همه چيز در مورد پزشكي

آيا از گاز معده، نفخ، درد شكم و زرد شدن پوست رنج مي بريد؟ شما ممكن است با كمبود نمك صفرا مواجه شده باشيد. اختلال  در عملكرد صفرا مي تواند سلامت كبد، كيسه صفرا، روده بزرگ و پوست شما را تغيير دهد كه منجر به التهاب و افزايش چربي ها و سموم مي شود. اما صفرا دقيقا چيست، و چرا اين ماده تا اين اندازه مهم است؟ اين سوالي پيچيده اي است، اما اين مقاله از بخش بيماري هاي دكتر سلام، پاسخ شما را مي دهد كه آيا مكمل هاي نمكي گزينه اي مناسب هستند يا خير.

چگونگي عملكرد نمك صفرا

براي فهميدن اينكه اين ماده چگونه عمل مي كند، بهتر است كه با نقش صفرا در بدن آشنا شويم. صفرا به آنزيم هاي بدن كمك مي كند كه چربي ها را به اسيدهاي چرب تجزيه كند. صفرا در كبد ساخته مي شود و سپس از طريق يك كانال به نام كانال كيستيك به درون صفرا ريخته مي شود. سپس در كيسه صفرا ذخيره مي شود و وقتي غذا مي خوريم، غذا از طريق مجراي صفراوي تحت فشار قرار مي گيرد و تجزيه شده، سپس به روده منتقل مي شود.

نمك صفرا، جزئي از صفرا است كه مي تواند چربي ها را با آب، الكتروليت ها و ساير مولكول هاي آلي كه در صفرا يافت مي شوند تركيب كند. صفرا به نمك صفرا نياز دارد تا چربي ها را قبل از تبديل شدن به كريستال، از بين ببرد. اين نمك ها به طور طبيعي توسط بدن ما ساخته مي شوند، اما بعضي افراد از مكمل هاي نمك هاي صفراوي براي بهبود شرايط خاص سلامت خود استفاده مي كنند.

تفاوت بين نمك صفرا و اسيد صفراوي چيست؟

اغلب اوقات، اين اصطلاحات به جاي يكديگر استفاده مي شوند، اما از لحاظ فني با يكديگر فرق دارند زيرا ساختار و ويژگي هاي بيولوژيكي آنها با يكديگر متفاوت است. نمك هاي صفراوي ، اسيدهاي صفراوي و سولفات هاي الكل صفرا كه يكي ديگر از اجزاي مهم صفرا مي باشد را جمع آوري مي كند. وقتي اسيد صفراوي با اسيد آمينه گليسين يا تائورين تركيب مي شود، نمك صفرا را تشكيل مي دهد. بنابراين اسيد صفراوي، زماني كه با اين اسيد هاي آمينه تركيب مي شود، به اين نمك تبديل مي شود. اكنون متوجه شديد كه چرا گاهي اين نمك، اسيد هاي صفراوي ناميده مي شود.

9 مزيت نمك صفرا

1. حذف كلسترول و تركيبات سمي
2. مبارزه عليه عوامل عفونت زا
3. تقويت عملكرد كيسه صفرا و كبد
4. كمك به حل شدن سنگ كيسه صفرا
5. هضم و جذب چربي ها و مواد مغذي
6. موثر بر باكتري هاي روده
7. كنترل سطح قند خون
8. كمك به آزاد سازي گلوتاتين
9. كاهش بيلي روبين

1. حذف كلسترول و تركيبات سمي

نمك هاي صفراوي، حاوي آمفي پاتيك است، به اين معني كه هم در آب و هم در چربي محلول است و اين اجازه را مي دهد تا به چربي ها و روغن ها بچسبند و به ذرات ريز و پايداري در روده كه محيطي مبتني بر آب مي باشد، تبديل شوند، بنابراين مي توانند توسط آنزيم هاي گوارشي  تجزيه شوند. به همين دليل است كه اين ماده نقش مهمي در تنظيم مقادير كلسترول دارد و  به دفع مواد زائد از طريق صفرا،كمك مي كند.

