دكتر زخم|دكتر زخم - زنجبيل يكي از سالم‌ترين و البته خوشمزه‌ترين ادويه‌هاي كره‌‌اي است. اين ريشه‌ گياهي حاوي مواد مغذي و تركيبات زيست فعال است كه خواص بسيار زيادي نيز براي بدن و مغز انسان دارد كه از جمله مي‌توان به تسكين حالت تهوع، كاهش اشتها، كمك به درمان بيماري‌هاي حركتي و درد اشاره كرد. زنجبيل را مي‌توان به عنوان يك ادويه، به صورت خشك، به صورت تازه، عصاره يا روغن مصرف كرد. زنجبيل در كنار هل و زردچوبه در خانواده مواد خوراكي «Zingiberaceae» قرار دارد. اين گياه معمولا در هند، جامائيكا، فيجي، اندونزي و استراليا توليد مي‌شود. اگر به خواص زنجبيل علاقه‌مند شده‌ايد با ما همراه باشيد. در اين مطلب خواص، ارزش غذايي و نحوه مصرف و عوارضض اين ريشه خوراكي را شرح خواهيم داد.

---

در اين مطلب مي‌خوانيد:

• خواص زنجبيل
• ارزش غذايي زنجبيل
• زنجبيل در رژيم غذايي
• عوارض جانبي

---

مصرف انواع اغلب ميوه‌ها، سبزيجات و ريشه‌هاي خوراكي با كاهش خطر بسياري از بيماري‌ها و مشكلات سلامتي مرتبط با سبك زندگي همراه بوده است، يكي از آن‌ها زنجبيل است. تحقيقات علمي نشان مي‌دهند كه زنجبيل صد‌ها تركيب و متابوليت دارد كه برخي از آن‌ها ممكن است به سلامتي و بهبودي بيماري‌ها كمك كنند.

تركيبات فنلي موجود در زنجبيل به تسكين ناراحتي دستگاه گوارش (GI)، تحريك بزاق و صفرا و تحريك انقباضات معده در هنگام حركت مواد غذايي و مايعات كمك مي‌كند. همچنين، به نظر مي‌رسد زنجبيل اثرات مفيدي بر آنزيم‌هاي تريپسين و ليپاز پانكراس و افزايش تحرك دستگاه گوارش دارد. در نتيجه زنجبيل مي‌تواند به جلوگيري از سرطان روده‌بزرگ و يبوست كمك كند.

جويدن زنجبيل خام يا نوشيدن چاي زنجبيل يك درمان خانگي معمول براي تهوع در طول درمان سرطان است. به نظر مي‌رسد مصرف زنجبيل براي كاهش مشكل عروقي احساس تهوع هنگام حركت در خودرو نيز مفيد باشد، اما از استفراغ نمي‌تواند جلوگيري كند. مصرف زنجبيل براي رفع تهوع در دوران بارداري نيز با مشورت پزشك ايمن است.

در هنگام سرما، نوشيدن چاي زنجبيل راه خوبي براي گرم نگه داشتن خود است. اين ريشه‌ گياهي يك ديافوريتيك است، بدان معنا كه تعريق را تقويت مي‌كند و بدن را از درون گرم مي‌كند.

براي تهيه‌ي چاي زنجبيل در خانه، ۲۰ تا ۴۰ گرم زنجبيل تازه را خرد كنيد و آن را در يك فنجان آب گرم بريزيد. اضافه كردن يك تكه ليمو يا مقداري عسل باعث بهبود طعم و همچنين افزايش خواص اين چايي مي‌شود. به طور معمول اين افزودني‌ها سطح ويتامين ث را در چاي زنجبيل افزايش مي‌دهند و خواص ضد باكتريايي آن را تقويت مي‌كنند. به همين دليل اين چاي يك درمان طبيعي تسكين دهنده براي سرماخوردگي و آنفولانزا است.

يك مطالعه در دانشگاه جورجيا روي ۷۴ داوطلب انجام شد. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه مصرف مكمل زنجبيل درد عضلاني ناشي از ورزش را تا ۲۵ درصد كاهش مي‌دهد. زنجبيل همچنين براي كاهش علائم ديسمنوره (قاعدگي دردناكي) كه بسياري از خانم‌ها تجربه مي‌كنند، تاثير چشمگيري دارد.

زنجبيل قرن‌هاست كه براي كاهش عفونت و درمان شرايط التهابي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. يك مطالعه منتشر شده در مجله تحقيقات پيشگيري از سرطان گزارش مي‌دهد كه مكمل‌هاي زنجبيل، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در ۲۰ شركت كننده در اين تحقيق را كاهش داده است. اين گياه همچنين براي درمان التهاب مرتبط با آرتروز بسيار موثر و بي‌خطر است.

