همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : آهن يك ماده معدني است كه ايفاي نقش هاي مختلف در بدن انسان را بر عهده دارد. آهن يك ماده مغذي اساسي نيز محسوب مي شود، به اين معني كه بايد آن را از مواد غذايي مصرفي خود تامين كنيد. اگر بدن انسان با سطوح پايين آهن مواجه باشد، خطر فقر آهن افزايش مي يابد كه مي تواند موجب برخي مشكلات سلامت شود.

عملكرد اصلي آهن به عنوان يك بلوك سازنده براي هموگلوبين است كه ماده اي در سلول هاي قرمز خون بوده و وظيفه حمل اكسيژن از ريه ها به سراسر بدن را بر عهده دارد. هموگلوبين بيش از دو سم آهن موجود در بدن را جذب مي كند. در ادامه با برخي نشانه هاي هشداردهنده سطوح كم آهن در بدن و همچنين برخي از بهترين منابع غذايي براي اين ماده معدني مهم بيشتر آشنا مي شويم.

خستگي

احساس خستگي از شايع‌ترين علائم فقر آهن است. مقدار ناكافي اكسيژن خون موجود در بدن كاتاليزور خستگي است كه به واسطه كمبود هموگلوبين شكل مي گيرد. زماني كه ماهيچه ها و بافت ها با كمبود اكسيژن مواجه مي شوند، سريع‌تر از حالت عادي دچار خستگي مي شوند. افزون بر اين، قلب بايد تلاش بيشتري براي جبران سطوح كم هموگلوبين انجام دهد، از اين رو سخت‌تر عمل پمپاژ را انجام مي دهد كه مي تواند هرچه بيشتر احساس خستگي را تقويت كند.

مغز مه آلود

مغز قيمت پماد زخم بستر مه آلود در كنار خستگي به عنوان يك علامت مكمل در افراد مبتلا به فقر آهن ديده مي شود. اين شرايط با دشواري در تمركز، حافظه ضعيف، پريشاني و گم گشتگي تعريف مي شود. براي ارائه عملكرد درست، مغز بيشتر از ديگر قسمت هاي بدن به انرژي نياز دارد. از اين رو، فقر آهن و كمبود اكسيژن خون مي تواند به راحتي موجب مشكلات شناختي شود.

رنگ پريدگي

هموگلوبين عامل رنگ قرمز پوست نيز محسوب مي شود. افرادي كه با سطوح پايين هموگلوبين مواجه هستند، ممكن است پوستي رنگ پريده‌تر از حالت عادي داشته باشند. فقر آهن مي تواند موجب رنگ پريدگي پوست در سراسر بدن شود. پوست رنگ پريده ممكن است بطور نامتناسب بخش هاي مشخصي، از جمله صورت، لثه ها و ناخن ها را تحت تاثير قرار دهد.

سرگيجه و سردرد

فقر آهن ممكن است محركي براي سردرد باشد كه اين شرايط به واسطه مقدار كم اكسيژن خون ارسالي به مغز شكل مي گيرد. سطوح پايين اكسيژن موجب تورم رگ هاي خوني شده كه مي تواند فشار را در و اطراف جمجمه افزايش دهد و سردرد يا حتي سرگيجه را به همراه داشته باشد.

تپش قلب

هوش ذاتي بدن انسان قادر است در زمان كمبود اكسيژن سيگنال هايي را به قلب ارسال كند. قلب به اين سيگنال ها با پمپاژ سخت‌تر به منظور توزيع خون اكسيژن‌دار بيشتر پاسخ مي دهد. اين شرايط نه تنها احساس خستگي و ضعف بيشتر را در ما ايجاد مي كند، بلكه ممكن است ضربان قلب نامنظم - شرايطي كه به عنوان تپش قلب شناخته مي شود - را موجب شود. از ديگر علائم مرتبط احتمالي مي توان به سينه درد و تنگي نفس اشاره كرد.

مو درمان سوختگي با آب جوش و ناخن هاي شكننده

فقر آهن مي تواند موجب شكنندگي مو و ناخن هاي انسان شود زيرا اكسيژن كافي براي رشد پايدار و حفظ بافت تامين نمي شود. در واكنش به فقر آهن ممكن است ريزش مو منطقه اي را تجربه كرده و در موارد شديد حتي ممكن است با ريزش موي كامل مواجه شويد. همچنين، فقر آهن مي تواند موجب خشكي ناخن ها و موي شما شود.

احساس سرما در دست و پا

براي اين كه اندام هاي انتهايي بدن، مانند دست ها و پاها، گرم نگه داشته شوند، بدن نيازمند جريان خون مداوم است. فقر آهن به واسطه عدم تحول اكسيژن كافي، در اين مكانيسم اختلال ايجاد مي كند. افرادي كه به راحتي احساس سرما مي كنند ممكن است اين علامت فقر آهن را با شدت بيشتري نسبت به ديگران احساس كنند.

التهاب زبان و دهان

دهان مي تواند نشانگر خوبي براي سطوح آهن بدن باشد. اگر زبان شما رنگ پريده و ملتهب به نظر مي رسد، مي تواند به فقر آهن اشاره داشته باشد. همانند پوست، رنگ پريدگي زبان به واسطه كمبود خون اكسيژن‌دار حاصل مي شود زيرا خون عامل رنگ قرمز آن محسوب مي شود. همچنين، در صورت ابتلا به فقر آهن، زبان ممكن است صاف به نظر برسد زيرا كمبود آهن در تحويل ميوگلوبين - يك پروتئين مرتبط با اكسيژن كه در بافت ماهيچه زبان يافت مي شود - اختلال ايجاد مي كند. جدا از رنگ پريدگي و صاف به نظر رسيدن، كمبود آهن در بدن ممكن است موجب احساس درد در زبان شود.

