همه چيز در مورد پزشكي

آسيب ديدگي لوزالمعده زماني اتفاق مي افتد كه آنزيم هاي گوارشي قبل از اينكه در روده كوچك رها شوند شروع به فعاليت مي كنند و پانكراس يا همان لوزالمعده را مورد حمله قرار مي دهند. بيماري پانكراتيت در واقع همان التهاب لوزالمعده است كه به دلايل متفاوتي بروز مي كند و علائم مختلفي هم دارد. دو نوع پانكراتيت وجود دارد: پانكراتيت حاد كه خيلي ناگهاني و در عرض چند روز گسترش پيدا مي كند و پانكراتيت مزمن كه چندين سال به طول مي انجامد. ما در اين مقاله از بخش بيماري هاي دكتر زخم هر دو نوع پانكراتيت و همينطور علائم، علل، عوامل خطر ساز و درمان آنها را بررسي مي كنيم.

پانكراتيت چيست؟

پانكراتيت نوعي بيماريست كه در آن لوزالمعده بيمار دچار التهاب مي شود. لوزالمعده يا پانكراس غده بزرگيست كه پشت معده و كنار روده كوچك قرار دارد. اين غده دو وظيفه اصلي و مهم را انجام مي دهد. آنزيم هاي گوارشي قدرتمند و موثري در روده كوچك آزاد مي كند كه به هضم بهتر و سريع تر غذا كمك مي كنند. هورمون هاي انسولين و گلوكاگون را وارد جريان خون مي كند تا به بدن كمك كنند بتواند از مواد غذايي به عنوان منبع انرژي استفاده كند.

پانكراتيت حاد

پانكراتيت حاد در واقع التهاب ناگهاني لوزالمعده است. همان طور كه قبلا اشاره كرديم، لوزالمعده غده بزرگيست كه در قسمت فوقاني شكم و پشت معده قرار دارد و مسئول توليد و ترشح هورمون ها و آنزيم هاي گوارشي است. وقتي التهاب لوزالمعده بروز مي كند، اين آنزيم ها كه به طور عادي در دستگاه گوارش آزاد مي شوند شروع به آسيب زدن به خود لوزالمعده مي كنند و در نتيجه اين غده متورم و ملتهب مي شود.

اين مساله باعث مي شود آنزيم هاي بيشتري در بافت هاي اطراف پانكراس و همين طور در جريان خون بدن آزاد شوند و به اين ترتيب نه تنها روند هضم غذا كند و دردناك مي شود بلكه ممكن است ساير عملكردهاي بدن نيز تحت تاثير قرار بگيرد. اگر حملات آنزيم ها به پانكراس شديد، طولاني مدت و يا مكرر باشد لوزالمعده به طور دائمي آسيب مي بيند و زخم مي شود.

بيشتر بخوانيد: افراد مستعد ورم لوزالمعده

علل پانكراتيت حاد

دقيقا مشخص نيست كه چرا آنزيم هاي گوارشي به لوزالمعده حمله مي كنند و در بسياري موارد دليلي براي اين مساله پيدا نمي شود اما چند عامل شناخته شده براي پانكراتيت حاد وجود دارد كه به آنها اشاره مي كنيم. سنگ كيسه صفرا يكي از شايع ترين دلايل بروز پانكراتيت حاد است. وقتي سنگ هاي صفراوي از كيسه صفرا خارج مي شوند مي توانند مجراي لوزالمعده كه آنزيم هاي گوارشي را از لوزالمعده به روده كوچك منتقل مي كند را مسدود كنند.

به اين ترتيب آنزيم ها نمي توانند از لوزالمعده خارج شوند و دوباره به محل قبلي شان يعني همان لوزالمعده برمي گردند و باعث التهاب مي شوند. يكي ديگر از دلايل ابتلا به پانكراتيت حاد مصرف الكل است. با اينكه اكثر افرادي كه مشروبات الكلي مصرف مي كنند هيچ وقت به اين بيماري مبتلا نمي شوند اما برخي افراد بعد از مصرف بيش از حد مشروبات الكلي دچار اين بيماري مي شوند. علاوه بر اين، در صورتي كه الكل به همراه دخانيات مصرف شود خطر ابتلا به پانكراتيت حاد نيز افزايش پيدا مي كند.