حدود 500 ميلي گرم كلسترول به اسيدهاي صفراوي تبديل مي شوند و هر روز توسط صفرا، از بين مي روند. كلسترول درون صفرا ترشح مي شود تا از بدن خارج شود. كلسترول آزاد شده در محلول هاي آبي، حل نمي شود ، اما زماني كه در صفرا است، توسط نمك صفرا و ليپيد ها مانند لسيتين، حل مي شود در اين حالت، كلسترول از طريق عمل هضم، از بدن خارج مي شود.

2. نمك صفرا  و مبارزه عليه عوامل عفونت زا

اسيد هاي صفراوي به عنوان يك مكانيسم دفاعي براي مبارزه با عوامل عفونت زا و مواد سمي كه مي توانند منجر به برخي از بيماري ها مانند عفونت، گنديدگي زخم، تبخال، پسوريازيس محصولات مدي هاني و عفونت پاروويروس شوند. طبق تحقيقات منتشر شده در مجله پاتوفيزيولوژي، صفرا  يك ماده پاك كننده اي است كه از ما در برابر “ويروس هاي بزرگ” كه  ساختار ليپوپروتئيني دارند، محافظت مي كند. اين نوعي سيستم، دفاع شخصي فيزيكي و شيميايي است و در صورتي كه نمك صفرا در بدن وجود نداشته باشد، نمي تواند به درستي از ما محافظت كند.

3- تقويت عملكرد كيسه صفرا و كبد

نمك هاي صفراوي، با كاهش التهاب مجاري صفراوي و كمك به جريان خون طبيعي، باعث بهبود عملكرد كيسه صفرا مي شود. همچنين به كاهش گاز و نفخ شكم كه مي تواند ناشي از اختلال عملكرد كيسه صفرا باشد، كمك مي كند.

اين ماده، علائم بيماري هايي كه بر كبد تاثير مي گذارند را بهبود مي بخشد و  با كمك به فرايند دفع مواد سمي و پاتوژن از بدن، به عملكرد كبد كمك مي كند. اگر كمبود اين ماده را داريد، مصرف مكمل ها ممكن است به بهبود شرايط كبدي مانند فيبروز كيستيك، بيماري كبد چرب غير الكلي و سيروز صفراوي كمك كند.

4- كمك به حل شدن سنگ كيسه صفرا

سنگ هاي كيسه صفرا، كه اغلب از ذرات كلسترول تشكيل مي شوند، زماني به وجود مي آيند كه كلسترول و مواد ديگري كه در داخل صفرا قرار دارند، به يكديگر مي چسبند و سفت و سخت مي شوند. در نتيجه، وقتي كه در پوشش داخلي كيسه صفرا قرار مي گيرند در طول زمان  و به تدريج به سنگ هاي صفراوي كلسترولي تبديل مي شوند.

اين نمك، باعث دفع سنگ هاي صفراوي كه در كيسه صفرا ايجاد شده اند، مي شود و در وهله اول به از بين بردن چربي ها قبل از اينكه به كريستال تبديل شوند، كمك مي كند. بر اساس تحقيقات منتشر شده در مجله جهاني گوارش، اسيد اورسودوكسي كوليك كه اسيد طبيعي صفراوي است، به عنوان يك عامل ضد التهابي استفاده مي شود كه به عنوان يك درمان جايگزين براي بيماران مبتلا به علائم سنگ كيسه صفرا كه بايد تحت عمل جراحي قرار بگيرند، عمل مي كند.

5- نمك صفرا و هضم و جذب چربي ها و مواد مغذي

يكي از كاركردهاي اصلي نمك هاي صفراوي، جذب چربي و ويتامين هاي محلول در چربي است و باعث هضم و جذب آنها مي شوند. اين اتفاق زماني مي افتد كه نمك هاي صفراوي باعث تجزيه شدن گلوبول هاي چربي به قطرات بسيار ريز ميكروسكوپي مي شود. اين فرايند امولسيون سازي ناميده مي شود و براي هضم چربي ها مهم است زيرا باعث افزايش مقدار چربي مي شود و توسط ليپاز ها، هضم مي شوند. ليپاز، آنزيم  اصلي براي تجزيه چربي مي باشد.

