همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش درد مفصل شست پا در نتيجه بيماري‌هايي از جمله آرتروز، آسيب ديدگي و برآمدگي انگشت شست پا به وجود مي‌آيد. اين درد مي‌تواند در فعاليت‌هاي روزمره همانند پياده روي اختلال ايجاد كند.

مفصل متاتارسوفارنژيال (MTP) انگشت شست را به پا متصل مي‌كند. اين مفصل براي حمايت از بدن و به حركت در آوردن شست پا بسيار حياتي است و اين امكان را براي پنجه پا فراهم مي‌آورد تا به راحتي جمع و باز شود. هنگام پياده روي يا دويدن به فرد كمك مي‌كند كه به سمت جلو حركت كند.

بيماري‌هايي كه بر مفصل متاتارسوفارنژيال MTP اثر مي‌گذارد مي‌تواند سبب درد و ورم اطراف انگشت شست پا شود. درد در اين مفصل حركت در اين ناحيه را محدود كرده و از توانايي فرد براي پياده روي مي‌كاهد.

در اين مقاله تعدادي از علت‌هاي درد مفصل انگشت پا و نحوه درمان آن را توضيح خواهيم داد.

دلايل درد
علت درد شست پا به ويژه درد مفصل ممكن است شامل موارد زير شود:
• آرتروز
آرتروز يكي از انواع التهاب مفصل است كه در صورت ضعيف شدن غضروف‌ها در مفاصل رخ مي‌دهد.

هنگامي كه آرتروز در پا اتفاق مي‌افتد معمولا بر مفصل MTP در انتهاي انگشت شست اثر مي‌گذارد.

با گذشت زمان آرتروز در مفصل شست پا موجب فرسودگي و تضعيف غضروف شده و استخوان‌ها به يكديگر ساييده مي‌شوند. ساييدگي و اصطكاك پيوسته سبب درد مفصل شست و التهاب شده كه راه رفتن را كمي با چالش پماد آلفا و دشواري مواجه مي‌سازد.

برآمدگي‌هاي استخواني به نام bone spurs نيز ممكن است بوجود آيند. اين مشكل و آرتروز سبب بيرون زدگي استخوان شست مي‌شوند و سبب محدود شدن حركت انگشت شست مي‌شود. اين حالت يكي از عوامل بروز درد شست پا است.
• نقرس
نقرس نوع ديگري از آرتروز است. اين مشكل زماني ايجاد مي‌شود كه اسيد اوريك در مفاصل تشكيل كريستال مي‌دهد.

اسيد اوريك ماده زائدي است كه قبل از عبور از كليه‌ها و خروج از بدن به عنوان ادرار، از جريان خون نيز عبور مي‌كند.

سطح بالاي اسيد اوريك مي‌تواند منجر به كريستالي شده و تشكيل رسوبات كوچك شود. هنگامي كه اين اتفاق در مفصل مي‌افتد، مي‌تواند خيلي دردناك باشد.

در بسياري از موارد، علائم اوليه نقرس در مفصل شست پا آشكار مي‌شود، درست همانجايي كه سبب درد‌هاي شديد و تورم مي‌شود. بر اين اساس يكي از دلايل علت درد شست پا مي‌تواند نقرس باشد.

نقرس نيز ممكن است به ساير بخش‌هاي بدن گسترش پيدا كند. با گذشت زمان مي‌تواند سبب ايجاد برآمدگي و توده‌هايي زير پوست شود.
• آسيب ديدگي در انگشتان پا
جراحات بسياري مي‌توانند انگشت شست پا را تحت تاثير قرار دهند. و سبب درد در مفصل شست پا شوند. استفاده بيش از حد از آن مي‌تواند سبب مو برداشتن يا يك ترك كوچك در استخوان شود كه حاصل از نيروي تكرار شونده ايجاد مي‌شود.

رگ به رگ شدن يكي از ديگر علل شايع درد مفصل شست پا است. رگ به رگ شدن يا در رفتگي زماني رخ مي‌دهد كه رباط‌هاي شست پا، پاره شده يا كشيده شوند.