ساير عواملي كه ممكن است باعث ايجاد پانكراتيت حاد شوند عبارتند از:

• استفاده از داروهايي مثل: سولفا داروها، ديورتيك ها يا قرص هاي آب مثل هيدروكلروتيازيد، داروهاي سركوب كننده سيستم ايمني بدن مثل آزاتيوپرين، داروهاي درمان HIV
• جراحي شكم
• تروماي شديد
• شرايط متابوليكي خاص مثل بالا بودن ميزان تري گليسيريد يا كلسيم خون
• ابتلا به برخي عفونت ها مثل اوريون يا هپاتيت ويروسي

علائم پانكراتيت حاد

شايع ترين علامت اين بيماري درد قسمت فوقاني شكم است كه مي تواند قابل تحمل و يا خيلي شديد باشد. اين درد معمولا درست زير دنده ها و در وسط بدن احساس مي شود اما گاهي اوقات ممكن است بيمار در سمت راست يا چپ بدنش هم درد را حس كند. در برخي موارد هم ممكن است درد به كمر، پهلو، قفسه سينه و يا پايين شكم هم كشيده شود.

درد پانكراتيت حاد به سرعت و اغلب در عرض 30 دقيقه به اوج خودش مي رسد و اگر ناشي از مصرف مشروبات الكلي باشد معمولا يك تا سه روز بعد از مصرف الكل شروع مي شود. اغلب اوقات پيدا كردن موقعيتي كه بتواند درد اين بيماري را كاهش بدهد دشوار است اما ممكن است بيمار با خم شدن يا دراز كشيدن احساس درد كمتري داشته باشد. از طرف ديگر به طور معمول غذا خوردن احساس درد را بيشتر مي كند.

ساير علائم پانكراتيت حاد عبارتند از:

• تهوع و استفراغ
• بي اشتهايي
• نفخ شكم
• در موارد شديدتر ممكن است بيمار دچار تب، مشكلات تنفسي، ضعف و يا شوك شود.

تشخيص

تشخيص پانكراتيت حاد بر اساس موارد زير انجام مي گيرد:

• علائم بيمار
• معاينات جسمي
• آزمايشات خاص

آزمايش خون مي تواند بالا بودن ميزان آنزيم هاي پانكراس را نشان بدهد. در برخي موارد نيز ممكن است از اسكن توموگرافي كامپيوتري (CT) براي تشخيص استفاده شود. سي تي اسكن مي تواند تورم لوزالمعده و تجمع مايعات در شكم بيمار را نشان دهد. در صورتي كه پزشك به وجود سنگ كيسه صفرا شك كند براي اطمينان از اين مساله از معاينه سونوگرافي كيسه صفرا استفاده مي كند.

طول دوره بيماري

در اغلب موارد پانكراتيت خفيف تا متوسط در عرض يك هفته از بين مي رود اما موارد شديدتر ممكن است چند هفته طول بكشند. اگر لوزالمعده دچار حملات شديد يا مكرر شود كه آسيب جدي در پي داشته باشد ممكن است بيمار اسپري براي زخم به پانكراتيت مزمن دچار گردد.

درمان پانكراتيت حاد

اگر مشكوك به پانكراتيت حاد هستيد تا قبل از مراجعه به پزشك چيزي نخوريد و نياشاميد. غذا خوردن و نوشيدن مايعات باعث آزاد شدن آنزيم هاي گوارشي از لوزالمعده مي شود و همين مساله درد را تشديد مي كند. اكثر افرادي كه به اين بيماري مبتلا مي شوند بايد در بيمارستان بستري و با داروهاي مسكن و تزريقات داخل وريدي درمان شوند.

