادر پزشكي و غير پزشكي در تماس با بيماران جذامي وجود دارد. ترشحات بيني بيماران جذامي كه اغلب براي چند سال تشخيص داده نمي شوند منبع اصلي عفونت در جامعه است به طور كلي جذام از فرد به فرد انتقال مي يابد. ارتباط نزديك و صميمي با فرد دچار جذام، احتمال انتقال بيماري را تا 8 برابر افزايش مي دهد. راه ورود ميكروب، مخاط مجراي تنفسي فوقاني (عمدتاً بيني) است. لباس و رختخواب مشترك از راههاي مهم انتقال عفونت به شمار مي آيند. شير مادران جذامي نيز مي تواند ناقل بيماري باشد. در بيماري جذام آسيب عصبي به دو شكل رخ مي دهد:
1- آسيب سلول هاي حسي عصبي كه سبب از بين رفتن حس و فقدان تعريق در مناطق آسيب ديده پوستي مي شوند.
2- آسيب به اعصاب حركتي كه باعث اختلال در عملكرد عضلاني مي شود. در نتيجه عضلات ناحيه لاغر مي شوند و به علت نداشتن حس، عضو مربوطه دچار آسيب هاي مكرر مي شود.
جذام در ابتدا به صورت يك منطقه بدون حس بر روي پوست و يا يك ضايعه پوستي قابل مشاهده بروز مي كند. ضايعه به شكل مسطح، مختصر قرمز يا كم رنگ با قطر چند سانتي متر و حدود نامشخص تشكيل مي شود. گاهي گرفتاري به صورت ضعف يا بي حسي ناشي از درگيري عصب يا يك تاول، سوختگي يا زخم پا يا دست مي باشد.
جذام دو شكل باليني دارد :
1- جذامي كه فقط پوست و اعصاب محيطي را درگير مي كند. ضايعات قرمز با حدود مشخص و حاشيه برجسته، ضايعه خشك (فاقد تعريق) و فاقد حس و مو مي باشد. لاغري عضلات ناحيه مشهود مي باشد.
2- در فرم ديگر جذام بعد از تظاهرات جلدي مهم ترين شكايت بيماران گرفتگي و ترشح از بيني و خون دماغ شدن مي باشد. در نهايت استخوان هاي بيني تخريب مي شوند.
ضايعات پوستي متعدد، كوچك، متقارن و منتشر بوده وعمدتاً صورت، گوش، بيني، دست و پاها و كفل را درگير مي كنند. درگيري پوستي در نقاطي با دماي بالا مثل پوست سر، زير بغل، كشاله ران و ناحيه تناسلي مشاهده نمي شود در اين بيماران حس و رشد مو طبيعي است. ولي پوست نسبت به پوست نرمال ضخيم تر است و شيارهاي صورت عميق شده صورت بيماران شبيه «صورت شير» مي شود. سطح ضايعات براق است ريش ، موهاي ابرو و مژه ها وجود دارد (به ويژه قسمت خارجي ابروها) گاهي لاله گوش كلفت مي گردد. در اين فرم بيماري علائم عصبي ديررس بوده و در كف دست و پا ايجاد مي شود. درگيري استخوان هاي كوچك دست و پا به صورت پوكي، كيست و شكستگي منجر به بد شكلي مي شود.
عوارض جذام
آسيب به اعصاب محيطي در نهايت سبب فلج شدن دست و پا و كوري مي شود ضربه و عفونت هاي مكرر سبب از دست رفتن انگشتان يا انتهاي اندام ها مي گردد.
پيشگيري
در مورد جذام افراد زيادي در خصوص اقدامات پيشگيرانه مشغول به كار مي باشند با اين وجود هيچكدام از رويكردهاي موجود مثل واكسيناسيون BCG، واكسن باكتريايي و يا پيشگيري با داپسون به طور موسوم توصيه نمي گردد. جهت پيشگيري از انتقال عفونت مهمترين كارهايي كه مي توان انجام داد عبارتند از:
1) بيمار يابي و درمان بيماران
2) جدا نمودن اطفال از بيماران
3- آموزش بهداشت.