در بعضي موارد اين ممكن است به علت آسيب ناشي از مدل كلاغي راه رفتن باشد كه به دليل فشار بيش از حد روي انگشت شست پا ايجاد مي‌شود.

اين آسيب ديدگي‌ها مي‌تواند سبب تورم و درد شست پا شود.

• انحراف انگشت چسب زخم بستر شست پا (Bunion)
انحراف شست پا يا بونيون يك توده استخواني است كه به آن قوز شست پا و كجي شست هم مي‌گويند كه در امتداد قسمت داخلي مفصل MTP ايجاد مي‌شود. اين بر آمدگي موجب تورم اطراف و درد شست پا مي‌شود.

برخي مواقع نيز مي‌تواند منجر به سفتي و محدوديت انعطاف پذيري پا شود. گاهي اوقات شست ممكن است شروع به پيش روي در انگشت دوم كند كه در اين صورت تغيير شكل هالوس والگوس (hallux valgus) ناميده مي‌شود. اين وضعيت ممكن است ناشي از پوشيدن انواع خاصي از كفش‌ها يا حتي كفش پياده روي باشند.

انحراف انگشت شست مي‌تواند براي هر فردي اتفاق بيفتد، اما در افرادي كه كفش‌هايي نوك تيز و بسته مي‌پوشند بيشتر رخ مي‌دهد. بسياري از افرادي كه از اين كفش استفاده مي‌كنند از درد انگشت شست پا گلايه مي‌كنند.

• سزاموئيديتيت (Sesamoiditis)
سزاموئيديت التهاب در استخوان‌هاي سزاموئيد و اطراف تاندون ناشي از استفاده بيش از حد از انگشت شست است.

استخوان سزائوميد در پا زير مفصل MTP قرار دارد. تاندون‌ها به اين استخوان‌ها متصل مي‌شوند و حركت در اين ناحيه را تامين مي‌كنند.

سزاموئيديت در پا مي‌تواند سبب درد در شست پا شود. همچنين منجر به تورم، كبودي يا مشكل در حركت دادن شست شود.

تشخيص درد شست پا
براي تعيين علت دقيق درد مفصل شست پا، يك معاينه فيزيكي كه توسط پزشك انجام مي‌شود نياز است، همچنين از شخص درباره علائم، سبك زندگي، دارو و آسيب ديدگي‌هاي اخير سوالاتي را مطرح مي‌كند.

پزشك ممكن است انعطاف پذيري انگشت پا را به كمك خم كردن آن به سمت بالا و پايين تست كند. همچنين به دنبال شواهدي از انحراف استخوان و تورم در اين ناحيه است تا بتواند علت درد شست پا را تشخيص دهد

در نهايت، پزشك نقاط حساس پا و پوست را براي وجود مري انسان هر گونه زخمي بررسي خواهد كرد.

در برخي از موارد ممكن است لازم به عكس راديولوژي از شست پا باشد. اين تصوير برداري به پزشك كمك مي‌كند تا محل و ميزان آسيب يا هر نوع تغيير شكل را ارزيابي كند.

بسته به علت اصلي درد، شايد نياز باشد آزمايش‌هاي بيشتري انجام شود. به عنوان مثال آزمايش خون مي‌تواند سطح اسيد اوريك در جريان خون را اندازه گيري كند تا به تشخيص نقرس كمك كند.

درمان درد مفصل شست پا
نوع درمان كاملا وابسته به علت درد مفصل شست پا است.

در بسياري از موارد پزشكان يك مسكن درد مانند دارو‌هاي ضد التهاب غير استروئيدي را تجويز مي‌كنند.

همچنين اين دارو‌ها به كاهش تورم در ناحيه دردناك نيز كمك مي‌كنند. به ندرت اين احتمال وجود دارد كه يك پزشك دارو‌هاي كورتون را براي كاهش التهاب توصيه كند.

