- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 277 مشاهده
سنكوپ چيست؟ بررسي علت، علائم، روش تشخيص و درمان
سنكوپ
به عللي از جمله فشار خون پايين، كم آبي بدن، مصرف برخي دارو‌ها و بيماري‌هاي قلبي به وجود مي‌آيد و با علائمي همچون سردرد، سرگيجه، احساس عدم تعادل، تعرق و ... همراه است. روش درمان اين عارضه به علت آن بستگي دارد.
دكتر زخم|دكتر زخم - كمبود اكسيژن در مغز باعث سنكوپ يا غش مي‌شود، در اثر اين مشكل فرد به صورت ناگهاني هوشياري خود را ازدست مي‌دهد. سنكوپ وضعيتي موقتي است و مجددا بيمار به حالت طبيعي برمي گردد. اين عارضه دراكثر مواقع نياز به درمان پزشكي ندارد، اما برخي اوقات نشان دهنده وجود بيماري يا اختلال جدي است؛ بنابراين در صورتيكه فردي دچار اين مشكل شد براي تشخيص علت بايد به پزشك مراجعه كند، بخصوص زمانيكه اين حالت تكرار شود در برخي مواقع اين عارضه با بيماري‌هايي همچون تشنج يا حملات عصبي اشتباه گرفته مي‌شود، براي اطلاع از علت، علائم، راه‌هاي تشخيص، درمان و پيشگيري از اين عارضه با ما همراه باشيد.
در اين مطلب مي‌خوانيد:
- علت سنكوپ
- روش‌هاي تشخيص علت
- علائم
- روش هاي درمان
- پيشگيري
علت سنكوپ
اگر چه گاهي اوقات افراد بدون علت مشخصي دچار اين عارضه مي‌شوند، اما در اكثر مواقع علت آن قابل تشخيص است. سنكوپ براساس علت آن در دو گروه قلبي و غيرقلبي تقسيم بندي مي‌شود.
علل غير قلبي
سنكوپ‌هاي غير قلبي شايع‌تر از نوع قلبي هستند و معمولا افراد جوان و سالم قيمت پانسمان نوين دچار آن مي‌شوند. برخي از شرايطي كه باعث اين عارضه مي‌شوند، عبارتند از:
۱. افت فشار خون وضعيتي يا ارتواستاتيك: اين افت فشار خون در اثر تغيير ناگهاني حالت بدن ايجاد مي‌شود، وقتي فرد دراز كشيده يا نشسته است، سپس مي‌ايستد، خون در اثر جاذبه در پا‌ها جمع مي‌شود، در چنين شرايطي بدن تلاش مي‌كند تا خون را به سمت مغز بفرستد، اما اگر قادر به انجام اين كار نباشد فرد دچار افت فشار خون مي‌شود.
۲. كم آبي بدن: درصورتي‌كه بدن دچار كم آبي شود، حجم خون كاهش مي‌يابد، بنابراين خون و اكسيژن كافي به مغز نمي‌رسد و ممكن است فرد دچار غش شود. كم آبي بدن معمولا در اثر عواملي همچون استفراغ، اسهال، عرق كردن، عدم مصرف مايعات كافي و ديابت به وجود مي‌آيد.
۳. دارو: مصرف دارو‌هاي فشار خون بر روي عمل پمپاژ خون تاثير مي‌گذارد و در صورتيكه مصرف اين دارو‌ها منجر به افت فشار خون شود، فرد ممكن است دچار اين مشكل شود.
۴. سنكوپ وازوواگال: اين عارضه در اثر محرك‌هايي مانند ايستادن طولاني مدت، استرس‌هاي عاطفي، ديدن خون، دفع ادرار يا مدفوع، سرفه كردن و... ايجاد مي‌شود. در واقع اين محرك‌ها باعث تحريك عصب واگ شده، تحريك اين عصب باعث كاهش ضربان قلب و گشاد شدن رگ‌هاي خوني مي‌شود. در اين حالت خون در پا‌ها تجمع يافته و جريان خون به سمت مغز كاهش مي‌يابد، بنابراين فرد ممكن است به طور موقت هوشياري خود را از دست بدهد. تقريبا ۸۰ درصد سنكوپ‌ها از اين نوع هستند.
