همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : اگر جزو آن دسته از خانم‌هايي هستيد كه ورزش نمي‌كنيد، دائما گردن خود را خم مي‌كنيد و به صفحه تلفن همراه‌تان خيره مي‌شويد يا براي زمان طولاني بدون هيچ استراحتي ظرف مي‌شوييد، كودك‌تان را دائما روي پاهايتان مي‌گذاريد، چهارزانو مي‌نشينيد و ... بايد بدانيد كه همه اين كارهاي به ظاهر پيش‌پاافتاده، مي‌تواند باعث ابتلاي شما به آرتروز شود.

«دكتر محمدحسين فره‌وش»، فوق‌تخصص روماتولوژي و عضو مركز تحقيقات روماتولوژي بيمارستان دكتر شريعتي، در اين باره به شما توضيح مي‌دهد.

قدر غضروف‌ها را بدانيد

آرتروز يا استئوآرتريت (Osteoarthritis)، بيماري شايع مفصل و علت ايجاد آن، تحليل استخوان است. در آرتروز پيشرفته، سيكاكر به‌دنبال از بين رفتن غضروف، استخوان‌ها در تماس مستقيم با يكديگر قرار مي‌گيرند و به علت فشار وارده، سايش در استخوان‌ها نيز ايجاد مي‌شود. در مفصل دو استخوان مقابل هم قرار دارند و روي آنها را غضروف پوشانده است. وظيفه غضروف در مفصل، تسريع در حركت مفصل با حداقل اصطكاك است. در زماني كه مفصل تحت فشار وزن قرار مي‌گيرد، به‌طور مثال با ايستادن يا راه‌رفتن، مايع داخل غضروف به داخل مفصل زانو مي‌ريزد و پس از برداشتن وزن از روي مفصل، مايع مجددا به محل خود يعني غضروف بازمي‌گردد. بنابراين با تحليل غضروف، آرتروز شروع مي‌شود.

درد براي شما پيامي دارد

زماني كه درد در بدن ايجاد مي‌شود، بايد به آن توجه كافي داشت و حتما به پزشك مراجعه كرد، چون درد اين پيام را به همراه دارد كه در بدن مشكلي ايجاد شده است. در رابطه با آرتروز هم مهم‌ترين علامتي كه وجود دارد درد است، به طوري‌كه فرد با انجام فعاليت، دچار درد مي‌شود، مثلا فرد در گذشته مي‌توانسته براحتي يك مسير طولاني را طي كند ولي با ابتلا به آرتروز، با راه رفتن در مسافتي بسيار كمتر هم دچار مشكل مي‌شود.

خوب زندگي كنيد

عوامل زيادي مي‌توانند در ايجاد آرتروز نقش داشته باشند. به طور مثال، آسيب به مفصل، افزايش وزن يا چاقي، فشار غيرمتعارف به مفصل، عدم‌تقويت پانسمان لوهمن روشه عضلات جنب مفصل و تغذيه نادرست و... همچنين سبك زندگي نيز يكي ديگر از مواردي است كه مي‌تواند ابتلا به آرتروز را تسهيل كند. براي مثال، استفاده طولاني‌مدت از تلفن همراه و رايانه، به ستون فقرات گردن فشار وارد مي‌كند و به مرور فرد به آرتروز ستون فقرات گردن مبتلا مي‌شود. حتي ورزش‌هايي كه بدون آمادگي بدن و به‌صورت غير اصولي باشند، مي‌توانند شانس ابتلا به آرتروز را افزايش دهند. علاوه بر اين، ژنتيك نيز در ابتلا به آرتروز نقش دارد. به طور مثال، در آرتروز بند آخر مفاصل دست مساله ژنتيك بيشتر دخيل است، به‌طوري‌كه در بسياري از موارد ديده شده كه بيمار اظهار مي‌كند افراد فاميل نيز مثل خواهر يا مادر به اين نوع آرتروز مبتلا هستند.

مراقبت، آسان‌تر از درمان

با وجود اين‌كه ژنتيك و عوامل بسيار زيادي در ابتلا به آرتروز نقش دارند، ولي با اصلاح سبك زندگي و تغذيه (اجتناب از مصرف غذاهاي پركالري و چاق‌كننده)، مي‌توان تا حدود زيادي مانع از ابتلا به آرتروز شد. براي مثال، كاهش وزن يكي از مهم‌ترين مواردي است كه بايد مورد توجه افراد قرار بگيرد.

