- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 296 مشاهده
براي مديريت مناسب زخم ابتدا بايد از بررسي و شناخت بيمار شروع كرد و سپس به بررسي زخم وي پرداخت.
ارزيابي بيمار
عوامل موثر بر بهبود زخم:
1- بيماريهاي زمينه اي : مانند ديابت، اتوايمون، بيماريهاي عروقي، قلبي و مغزي
2- تغذيه: 50% بهبود زخم به تغذيه مناسب بستگي دارد.
3-داروها: كورتونها روند ترميم زخم را متوقف مي كنند و شيمي درماني زخم را بدتر مي كند.
4-روش زندگي : شغل ، بهداشت فردي، روحيه و روان بيمار
5- چاقي: چاقي باعث كاهش خونرساني به بافتها مي شود.
6- مصرف سيگار، الكل و مواد مخدر : باعث كاهش خونرساني به بافت مي شوند
7- تحرك بيمار: افراد بي تحرك مانند پاراپلژي بيشتر در معرض ابتلا به زخم و تاخير در بهبودي هستند.
8- مديريت درد بيمار: آستانه درد در افراد متفاوت است لذا در صورت ابراز درد توسط بيمار بايد درد وي كنترل شود . درد بر سيستم ايمني تاثير منفي دارد.
ارزيابي زخم:
1- ارزيابي محل زخم:
زخم فشاري بيشتر در نقاط فشاري مانند پس سر، تروكانتر، شانه ها ، باتكس و پاشنه پا ديده مي شود.
زخم ديابتي : بيشتر در ناحيه كف پا و انگشتان
زخم عروقي:
زخم عروقي ممكن است وريدي، شرياني يا مخلوطي از هر دون نوع باشد.
2- ارزيابي علت ايجاد زخم:
زخم حاد: زخمي كه در اثر تروما يا عامل شيميايي بوجود آمده مانند برش جراحي و دوره بهبودي آن كمتر از 6 هفته مي باشد.
زخم مزمن: وقتي كه بهبود زخم در زمان مورد انتظار به پايان نرسد و يا روند بهبودي زخم كند شده و به تاخير افتد.
انواع زخم ديابتي بر اساس علت:
الف- نروپاتيك در سن 50 سال به بالا و در ديابتي ها بيشتر در كف پا ديده مي شود
ب- ايسكميك در اثر انسداد نسبي يا كامل عروق پا كه با سونوداپلر تشخيص داده مي شود.
ج-نروپاتي و ايسكميك
3- نوع التيام زخم: اوليه ، ثانويه ، تاخيري
4- طول مدت زخم
5- ظاهر زخم
6- لبه هاي زخم : بررسي لبه هاي زخم به تشخيص علت زخم كمك مي كند.
موارد قابل مشاهده در لبه زخم عبارتند از:
A- كلوس يا پينه در اطراف زخم پاي ديابتي بشكل حلقه هاي سفيد رنگ (درمان دبريد با تيغ جراحي پس از هيدراته كردن با ژل)
B- لچ افتادگي يا ماسريشن به رنگ سفيد كه بدليل ترشحات زياد زخم است.(براي پشگيري از اين حالت مي توان از پماد زينك اكسايد روي لبه هاي زخم استفاده كرد)
C- لبه نامنظم : در زخم وريدي ديده مي شود.
D- لبه مشخص: در زخم شرياني
E- زخم با لبه برگشته بيشتر در بدخيمي ها ديده مي شود.
7- ترشح زخم
زخم هميشه ترسح داد. اما مهم ترين نكته اين است كه چنانچه اين ترسح كنترل نشود و با سطح پوست سالم تماس پيدا كند باعث تاثير نامطلوب بر آن مي شود.
انواع ترشحات زخم عبارتند از:
ترشح عفوني
ترشح بافت نكروزه بوي پياز يا سيب زميني گنديده مي دهد و به رنگ سايه يا خاكستري است.
ترشح Healing ترشح لزج و سروزي بابوي خاص كه نشان دهنده روند رو به بهبودي زخم است.
براي زخم پر ترشح بهتر است از پانسمان جاذب استفاده كنيم.
8- بافت و بستر زخم:
در بافت زخم معمولا چند قسمت به خوبي مشخص است اولين قسمت بافت نكروز بوده كه به رنگ سياه ديده مي شود و حاوي بافت مرده مي باشد وجود اين بافت باعث ايجاد عفونت و كند شدن روند ترميم زخم مي گردد.قسمت بعدي اسلاف (بافت زرد رنگ) مي باشد كه همان بافت نكروزه است كه با جدب اب تغيير رنگ داده و روي زخم را پوشانده است.از ديگر قسمتهاي قابل مشاهده مي توان به كالوس يا پينه، بافت درحال تكثير و روش يا اپيتليزاسيون و بافت گرانوله نام برد.
بررسي يك نمونه زخم و آناليز قسمتهاي مختلف آن:
اندازه گيري سايز زخم و ثبت مشخصات آن:
اندازه گيري و ثبت سايز و مشخصات زخم از اهميت زيادي برخوردار است. قبل از شروع هر گونه درمان و اقدامات درماني بايستي سايز زخم اندازه گيري و ثبت گردد.اندازه گيري سايز زخم به بررسي روند بهبودي زخم در روزهاي آينده كمك مي كند. ضمنا داشتن تصوير از زخم امكان مستند سازي و پرزنت اين زخم را در آينده فراهم مي نمايد.
براي اندازه گيري دقيق سايز بهتر است از خط كش استريل يا ورقه شفاف مدرج استفاده شود.خط كش هاي زخم داراي شكل هاي متنوعي هستند.
رايجترين روش اندازه گيري روش خطي يا روش ساعتي مي باشد.در اين روش، شما پس از اندازه گيري طولاني ترين طول، بزرگترين عرض، و بزرگترين عمق زخم آن را روي ساعتي فرضي اعلام مي نمايد.ساعت 12 اين ساعت به سمت سر بيمار و ساعت 6 آن به سمت پاي بيمار مي باشد.براي اندازه گيري عمق زخم و نقاط تونل دار بايستي از يك پنس يا سواپ استريل استفاده گردد.
اندازه گيري عمق زخم و بررسي وجود كانال در زخم و اندرماينينگ يا جداشدن زخم از لبه پوست
منابع:
wound http://www.woundsinternational.com/
http://woundcareadvisor.com/measuring-wounds/
صديقه آقايي