همه چيز در مورد پزشكي

مورفين براي كمك به از بين بردن درد شديد مداوم (از جمله درد ناشي از سرطان) استفاده مي‌شود. مورفين به دسته‌اي از داروها موسوم به اپيوئيدهاي ضددرد (داروهاي مخدر) تعلق دارد. اين دارو روي مغز تأثير مي‌گذارد تا نحوه احساس و واكنش بدن به درد را تغيير دهد.
مقادير بالاتر از اين دارو (۱۰۰ ميليگرم در هر كپسول و بالاتر) بايد تنها در صورتي استفاده شود كه به طور مرتب از داروهاي درد اپيوئيدي به ميزان متوسط تا زياد استفاده مي‌كنيد. اين مقادير اگر توسط شخصي كه به طور منظم اپيوئيد مصرف نمي‌كند، مصرف شود، ممكن است باعث اوردوز (حتي مرگ) شود.
از فرم پايدار مورفين براي از بين بردن درد خفيف و يا دردي كه طي چند روز از بين برود استفاده نكنيد. اين دارو براي موارد گاه به گاه (يعني براساس نياز) استفاده نمي‌شود.

نحوه مصرف مورفين

قبل از استفاده از اين دارو، زنان در سنين باروري بايد با پزشك خود درباره خطرات و مزاياي دارو صحبت كنند. اگر باردار هستيد يا قصد داريد باردار شويد، با پزشك خود در ميان بگذاريد. در دوران بارداري، اين دارو بايد تنها در صورت نياز شديد مورد استفاده قرار گيرد. در صورتي كه طي دوه ماه اول بارداري اين دارو مصرف شود، ممكن است خطر نقايص مادرزادي كمي افزايش يابد. همچنين، استفاده از آن براي مدت زمان طولاني و يا در دوزهاي بالا در نزديكي تاريخ احتمالي زايمان ممكن است به جنين آسيب برساند. براي كاهش خطر ابتلا به اين، دارو را در پايين‌ترين دوز ممكن و در كوتاه‌ترين زمان ممكن مصرف كنيد. نوزادان متولد شده از مادراني كه براي مدت زمان طولاني از اين دارو استفاده مي‌كنند ممكن است نشانه‌هاي ترك شديد (احتمالاً كشنده) داشته باشند. در صورت بروز هرگونه نشانه‌اي در نوزاد خود، مانند گريه‌اي كه متوقف نمي‌شود، تنفس آهسته / كم عمق، تحريك پذيري، لرز، استفراغ، اسهال، تغذيه ضعيف، يا عدم وزن گيري مناسب، فوراً به پزشك مراجعه كنيد.

قبل از شروع استفاده از مورفين و هر بار استفاده مجدد، بروشور راهنماي دارويي ارائه شده توسط داروساز خود را مطالعه كنيد. اگر سوالي داريد، با پزشك يا داروساز مشورت كنيد.
اين دارو را به طور منظم طبق دستور پزشك مصرف كنيد، نه براي برطرف كردن درد ناگهاني (پيشرونده). اين دارو را همراه با غذا يا بدون غذا، معمولاً يك يا دو بار در روز (هر ۱۲ يا ۲۴ ساعت) مصرف كنيد. اگر حالت تهوع داريد، مصرف اين دارو همراه با غذا مي‌تواند كمك كند. در مورد روش‌هاي ديگر براي كاهش تهوع از پزشك يا داروساز سؤال كنيد (مثلاً دراز كشيدن به مدت يك يا دو ساعت و در صورت امكان با اندكي حركت سر به سمت پايين).

كپسول را به طور كامل ببلعيد. بزرگسالاني كه مشكل پماد زخم بستر بلع كپسول دارند مي‌توانند كپسول را باز كنند و محتويات آن را در يك قاشق غذاخوري پوره سيب نرم و خنك بريزند. تمام مخلوط دارو / خواركي را بدون نياز به جويدن قورت دهند. سپس دهان خود را بشوييد و براي اطمينان از اينكه تمام دوز را قورت داده‌اند آب بنوشند. مخلوط را نجويد و يا از قبل آن را تهيه نكنيد. به اين روش، اين دارو را به كودك ندهيد، زيرا ممكن است مخلوط جويده شود و يا بيش از حد مصرف شود. براي كودكان كه در بلعيدن كپسول دچار مشكل هستند، از پزشك در مورد استفاده از شكلي متفاوت از مورفين سؤال كنيد.