چرا اين موضوع اينقدر مهم است؟ از آنجايي كه چربي هاي سالم و مواد مغذي محلول در چربي (مانند ويتامين A، E، D، K، منيزيم، آهن و كلسيم) براي سلامتي ما بسيار مهم هستند، بنابراين براي اينكه بدن بتواند آنها را هضم و جذب كند، به نمك هاي صفراوي نياز داريم. اگر نمك هاي صفراوي به مقدار كافي در بدن وجود نداشته باشد، با كمبود مواد مغذي روبرو مي شويم زيرا به درستي جذب نمي شوند.

6- موثر بر باكتري هاي روده

نمك هاي صفراوي داراي فعاليت ضد ميكروبي هستند و مي توانند ما را در برابر باكتري هاي مفيدي كه در روده رشد مي كنند، محافظت كنند و با كنترل مقدار و تركيب هوموستاز روده، نقش مهمي را پماد عسل مدي هاني ايفا مي كنند.

نمك صفرا تركيبات ضد باكتريايي دارد و باعث بر هم خوردن غشاهاي باكتريايي مي شود و كاهش آنها، ممكن است با تغيير ميكروبيوم روده و رشد بيش از حد پاتوژن ها، مواجه شود. همچنين به عنوان سيگنال هاي زيست محيطي براي باكتري هاي روده و گونه هايي كه با روده سازگار هستند و قادر به تحمل فعاليت هاي ضد باكتريايي نمك مي باشند، عمل مي كند. اين يك رابطه پيچيده است و به تنظيم باكتري هاي موجود در روده، كمك مي كند.

7- نمك صفرا و  كنترل سطح قند خون

اسيدهاي صفراوي به عنوان تنظيم كننده هاي متابوليك عمل مي كنند و نقش مهمي در مصرف گلوكز، چربي و انرژي دارند. تحقيقات انجام شده نشان مي دهند كه افزايش سيگنال هاي اسيد صفراوي در روده، مي تواند به هوموستاز گلوكز كمك كند و اسيدهاي صفراوي عوامل بالقوه اي هستند كه در درمان بيماري ديابت نيز مي توانند مفيد باشند.

بر طبق تحقيقات منتشر شده در مجله تحقيقات باليني، اسيد هاي صفراوي، گيرنده ها را براي غلبه بر حساسيت نداشتن به انسولين و جلوگيري از التهاب فعال مي كنند. دانشمندان اكنون به دنبال مولكول هايي هستند كه بتوانند تاثيري همانند اسيد هاي صفراوي داشته باشند تا بتوانند به بيماران مبتلا به ديابت نوع 2 كمك كنند.

8- كمك به آزاد سازي گلوتاتين

مطالعات نشان مي دهد كه وقتي اين ماده باعث افزايش جريان صفرا مي شود، مقدار گلوتاتيون صفراوي نيز افزايش مي يابد. چه چيزي در مورد گلوتاتيون تا اين اندازه ويژه و خاص است؟ اين “مادر همه آنتي اكسيدان ها” است، زيرا چندين نقش در فرآيند حياتي در بدن بازي مي كند. به دفع چربي از كبد، قبل از اينكه صفرا اين كار را انجام دهد، كمك مي كند. فشار وارد شده به كيسه صفرا را از بين مي برد. از كبد در برابر آسيب هاي اكسيداتيو محافظت مي كند. به دفع و سم زدايي بعضي از سموم خاص كمك مي كند و با تركيب شدن با داروها، باعث هضم بهتر آنها مي شود.

اشكال مختلف بيماري كبد نشان دهنده كاهش گلوتاتيون سلولي و افزايش ميزان فشار اكسيداتيو هستند. اسيدهاي صفرا نقش فيزيولوژيكي مهمي در تنظيم متابوليسم گلوتاتيون دارند.

9- كاهش بيلي روبين

نمك صفرا در حذف بيلي روبين از بدن فعاليت مي كند و بسيار نقش مهمي دارد زيرا انباشته شدن مواد زائد، مي تواند اثرات مضري را بر روي سلامت شما داشته باشد. بر اساس تحقيقات انجام شده، مقدار بيش از اندازه  بيلي روبين در پوست و غشاي مخاطي، منجر به بيماري يرقان(زردي) مي شود. از نشانه هاي اين بيماري، زرد شدن پوست، تيره شدن ادرار و كمرنگ شدن مدفوع مي باشد.