سل پوستي
سل پوستي ناشي از آلودگي به باكتري سل و در شرايط خاص واكسن BCG( كه فرم ضعيف شده باكتري است.) مي باشد. سل پوستي بيشتر در مناطقي با آب و هواي سرد و مرطوب وجود دارد. اگر چه اين بيماري در مناطق گرمسير هم ديده مي شود شرايط اجتماعي –اقتصادي پايين تا بروز بالاترسل پوستي همراه است. شيوع ايدز سبب افزايش ميزان عفونت سلي شده است:
سل پوستي به صورت هاي زير ممكن است تظاهر پيدا كند:
1- يك برجستگي قرمز متمايل به آبي كه روي پوست سر باز كرده و به شكل زخمي كه داراي ترشح مي باشد مشخص مي گردد.
2- ضايعاتي در اشكال و اندازه هاي مختلف كه معمولا بر روي سر و گردن ظاهر مي شوند. اين فرم بيماري تقريباً هميشه در افرادي كه قبلا با ميكروب سل تماس داشته اند ديده مي شود. احتمال پيدايش سرطان پوستي روي محل هاي زخم وجود دارد.
سل پوستي ممكن است بعد از درگيري ساير نواحي بدن مثل ريه، مفاصل و استخوان ها به وجود بيايد. در اين صورت باكتري توسط جريان خون يا لنف به پوست آورده مي شود. ندرتاً ممكن است سل به صورت اوليه در پوست تظاهر پيدا كند.
سياه زخم
اين بيماري ميان اكثر حيوانات وجود دارد ولي در علف خواران اهلي و وحشي شيوع بيشتري دارد. حيوانات از طريق خوردن مواد آلوده به عفونت شديدي مبتلا مي شوند تظاهر اين بيماري در حيوانات شامل خونريزي از بيني، دهان و روده مي باشد و در نهايت عفونت منتشر سبب مرگ حيوان خواهد شد. تماس مستقيم با حيوانات سبب آلودگي انسان خواهد شد. شغل هايي كه با دام و فراورده هاي دامي مثل پشم حيوانات سر و كار دارند بيشتر در معرض خطر هستند عمده راههاي انتقال به انسان، تماس پوستي، گزش حشرات، استنشاق و بلع مي باشد. يكي از راههاي انتقال اين بيماري در كشورهايي كه روش هاي سنتي استحمام دارند انتقال بيماري به دنبال كيسه كشيدن و استفاده از سفيدآب غير بهداشتي مي باشد.
سياه زخم پوستي به دنبال ورود باكتري به پوست از طريق بريدگي، خراش يا گزش حشرات ايجاد مي شود. سموم باكتري سبب ايجاد يك زخم سياه خونريزي دهنده با ترشحات ژلاتيني شكل مي گردد. ضايعات پوستي اغلب در نواحي رو باز به ويژه صورت، گردن، دست و بازو ديده مي شوند. معمولا زخم به صورت يك ضايعه منفرد است پس از تماس چند ساعت تا چند روز طول مي كشد تا ضايعه جلدي ايجاد گردد مهم ترين شاخصه زخم هاي اين بيماري «عدم وجود درد و حساسيت» مي باشد.
اگر به دنبال استنشاق اين باكتري وارد بدن شود تب بالا رونده، تنگي نفس پيشرونده، تنفس خشن با صدا، افت فشار خون و افت اكسيژن خون ا زجمله علائمي است كه بروز مي كند در نهايت پخش شدن باكتري در خون، مننژيت و خونريزي پرده هاي مننژ سبب مرگ مي شود. اين شكل از بيماري به ويژه در مسائل تروريستي حائز اهيمت مي باشد. درمان سياه زخم پني سيلين مي باشد در مورد دام آلوده بعد از كشتن دام بايد توجه داشت كه سوزاندن حيوان سبب پخش باكتري در هوا و ايجاد همه گير هاي وحشتناك غير قابل كنترل خواهد شد بنابراين بعد از دفن دام در اعماق زمين خاك رويي حتما بايد با آهك مخلوط شود تا بيماري كنترل شود.
منبع :