- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 331 مشاهده
هم علت آن را نمي‌دانند و از عوارض آن بي خبرند. اين در حالي است كه يك خواب مناسب مي‌تواند روز بسيار بهتري را براي افراد با هر شغلي به ارمغان بياورد و يك خواب نامناسب مي تواند عوارض خطرناكي را براي سلامتي فرد در پي داشته باشد.
به گزارش : شايد برايتان عجيب باشد، ولي بايد بدانيد كم خوابي و بي خوابي به هر دليلي كه باشد، به طرز فوق العاده اي به سلامتي، فعاليت و ايمني شما آسيب مي رساند. اين روزها عوارض كم خوابي يكي از مشكلات عمده در جوامع انساني است.
دكتر محمدرضا شالبافان، روانپزشك در اين باره مي گويد:
خواب يكي از مهم‌ترين فرآيندهاي بدن براي تنظيم عملكرد و تجديد انرژي است كه بر اساس آخرين يافته‌ها، در همه موجودات زنده وجود دارد. در اين فرآيند بسيار مهم، بدن به كمترين ميزان انرژي مورد نياز خود مي‌رسد و سلول‌ها از جمله سلول‌هاي مغزي ضمن استراحت، فرصت كافي پيدا مي‌كنند تا براي فعاليت‌هاي روزانه، خود را آماده كنند. اما اگر اين فرآيند به خوبي انجام نشود، مي‌تواند عوارض جدي به همراه داشته پانسمان نقره براي سوختگي باشد و همين مساله بي‌خوابي را به عنوان يكي از شايع‌ترين و مهم‌ترين مشكلات روانپزشكي مطرح مي‌كند.
«بي‌خوابي» چيست؟
وقتي فرد براي مدت قابل توجهي، نتواند طوري بخوابد كه از خواب خود احساس رضايت داشته باشد و موجب ناراحتي و خستگي روزانه‌اش شود مبتلا به بي‌خوابي است. بي خوابي در هر دو جنس و سنين و طبقات اجتماعي مختلف ديده مي‌شود و مي‌تواند عميقا بر احساس فرد از خوشبختي تاثير منفي بگذارد.
خواب طبيعي چند ساعت است؟
خواب طبيعي افراد مختلف بر اساس عملكرد مغز و سازوكارهايي كه بدنشان با آنها تطابق پيدا كرده است مي‌تواند كاملا متفاوت باشد. به طور ميانگين ميزان خواب طبيعي اكثر افراد جامعه بين ۶ تا ۹ ساعت در ۲۴ ساعت شبانه روز است.
بعضي از افراد كمتر و بعضي بيشتر از اين ميزان مي‌خوابند، اما نكته بسيار مهم اين است كه افرادي كه سال‌هاست بدون هيچ مشكلي كمتر از اين ميزان مي‌خوابند و از خواب خود راضي هستند و در طول روز هم احساس خستگي و خواب آلودگي نمي‌كنند دچار مشكل نمي‌شوند. در واقع مغز و بدن بعضي افراد به گونه‌اي است كه نياز به خواب كمتري نسبت به ديگران دارد و اين به معناي بيمار بودن نيست.
عوامل بي‌خوابي كدامند؟
مهم‌ترين اعصاب و شايع‌ترين عوامل بي‌خوابي مشكلات روانپزشكي هستند. بسياري از مشكلات روانپزشكي از جمله افسردگي و اضطراب مي‌توانند منجر به مشكلات خواب شوند.
يكي ديگر از مشكلات شايعي كه مي‌تواند منجر به اختلال خواب شود مشكلات تنفسي است. بسياري از افراد در طول خواب دچار وقفه‌هاي تنفسي موقتي (آپنه خواب) مي‌شوند كه مي‌تواند خود را با خر و پف‌هاي شديد يا احساس خفگي نشان دهد. اين مشكل بويژه در مردان چاق كه گردن‌هاي كلفت و كوتاه دارند، افراد سيگاري يا افراد دچار مشكلات تيروئيد شايع‌تر است.مبتلايان به اين اختلالات به طور معمول نه‌تنها در به خواب رفتن، به خاطر اشتغال ذهني با افكار آزاردهنده مشكل دارند، بلكه در طول شب نيز خواب سطحي دارند، مداوم از خواب مي‌پرند و گاهي خواب‌هاي آزاردهنده مي‌بينند.