تا زماني كه علائم بيمار بهبود پيدا نكند اجازه خوردن و يا نوشيدن چيزي ندارد. در اغلب موارد نمي توان براي سرعت بخشيدن به روند بهبودي و درمان بيمار كاري انجام داد. اگر اين دوره طولاني شود و بيمار بيشتر از يك هفته نتواند غذا بخورد تغذيه او از طريق تزريق داخل وريدي و با سرم انجام مي شود. در برخي موارد نيز پزشك براي جلوگيري يا درمان عفونت لوزالمعده يا بافت هاي اطراف آن آنتي بيوتيك تجويز مي كند. در بيشتر موارد نيازي به داروهاي بيشتر وجود ندارد.

اگر پانكراتيت حاد به دليل سنگ هاي كيسه صفرا ايجاد شده باشد پزشك از آزمايش اي آر سي پي (ERCP) براي معاينه مجراي لوزالمعده استفاده مي كند. در طي انجام اين روش ممكن است پزشك مجبور شود با ايجاد يك برش مجراي صفراوي مسدود شده را باز كند و به احتمال زياد كيسه صفرا نيز برداشته مي شود. اين كار معمولا چند روز يا چند هفته بعد از بهبود اين بيماري انجام مي شود. در موارد نادري هم ممكن است به عمل جراحي نياز باشد.

پيشگيري

خودداري از مصرف مشروبات الكلي نقش مهمي در پيشگيري از ابتلا به اين بيماري دارد. اگر سابقه ابتلا به پانكراتيت ناشي از مصرف الكل داريد به طور جدي بايد از مصرف مشروبات الكلي خودداري كنيد. اين مساله در پيشگيري از عود مجدد بيماري و يا ابتلا به پانكراتيت مزمن بسيار مهم است. در مورد پيشگيري از بروز پانكراتيت حاد غير مرتبط با الكل كار زيادي نمي توان انجام داد. با اين حال اقدامات پيشگيرانه در خصوص ابتلا به سنگ هاي صفراوي مي تواند مانع از ايجاد پانكراتيت حاد شود.

براي جلوگيري از ايجاد سنگ هاي كيسه صفرا وزنتان را در محدوده طبيعي نگه داريد و از كاهش وزن ناگهاني و به سرعت خودداري كنيد. اگر علت پانكراتيت حاد سنگ كيسه صفرا تشخيص داده شود، معمولا براي جلوگيري از آسيب ديدگي بيشتر لوزالمعده جراحي كيسه صفرا توصيه مي شود. در مواردي كه مصرف يك داروي خاص باعث التهاب پانكراس شود نيز قطع مصرف دارو مي تواند به بهبود پانكراتيت حاد كمك كند.

چه زماني بايد به پزشك مراجعه كرد؟

در موارد زير حتما به پزشك مراجعه كنيد يا با پزشك تماس بگيريد:

• درد شديد شكم كه بيش از 30 دقيقه طول بكشد
• احساس درد همراه با استفراغ و حالت تهوع شديد

در بيشتر موارد پانكراتيت حاد خود به خود و بعد از چند روز برطرف مي شود و معمولا با عوارض و مشكلات خاصي همراه نيست. اما درصد كمي از بيماران ممكن است با عوارضي مثل آبسه لوزالمعده روبرو شوند كه به درمان و پيگيري هاي بيشتري نياز دارد. پانكراتيت ناشي از مصرف الكل با نوشيدن مجدد مشروبات الكلي عود مي كند و ممكن است باعث آسيب ديدگي دائمي لوزالمعده و همچنين ابتلا به پانكراتيت مزمن شود.

پانكراتيت مزمن

افراد مبتلا به پانكراتيت مزمن به التهاب مداوم لوزالمعده دچار مي شوند كه منجر به آسيب دائمي اين عضو بدن مي شود. عملكرد اصلي پانكراس يا همان لوزالمعده توليد و ترشح آنزيم ها و هورمون هاي هضم مثل انسولين است كه قند خون بدن را كنترل مي كند. آسيب ديدن لوزالمعده باعث بروز مشكلات مربوط به هضم، جذب مواد مغذي و توليد انسولين مي شود. در نتيجه افراد مبتلا به پانكراتيت مزمن معمولا با كاهش وزن، اسهال و كمبود ويتامين مواجهند و به ديابت مبتلا مي شوند.