نمك يا اسيد صفراوي چگونه افزايش مي يابد؟

اگر كمبود اين اسيد را داريد، از مكمل هاي نمك صفرا مي توانيد استفاده كنيد. مكمل هاي نمك صفرا به گونه اي عمل مي كنند كه اثرات كلسترول پائين را از طريق امولسيون چربي ها، به حالت اول برگردانند. هنگامي كه با كمبود نمك صفرا مواجه هستيد، يعني به اندازه كافي اين ماده براي جذب و تجزيه چربي ها در بدن شما وجود ندارد، بنابراين مي توانند در روده جمع شده و فهرستي از علائم و مشكلات را ايجاد كنند.

مكمل هاي اين نمك، معمولا با غذا مصرف مي شوند تا بتوانند به جذب و هضم چربي ها و ويتامين هاي محلول در چربي كمك كنند. هنگام مصرف اين مكمل ها، از مقدار دوز پايين شروع كنيد و دقت كنيد كه  بعد از صرف غذا چه احساسي داريد. به دنبال مكملي باشيد كه حاوي اسيد Cholic بيشتري است، زيرا اسيد صفراوي محلول در آب بيشتري دارد. اكثر مكمل ها با اسيدchenodeoxycholic  ساخته عسل پزشكي مي شوند. مكمل نمك هاي صفراوي معمولا از گوشت گاو يا گوشت گاو استريل شده تهيه مي شود. توصيه مي شود اين مكمل ها كه حاوي تائورين هستند مصرف كنيد زيرا مي تواند به سلامت صفرا كمك كند.

علائم كمبود نمك صفرا چيست؟

كمبود نمك يا اسيد صفراوي ممكن است منجر به بروز علائم يا شرايط زير شود:

كمبود ويتامين

 در صورت كمبود نمك صفرا ، ممكن است با كمبود ويتامين محلول در چربي، بخصوص ويتامين D، A، E و K مواجه شويد.

سوزش سر دل

 اگر نمك يا اسيد صفرا قادر به خنثي كردن غذاهاي اسيدي كه خورده ايد نباشد، ممكن است منجر به علايم سوزش سردل شود.

نفخ و سفتي شكم

 با عدم وجود نمك يا اسيد صفرا در دستگاه گوارش تان، با مشكل هضم چربي ها روبرو خواهيد شد كه مي تواند منجر به نفخ و سفتي شكم شود.

مشكلات گوارشي

 وقتي چربي ها بدون آنكه توسط اين اسيد تجزيه شوند وارد روده مي شوند، مي توانند مشكلات گوارشي مانند اسهال، گاز معده و انقباض عضلات شكم را در پي داشته باشند.

سنگ هاي صفراوي

 بدون وجود اين نمك، سنگ هاي صفراوي كه از كلسترول، رسوبات كلسيم و ساير مواد معدني تشكيل شده اند، دفع نمي شوند و ممكن است علائم صفراوي مانند درد در ناحيه شكم، فشار در نزديكي معده و حالت تهوع را تجربه كنيد.

زردي (يرقان)

 اگر اين ماده، براي از بين بردن بيلي روبين در بدن وجود نداشته باشد، مي تواند باعث زردي شود.

عدم تعادل هورمون

 هنگامي كه چربي ها به خوبي هضم نشده و به درستي مصرف نشوند، منجر به عدم تعادل هورموني مي شود.

سطوح پايين كلسترول

 سطح كلسترول كمتر از 170 ممكن است نشان دهنده كمبود اسيد صفرا باشد.

آسيب كبدي

كمبود اين ماده و آزاد نشدن آن در بدن، مي تواند منجر به بروز عوارض مضر شيميايي شود كه به كبد آسيب مي رساند.

چه شرايطي با كمبود نمك و اسيد صفراوي در ارتباط هستند؟

اختلالات سنتز اسيد صفراوي، نوعي از اختلالات متابوليكي نادر هستند كه در اثر كمبود اسيدهاي صفراوي پديد مي آيند. هنگامي كه بدن قادر به توليد اسيد هاي صفراوي نيست، موادي در بدن انباشته مي شوند كه به طور معمول در داخل بدن تجزيه شده و مي توانند به اندام هاي خاصي آسيب برسانند. اختلالات سنتز در اين اسيد، ناشي از جهش در ژن هاي خاصي است كه مي توانند از نظر سلامتي، مشكلات جدي را به وجود آورند  نظير سيروز و نارسايي كبدي. اين اختلالات معمولا با درمان جايگزين اسيد صفراوي درمان مي شوند.

