همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : متخصصان هميشه بر لزوم اهميت دريافت مقدار كافي از ويتامين ها و مواد مغذي در رژيم روزانه غذايي تاكيد مي كنند، اما نكته بسيار مهمي كه بسياري از افراد جامعه توجه زيادي به آن ندارند، مصرف درست و به اندازه آنها است. اوصلا ويتامين ها چه نقشي در بدن ايفا مي كنند؟ آيا ريزش مو نشانه كمبود ويتامين B بد بدن است يا پوسته پوسته شدن لب ها به دنبال كمبود ويتامين E اتفاق مي افتد؟

اصلا كمبود ويتامين در بدن با تظاهرات باليني همراه است يا تنها راه اينكه بفهميم بدن مان به چه ويتامين هايي نياز دارد، انجام آزمايش خون است؟ براي يافتن پاسخ اين پرسش ها سراغ دكتر نياز محمدزاده هنرور، متخصص تغذيه و رژيم درماني و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران رفتيم. با ما همراه باشيد تا با خواندن اين گفت و گو به پاسخ اين پرسش ها برسيد.

ويتامين ها نقش حياتي براي سلامت انسان ها داشته و وجود آنها در بدن براي ادامه بقا لازم و ضروري است. احتمالا مي دانيد ويتامين ها به دو گروه تقسيم مي شوند؛ برخي محلول در آب و برخي محلول در چربي هستند. از طرفي بهترين راه دريافت اين تركيبات موثر رعايت تنوع و تعادل در برنامه غذايي و استفاده مناسب از تمام گروه هايي غذايي به ويژه ميوه ها و سبزيجات است.

البته كمبود ويتامين ها در بدن، علائم متفاوتي ايجاد مي كند كه گاهي بسيار خفيف و گاهي خطرناك و غيرقابل جبران است. از اين رو مي توان به نقش حياتي آنها پي برد. در اين ميان نشانه هاي كمبود، با توجه به نوع هر ويتامين در نقاط خاصي از بدن ظاهر مي شوند.

وقتي كمبود ويتامين A داريد

ويتامين A در كبد ذخيره مي شود و كمبود آن در مدت زمان ژل زخم پرونتوسان كوتاه، عارضه اي ايجاد نمي كند چون كبد در مواقع ضروري مقادير زيادي از آن را براي استفاده بدن آزاد مي كند. در موارد خاص، برخي از بيماري ها مثل اختلالات جذب و اسهال چرب باعث مي شوند، كبد نتواند ميزان كافي از اين ويتامين راجذب كرده و در نتيجه فرد دچار علائمي از كمبود اين ويتامين مي شود. اين علائم عبارت اند از اختلال در بينايي و شب كوري، اختلال باروري به ويژه در جنس مذكر، سقط خود به خودي، كم خوني و اختلال در سيستم ايمني. به همين دليل توصيه مي شود در صورت مشاهده هريك از اين علائم به متخصص مراجعه كنيد تا در صورت ابتلا به كمبود شديد ويتامين A اقدامات ضروري صورت گيرد.

نشانه هاي كمبود ويتامين D

ويتامين D توسط نور خورشيد در بدن ساخته مي شود و در مناطقي كه نور خورشيد كمتر به زمين مي تابد، كمبود اين ويتامين بيشتر مشاهده مي شود و با علائمي مثل پوكي استخوان در بزرگ سالان و نرمي استخوان در كودكان در حال رشد بروز مي كند. براساس آخرين تحقيقات، اين ويتامين در پيشگيري از ابتلا به افسردگي و برخي از سرطان ها موثر است. همچنين نقش ويتامين D در پيشگيري از ابتلا به بيماري ام اس هم از ديگر نتايج اين تحقيقات است.

اگر كمبود ويتامين E و K داشته باشيد

اگرچه كمبود ويتامين E و K چندان شايع نيست اما عوارضي از كمبود اين دو ويتامين در مواردي كه اين كمبود، شديد باشد، گزارش شده است. اين نشانه ها عبارت اند از اختلال در انعقاد خود و شكستگي هاي استخواني. درخصوص كمبود ويتامين E هم مي توان به اختلالات عصبي، عضلاني و توليد مثل اشاره كرد.

ويتامين هاي گروه B

ويتامين هاي گروه B اهميت بالايي در حفظ انرژي بدن دارند اما اين ويتامين در بدن ذخيره نمي شود و تامين آن از طريق موادغذايي ضروري است. البته ويتامين B۱۲ تنها ويتامين گروه B محسوب مي شود كه داراي ذخاير كبدي براي تامين نيازهاي بدن به مدت ۵ تا ۷ سال بوده و تنها در گياه خواران مطلق، كمبود آن به چشم مي خورد.