دوز دارو براساس وضعيت پزشكي و پاسخ به درمان شما تعيين مي‌گردد. بدون تأييد پزشك، دوز، دفعات و دوره مصرف خود را افزايش ندهيد. طبق دستور پزشك مصرف دارو را متوقف كنيد.
اگر اين دارو را از طريق يك لوله مخصوص به داخل معده (لوله گاستريك) استفاده مي‌كنيد، در مورد دستورالعمل‌هاي دقيق در مورد چگونگي استفاده از آنها از پزشك سؤال كنيد.

قبل از مصرف اين دارو، از پزشك يا داروساز خود بپرسيد آيا بايد مصرف ساير داروهاي اپيوئيدي را متوقف كنيد و يا نحوه مصرف آنها را تغيير دهيد. ديگر داروهاي ضد درد (مانند استامينوفن، ايبوپروفن) نيز ممكن است تجويز شوند. از پزشك يا داروساز خود در مورد مصرف مورفين با داروهاي ديگر سؤال كنيد.

اين دارو ممكن است سبب بروز واكنش‌هاي ترك مواد مخدر شود، به خصوص اگر به طور منظم براي مدت زمان طولاني يا در دوزهاي بالا استفاده شود. در چنين مواردي، اگر مصرف دارو به طور ناگهان متوقف شود، علائم ترك (مانند بي حوصلگي، آبريزش چشم، آبريزش بيني، حالت تهوع، عرق كردن، درد عضلاني) ممكن است رخ دهند.

براي جلوگيري از واكنش‌هاي ترك، پزشك ممكن است دوز شما را به تدريج كاهش دهد. براي جزئيات بيشتر از پزشك يا داروساز خود كمك بگيريد و در صورت بروز واكنش ترك فوراً به پزشك گزارش دهيد.

هنگامي كه اين دارو براي مدت طولاني مورد استفاده قرار مي‌گيرد، ممكن است خوب عمل نكند. اگر اين دارو به خوبي تأثير نمي‌گذارد با پزشك خود صحبت كنيد.

اگرچه مورفين به بسياري از افراد كمك مي‌كند، اما گاهي اوقات سبب اعتياد مي‌شود. اين خطر ممكن است در صورتي كه اختلال مصرف مواد (مانند مصرف بيش از حد يا اعتياد به مواد مخدر / الكل) داشته باشيد، افزايش يابد. براي كاهش خطر ابتلا به اعتياد دارو را دقيقاً طبق دستور مصرف كنيد. براي كسب اطلاعات بيشتر از پزشك يا داروساز خود كمك بگيريد.
اگر درد شما همچنان ادامه پيدا كرد يا بدتر شد، به پزشك خود اطلاع دهيد.

عوارض جانبي

مورفين خطر ابتلا به سوء استفاده و اعتياد را دارد كه مي‌تواند پانسمان زخم منجر به اوردوز و مرگ شود. مورفين همچنين ممكن است باعث مشكلات شديد و احتمالاً كشنده شود. براي كاهش خطر ابتلا به اين مشكلات، پزشك بايد حداقل مقدار دوز مؤثر مورفين و براي كوتاه‌ترين زمان ممكن را تجويز كند. براي اطلاعات بيشتر درباره اعتياد به بخش «نحوه مصرف همين مقاله» مراجعه كنيد.

هنگام شروع مصرف اين دارو و بعد از افزايش دوز يا در صورت مصرف دوز نادرست يا مقدار اشتباه، خطر مشكلات تنفسي جدي، بيشتر است. مصرف اين دارو با الكل يا ساير داروهايي كه مي‌تواند موجب خواب آلودگي يا مشكلات تنفسي شوند، ممكن است باعث بروز عوارض جدي مانند مرگ شود. حتماً در مورد نحوه مصرف مورفين و تداخلات دارويي آن اطلاعات كسب كنيد. به بخش تداخلات دارويي همين مقاله نيز مراجعه كنيد. در صورت بروز هر كدام از اين موارد بسيار جدي، فوراً به پزشك مراجعه كنيد: تنفس آهسته يا كم عمق، احساس سبكي سر غير معمول، خواب آلودگي / سرگيجه شديد، مشكل در بيدار شدن از خواب.

اين دارو يا محتويات كپسول را خرد نكنيد، نجويد و يا حل نكنيد. استفاده از مورفين خرد، جويده يا حل شده مي‌تواند موجب اوردوز كشنده شود.