يكي ديگر از خواص زنجبيل كاهش احتمالي كلسترول، كاهش خطر لخته شدن خون و كمك به كنترل سطح قند خون است. اگرچه اثبات اين ادعا به تحقيقات بيشتري نياز دارد، اما در صورت اثبات، زنجبيل مي‌تواند به درمان بيماري‌هاي قلبي و ديابت كمك كند.

استرس اكسيداتيو و التهاب مزمن مي‌تواند روند پيري را تسريع كند. اين دو عامل به عنوان علل اصلي بيماري آلزايمر و كاهش قدرت شناخت مرتبط با سن شناخته مي‌شوند. برخي مطالعات در مورد حيوانات نشان مي‌دهند كه آنتي اكسيدان‌ها و تركيبات زيست فعال موجود در زنجبيل مي‌تواند پاسخ‌هاي التهابي در مغز را مهار كنند. همچنين شواهدي وجود دارد كه نشان مي‌دهد زنجبيل مي‌تواند عملكرد مغز را به طور مستقيم تقويت كند.

قدرت ضد باكتريايي زنجبيل ممكن است باعث درخشندگي دندان‌ها و زيباتر محلول پرونتوسان چيست شدن لبخند شما شود. تركيبات فعال موجود در زنجبيل به نام گينجرول، مي‌توانند از رشد باكتري‌هاي دهان جلوگيري كنند. اين باكتري‌ها همان مواردي هستند كه باعث بيماري پريودنتال (periodontal) مي‌شود كه يك عفونت جدي در لثه است.

علاوه بر پتاسيم، منيزيم و ويتامين B۶، زنجبيل مقداري منگنز نيز دارد. اين ماده‌ معدني براي سلامت اعصاب ضروري است. منگنز با كمك به شكل‌گيري و تحريك ترشح هورمون جنسي تستوسترون براي افزايش ميل جنسي و توليد اسپرم بسيار مهم است. درحالي‌كه مركز پزشكي دانشگاه مريلند اعلام كرده كمبود منگنز در افراد بسيار نادر است، اما اين مشكل مي‌تواند منجر به ناباروري و اختلالات نعوظ شود.

مصرف زنجبيل مي‌تواند با چين و چروك پوست مبارزه كند. اين ماده غذايي منبعي فوق‌العاده از آنتي اكسيدان‌هاست كه ضمن افزايش گردش خون، سموم سلول‌هاي پوستي را كاهش مي‌دهد و اثرات پيري را كندتر مي‌كند. همچنن زنجبيل به كاهش لكه‌ها و جوش‌هاي صورت كمك مي‌كند. اين گياه خواص ضد عفوني كنندگي دارد و مي‌تواند باكتري‌هاي روي سطح پوست و داخل منافذ را كه موجب تشكيل آكنه مي‌شوند را به حداقل بساند.

زنجبيل ريشه‌ي مو را تقويت مي‌كند، بنابراين مصرف آن به صورت خوراكي يا موضعي مي‌تواند از ريزش مو جلوگيري كند. اين گياه همچنين با افزايش جريان گردش خون مي‌تواند رشد مو‌ها را نيز تحريك و همزمان مو‌هاي شما را براق كند.
زنجبيل داراي خواص آنتي سپتيك طبيعي است و با شوره سر مبارزه مي‌كند. افزون بر آن، وجود آنتي اكسيدان‌ها در اين ريشه‌ گياهي، تا حد زيادي به درمان و جلوگيري از موخوره كمك مي‌كند.

استفاده از زنجبيل همراه با ورزش و يك رژيم غذايي سالم مي‌تواند به كاهش وزن كمك كند. يكي از منابع مطالعاتي معتبر نشان داد كه اين ريشه خوراكي، چاقي را در موش‌هايي كه داراي رژيم‌هاي غذايي حاوي چربي زياد بودند، سركوب مي‌كند. همينطور، يك بررسي ديگر به نقل از منبعي معتبر، دريافت كه مرداني كه بعد از خوردن غذا، يك دمنوش زنجبيل گرم مي‌نوشند، براي مدت طولاني‌تري احساس سيري مي‌كنند. حفظ تعادل قند خون نيز از دلايل ديگري است كه با مصرف زنجبيل، مانع از پرخوري مي‌شود.

زنجبيل انواع ويتامين‌ها و مواد معدني را در اختيار بدن قرار مي‌دهد. در جدول زير مي‌توانيد ارزش غذايي اين شركت وارد كننده بي بران ماده خوراكي را مشاهده كنيد.

در هر ۱۰۰ گرم از ريشه‌ زنجبيل
كالري	۷۹ گرم
كربوهيدرات	۱۷/۸۶ گرم
فيبر خوراكي	۳/۶ گرم
پروتئين	۳/۵۷ گرم
شكر	۰ گرم
سديم	۱۴ ميلي گرم
آهن	۱/۱۵ گرم
ويتامين سي	۷/۷ گرم
پتاسيم	۳۳ ميلي گرم

ساير مواد مغذي موجود در زنجبيل عبارتند از:

زنجبيل تازه يا خشك را مي‌توان بدون اضافه كردن نمك يا شكر، در غذا يا نوشيدني‌ها براي طعم‌دهي استفاده كرد. از آنجايي كه غالبا زنجبيل در مقادير كمي مصرف مي‌شود، كالري، كربوهيدرات، پروتئين يا فيبر قابل توجهي به بدن اضافه نمي‌كند.

