همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : بيماري ديسك گردن، مختص زندگي شهرنشيني است. در همه انسان‌ها فرايند فرسايشي ديسك بين ستون‌مهره‌ها از سن 30 تا 40 سالگي آغاز مي‌شود و ديسك به‌تدريج آب خود را از دست مي‌دهد و علاوه بر اينكه ارتفاع آن كاهش مي‌يابد، انعطاف‌پذيري‌اش نيز كمتر مي‌شود. عواملي هم كه به اين فرسايش سرعت مي‌بخشند و باعث بروز بيماري دردناك و ناتوان‌كننده‌اي به نام ديسك‌گردن مي‌شوند.
گردن به قسمتي از بدن مهره‌داران گفته مي‌شود كه بين سروتنه قرار مي‌گيرد و شامل نسج نرم در بيرون و ستون‌فقرات اعصاب گردني و بخشي از نخاع در قسمت وسط آن است. وزن سر را ستون‌مهره‌ و بخشي از آن را نيز عضلات اطراف تحمل مي‌كنند. ستون‌فقرات گردني، برخلاف ديگر مهره‌هاي بدن كه حركت كمي در كنار يكديگر دارند، كاملا متحرك است، بنابراين بيشترين ميزان چرخش و حركات به جلو و عقب را در گردن مشاهده مي‌كنيم. گردن از 7 مهره و 8 ريشه عصبي تشكيل شده است. اين 8 ريشه كنترل تنفس، حركات سر روي بدن و حركات دست را بر عهده دارند و بين هر 2 مهره، ديسك قرار گرفته است. ساختمان ديسك از يك حلقه بيروني و يك هسته مركزي تشكيل شده است. در اثر ساييدگي ديسك، به‌تدريج حلقه احاطه‌كننده پاره مي‌شود و هسته مركزي از محل پارگي بيرون مي‌زند. به اين برجستگي، فتق ديسك بين مهره‌اي مي‌گويند كه باعث فشار روي ريشه‌هاي عصبي و پديده درد آغاز مي‌شود. درد ناشي از ديسك، به دو شكل بروز مي‌كند.

درد مكانيكي
اين نوع درد، موضعي است و در خود ستون‌فقرات احساس مي‌شود يا اينكه خيلي نزديك مهره‌هاست. بيمار هنگام صبح و برخاستن از خواب، دردي احساس نمي‌كند و به‌تدريج و با افزايش فعاليت روزانه، بر شدت آن افزوده مي‌شود به طوري كه شب‌هنگام به اوج خود مي‌رسد.

درد پانسمان نقره براي سوختگي انتشاري
دردهاي ريشه‌اي يا انتشاري معمولا در ناحيه دست احساس مي‌شوند يعني مي‌توانند در شانه، بازو، ساعد و كف دست باشند. اين نوع درد در بالاي دست به صورت احساس برق‌گرفتگي و كوفتگي است و هرچه بيشتر به نوك‌انگشتان نزديك‌تر مي‌شويم، از ميزان آن كاسته و علايم بي‌حسي آشكار مي‌شود يعني وقتي بين انگشت سبابه و شست بيمار كاغذي قرار مي‌دهيم، به‌راحتي مي‌توانيم كاغذ را از بين انگشتانش خارج كنيم. پزشك از روي انگشت بي‌حس‌شده مي‌تواند پي ببرد كه آسيب به كدام ريشه عصبي وارد شده مثلا بي‌حسي انگشت وسط به معناي صدمه روي ريشه هفتم و بي‌حسي انگشت كوچك، نشانه صدمه به ريشه هشتم گردن است.