اين دارو را در يك مكان امن براي جلوگيري از سرقت، سوء مصرف يا سوء استفاده قرار دهيد. اگر فردي به طور تصادفي اين دارو را قورت دهد، فوراً بايد تحت مراقبت‌هاي فوري پزشكي قرار گيرد.
با مصرف اين دارو ممكن است تهوع، استفراغ، يبوست، احساس سبكي سر، سرگيجه يا خواب آلودگي رخ دهد. بعضي از اين موارد ممكن است پس از استفاده از اين دارو براي مدت زمان طولاني كاهش يابند. اگر هر كدام از اين موارد ادامه يافت يا بدتر شد، فوراً به پزشك يا داروساز خود اطلاع دهيد.

براي جلوگيري از يبوست، رژيم غذايي مناسب داشته باشيد، مقدار زيادي آب بنوشيد و ورزش كنيد. به منظور انتخاب يك ملين (از جمله نوع محرك با نرم كننده مدفوع) از داروساز خود كمك بگيريد. براي كاهش خطر سبكي سر و سرگيجه، هنگام بلند شدن از موقعيت نشسته يا دراز كشيده، به آرامي بلند شويد.

توجه داشته باشيد كه پزشك شما اين دارو را بدني دليل براي شما تجويز كرده است كه نفع آن را براي شما بيشتر از خطر عوراض جانبي آن در نظر گرفته است. بسياري از افرادي كه از اين دارو استفاده مي‌كنند، عوارض جانبي جدي ندارند.

در صورت وجود اختلالات جدي، از جمله: تغييرات ذهني / خلقي (مانند عصبانيت، سردرگمي، توهم)، درد شديد معده يا شكم، مشكلات ادرار، علائم عملكرد بد غدد آدرنال (مانند از دست دادن اشتها، خستگي غيرمعمول، كاهش وزن) فوراً پزشك را مطلع نماييد.

اگر هر كدام از اين موارد بسيار جدي را تجربه كرديد فوراً به پزشك مراجعه كنيد: غش، تشنج، تنفس آهسته / كم عمق، خواب آلودگي شديد و دشواري در بيدار كرم رژوردم شدن از خواب.

واكنش آلرژيك بسيار جدي به اين دارو نادر است. با اين حال، اگر متوجه علائم واكنش آلرژيك شديد فوراً به پزشك مراجعه كنيد، علائمي از قبيل: بثورات، خارش / تورم (به ويژه در صورت / زبان / گلو)، سرگيجه شديد، مشكل تنفسي.

در اين مقاله از دكتر زخم ارائه ليست كاملي از عوارض جانبي احتمالي امكان پذير نيست. اگر متوجه عارضه ديگري شديد كه در بالا ذكر نشده است، با پزشك يا داروساز خود تماس بگيريد.

موارد احتياط

قبل از مصرف مورفين، اگر به اين دارو يا به ساير داروهاي اپيوئيدي (مانند كدئين) حساسيت داريد يا اگر آلرژي داريد با پزشك يا داروساز در ميان بگذاريد. اين محصول ممكن است حاوي مواد غير فعالي باشد كه مي‌توانند واكنش‌هاي آلرژيك و ساير مشكلات ايجاد كنند. براي كسب اطلاعات بيشتر با داروساز خود صحبت كنيد.

قبل از استفاده از اين دارو، پزشك يا داروساز را از سوابق پزشكي خود مطلع نماييد به ويژه سوابقي همچون: اختلالات مغزي (مانند آسيب سر، تومور، تشنج)، مشكلات تنفسي (مانند آسم، آپنه خواب، انسداد مزمن بيماري‌هاي ريوي (COPD)، بيماري كليوي، بيماري‌هاي كبدي، اختلالات رواني / خلقي (مانند سردرگمي، افسردگي)، سابقه شخصي يا خانوادگي اختلالات مصرف مواد (مانند مصرف بيش از حد و يا اعتياد به مواد مخدر / الكل)، مشكلات معده و روده (مانند انسداد روده، يبوست، اسهال ناشي از عفونت، ايلئوس)، مشكلات ادراري (مانند بزرگ شدن پروستات)، بيماري پانكراس (پانكراتيت)، بيماري صفرا.

اين دارو ممكن است سبب سرگيجه يا خواب آلودگي شود. مصرف الكل يا ماري جوانا مي‌تواند موجب تشديد سرگيجه يا خواب آلودگي شما شود. لذا ضمن درمان از رانندگي، استفاده از ماشين آلات يا انجام هر كاري كه مستلزم هشياري است، تا زماني كه بتوانيد با خيال راحت چنين كارهايي را انجام دهيد، خودداري كنيد. از مصرف نوشيدني‌هاي الكلي پرهيز كنيد. در صورت استفاده از ماري جوانا، با پزشك خود در ميان بگذاريد.