ساير تركيبات ضد التهابي و آنتي‌اكسيدان‌هاي موجود در زنجبيل كه براي سلامتي مفيد هستند، شامل گينجرول، بتاكاروتن، كيسايسين، كافئين اسيد، كوركومين و ساليسيلات است. زنجبيل با انواع مختلفي از غذا‌هاي دريايي، پرتقال، طالبي، گوشت مرغ، كدو تنبل، ريواس و سيب به خوبي جفت مي‌شود. هنگام خريد زنجبيل، توجه كنيد نبايد روي آن لك يا چروك مشاهده شود و عطر و بوي قوي‌اي داشته باشد.
زنجبيل تازه را در يك كيسه‌ پلاستيكي بسته بندي كنيد و در يخچال يا فريزر قرار دهيد. قبل از استفاده آن را پوست بگيريد يا رنده كنيد و به مقدار مناسب در هر ماده‌ غذايي يا نوشيدني اضافه نماييد. شما همچنين مي‌توانيد از زنجبيل خشك شده نيز استفاده كنيد. در اكثر دستور‌ پخت‌هاي غذا، يك هشتم قاشق چايخوري از اين ادويه مي‌تواند جايگزين زنجبيل رنده شده و تازه شود.

زنجبيل اسپري براي زخم به دليل گرما و خواص آنتي اكسيداني كه دارد براي جلوگيري از سرماخوردگي و تقويت ايمني بدن در زمستان بسيار مفيد است. اين گياه خارق‌العاده در تركيب با دارچين مي‌تواند خواص بيشتري نيز ارائه كند. طبع هردوي اين گياهان گرم و خشك است، بنابراين در رفع سردي از بدن بسيار كارآمد خواهند بود.

برخي از خواص دمنوش زنجبيل و دارچين عبارتند از:

۱. مقداري زنجبيل تازه را به صورت ورقه ورقه خرد كنيد.
۲. چند چوب دارچين را با آب سرد بشويد و به تكه‌هاي يك سانتيمتري خرد كنيد.
۳. كمي آب جوش در فنجان بريزيد و زنجبيل و دارچين را به آن اضافه نماييد. درب فنجان را بگذاريد و صبر كنيد.
دمنوش شما بعد از ۱۵ تا ۲۰ دقيق آماده است. براي طعم‌دهي بيشتر مي‌توانيد از عسل يا ليمو استفاده كنيد.

سازمان غذا و داروي ايالات متحده (FDA) زنجبيل را يك ماده‌ افزودني خوراكي مي‌داند كه به طور كلي بي‌خطر است. زنجبيل براي بسياري از افراد عوارض جانبي خاصي ندارد يا با عوارض جانبي ناچيز همراه است. با اين‌حال، در برخي موارد مصرف زياد آن با عوارضي از قبيل تشديد رفلاكس اسيد معده، التهاب در دهان و اسهال همراه است.

ميزان موثر بودن زنجبيل براي بدن و همچنين عوارض جانبي آن به موارد زيادي بستگي دارد، اما به طور كلي توصيه مي‌شود كه افراد روزانه بيش از ۴ گرم از آن را مصرف نكنند، اين ميزان در دوران بارداري حداكثر يك گرم است.
مادران باردار و افرادي كه به سنگ صفرا، ديابت يا اختلال در لخته شدن خون مبتلا هستند، بايد قبل از مصرف زنجبيل يا افزايش ميزان مصرف آن با پزشك خود مشورت كنند. زنجبيل و مكمل‌هاي مبتني بر آن نبايد با آسپرين يا ساير دارو‌هاي رقيق كننده‌ خون مصرف شوند.

خواص زنجبيل براي سلامتي بسيار زياد است و همانطور كه ديديد، مي‌تواند به معالجه‌ بسياري از بيماري‌ها كمك كند. براي اطلاع بيشتر از خواص دارويي اين ريشه خوراكي توصيه مي‌كنيم مطلب خواص دارويي زنجبيل براي سلامتي را مطالعه نماييد. نظر شما در مورد خواص زنجبيل چيست؟ آيا اين ماده خوراكي در رژيم غذايي ژل ايكس پرونتوسان شما جاي دارد؟ آن را به صورت دمنوش استفاده مي‌كنيد يا ادويه؟ فراموش نكنيد نظرات و پيشنهادات خود را با ما و ساير همراهان دكتر زخمبه اشتراك بگذاريد.

برگرفته از: medicalnewstoday ،webmd ،healthline