ايجاد تغييرات در سبك زندگي نيز ممكن است ضروري باشد. براي مثال، جهت درمان بيرون زدگي شست پا از شخص در خواست مي‌شود تا كفش‌هاي طبي به پا كند. پوشيدن كفش‌هايي با نوك گرد و داشتن فضايي اضافي در جلو نيز گزينه خوبي براي افراد مبتلا به عارضه درد مفصل شست پا است.

در صورتي كه آسيب ديدگي ناشي از فعاليت خاصي باشد بهتر است از انجام آن ورزش يا فعاليت تا زمان بهبود آسيب ديدگي خود داري كرد. به عنوان مثال براي درمان انگشت انحرافي پا احتمالا از ورزشي كه موجب آسيب ديدگي آن مي‌شود تا زمان بهبود كامل بايد خود داري نماييد.

در برخي موارد نيز كاهش وزن براي كاهش فشار روي انگشت ضروري است تا از درد انگشت شست پا را كم كند.

درمان‌هاي ديگر ممكن است براي بيماري‌هاي خاصي همانند آرتروز و نقرس لازم باشند. فيزيوتراپي نيز به افرادي كه دچار التهاب مفصل شده اند، كمك مي‌كند و تا حدودي اين مكل را كنترل مي‌كند.

در كرم رژودرم براي گوشت اضافه موارد نادر نيز لازم است كه جراحي انجام شود مثلا براي برداشتن بر آمدگي انگشت شست يا ترميم مفصل.

پيشگيري از درد مفصل شست پا
تعدادي از راهنمايي‌ها جهت پيشگيري از درد مفصل شست پا عبارتند از:

• كنترل وزن ايده آل

• انجام تمرين ورزشي منظم، اما بدون فشار اضافي روي مفصل MTP

• اجتناب از پوشيدن كفش‌هاي تنگ به ويژه نوك تيز

• به پا كردن كفش و صندل مناسب به هنگام آسيب ديدگي و كفش ايمني در انباري
چه زماني بايد به ملاقات يك پزشك برويد
در مواردي كه درد شست پا خفيف است و در طي زمان بهبود مي‌يابد اغلب نيازي به مراجعه به پزشك نيست. بسياري از رگ به رگ شدن‌ها با يك دوره استراحت بهتر مي‌شوند.

با اين حال، اگر علائم پس از ۳ روز بهبود نيافت، بهترين كار مراجعه به پزشك است، زيرا اين درد مي‌تواند نشان دهنده مشكلات جدي تري باشد. همچنين در صورتي كه درد شديد يا ناگهاني و بدون علت است بايد به ملاقات يك پزشك برويد.

كلام آخر
درد مفصل انگشت شست پا مي‌تواند بر اثر يك ضربه، بيماري مزمن يا فشار شديد به وجود آمده باشد كه به مرور زمان ايجاد شده است. در اكثر موارد علت ايجاد كننده به سادگي قابل درمان است.

برخي از آسيب ديدگي‌ها را مي‌توان با استراحت و مسكن درمان كرد. با اين وجود، بعضي از بيماري‌هاي مانند آرتروز نيازمند راه حل‌هاي بلند مدت هستند.

با ايجاد تغييراتي ساده در سبك زندگي مي‌توان خطر آسيب ديدگي‌ها احتمالي و درد مفصل شست پا را كاهش داد، تغييراتي نظير به پا كردن كفش مناسب.

هر فردي كه از درد مفصل شست پا رنج مي‌برد و اين درد در طي زمان بد‌تر مي‌شود يا از بين نمي‌رود بايد به پزشك متخصص مراجعه كند.

درمان درمان تاول سوختگي با آب جوش خانگي كاهش درد انگشت شست پا
قرار دادن بسته يخ روي انگشت شست پا مي‌تواند درد را تا حدي آرام كند. استفاده از مسكن‌هاي معمولي كه در صورت لزوم باعث آرام‌تر شدن درد انگشست شست پا مي‌شوند. همچنين ضروري است از كفش مناسب استفاده شود.


منبع: فراديد