همه چيز در مورد پزشكي

نام ديگر: فلفل فرنگي

نام علمي: Capsicum annuum

نام‌‌هاي عمومي: Cayenne pepper, Capsicum, Chili pepper, Red pepper, American pepper

نام انگليسي: Bell Pepper

نام عربي: فلفل احمر

نام فرانسوي: Piment des jardins

نام آلماني: Roter guinea pfeffer

نام‌ مترادف: Capsicum frutescens

نام خانواده: Solanaceae (سيب‌زميني)

منشأ جغرافيايي

فلفل در نواحي مختلف ايران، به‌ويژه نواحي شمالي كشور كشت مي‌شود.

همچنين بومي نواحي گرمسير آمريكاست.

امروزه در جنوب شرقي آسيا، چين، شرق ايتاليا و مكزيك كشت مي‌گردد.

گياه‌شناسي

فلفل گياهي است علفي و يكساله، به ارتفاع تا 60 سانتي‌متر.

برگ‌هاي اين گياه بيضي‌شكل، نوك‌تيز و به صورت منفرد، روي ساقه قرار دارند.

گل‌هاي فلفل به رنگ سفيد يا مايل به زرد و ميوه آن كه اكثراً مخروطي شكل است، داراي اندازه‌هاي مختلف و به رنگ سبز يا قرمز مي‌باشد كه پس از رسيدن، مزه‌ بسيار تندي پيدا مي‌كند.

ميوه‌ پانسمان نقره براي سوختگي فلفل، داراي تعداد زيادي دانه‌هاي سفيدرنگ در داخل خود مي‌باشد.

قسمت مورد استفاده فلفل، ميوه‌هاي آن است كه در صنايع غذايي و دارويي، مصرف بالايي دارد.

تركيبات مهم

فلفل شامل 1/5 درصد تركيبات تند و سوزاننده به نام اولئورزين است.

مهم‌ترين تركيب اولئورزين، به نام كاپساايسين است كه ساختمان فنلي دارد و بسيار تند و سوزاننده بوده و به ميزان 2 درصد در فلفل وجود دارد.

ساختمان شيميايي آن شبيه اوژنول موجود در ميخك است. هرچه هواي محل كشت آن گرم‌تر باشد، اين ماده بيشتر توليد شده و فلفل تندتر مي‌شود.

كاپساايسين، به قدري تند است كه حتي با رقيق كردن آن، به ميزان يك در يازده ميليون در محلول آبي، قابل تشخيص است.

تركيبات مهم ديگر فلفل، شامل كاروتنوئيدها، ويتامين‌هاي A و C و مقدار كمي اسانس مي‌باشد.

داروشناختي و اثرات مهم

از قديم، فلفل را به عنوان ضدآسم، ضدتب، درمان عفونت‌هاي دستگاه تنفسي، مشكل هضم غذا، مرهم و ضدسرطان مصرف مي‌كردند.

ماده‌ اصلي آن، كاپساايسين، داراي خاصيت محرك، ضددردهاي عصبي موضعي، ضدورم، ضدآرتريت و ضدروماتيسم است.

مصرف خوراكي فلفل، داراي خواص محرك گردش خون، ضداكسيدان، كاهش‌دهنده‌ كلسترول و چربي خون است (كه با اين اثر مي‌تواند باعث جلوگيري از تنگي و گرفتگي عروق شود).

همچنين داراي خاصيت كاهش چسبندگي پلاكت مي‌باشد كه با اين عمل، از لخته شدن خون و ايجاد سكته، جلوگيري مي‌كند.

پژوهش‌هاي كلينيكي جديد نشان داده است كه مصرف كرم‌هاي حاوي 0/75- 0/25 درصد كاپساايسين به صورت موضعي تا چهار بار در روز مي‌تواند در كاهش دردهاي آرتريت، روماتيسم و كاهش آثار پسوريازيس، مؤثر باشد.

اين آثار نيز با خوردن فلفل و گنجاندن آن در رژيم روزانه، مي‌تواند بر بدن اعمال گردد.