مشكلات متعدد ديگري نيز مي‌تواند منجر به اختلال خواب شوند، اما افرادي هم هستند كه بدون مشكل مهم رواني يا جسمي مدت‌هاست از بي‌خوابي رنج مي‌برند.
عوارض بي خوابي
آيت‌الله سيد‌حسن ضيايي ، محقق طب اسلامي درباره عوارض ناشي از بي خوابي مي گويد:
بي‌خوابي مزمن باعث بيماري‌ها و مشكلات گوناگون مانند سكته قلبي، فشار خون بالا، ديابت ، كاهش توجه، كاهش تمركز، اختلال در پانسمان كلاژن حافظه كوتاه مدت، اضطراب، افسردگي، اختلال در سيستم ايمني بدن، زود قبول كردن شكست، ناهنجاري‌هاي رفتاري، آسيب به خود و ديگران، برهم خوردن زندگي خوب، از كوره در رفتن، بي‌حوصلگي، نداشتن ارتباط صحيح با ديگران، داد و بي‌داد در بيداري و خواب و عدم رعايت الگوي بهداشت خواب (مثلاً هر وقت خوابتان آمد، همان وقت بخوابيد) مي شود.
خواب راحت با دستگاه
يكي از علل مهم خواب نامناسب، اختلال تنفسي است. اين اختلال اگر شديد باشد، بايد توسط دستگاه يا عمل جراحي درمان شود. البته تجويز چنين راهكارهايي بايد توسط متخصص يا فوق‌تخصص اختلالات خواب انجام شود، اما خوب است بدانيم اين روش‌ها و بويژه استفاده از دستگاه كمك تنفسي، از راه‌هاي مناسب بهبود خواب در اين افراد به شمار مي‌رود.
استفاده از اين دستگاه نه تنها منجر به بهبود خواب مي‌شود، بلكه ساير عوارض مشكلات خواب در اين افراد از جمله خطر مرگ‌و‌مير حين خواب را نيز كاهش مي‌دهد.
درمان دارويي اختلالات خواب
همان‌گونه كه ذكر شد در بسياري از موارد اختلالات روانپزشكي مي‌توانند در كنار ساير عوامل منجر به اختلال خواب هم بشوند.
نگراني درباره داروهاي خواب‌آوراين بيماري‌ها معمولا اگر درمان شوند پس از نمايندگي اسميت اند نفيو مدتي خواب فرد نيز بهبود مناسبي پيدا مي‌كند، اما در مواردي نياز هست كه در كنار داروي اصلي، حداقل براي مدت كوتاهي، فرد دارويي براي بهبود خواب خود دريافت كند. اما اگر فرد بدون مشكل جدي روانپزشكي دچار مشكل خواب است و با رعايت بهداشت خواب نيز هنوز خواب مناسبي ندارد، مصرف داروهاي خواب آور مي‌تواند به او كمك كند.
بسياري از مراجعان درباره داروهاي خواب‌آور نگراني‌هايي دارند كه مهم‌ترين آنها ترس از وابستگي به آن هاست. واقعيت اين است كه داروهاي خواب آور از سال‌ها پيش توسط روانپزشكان و ساير پزشكان تجويز مي‌شوند، اما در طول اين مدت داروها تغييرات قابل توجهي پيدا كرده‌اند.
داروهاي قديمي‌تر خواب آور ممكن بود خيلي زود اثر خود را از دست بدهند و فرد نياز داشته باشد براي رسيدن به اثر مناسب آنها را بيشتر مصرف كند. اما داروهاي فعلي خواب‌آور اگر تحت نظر روانپزشك و بر اساس نياز فرد و با مقدار مناسب تجويز شوند، نگراني زيادي در رابطه با مصرف بي‌رويه و وابستگي ندارند. البته همه داروها وقتي در حال مصرف با دوز درماني هستند نمي‌توان ناگهان آنها را قطع كرد و در صورت نياز، كاهش و يا قطع آنها بايد تحت نظر پزشك باشد.
خوشبختانه در حال حاضر داروهاي خواب‌آوري پانسمان suprasorb در ميان داروهاي روانپزشكي وجود دارند كه احتمال وابستگي به آنها تقريبا وجود ندارد، اما بسيار مهم است كه افراد بدانند خوددرماني در همه حوزه‌هاي پزشكي و بويژه در بي‌خوابي مي‌تواند منجر به عوارض ناگواري شود و بايد براي شروع و پيگيري درمان به روانپزشك يا پزشك فوق‌تخصص اختلالات خواب مراجعه كرد.
منابع: جام جم
منبع