همه چيز در مورد پزشكي

اختلال

استرس حاد (ASD) شرايطي مربوط به سلامت رواني است كه مي تواند بلافاصله پس از يك رويداد آسيب‌زا رخ دهد. اين شرايط مي تواند موجب بروز علائم رواني مختلف شود و در صورت عدم تشخيص يا درمان مي تواند به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) منجر شود.

به گزارش عصر ايران به نقل از "مديكال نيوز تودي"، ارتباط تنگاتنگي بين اختلال استرس حاد و اختلال استرس پس از سانحه وجود دارد. برخي افراد پس از اختلال استرس حاد به اختلال استرس پس از سانحه مبتلا مي شوند.

هر فردي به روشي متفاوت نسبت به رويدادهاي آسيب‌زا واكنش نشان مي دهد، اما آگاهي از آثار جسماني و رواني كه پس از آن رخ مي دهد، اهميت دارد. در ادامه با اختلال استرس حاد بيشتر آشنا مي شويم.

اختلال استرس حاد چيست؟

اختلال استرس حاد يك تشخيص روانشناسي نسبتا جديد است. انجمن روانپزشكي آمريكا براي نخستين بار آن را در ويرايش چهارم كتابچه راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني در سال ۱۹۹۴ معرفي كرد.

اگرچه اختلال استرس حاد علائم مشابه بسياري با اختلال استرس پس از سانحه كرم رژودرم دارد، اما شرايطي مجزا است.

فرد مبتلا به اختلال استرس حاد بلافاصله پس از يك رويداد آسيب‌زا پريشاني رواني را تجربه مي كند. برخلاف اختلال استرس پس از سانحه، اختلال استرس حاد شرايطي موقتي است و علائم معمولا براي حداقل ۳ تا ۳۰ روز پس از رويداد آسيب‌زا باقي مي مانند.

اگر فردي براي مدت زمان طولاني‌تر از يك ماه علائم را تجربه كند، پزشك معمولا اين شرايط را به عنوان اختلال استرس پس از سانحه ارزيابي مي كند.

علائم

افراد مبتلا به اختلال استرس حاد علائمي مشابه با افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه و اختلالات استرسي ديگر را تجربه مي كنند.

علائم اختلال استرس حاد به پنج دسته گسترده تقسيم مي شوند:

علائم تجربه مجدد. اين علائم به ناتواني يك فرد در متوقف كردن يادآوري يك رويداد آسيب‌زا طي فلش بك ها، خاطرات يا روياها اشاره دارند.

خلق و خوي منفي. فرد ممكن است افكار منفي، غم، بي حوصلگي و خلق پايين را تجربه كند.

علائم گسستي. اين علائم مي توانند شامل حس واقعيت تغييريافته، عدم آگاهي از اطراف، و ناتواني در يادآوري بخش هايي از رويداد آسيب‌زا باشند.

علائم پرهيزي. افراد داراي اين علائم به طور هدفمند از افكار، احساسات، افراد، يا مكان هايي كه با رويداد آسيب‌زا مرتبط هستند، پرهيز مي كنند.

علائم برانگيختگي. اين علائم هيدروژل مي توانند شامل بي خوابي و ديگر اختلالات خواب، دشواري در تمركز، تحريك پذيري يا پرخاشگري باشند كه مي توانند كلامي يا جسماني باشند. فرد ممكن است با احساس تنش مواجه باشد، گارد بگيرد و به راحتي وحشت زده شود.

افراد مبتلا به اختلال استرس حاد ممكن است اختلالات سلامت رواني اضافه، مانند اضطراب و افسردگي را نيز تجربه كنند.

از علائم اضطراب مي توان به موارد زير اشاره كرد:

- احساس بروز رويدادي ناخوشايند

- نگراني بيش از حد

- دشواري در تمركز

- خستگي

- بي قراري

- هجوم افكار  

از علائم افسردگي مي توان به موارد زير اشاره كرد:

- احساس مداوم نااميدي، غم يا بي حسي

- خستگي

- گريه غير منتظره

- از دست دادن علاقه به فعاليت هايي كه زماني لذت بخش بودند

- تغييرات در اشتها يا وزن بدن

- افكار خودكشي يا خود آزاري

دلايل

افراد مي توانند پس از يك يا چند رويداد آسيب‌زا به اختلال استرس حاد مبتلا شوند. يك رويداد آسيب‌زا مي تواند موجب آسيب رواني، احساسي، يا جسماني چشمگير شود.