كمبود اين ويتامين پوست را درگير مي كند

ويتامين چشم درد B۱ يا تيامين از آن دسته ويتامين هايي است كه كمبود آن در بدن با نشانه هاي ظاهري در پوست همراه است. اين ويتامين نقش بسيار مهمي در توليد انرژي ناشي از مصرف غذاها در بدن دارد. از ديگر علائم كمبود آن مي توان به بي اشتهايي، كاهش وزن و علائم قلبي و عصبي اشاره كرد.

كمبود ويتامين B۲

ترس يا حساسيت نسبت به نو (فتوفوبيا)، سوزش، خارش و اشك ريزش چشم، كاهش شفافيت بينايي و درد و سوزش لب ها و زبان از جمله مهم ترين نشانه هاي كمبود ويتامين B۲ است. در مواقعي كه شدت كموبد ويتامين بالا باشد، بروز مشكلاتي مثل تركيلوز (شكاف و ترك خوردگي لب)، آنگولار استوماتيت (شكاف در پوست گوشه دهان و شقاق گوشه لب ها)، بثورات چرب پوستي، زبان متورم ارغواني و افزايش رشد مويرگ هاي اطراف قرنيه چشم نيز ديده مي شود.

وقتي كمبود ويتامين B۳ داريد

وقتي اين علائم را در بدن خود مشاهده كرديد، امكان دارد به كمبود ويتامين B۳ مبتلا شده باشيد:

ضعف عضلاني، بي اشتهايي و سوء هاضمه و بثورات جلدي. اين كمبود با تغييرات پوستي نيز بروز مي كند به اين ترتيب كه نواحي از پوست كه در معرض نور آفتاب هستند (دست ها، بازو، گردن و پاها) دچار ترك خوردگي، تيرگي رنگ و درماتيت پوسته ريزي كننده خواهندشد. حتي گاهي كمبود نياسين سيستم عصبي را هم درگير مي كند كه اغلب با نشانه هايي مثل گيجي و منگي، التهاب عصبي و تغييرات دستگاه گوارش به شكل تحريك پذيري و التهاب غشاي مخاطي دهان و لوله گوارش همراه است.

كمبود ويتامين B۶ و بروز صرع

ويتامين B۶ در بدن نقش مهمي داشته و كمبود آن موجب مشكلات پوستي و عصبي در فرد مي شود و زماني كه بدن فرد اين ويتامين را به ميزان كافي ذخيره نكرده باشد، دچار علائمي مانند ضعف، بي خوابي، نوروپاتي محيطي، كيلوز، التهاب زبان، التهاب حفره دهان و اختلال ايمني سلولي خواهدشد. شايد تعجب كنيد اما كمبود ويتامين B۶ در درازمدت مي تواند فرد را مبتلا به بيماري صرع كند. البته خوشبختانه درمان با پيريدوكسين يا پيريدوكسال فسفات كمك كننده است.

اگر نمايندگي b braun زود خسته مي شويد

كمبود فولات يا ويتامين B۹ منجر به بروز كم خوني در بدن شده و بررسي ها نشان مي دهند كه عدم مصرف اين عنصر حياتي در دوران بارداري مي تواند جنين را به نقايص سيستم عصبي مبتلا كند، زيرا در صورت بروز اين كمبود هنگام بارداري، لوله عصبي جنين به صورت كامل تشكيل نمي شود و سلامت جنين به خطر مي افتد. با اين حساب توجه به مصرف كافي اين ويتامين در تمام خانم ها به ويژه در سنين باروري ضروري است.

كمبود ويتامين B۱۲ و خستگي زودرس

يكي از عوارض مهم عدم مصرف ويتامين B۱۲ ايجاد عارضه كم خوني است كه همين امر زمينه ساز بروز مشكلات عصبي و استرس هاي مزمن را نيز فراهم مي كند. بدنيست بدانيد بي حالي و خستگي زودرس در افراد مي تواند يكي از دلايل كمبود اين ويتامين باشد.

اگر ويتامين C بدن تان كم است

اگر مي خواهيد كمبود ويتامين C بدن تان را رفع كنيد، سراغ مصرف تركيبات طبيعي حاوي اين ويتامين برويد، زيرا كمبود اين ويتامين نه تنها شما را مدام به انواع سرماخوردگي دچار مي كند بلكه ممكن است به بيماري اسكوربوت هم مبتلا شويد. همچنين حذف ويتامين C از رژيم افراد سالم طي ۳۰ روز حتي در صورت اشباع بودن ذخاير آن در بدن، علائم كمبود را تشديد مي كند.