ضعف

اين علامت معمولا با خستگي همراه است. ماهيچه هاي بدن نيازمند خون اكسيژن‌دار براي تامين انرژي پماد مديكال هاني مورد نياز خود هستند. بر همين اساس، زماني كه ماهيچه ها خون كافي دريافت نمي كنند، مي توانند به سرعت دچار خستگي و ضعف شوند. ضعف اغلب به عنوان يك علامت در سراسر بدن ايجاد مي شود. ضعف ممكن است خود را در غالب احساس بيماري و ناخوشي نيز نشان دهد.

ساير علائم

آهن يك ماده معدني كليدي براي سلامت بدن انسان محسوب مي شود و كمبود آن مي تواند موجب بروز علائم به ظاهر غير مرتبط شود. به عنوان مثال، كم خوني ناشي از فقر آهن ممكن است هوس خوردن يخ، خاك رس، گرد و غبار، گچ يا كاغد را در پي داشته باشد. همچنين، فقر آهن در بدن ممكن است موجب احساس اضطراب شود. از آنجايي كه آهن براي حفظ سلامت سيستم ايمني ضروري است، كمبود آن ممكن است موجب تجربه عفونت هاي بيشتر و احساس بيماري شود.

منابع آهن

در ادامه فهرستي از بهترين منابع غذايي براي تامين آهن مورد نياز بدن ارائه شده است. مقدار مصرف توصيه شده روزانه براي آهن ۱۸ ميلي گرم است.

نرمتنان صدف‌دار: صدف چروك، صدف دو كفه اي و صدف سياه از جمله بهترين منابع براي تامين آهن هستند. يك وعده ۳.۵ اونسي (حدود ۱۰۰ گرم) صدف دو كفه اي حاوي ۲۸ ميلي گرم آهن يا ۱۵۵ درصد از مقدار مصرف توصيه شده روزانه است. نرمتنان صدف‌دار حاوي مواد مغذي ديگر نيز هستند و مي توانند سطوح كلسترول خوب در بدن را نيز افزايش دهند.

اسفناج: اسفناج يك منبع خوب براي تامين آهن مورد نياز بدن است. يك وعده اسفناج حاوي حدود ۲۰ درصد از مقدار مصرف توصيه شده روزانه براي آهن است.

حبوبات: حبوبات مانند لوبياها، نخود، چسب زخم بستر عدس، نخود فرنگي، و سويا منابعي عالي براي آهن هستند. يك فنجان عدس حاوي حدود ۷ ميلي گرم يا حدود ۴۰ درصد از مقدار مصرف توصيه شده روزانه براي آهن است.

دانه هاي كدوتنبل: تنها يك اونس (۲۸ گرم) از دانه هاي كدوتنبل حاوي يك پنجم مقدار مصرف توصيه شده روزانه براي آهن است. همچنين، اين دانه ها منبع خوبي براي منيزيم هستند.

كينوآ: كينوآ براي افرادي كه نمي توانند يا قصد ندارند گلوتن مصرف كنند، گزينه اي ايده آل است. يك فنجان كينوآ پخته حاوي حدود ۳ ميلي گرم آهن يا حدود ۱۷ درصد از مقدار مصرف توصيه شده روزانه براي اين ماده معدني است.

بوقلون: يك وعده ۳.۵ اونسي (حدود ۱۰۰ گرم) گوشت بوقلمون حاوي ۳۰ گرم پروتئين و بيش از ۲ ميلي گرم آهن يا ۱۳ درصد از مقدار مصرف توصيه شده روزانه براي اين ماده معدني است.

توفو: يك وعده ۳.۵ اونسي (حدود ۱۰۰ گرم) توفو حاوي ۵.۵ ميلي گرم آهن يا حدود ۱۸ درصد از مقدار مصرف توصيه شده روزانه براي اين ماده معدني است. توفو منبع خوبي براي پروتئين نيز محسوب شده و حاوي تمام اسيد آمينه هاي ضروري نيز است.

پيشگيري و درمان فقر آهن

اگر يك يا تركيبي از علائمي كه پيش‌تر به آنها اشاره شد را تجربه مي كنيد، مراجعه به پزشك براي بررسي دقيق شرايط را مد نظر قرار دهيد. يك آزمايش خون مي تواند ابتلا به فقر آهن را مشخص كند. سپس، پزشك برنامه اي را براي بهبود اين شرايط ارائه خواهد كرد. اين روند اغلب شامل استفاده از مكمل هاي آهن يا اصلاح در رژيم غذايي فرد مي شود.

مصرف ويتامين C به همراه غذا يا مكمل هاي آهن جذب اين ماده معدني را قطره فروزومال افزايش مي دهد. جذب بهتر مواد مغذي به معناي افزايش دسترسي بدن به آنها يا فراهمي زيستي بيشتر است.

همچنين، مواد غذايي وجود دارند كه جذب آهن و فراهمي زيستي آن را كاهش مي دهند كه از آن جمله مي توان به نوشيدني هاي حاوي كافئين، مانند قهوه، نوشابه و چاي، محصولات لبني پر چرب، و محصولات غلات كامل اشاره كرد.

منبع: عصرايران