دكتر زخم| سرويس مادر و كودك - شيري كه در ابتداي دوران شيردهي از سينه مادر خارج مي‌شود، شير آغوز نام دارد كه آن را با عنوان‌هايي نظير ماك يا كلستروم نيز مي‌شناسيم. اين نوع از شير كه محتواي اصلي آن را پروتئين تشكيل مي‌دهد، اولين شيري است كه پس از فارغ شدن و در آغاز دوره شيردهي در پستان‌هاي مادر ترشح مي‌شود. در اين مطلب قصد داريم تا به ويژگي‌هاي شير مقوي آغوز بپردازيم.

---

آنچه در اين مطلب خواهيد خواند:

• اولين شير مادر
• ويژگي ظاهري
• بازه زماني توليد اين شير
• تركيبات
• خواص

---

شير آغوز، اولين سيكاكر شير مادر

پس از سپري كردن حدود يك ماه از دوران بارداري، در اثر حجيم شدن سينه‌هاي مادر و نوسانات در هورمون‌هايي نظير پروژسترون و استروژن، سينه‌ها براي پذيرش شير آماده خواهند شد؛ اما شيري كه به عنوان اولين شير از سينه مادر ترشح شده و به عنوان اولين غذا در اختيار نوزاد قرار مي‌گيرد، همان شير آغوز است.

ويژگي ظاهري

اولين هفته تولد نوزاد، زمان ترشح شير مقوي آغوز از سينه‌هاي مادر است. اين شير در واقع مايعي با غلظت بالاست كه رنگ آن كرم رنگ يا زرد است. اگرچه شير اوليه خارج شده از سينه‌هاي مادر حجم كمي دارد، اما دستگاه گوارشي كودك تازه متولد شده تنها گنجايش هضم همين مقدار كم از شير را داراست؛ اما با گذشت زمان و رشد كودك مقدار اين شير بيشتر خواهد شد‌.

بازه زماني توليد شير آغوز

در اغلب موارد، توليد شير مقوي آغوز، در بازه زماني هفت ماهگي تا نه ماهگي از د.ران بارداري صورت مي‌گيرد؛ به‌طوري كه غالبا در اواخر حاملگي، فشردن سينه‌ها سبب ترشح اين مايع سرم شكل و زرد رنگ از سر سينه‌ها خواهد شد. اما جالب است بدانيد كه مي‌توان در برخي از مادران باردار، شير زردرنگ آغوز را در اوايل دوره بارداري نيز مشاهده كرد.
همان‌طور كه گفته شد اولين گاز عسل هفته تولد نوزاد زماني است كه سينه‌هاي مادر شير آغوز را توليد مي‌كنند و پس از آن مادر وارد مرحله شيردهي عادي خواهد شد؛ بنابراين توليد شير آغوز با ورود به دومين هفته تولد نوزاد متوقف خواهد شد.

تركيبات آغوز

به لحاظ تركيب، اين شير تمامي فاكتورهاي مورد نياز براي رشد كودك را در همان هفته اول كه شيردهي، به بدن نوزاد منتقل مي‌كند. اگر محتويات شير مقوي آغوز را در قياس با شيرهايي كه در هفته‌هاي بعد نوزاد از آن تغذيه مي‌كند، قرار دهيم، بايد گفت كه محتويات اين دو با يكديگر تفاوت دارد؛ مثلا ميزان چربي و شكر موجود در شير آغوز كمتر از شيري است كه در هفته‌هاي بعد به نوزاد داده مي‌شود؛ اما شير زردرنگ آغوز به نسبت شيرهاي عادي، آنتي‌اكسيدان بيشتري را در خود جاي داده است.