چرا به ديسك گردن مبتلا مي‌شويم؟
انسان‌ها شغل‌هاي متعددي دارند و براي انجام بعضي از اعمال بايد به مدت طولاني براي انجام آن خود را با شرايط تطبيق دهند. براي فهم بهتر به چند نمونه اشاره مي‌كنيم.
در صاحبان مشاغلي مثل دندان‌پزشكي، حروف‌نگاري، كاربران طولاني‌مدت رايانه كه لازم است براي تمركز و ديدن يك محل خاص مدت‌ها سروگردن را در وضعيت نامناسبي قرار دهند يا نمايندگي اسميت اند نفيو مشاغلي كه لرزش طولاني به گردن وارد مي‌كنند مانند كارگراني كه با دريل زمين را سوراخ مي‌كنند، به مدت طولاني نيروي زيادي به سرو گردن وارد مي‌شود و به آن صدمه مي‌خورد.
يكي از ورزش‌هاي كلاسيك در فرهنگ ما، كشتي است. كشتي‌‌گيران به دليل وضعيت خاص هنگام كشتي گرفتن مثل پل زدن و انجام بعضي از فن‌ها، فشار زيادي به ستون‌فقرات گردني‌شان وارد مي‌كنند. به همين دليل قبل از انتخاب ورزش كشتي بهتر است قوس كانال ستون‌فقرات از نظر استاندارد بررسي شود تا اگر در اثر آسيب، كانال كمي تنگ‌تر شود، عارضه چنداني پديد نيايد.
برخي از افراد هم به‌طور مادرزادي دچار ناهنجاري‌هاي ستون‌فقرات هستند.

تشخيص ديسك گردن
وقتي علايم و نشانه‌ها، ديسك‌گردن را نشان مي‌دهد، بايد بررسي‌هاي تكميلي آغاز شود. راديوگرافي ساده، ام‌آرآي و نوار عصب اطلاعات بيشتري مي‌دهد و با كنار هم قرار دادن يافته‌ها، تصميم درستي نيز براي درمان گرفته مي‌شود.

درمان نگهدارنده
با رعايت نكته‌هاي بسيار ساده و جزيي مي‌توان بيماري را درمان كرد. در بيرون‌زدگي ديسك، بلافاصله سيستم پانسمان كلاژن التهابي بدن فعال مي‌شود و بدن هم به‌طور خودكار آن را خنثي مي‌كند. ديسك گردن يك بيماري خودمحدودشونده است و با مداخلات بهينه‌سازي فرايند شغلي و وضعيت‌هاي مناسب هنگام كار بهبود حاصل مي‌شود. بي‌حركت‌ نگه‌داشتن گردن بسيار مفيد است زيرا فشار وارده كمتر مي‌شود و به مرور بيرون‌زدگي سر جاي اول خود برمي‌گردد. براي اين كار گردن‌بندهاي طبي وجود دارد. همچنين براي تقويت عضلات و قوي‌تر كردن آن مانورهاي ورزشي كمك مي‌كند تا روند سريع‌تر طي شود.
درمان جراحي
اگر بعد از درمان‌هاي نگهدارنده همچنان علايم بيماري ادامه يابد، درمان جراحي ضرورت مي‌يابد اما چه بيماراني به جراحي نياز دارند؟

افرادي كه نقص پيشرونده دارند يعني ديسك گردن آنقدر شديد است كه حتي در راه رفتن نيز دچار مشكل شده‌اند و احساس مي‌كنند هنگام راه رفتن، روي برف يا روي ابر قدم برمي‌دارند يا زمين مي‌‌‌خورند و دست‌هايشان قدرت انجام هيچ كاري ندارد و دچار نقص عصبي شده‌اند.
گروهي كه هيچ علايم عصبي ندارند، فقط از درد شديد و ناتوان‌كننده رنج مي‌برند و به درمان باوجود همه اقدام‌ها پاسخ نمي‌دهند و شدت درد باعث نمايندگي شركت لوهمن روشه افت كيفيت زندگي‌شان شده است.
براي برگرداندن بيماراني كه كاملا با استراحت بهبود مي‌يابند ولي وقتي به محل كارشان بازمي‌گردند، دوباره همه علايم آغاز مي‌شود، به جامعه و از سرگيري زندگي روزمره و عادي، اقدامات جراحي ضرورت مي‌يابد.

بهپو