پانسمان suprasorb

فوايد و مضرات فلفل و عوارض جانبي

فلفل جزء گياهان بدون خطر است، ولي ممكن است در بعضي افراد ايجاد حساسيت كند.

همچنين مصرف بيش از اندازه آن، ممكن است باعث التهابات روي پوست بدن، غشاي مخاطي و مخاط معده و روده گردد.

مهم‌ترين اثرات گزارش‌شده

ضد درد، ضد چسبندگي پلاكت‌ها، ضد ميكروب، ضد سرطان، ضد سم، ضد اكسيدان، ضد نفخ، ضد پسوريازيس، ضدورم، ضد نيتروزآمين، ضد تب، ضد احتقان، قابض، توليد برادي كاردي، بازكننده برونش‌ها، آنتاگونيست كلسيم، محرك گردش خون، ادرارآور، هضم‌كننده، معرق، كاهنده چربي خون، حل‌كننده فيبرين، حشره‌كش، ملتهب‌كننده، مقوي معده، گرمازا و نگهدارنده آب در بدن.

نكات قابل توجه

فلفل داراي گونه، واريته و هيبريدهاي مختلفي است كه از نظر شكل، اندازه و تندي با هم اختلاف دارند و تعدادي از آنها را در ايران داريم.

كليه فلفل‌هاي تند، به دليل داشتن ماده‌ كاپساايسين از نظر خواص، مشابه هستند.

دو نوع از پرمصرف‌ترين فلفل‌هاي كاشتني در ايران شامل فلفل سبز با نام علمي C.A.Var. Longom و فلفل دلمه با نام علمي C.A.Var. Grossum است. فلفل دلمه ماده تند ندارد.

چون بسياري از خواص فلفل قرمز، مربوط به ماده‌ تند آن مي‌باشد، فلفل‌هاي شيرين كه حاوي مقادير كم از اين ماده يا بدون اين ماده هستند، همه آثار فلفل تند را ندارند.

يكي از محصولات دارويي مهم فلفل قرمز مشمع طبي آن است.

براي اين منظور عصاره فلفل را با غلظت حدود 3-2 درصد به همراه چند ماده ديگر روي لايه‌اي از پارچه يا پلاستيك به صورت لايه‌اي نازك قرار داده و به اندازه‌هاي مختلف، بسته‌بندي مي‌كنند.

اين مشمع طبي، براي دردهاي موضعي و اسكلتي، مانند دست، پا و كمر مفيد است.

براي اين كار اندازه‌ مورد نظر را انتخاب يا از صفحات بزرگ مشمع، برش مي‌دهند و روي موضع محل درد مي‌چسبانند.

ضمن پانسمان كلاژن دو سه روز، عصاره فلفل باعث تحريك و پرخوني موضع شده و با آثار ضددردي كه دارد، دردهاي موضعي را تسكين مي‌دهد.

اين نوع مشمع، در داروخانه‌ها موجود بوده و بدون نسخه در اختيار مصرف‌كنندگان قرار مي‌گيرد.

پودر فلفل قرمز (فلفل خشك) خواصي مشابه فلفل تازه دارد.

فلفل سياه كه اكثراً به صورت پودر تقريباً سياه‌رنگ در بازار وجود دارد با فلفل سبز يا قرمز كاملاً متفاوت است و براي جلوگيري از اشتباه به‌طور مختصر راجع به آن شرح داده مي‌شود:

فلفل سياه: پودر ميوه‌هاي نرسيده و خشك‌شده درختي است با نام علمي Piper nigrum كه از خانواده فلفل (Piperaceae) مي‌باشد.

اين گياه با ريشه‌هاي نابجا كه توليد مي‌كند با اتصال به درختان ديگر به عنوان انگل و تكيه‌گاه بالا مي‌رود. برگ‌هاي اين گياه منفرد، بيضي‌شكل و نوك‌تيز هستند.

گل‌ها به صورت مجتمع سنبله بوده كه به ميوه‌هايي كروي و كوچك تبديل مي‌شوند.

موطن اين گياه هندوستان است، ولي در نواحي ديگر از جمله چين، كامبوج و نقاط ديگري از آسيا كشت مي‌شود.