كلستاز كرم محافظ مدي هاني يك بيماري است كه در آن جريان صفراوي كاهش پيدا مي كند و ناشي از اختلالات كبدي، مجراي صفراوي و پانكراس مي باشد. كلستاز مي تواند مشكل ساز نيز  باشد زيرا زماني كه اسيد صفرا كاهش مي يابد، موادي كه معمولا از طريق صفرا دفع مي شوند، در صفرا باقي مي مانند.

چه چيزي علت اصلي كمبود نمك صفرا مي باشد؟

تشكيل نمك هاي صفراوي غير طبيعي يا  اسيدهاي صفراوي، نتيجه جريان نامناسب صفراوي است كه معمولا توسط جهش ژن ايجاد مي شود. سنتز نادرست اسيدهاي صفراوي زماني اتفاق مي افتد كه اسيد هاي صفراوي به درستي توسط كبد سنتز نمي شوند كه معمولا به وسيله  يك سري از واكنش هاي شيميايي پيچيده كه شامل حداقل 17 مرحله آنزيمي هستند رخ مي دهد. هنگامي كه يك ژن مسئول رمزگذاري يك آنزيم اسيد صفراوي جهش يافته است،  باعث كاهش عملكرد اسيد صفراوي مي شود و مي تواند باعث كمبود آن شود. اگر اسيدهاي صفراوي در كبد توليد نشوند، در نتيجه با تائورين يا گليسين نمي توانند تركيب شده و  اين ماده را توليد كنند.

غير طبيعي بودن مقدار اين ماده، باعث نارسايي لوزالمعده يا برداشتن كيسه صفرا مي شود.

بهترين راه براي درمان بيماري هاي صفراوي و نمك هاي صفراوي چيست؟

بتائين

 بتائين اسيد آمينه اي است كه توسط كولين در تركيب با اسيد آمينه گليسين به وجود مي آيد و با كمك به روند هضم چربي، به سلامت كبد كمك مي كند. بتائين با افزايش سم زدايي از كبد، باعث تجزيه و حذف چربي ها، سموم و مواد شيميايي مي شود، به طوري كه از انباشته شدن آنها جلوگيري كرده و باعث مي شود تا به كبد آسيب نرسد.

پكتين

پكتين يك نوع كربوهيدرات است كه به عنوان ژل، ضخيم كننده و تثبيت كننده عمل مي كند و مي تواند به كاهش اسهال كه يكي از عوارض  جانبي استفاده از اين مكمل ها است، كمك كند. همچنين در افرادي كه  كيسه صفرا ندارند، مورد استفاده قرار مي گيرد. پكتين همچنين باعث چسبيدن كلسترول به ليپيد ها در روده مي شود تا از آن خارج شود.

كولين

 كولين نقش مهمي در انتقال چربي از كبد به سلول هاي بدن دارد و كمك مي كند تا كبد از چربي  اضافي پاك شود به ويژه هنگامي كه با كمبود نمك هاي صفراوي مواجه هستيد.

 هيدراته بودن

 براي بهبود عملكرد صفرا، مهم است كه هيدراته بمانيد، زيرا 85 درصد صفرا از آب تشكيل شده است.

 اثرات جانبي مصرف مكمل نمك صفرا

مصرف مكمل نمك هاي صفراوي ممكن است در برخي افراد باعث اسهال شود، زيرا جذب نمي شوند و به طور مستقيم وارد روده بزرگ مي شوند و اثرات ملين دارند. اگر بر اثر استفاده از مكمل هاي نمك هاي صفراوي، دچار اسهال شديد، بهتر است دوز مصرفي خود را كاهش دهيد.

ساير مشكلات گوارشي كه ممكن است بر اثر مصرف مكمل هاي نمك هاي صفراوي ايجاد شود عبارتند از يبوست، استفراغ و درد شكم. مصرف بيش از حد مكمل هاي نمك هاي صفراوي نيز مي تواند منجر به التهاب روده و پوست شده و حتي باعث ايجاد شرايطي مانند خارش و اريتم نيز گردد.

منبع: دكتر سلام