علل پانكراتيت مزمن

به طور معمول چند سال طول مي كشد تا تغييرات دائمي و علائم پانكراتيت مزمن بروز كنند. بيشتر موارد ابتلا به پانكراتيت مزمن ناشي از مصرف طولاني مدت مشروبات الكلي است. اما از آنجايي كه فقط 5 تا 10 درصد از كساني كه الكل مصرف مي كنند به پانكراتيت مزمن دچار مي شوند، عوامل ديگري نيز در بروز اين اختلال نقش دارند. به طور كلي افرادي كه بعد از يك يا دو دوره ابتلا به پانكراتيت حاد همچنان به مصرف مشروبات الكلي ادامه مي دهند بيشتر از ديگران در معرض ابتلا به پانكراتيت مزمن قرار دارند.

ساير عواملي كه در بروز پانكراتيت مزمن نقش دارند عبارتند از:

وراثت

پانكراتيت مزمن ارثي يكي از اختلالات نادر ژنتيكي است كه باعث مي شود فرد قبل از 20 سالگي مستعد ابتلا به اين بيماري شود.

دلايل ژنتيكي

مهمترين علت ژنتيكي شناخته شده كه باعث ايجاد پانكراتيت مزمن مي شود جهش ژن هاي فيبروز كيستيك است.

انسداد مجراي تخليه آنزيم هاي گوارشي از لوزالمعده

در صورتي كه آنزيم هاي گوارشي به درستي از لوزالمعده خارج نشوند مي توانند باعث آسيب ديدگي آن شوند. معمولا اين انسداد به دليل سنگ هاي كيسه صفرا، زخم هاي ناشي از جراحي هاي قبلي، تومورها، ناهنجاري هاي پانكراس و يا شكل و مكان مجراي لوزالمعده اتفاق مي افتد. اگر اين انسداد زود تشخيص داده شود مي توان از روشي به نام كلانژيوپانكراتوگرافي رتروگراد آندوسكوپيك (ERCP) براي باز كردن آن و جلوگيري از آسيب ديدن بيشتر لوزالمعده استفاده كرد.

پانكراتيت خود ايمن

بدن برخي افراد به دلايل نامعلوم آنتي بادي هايي توليد مي كند كه به لوزالمعده حمله مي كنند و باعث آسيب ديدگي آن ژل ايكس پرونتوسان مي شوند.

بالا بودن بيش از حد تري گليسيريد خون

در برخي موارد نيز علت دقيق ايجاد پانكراتيت مزمن قابل شناسايي نيست.

بيشتر بخوانيد: محافظت از غدد لوزالمعده در مقابل داروهاي سرطاني با موسين

علائم

شايع ترين علامت پانكراتيت احساس درد در قسمت فوقاني شكم است كه اكثرا به كمر و پشت هم كشيده مي شود و ممكن است با حالت تهوع و استفراغ و بي اشتهايي همراه باشد. اين درد ممكن است خفيف يا شديد باشد و در طول روز احساس و بعد متوقف شود. هر چه بيماري پيشرفت بيشتري كند درد آن نيز شديدتر مي شود. معمولا اين درد با خوردن غذاهاي چرب سنگين و يا نوشيدن الكل تشديد مي شود.

از آنجايي كه لوزالمعده آسيب ديده نمي تواند آنزيم هاي گوارشي و هضم كننده ترشح كند، افراد مبتلا به پانكراتيت مزمن در هضم غذا و جذب مواد مغذي با مشكل روبرو مي شوند. اين مساله باعث مي شود بيمار دچار كاهش وزن، كمبود ويتامين، اسهال و مدفوع چرب شود. با گذشت زمان و به دليل عدم توليد انسولين از لوزالمعده بيمار به ديابت هم دچار مي شود.

تشخيص پانكراتيت مزمن

هيچ آزمايش واحد و معيني براي تشخيص پانكراتيت مزمن وجود ندارد. اگر به مدت طولاني دچار علائمي مثل دردهاي شديد شكمي، مدفوع چرب و كاهش وزن هستيد بايد به پزشك مراجعه كنيد.