از جمله رويدادها آسيب‌زا مي توان به موارد زير اشاره كرد:

- مرگ يكي از عزيزان

- خطر مرگ يا آسيب ديدگي جدي

- بلاياي طبيعي

- تصادفات وسايل نقليه موتوري

- تجاوز يا سوءاستفاده پانسمان زخم جنسي

- تشخيص شرايطي مرگبار

- جان به در بردن از يك آسيب ديدگي مغزي

عوامل خطرآفرين

هر فردي مي تواند در هر نقطه از زندگي خود به اختلال استرس حاد مبتلا شود. با اين وجود، برخي افراد ممكن است در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به اين شرايط قرار داشته باشند.

از جمله عواملي كه مي توانند خطر ابتلا به اختلال استرس حاد را افزايش دهند مي توان به موارد زير اشاره كرد:

- تجربه، مشاهده، يا آگاهي از يك رويداد آسيب‌زا

- سابقه ابتلا به اختلالات سلامت رواني ديگر

- سابقه واكنش هاي گسستي به رويدادهاي آسيب‌زاي گذشته

- كمتر از ۴۰ سال سن داشتن

- زن بودن

تشخيص

پزشك يا متخصص سلامت روان مي تواند اختلال استرس حاد را تشخيص دهد. آنها پرسش هايي را درباره رويداد آسيب‌زا و علائم فرد مطرح مي كنند.

پزشك معمولا در صورت ابتلا به نه يا تعداد بيشتري از علائم اختلال استرس حاد طي يك ماه پس از رويداد آسيب‌زا، اين شرايط را تشخيص خواهد داد. علائمي كه پس از اين بازه زماني ظاهر مي شوند يا بيش از يك ماه ادامه مي يابند ممكن است به اختلال استرس پس از سانحه اشاره داشته باشند.

پيش از تشخيص اختلال استرس حاد، پزشك دلايل احتمالي ديگر بروز علائم را نيز بررسي مي كند كه از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره كرد:

- خريد قطره فروزومال اختلالات روانپزشكي ديگر

- مصرف مواد مخدر

- شرايط پزشكي زمينه اي

درمان

پزشك براي ارائه برنامه درماني همكاري نزديكي با فرد خواهد داشت تا روند درمان پاسخگوي نيازهاي وي باشد. درمان اختلال استرس حاد بر كاهش علائم، بهبود مكانيزم هاي مقابله، و پيشگيري از اختلال استرس پس از سانحه متمركز است.

گزينه هاي درمان براي اختلال استرس حاد ممكن است شامل موارد زير باشند:

رفتار درماني شناختي. پزشكان معمولا رفتار درماني شناختي را به عنوان نخستين روش درمان براي افراد مبتلا به اختلال استرس حاد توصيه مي كنند. رفتار درماني شناختي شامل همكاري با يك متخصص سلامت روان آموزش ديده با هدف ايجاد راهبردهاي مقابله موثر مي شود.

ذهن‌آگاهي. مداخلات مبتني بر ذهن‌آگاهي تكنيك هايي را براي مديريت استرس و اضطراب آموزش مي دهند كه از آن جمله مي توان به مديتيشن و تمرينات تنفسي اشاره كرد.

داروها. پزشك ممكن است داروهاي ضد افسردگي يا ضد تشنج را براي كمك به كاهش علائم فرد تجويز كند.

پيشگيري

همواره امكان پرهيز از تجربه رويدادهاي آسيب‌زا وجود ندارد. با اين وجود، روش هايي براي كاهش خطر ابتلا به اختلال استرس حاد پس از آنها وجود دارد كه از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره كرد:

- پماد سوختگي مشورت با يك پزشك يا متخصص سلامت روان پس از يك رويداد آسيب‌زا

- دريافت كمك از خانواده و دوستان

- درمان ديگر اختلالات سلامت روان

- همكاري با يك مربي رفتاري براي ايجاد مكانيزم هاي مقابله موثر

- انجام تمرينات آماده سازي اگر شغل فردي شامل خطر بالاي مواجهه با رويدادهاي آسيب‌زا است