همچنين اين شير حاوي مقادير فراواني از پروتئيني عاري از ميكروب، تحت عنوان پروتئين ايمونوگلوبولين است؛ در اين شير پروتئين لاكتوفرين نيز موجود است. در تركيب اين شير همچنين مي‌توان انواع ويتامين‌هاي محلول در چربي، نظير ويتامين A و ويتامينE را نيز مشاهده كرد

بيشتر بدانيد: ۱۱ مزيت تغذيه با شير مادر براي نوزاد و مادر

خواص پيچش بيضه شير آغوز مادر

وجود مقاديري از گلبول‌هاي سفيد خون در اولين شير مادر (آغوز)، به شباهت اين شير با بافت خوني، دامن مي‌زند؛ وجود اين سلول‌ها در اين نوع از شير سبب پرورش هرچه بيشتر سيستم ايمني و حفاظتي بدن نوزاد مي شود. از آنجا كه اولين غذايي كه پس از تولد به نوزاد داده مي‌شود، همين شير است، لذا تركيبات مناسب آن، سبب هضم راحت‌تر و تسهيل در طي شدن روند گوارش نوزاد مي‌شود.

لقب "واكسن ابتدايي" نيز به اين شير اطلاق مي‌شود، چراكه خوردن اين شير سبب از بين رفتن تركيب تيره رنگ موجود در لوله گوارش نوزاد خواهد شد و سيستم ايمني بدن را افزايش مي‌دهد.

در ادامه به‌ برخي از مهم‌ترين خواص اولين شير مادر، اشاره خواهيم كرد.

• كمك به دستگاه ايمني

پروتئين ضد ميكروب ايمونوگلوبولين، آنتي بادي‌هاي مختلف و البته گلبول‌هاي سفيد مذكور، همگي سبب تقويت دستگاه ايمني و مقابله با انواع عوامل بيماري‌زا و عفونت‌ها مي‌شوند. از طرف ديگر نوزاداني كه در همان ساعات ابتدايي تولد، از مادر خود شير آغوز دريافت مي‌كنند، كم‌تر دچار زردي شده و مي‌توانند زودتر مدفوع خود را دفع كنند.

• خاصيت ايجاد ترميم

براي رشد كافي و همچنين ترميم اسپري اوپسايت آسيب‌هاي احتمالي كه متوجه بدن كودك مي‌شود، فاكتورهاي رشدي نظير انسولين نوع ۱ و۲ و نيز دو ماده آلفا و بتا، ضروري است كه هر دو در اين شير وجود دارد.

• تطبيق و تنظيم عملكرد بدن نوزاد

برقراري هوموستازي و تنظيم تنفس، ميزان دما، متابوليسم قندها و نيز عملكرد صحيح عروق، پس از تولد نوزاد و خارج شدن از فضاي امن رحم بايد در انطباق با محيط خارج از شكم مادر، انجام شود؛ شير آغوز حاوي تركيباتي است كه اين امكان را به طور كامل فراهم مي‌سازد.

• افزايش اعتماد به نفس در مادرها

جالب است بدانيد كه خوراندن شير مقوي آغوز به نوزادان، سبب افزايش اعتماد به نفس در مادران خواهد شد. از سوي ديگر شير دادن به نوزادان سبب كم‌تر شدن خونريزي پس از زايمان شده و علاوه بر كودك، براي مادر نيز فوايد مختلفي دارد.

سخن پاياني

با توجه به خواص بي‌نظير شير آغوز، بسياري از پزشكان به مادران توصيه مي‌كنند كه حتما نوزادان خود را با اين شير تغذيه كنند. اين شير به مثابه يك واكسن طبيعي براي نوزادان تازه متولد شده عمل خواهد كرد و از سوي ديگر مي‌تواند علاقه و مهر مادر و فرزند را به بهترين شكل ممكن برقرار سازد. به همين دليل برخي از مادران، از راه‌هاي طبيعي افزايش شير سينه استفاده مي‌كنند تا بتوانند بهتر و بيشتر نوزاد دلبند خود را از خواص اين شير بهره‌مند سازند. اميدواريم اين مطلب براي شما اسميت اند نفيو مفيد بوده باشد و شما با نظرات خود ما را در ارائه مطالب بهتر ياري دهيد. همچنين شما مي‌توانيد با روش‌هاي آسان و كاربردي براي نگهداري از شير مادر نيز در دكتر زخمآشنا شويد.