بزرگسالان مبتلا به اسكوربوت ممكن است دچار تورم و خونريزي لثه، از دست دادن دندان، خواب آلودگي ، خستگي، دردهايمفاصل در پاها، تحليل عضلاني، ضايعات پوستي و تغييرات رواني مختلف (مانند هيستري، هيپوكندري و افسردگي) شوند. از ديگر علائم كمبود ويتامين C مي توان به خونريزي زيرپوستي، پيچ خوردگي شديد موها، درد مفاصل، تورم لثه، افسردگي، سندروم شوگرن (نوعي اختلال التهابي مزمن و وابسته به دستگاه ايمني) تب، تنگي نفس و... اشاره كرد.

عوارض مصرف بي رويه مكمل ها

بايد بدانيد مصرف خودسرانه ويتامين ها مانند كمبود آنها فراد را دچار عوارض خطرناكي مي كنند. به طور مثال برخي افراد براي جلوگيري از ابتلا به سرماخوردگي روزانه اقدام به مصرف ويتامين C مي كنند اگرچه به گفته ژل ايكس پزشكان مصرف بيش از حد اين ويتامين خطري را متوجه فرد نمي كند و به طور معمول محدوده مصرف ويتامين C حدود ۲۰۰۰ ميلي گرم در نظرگرفته مي شود، اما افرادي كه در طول يك روز بيش از اين ميزان ويتامين را مصرف مي كنند ممكن است دچار علائمي چون استفراغ، سردرد، بي خوابي و ترش كردن شوند. حي در مواردي مصرف غيرمجاز اين ويتامين فرد را مبتلا به اسهال مي كند.

بايدها و نبايدهاي مكملي

اين روزها انواع و اقسام مكمل ها غذايي حاوي ويتامين هاي مختلف در داروخانه ها يافت مي شوند كه اتفاقا مشتريان زيادي هم دارند. درواقع بسياري از خانم ها به توصيه اطرافيان شان براي رشد بهتر مو و ناخن مكمل زينك (روي) مصرف مي كنند، براي پيشگيري از پوكي استخوان مكمل كلسيم مي خورند و براي رفع مشكلات ناشي از كمبود انواع ويتامين ها، سراغ مولتي ويتامين مي روند.

اين در حالي است كه براساس پژوهش هاي محققان مصرف خودسرانه مكمل غذايي مثل تيغ دولبه عمل مي كند و سلامت مصرف كننده ها را به خطر مي اندازد. به گفته اين محققان، مصرف بي رويه اين مكمل ها در خانم ها باعث تغييرات هورموني، افزايش موهاي زائد، بروز جوش صورت و بدن و در آقايان باعث كاهش سطح تستسترون (هورمون جنسي مردانه) و حتي ناباروري مي شود. البته اين خطرات متوجه مكمل غذايي خاصي نيست و مصرف هريك از آنها بدون مشورت با پزشك دردسرساز خواهدبود.

يك باور اشتباه

يكي از مهم ترين مشكلاتي كه بسياري از خانم هاي ايراني با آن مواجه اند، كمبود كلسيم است. در صورتي كه خواب شبانه منظم و باكيفيتي داريد، اما در طول روز دچار خواب آلودگي مي شويد، بايد به پزشك مراجعه كنيد چون محققان مي گويند بين سطح ويتامين D بدن و خواب آلودگي روزانه رابطه مستقيمي وجود دارد و شايد با مصرف مكمل اين مشكل برطرف شود.

اگر مكمل مصرف مي كنيد

كم نيستند افرادي كه به دليل كمبود ويتامين و توصيه پزشك شان مكمل مصرف مي كنند. اگر شما هم جزو اين افراد هستيد، بايد بدانيد يك ساعت پيش از خوردن صبحانه يا ۲ ساعت پس از مصرف هريك بي براوون از وعده هاي غذايي، بهترين زمان براي مصرف مكمل ها به ويژه مكمل آهن است. همچنين بهترين زمان براي صمرف مولتي ويتامين ها صبح و هنگام خوردن اولين وعده غذايي است، زيرا ويتامين ها مواد تركيبي هستند و بهترين زمان جذب آنها در بدن هنگامي است كه با يك ماده خوراكي مصرف شوند.

منبع: برترينها