قبل از انجام عمل جراحي، پزشك يا دندانپزشك را در مورد تمام محصولاتي كه استفاده مي‌كنيد (از جمله داروهاي تجويزي، داروهاي بدون نسخه و محصولات گياهي) مطلع نماييد.
سالمندان ممكن است حساسيت بيشتري نسبت به عوراض جانبي اين دارو داشته باشند، به خصوص سردرگمي، سرگيجه، خواب آلودگي، و تنفس آهسته و كم عمق.

در دوران بارداري، اين دارو بايد تنها در صورت نياز شديد مورد استفاده قرار گيرد. اين دارو ممكن است به جنين آسيب برساند. در مورد خطرات و مزايا با پماد زخم پزشك خود صحبت كنيد. (همچنين به بخش نحوه مصرف همين مقاله مراجعه كنيد.)

اين دارو به شير مادر منتقل مي‌شود و ممكن است در نوزاد شيرخوار علائم نامطلوبي ايجاد كند. اگر كودك شما دچار خواب آلودگي غيرمعمول، تغذيه نامناسب يا مشكل تنفسي شد، به پزشك اطلاع دهيد. قبل از شيردهي با پزشك خود مشورت كنيد.

تداخلات دارويي

تداخلات دارويي مي‌توانند نحوه عملكرد داروهاي شما را تغيير دهند يا خطر ابتلا به عوارض جدي را افزايش دهند. اين مقاله از دكتر زخم شامل تمام تداخلات احتمالي دارو نيست. فهرستي از تمام محصولاتي كه استفاده مي‌كنيد (از جمله داروهاي تجويزي / بدون نسخه و محصولات گياهي) تهيه و آن را به پزشك و داروساز خود ارائه دهيد. بدون تأييد پزشك مصرف داروها را شروع يا متوقف نكنيد و يا دوز آنها را تغيير ندهيد.

برخي از محصولاتي كه ممكن است با اين دارو تداخل داشته باشند شامل موارد زير هستند:

داروهاي ضددرد خاص (اپيوئيد تركيبي آنتاگونيست هاي- آگونيست ها مانند پنتازوسين، نالبوفين، بوتورفانول)، نالتروكسان.

در صورتي كه اين دارو را با ساير محصولاتي كه سبب خواب آلودگي يا مشكلات تنفسي مي‌شوند، مصرف كنيد خطر ابتلا به عوارض جانبي جدي (مانند تنفس آهسته / كم عمق، خواب آلودگي / سرگيجه شديد) افزايش خواهد يافت. در صورت استفاده از داروهاي ديگر مانند ساير داروهاي ضد افسردگي يا ضد سرفه (مانند كدئين، هيدروكودون)، الكل، ماري جوانا، داروهاي خواب يا اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپيدم)، شل كننده‌هاي عضلاني (مانند كاريسوپرودول، سيكلوبنزاپرين) و يا آنتي هيستامين‌هايي نظير (مانند ستيريزين، ديفن هيدرامين) به پزشك يا داروساز اطلاع دهيد.

برچسب روي تمام داروهاي خود (مانند آلرژي، سرفه و سرماخوردگي) را بررسي كنيد زيرا ممكن است حاوي مواد تشكيل دهنده‌اي باشند كه موجب خواب آلودگي مي‌شوند. از داروساز خود در مورد استفاده بي خطر از اين محصولات سؤال كنيد.

اين دارو ممكن است با آزمايشات آزمايشگاهي خاص (از جمله سطوح آميلاز / ليپاز) تداخل داشته باشد و احتمالاً باعث نتايج كاذب خواهد شد. اطمينان حاصل كنيد كه پرسنل آزمايشگاهي و تمام پزشكان شما مي‌دانند كه از اين دارو استفاده مي‌كنيد.

مصرف دوز بالا يا اوردوز 

در صورتي كه دوز بالايي مصرف گردد با مركز مسموميت يا اورژانس تماس گيريد. در تهران مي توان با مركز مسموميت با شماره تلفن ۱۴۹۰ تماس بگيريد. ساكنان ديگر شهر ها مي توانند با مركز كنترل مسموميت استاني يا اورژانس ۱۱۵ تماس بگيرند.

نكته پماد سوختگي هاي مهم

مورفين را به بقيه افراد جهت مصرف ندهيد. اين برخلاف قانون است. تست هاي آزمايشگاهي و يا پزشكي ممكن است به صورت دوره اي براي نشان دادن پيشرفت شما و يا كنترل عوارض جانبي انجام شود. براي جزئيات بيشتر با پزشك خود مشورت كنيد.