ورزش‌هايي چون فوتبال، ژيمناستيك و... بويژه در شرايطي كه به‌صورت غير اصولي و بدون آمادگي جسمي دنبال شوند و طولاني‌مدت باشند، مي‌توانند باعث بروز آرتروز شوند. پياده‌روي روزانه با مدت زمان 30 دقيقه در جاي صاف مي‌تواند به تقويت عضلات و محافظت اسپري اوپسايت از مفاصل، كمك كند. افرادي كه به آرتروز مبتلا هستند، مي‌توانند در آب راه بروند تا عضلاتشان تقويت شود و در زمان زمين خوردن با لگن روي زمين نيفتند. تقسيم كردن وظايف و كارها در منزل و نگهداري از بچه‌ها به صورت مشاركتي توسط والدين نيز مي‌تواند در پيشگيري از آرتروز زانو در خانم‌ها موثر باشد. همه افراد بويژه خانم‌هايي كه خانه‌دار هستند، بايد بعد از هر نيم ساعت كار با رايانه يا تلفن همراه، پنج دقيقه استراحت كنند تا دچار آرتروز نشوند. براي بقيه كارها هم بايد به همين شكل استراحت وجود داشته باشد. استفاده از يك چهارپايه كوتاه در هنگام شست‌وشوي ظروف يا درست كردن غذا، مي‌تواند در كاهش فشار به زانوها موثر باشد. براي اين منظور خانم‌ها بايد بعد از گذشت مدت زماني كوتاه، يك پاي خود را روي چهارپايه بگذارند تا فشار از روي زانو برداشته شود و همين كار را مجددا با پاي ديگر پس از چند دقيقه انجام دهند. استفاده از توالت فرنگي بويژه براي افرادي كه به آرتروز زانو مبتلا هستند، مي‌تواند در كاهش فشار به زانوها موثر باشد. با انجام اين كارهاي ساده مي‌توان تا حدود زيادي مانع از آرتروز شد.

آشپزخانه، زانوهايتان را هدف مي‌گيرد!

يكي از شايع‌ترين آرتروزها در ايران، آرتروز زانو و سن ابتلا به آن در خانم‌هاي ايراني حدود 40 سالگي است، در حالي‌كه سن ابتلا به اين آرتروز در خانم‌هاي اروپايي، حدود 55 سالگي است. به طور كلي، شيوع آرتروز زانو در خانم‌ها بيشتر از آقايان است كه فارغ از ساختار پيچش بيضه بدني خانم‌ها، دلايل زيادي براي اين امر وجود دارد. مسائل بسياري مي‌توانند سن ابتلا به آرتروز زانو را در خانم‌ها كاهش دهند. براي مثال، نداشتن ورزش به‌صورت مداوم، مي‌تواند شانس ابتلا به آرتروز زانو را افزايش دهد. طراحي آشپزخانه‌هاي امروزي، به شكلي درآمده كه خانم‌ها امكان نشستن در آشپزخانه را ندارند و براي مدت طولاني و بدون استراحت، در آشپزخانه مي‌ايستند كه اين مساله مي‌تواند به زانوها آسيب وارد كند. خانم‌ها براي ظرف شستن يا سرخ كردن غذا، زماني طولاني مي‌ايستند كه همين موضوع مي‌تواند احتمال ابتلا به آرتروز زانو را افزايش دهد و خانم‌ها نبايد به تنهايي همه اين كارها را انجام دهند. اگر مساله چاقي هم به اين موارد اضافه شود، شانس ابتلا به آرتروز زانو در خانم‌ها افزايش پيدا خواهد كرد. بسياري از خانم‌ها عادت دارند كه براي مدت طولاني، كودكان خود را در آغوش بگيرند كه انجام اين كار به صورت مداوم مي‌تواند فشار زيادي را به زانوها وارد كند. كارهاي ديگري چون نشستن روي زمين از زمان كودكي هم در ابتلا به آرتروز زانو بي‌تاثير نيست.

پاشنه‌دارها را فراموش كنيد

بسياري از خانم‌ها تمايل زيادي به پوشيدن كفش پاشنه‌دار دارند، در حالي‌كه كفش پاشنه‌دار، فشار زيادي را به ستون فقرات، مفاصل و بويژه زانو وارد مي‌كند. كفش مناسب براي افرادي كه به مشكلات مختلف (مانند كف پاي صاف و ...) مبتلا نيستند، كفشي سبك و نرم با پاشنه حداكثر سه سانتي‌متر است. اگر خانم‌ها تمايل زيادي به پوشيدن كفش پاشنه‌دار در اسميت اند نفيو مهماني دارند، توصيه مي‌شود كه با كفش پاشنه‌دار راه نروند و آن را داخل يك كيسه بگذارند، به محل مهماني ببرند و بپوشند، در مهماني هم تا جاي ممكن بنشينند و زياد راه نرود

عصر ايران