پزشك بر اساس موارد زير پانكراتيت مزمن را تشخيص مي دهد:

• علائم بيمار
• عكس برداري هايي كه زخم ها و آسيب هاي لوزالمعده را نشان مي دهند
• عدم وجود يك مشكل يا بيماري ديگر مثل سرطان كه با علائم موجود در ارتباط باشد

آزمايش خون براي بررسي ميزان دو آنزيم لوزالمعده به نام هاي آميلاز و ليپاز. معمولا ميزان اين آنزيم ها در افراد مبتلا به پانكراتيت حاد بالا مي رود اما در بيماران مبتلا به پانكراتيت مزمن طبيعي است. اسكن توموگرافي كامپيوتري (CT)، تصويربرداري با رزونانس مغناطيسي (MRI) و يا سونوگرافي براي تشخيص التهاب، زخم و يا تومورهاي احتمالي در لوزالمعده.

آزمايشي به نام كلانژيوپانكراتوگرافي رتروگراد آندوسكوپيك (ERCP) كه در واقع نوعي آندوسكوپي است كه از طريق يك لوله انعطاف پذير كه به دوربين و يك چراغ كوچك مجهز است انجام مي شود. از اين روش براي شناسايي سنگ ها و تومورها و همينطور مشاهده مجراي لوزالمعده، كبد و كيسه صفرا استفاده مي شود.

طول دوره بيماري

وقتي سلول هاي لوزالمعده از بين مي روند نمي توانند به راحتي خودشان را بازسازي كنند به همين دليل ديابت و ساير مشكلات مربوط به پانكراتيت مزمن به درمان طولاني مدت نياز دارد. هنوز مشخص نيست چرا پانكراتيت مزمن با درد همراه است اما به محض بروز درد مي توان گفت اين درد طولاني مدت و يا مادام العمر است؛ به همين دليل بيماران مبتلا به پانكراتيت مزمن بايد براي مدت هاي طولاني دارو مصرف كنند.

درمان

پانكراتيت مزمن درماني ندارد و برنامه درماني بيمار فقط به منظور كاهش درد، بهبود روند جذب مواد غذايي و درمان ديابت انجام مي شود. اگر درد خفيف باشد مي توان از داروهايي مثل استامينوفن يا ايبوپروفن براي تسكين درد استفاده كرد اما در مواردي كه بيمار درد شديدي را تحمل مي كند معمولا از داروهاي مخدر براي تسكين درد استفاده مي شود. به طور كلي مديريت و كنترل درد در اين بيماري كار سخت و چالش برانگيزيست و بايد تحت نظر پزشك متخصص انجام بگيرد.

در موارد نادري ممكن است براي تسكين درد بيمار از روش جراحي به منظور باز كردن مجراي مسدود شده يا برداشتن بخشي از لوزالمعده استفاده شود. براي حل مشكل جذب مواد غذايي و كمبود ويتامين مي توان از كپسول ها و يا قرص هاي مكمل براي بيمار استفاده كرد. علاوه بر اين احتمالا پزشك توصيه مي كند كه بيمار از رژيم غذايي كم كربوهيدرات و با پروتئين بالا استفاده و مصرف برخي چربي ها را نيز محدود كند.

معمولا بعد از درمان مشكلات گوارشي ناشي از پانكراتيت، بيمار دوباره افزايش وزن پيدا مي كند و مشكلاتي مثل اسهال نيز برطرف مي شوند. ديابت ناشي از پانكراتيت مزمن نيز تقريبا در همه موارد به درمان با انسولين نياز دارد.

پيشگيري

از آنجايي كه بيشتر موارد ابتلا به پانكراتيت مزمن ناشي از مصرف الكل است، بهترين راه براي پيشگيري از اين بيماري خودداري از مصرف مشروبات الكلي محسوب مي شود. همه افراد مبتلا به پانكراتيت حاد بدون استثنا بايد مصرف مشروبات الكلي را كنار بگذارند تا احتمال بروز پانكراتيت مزمن كاهش پيدا كند.

افرادي كه به پانكراتيت مزمن دچار شده اند نيز با قطع مصرف الكل مي توانند جلوي صدمات بيشتر به لوزالمعده را بگيرند. اگر مجراي صفراوي يا لوزالمعده مسدود شده باشد مي توان آن را از طريق ERCP يا جراحي باز كردن تا از آسيب هاي بيشتر پانكراس جلوگيري شود. هر چه در اين رابطه اقدامات سريعتري انجام شود ميزان آسيب ديدگي نيز به حداقل مي رسد.