۵. سكته مغزي: در برخي افراد سكته مغزي يا سكته مغزي ناقص ممكن است باعث اين بروز اين مشكل مي‌شود.
۱. افت فشار خون وضعيتي يا ارتواستاتيك: اين افت فشار خون در اثر تغيير ناگهاني حالت بدن ايجاد مي‌شود، وقتي فرد دراز كشيده يا نشسته است، سپس مي‌ايستد، خون در اثر جاذبه در پا‌ها جمع مي‌شود، در چنين شرايطي بدن تلاش مي‌كند تا خون را به سمت مغز بفرستد، اما اگر قادر به انجام اين كار نباشد فرد دچار افت فشار خون مي‌شود.
۲. كم آبي بدن: درصورتي‌كه بدن دچار كم آبي شود، حجم خون كاهش مي‌يابد، بنابراين خون و اكسيژن كافي به مغز نمي‌رسد و ممكن است فرد دچار غش شود. كم آبي بدن معمولا در اثر عواملي همچون استفراغ، اسهال، عرق كردن، عدم مصرف مايعات كافي و ديابت به وجود مي‌آيد.
۳. دارو: مصرف دارو‌هاي فشار خون بر روي عمل پمپاژ خون تاثير مي‌گذارد و در صورتيكه مصرف اين دارو‌ها منجر به افت فشار خون شود، فرد ممكن است دچار اين مشكل شود.
۴. سنكوپ وازوواگال: اين عارضه در اثر محرك‌هايي مانند ايستادن طولاني مدت، استرس‌هاي عاطفي، ديدن خون، دفع ادرار يا مدفوع، سرفه كردن و... ايجاد مي‌شود. در واقع اين محرك‌ها باعث تحريك عصب واگ شده، تحريك اين عصب باعث كاهش ضربان قلب و گشاد شدن رگ‌هاي خوني مي‌شود. در اين حالت خون در پا‌ها تجمع يافته و جريان خون به سمت مغز كاهش مي‌يابد، بنابراين فرد ممكن است به طور موقت هوشياري خود را از دست بدهد. تقريبا ۸۰ درصد سنكوپ‌ها از اين نوع هستند.
۵. سكته مغزي: در برخي افراد سكته مغزي يا سكته مغزي ناقص ممكن است باعث اين بروز اين مشكل مي‌شود.
علل قلبي
در برخي مواقع سنكوپ در اثر بيماري‌هاي قلبي اتفاق مي‌افتد، برخي از اين بيماري‌ها عبارتند از:
۱. آريتمي قلبي يا ضربان نامنظم قلب: آريتمي قلبي باعث اختلال در جريان خون شده و قلب قادر به پماد مدي هاني پمپاژ خون به قسمت‌هاي مختلف بدن نيست. در صورتيكه فرد مبتلا به ضربان سريع باشد حجم خون كافي براي پمپاژ وجود ندارد و در صورتيكه فرد دچار ضربان آهسته باشد، عمل پمپاژ مختل شده و قلب توانايي پمپاژ خون را ندارد.
۲. اختلالات دريچه‌هاي قلب و نقايص قلبي: دريچه‌هاي قلب نقش مهمي در هدايت جريان خون دارند و در صورتيكه اين دريچه‌ها دچار اختلال شوند پمپاژ خون به درستي انجام نمي‌شود. تنگي دريچه آئورت و تنگي دريچه ريوي دو مورد از اختلالات دريچه‌اي قلب هستند كه احتمال بروز اين مشكل را افزايش مي‌دهند.