براي تهيه فلفل سياه، ميوه‌ها را قبل از رسيدن كامل مي‌چينند و در آفتاب خشك مي‌كنند (گاهي هم از دستگاه‌هاي خشك‌كن استفاده مي‌شود).

به اين ترتيب، ميوه‌ها آب خود را از دست داده و پوست آنها چروكيده مي‌شود.

اين ميوه‌ها پس از خشك شدن به صورت كروي و قطر حدود 5 ميلي‌متر با سطحي ناصاف و چروكيده و قهوه‌اي مايل به سياه يا خاكستري تيره درمي‌آيند.

در صورتي كه اين ميوه پودر شود، پودر فلفل سياه موجود در بازار به دست مي‌آيد.

فلفل سفيد، ميوه‌هاي كاملاً رسيده گياه بالاست كه با قرار دادن در آب به دست مي‌آيد.

در كتاب شادوران دكتر زرگري در مورد آن چنين نوشته شده است: ميوه‌هاي رسيده فلفل را در كيسه‌هايي ريخته و آنها را در سبدي در مسير جريان آب قرار مي‌دهند.

پس از حدود چهار روز آنها را از داخل آب خارج كرده تحت فشار اعصاب قرار مي‌دهند.

با اين عمل قسمت گوشتد‌ار درون ميوه از پوسته جدا مي‌شود.

اين قسمت را خشك نموده و به نام فلفل سفيد به بازار عرضه مي‌كنند.

اين فلفل، كروي و به رنگ خاكستري كمرنگ يا مايل به سفيد است كه بوي آن از فلفل سياه كمتر و تندي آن بيشتر است.

در اين عمل پوسته ميوه كه اسانس و بوي بيشتري دارد، جدا مي‌شود و قسمت وسط كه تندي بيشتري دارد، پودر شده كه به نام فلفل سفيد به بازار عرضه مي‌گردد.

در گذشته تصور مي‌كردند كه فلفل سياه و سفيد مربوط به دو گياه هستند كه از نظر ظاهر، بو و تندي با هم تفاوت دارند، در حالي كه ميوه يك گياه بوده و در عمل آوردن آنها كه شرح آن داده شد، تغييراتي در آنها ايجاد مي‌شود.

خواص فلفل سياه و سفيد مشابه، ولي خواص اين دو نوع فلفل با فلفل سبز و قرمز كاملا متفاوت است.

فلفل‌هاي مذكور فقط از نظر تندي و محرك بودن دستگاه گوارش با هم مشابهت دارند و در خواص ديگر متفاوتند، چون تركيبات آنها با هم كاملاً تفاوت دارد.

خواص مهم فلفل سياه و سفيد شامل اثرات تحريكي دستگاه گوارش بوده و عطسه‌آور است.

اين نوع فلفل بيشتر به عنوان چاشني و ادويه مصرف دارد و مورد استفاده دارويي نمي‌باشد.

مصرف زياد آن باعث تحريكات دستگاه گوارش، مجاري ادرار و لوزالمعده مي‌گردد.

نام عربي فلفل سياه «فلفل اسود» نام فرانسوي آن Poivriernoir، نام آلماني آن Pfefferstrauch، نام انگليسي آن Black pepper و نام‌هاي مترادف آن Pepper aromatica و Pepper colonum است.

اين گياه در ايران نمي‌رويد.

احتياط

* دانه‌هاي فلفل سبز يا قرمز گاه ممكن است سمي باشد، بنابراين بهتر است مصرف نشود.

* مصرف بيش از اندازه فلفل قرمز ممكن است به كبد و دستگاه هاضمه آسيب برساند.

* با توجه به اينكه ممكن است تندي فلفل در شير ترشح شود، بهتر است مادران شيرده در ميزان مصرف آن نمايندگي اسميت اند نفيو احتياط را رعايت كنند.

* چون فلفل قرمز محركي قوي است، زنان حامله بايد در مصرف خوراكي احتياط را مراعات نمايند.

* از تماس فلفل تازه يا خشك با چشم و زخم‌هاي پوستي خودداري شود.