۳. التهاب عضله قلب: التهاب عضله قلب يا ميوكارديت در اثر التهاب ميوكارديوم (عضله قلب) به وجود مي‌آيد. درصورتي‌كه اين عضله دچار التهاب شود پمپاژ خون مختل شده و قلب نمي‌تواند خون را به تمام قسمت‌هاي بدن برساند و ممكن است جريان خون به سمت مغز كاهش يافته و فرد دچار سنكوپ شود.
۱. آريتمي قلبي يا ضربان نامنظم قلب: آريتمي قلبي باعث اختلال در جريان خون شده و قلب قادر به پماد مدي هاني پمپاژ خون به قسمت‌هاي مختلف بدن نيست. در صورتيكه فرد مبتلا به ضربان سريع باشد حجم خون كافي براي پمپاژ وجود ندارد و در صورتيكه فرد دچار ضربان آهسته باشد، عمل پمپاژ مختل شده و قلب توانايي پمپاژ خون را ندارد.
۲. اختلالات دريچه‌هاي قلب و نقايص قلبي: دريچه‌هاي قلب نقش مهمي در هدايت جريان خون دارند و در صورتيكه اين دريچه‌ها دچار اختلال شوند پمپاژ خون به درستي انجام نمي‌شود. تنگي دريچه آئورت و تنگي دريچه ريوي دو مورد از اختلالات دريچه‌اي قلب هستند كه احتمال بروز اين مشكل را افزايش مي‌دهند.
۳. التهاب عضله قلب: التهاب عضله قلب يا ميوكارديت در اثر التهاب ميوكارديوم (عضله قلب) به وجود مي‌آيد. درصورتي‌كه اين عضله دچار التهاب شود پمپاژ خون مختل شده و قلب نمي‌تواند خون را به تمام قسمت‌هاي بدن برساند و ممكن است جريان خون به سمت مغز كاهش يافته و فرد دچار سنكوپ شود.
روش‌هاي تشخيص علت سنكوپ
ابتدا پزشك سابقه پزشكي بيمار را بررسي مي‌كند و از بيمار سوالاتي در مورد علائم او قبل از بروز اين عارضه مي‌پرسد. همچنين براي بررسي فشارخون ارتواستاتيك فشار خون بيمار را در دو حالت ايستاده و نشسته اندازه گيري مي‌كند. معمولا پزشك بعد از معاينه فيزيكي براي تشخيص علت آزمايش‌هاي زير را تجويز مي‌كند:
- آزمايش خون: آزمايش خون به منظور بررسي علل غير قلبي اين عارضه همچون كم آبي بدن و سطح قندخون انجام مي‌شود.
- الكتروكارديوگرام يا نوار قلب: اين تست سيگنال‌هاي الكتريكي قلب را اندازه گيري مي‌كند و براي تشخيص آريتمي قلبي، مشكلات، ناهنجاري‌هاي خريد پانسمان تندروت ساختاري قلب و انسداد يا تنگي عروق قلب انجام مي‌شود.
- آزمايش ميزتيلت: اين آزمايش براي بررسي تغييرات فشارخون و ضربان قلب انجام مي‌شود. ابتدا بيمار روي تخت دراز كشيده و پزشك فشار خون و ضربان قلب را اندازه مي‌گيرد، سپس شيب تخت را افزايش داده و مجددا اين متغير‌ها را اندازه مي‌گيرد.
- مانيتور و نظارت هولتر: آريتمي قلبي معمولا گذراست و ممكن است با نوار قلب قابل تشخيص نباشند، اين تست بهترين روش براي بررسي آريتمي قلبي است. براي انجام اين تست يك دستگاه قابل حمل به نام‌اي كي جي به مدت ۲۴ ساعت به بدن بيمار وصل مي‌شود و ضربان قلب را در حالت انجام فعاليت‌هاي عادي اندازه گيري مي‌كند.
- اكوكارديوگرام يا اكو: اين تست براي بررسي ساختار قلب و اختلال دريچه‌هاي قلب انجام مي‌شود.
علائم
در برخي افراد اين عارضه‌اي بدون هيچ نشانه‌اي رخ مي‌دهد، اما برخي افراد ممكن است علائم زير را تجربه كنند:
- سرگيجه
- تاري ديد و سياهي رفتن چشم‌ها
- اختلال حس شنوايي
- سوزن سوزن شدن بدن
- تهوع
- عرق
- ضعف
- كبودي چهره
- احساس كسلي يا بي‌حالي
- احساس عدم تعادل يا ضعف در هنگام ايستادن
- سردرد
روش هاي درمان
روشي كه پزشك براي درمان اين بيماري تجويز مي‌كند به علت آن بستگي دارد، برخي از روش‌هاي متداول درمان عبارتند از:
- در سنكوپ وازوواگال فرد بايد از شرايطي كه باعث بروز اين عارضه مي‌شود، اجتناب كند.
- در صورتيكه پانسمان hartmann اين مشكل به دليل افت فشار خون باشد، پزشك برخي دارو‌هاي افزايش دهنده فشارخون را تجويز مي‌كند.
- براي درمان آريتمي قلبي دارو‌هاي ضدآريتمي تجويز مي‌شوند و در صورت لزوم بيمار تحت عمل جراحي قرار گرفته و دستگاه پيس ميكر (دستگاه تنظيم كننده ضربان قلب) در قلب بيمار قرار مي‌گيرد.
- در صورتيكه اين بيماري به دليل اختلال دريچه‌هاي قلب باشد، جراحي قلب براي اصلاح اين اختلال صورت مي‌گيرد.
پيشگيري
روش‌هاي پيشگيري از بروز اين مشكل عبارتند از:
- ورزش و پوشيدن جوراب‌هاي واريس ازتجمع خون در پا‌ها جلوگيري كرده و نقش موثري در پيشگيري از اين عارضه دارد.
- افرادي كه سابقه اين مشكل را دارند، فشارخون بايد به صورت منظم اندازه گيري و كنترل شود.
- افزايش سديم و مايعات در رژيم غذايي فشارخون را افزايش مي‌دهد و مانع حملات غشي مي‌شود.
- افرادي كه دچار سنكوپ وازوواگال يا موقعيتي شده‌اند، براي پيشگيري از بروز مجدد اين عارضه بايد از ايستادن طولاني مدت و خستگي زياد اجتناب كنند.
- عدم تغيير ناگهاني وضعيت بدن
- افراد داراي بيماري‌هاي قلبي بايد از سيگار كشيدن و مصرف الكل اجتناب كنند.
سخن آخر
افرادي كه دچار اين عارضه مي‌شوند بايد براي بررسي و تشخيص علت به پزشك مراجعه كنند، به ويژه اگر دچار بيماري‌هاي قلبي هستند يا فردي در خانواده‌شان در اثر اين عارضه جان خود را از دست داده است. همچنين نشستن يا دراز كشيدن و بالا بردن پا‌ها در زمان احساس علائم اين بيماري همچون تاري ديد، سرگيجه و احساس عدم تعادل مانع بيهوش شدن فرد مي‌شود. فراموش نكنيد كه اين مشكل را جدي بگيريد زيرا مي‌تواند نشانه‌اي از سكته مغزي باشد و همانطور كه در هنگام بروز اين مشكل هر ثانيه براي بيمار سرنوشت ساز است. به منظور كسب اطلاعات بيشتر در اين زمينه توصيه مي‌كنيم مطلب علائم سكته مغزي چيست؟ + علت، عوارض و راه هاي پيشگيري را مطالعه پانسمان نقره هارتمن كنيد.
نظر شما چيست؟ شما چه روش ديگري براي پيشگيري از سنكوپ پيشنهاد مي‌كنيد؟ فراموش نكنيد نظرات و پيشنهادات خود را با ما و ساير همراهان ستاره در ميان بگذاريد.