چه زماني بايد به پزشك مراجعه كرد؟

در موارد زير حتما به پزشك مراجعه كنيد:

• درد شكمي مكرر يا درد شديد در شكم
• كاهش وزن و اسهال بدون دليل
• مشكل در ترك مشروبات الكلي به ويژه اگر قبلا دچار پانكراتيت حاد بوده ايد

اگر چه پانكراتيت مزمن بيماري غير قابل درماني محسوب مي شود، اما شدت، فراواني و علائم آن در افراد مختلف متفاوت محلول پرونتوسان چيست است. در برخي بيماران، به خصوص آن دسته از افرادي كه مصرف الكل را به طور كامل كنار گذاشته اند علائم پانكراتيت مزمن خفيف است و گاه به گاه ظاهر مي شود كه به راحتي با دارو برطرف مي شوند. اما پانكراتيت مزمن در بيماراني كه همچنان به نوشيدن مشروبات الكلي ادامه مي دهند با درد شديد و ناتوان كننده همراه است و معمولا به بستري شدن هاي مكرر بيمار نياز دارد.

پانكراتيت و رژيم غذايي

اكثر مواقع به بيماران مبتلا به پانكراتيت توصيه مي شود از رژيم غذايي كم چرب و عاري از مواد غذايي فرآوري شده يا سرخ شده پيروي كنند چون مصرف بيش از حد چربي باعث مي شود لوزالمعده نسبت به حالت عادي آنزيم هاي گوارشي بيشتري توليد كند. هر چه ميزان اين آنزيم ها در لوزالمعده بيشتر شود حملات شديدتري نيز صورت مي گيرد.

بنياد ملي پانكراس توصيه مي كند كه بيماران مبتلا به اين عارضه ميزان چربي مصرفي شان را تا سقف 20 گرم در روز كاهش بدهند و هيچ كدام از وعده هاي غذايي شان بيشتر از 10 گرم چربي نداشته باشد. طبق گفته انستيتو ملي ديابت و بيماري هاي گوارش و كليه، قطع مصرف كافئين و نوشيدن مايعات زياد مي تواند به كاهش علائم پانكراتيت كمك كند. در برخي نيز موارد ممكن است همه مواد مغذي مورد نياز بيمار به صورت تزريقي وارد بدن او شود.

پانكراتيت و كاهش وزن

اينطور به نظر مي رسد كه چاقي و اضافه وزن مي تواند خطر ابتلا به پانكراتيت را افزايش بدهد. در يكي از تحقيقات انجام شده در سال 2017 مشخص شد كه چاقي باعث تشديد پانكراتيت حاد در بيماران مي شود. بنابراين توصيه مي شود كه با پيروي از يك رژيم غذايي متعادل و مناسب و ثابت نگه داشتن وزنتان در محدوده طبيعي شانس ابتلا به اين بيماري را به حداقل برسانيد.

درمان هاي خانگي موثر براي پانكراتيت

بسياري از موارد ابتلا به پانكراتيت قابل درمان هستند و مي توانيد آنها را با استفاده از روش هاي خانگي موثري كه در ادامه به آنها اشاره مي كنيم درمان كنيد.

آنتي اكسيدان ها

تحقيقات نشان مي دهند كه مصرف مواد غذايي حاوي آنتي اكسيدان مي تواند درد ناشي از پانكراتيت را كاهش بدهد. علاوه بر اين به نظر مي رسد كه مكمل هاي حاوي آنتي اكسيدان با كاهش استرس اكسيداتيو كه يكي از عوامل احتمالي بروز پانكراتيت است مي تواند به درمان پانكراتيت مزمن كمك كند. لازم به ذكر است كه هنوز شواهد كافي براي اثبات اين مساله وجود ندارد و اين نظريه به تحقيقات بيشتري نياز دارد.

گلوتامين

گلوتامين نام اسيد آمينه ايست كه به طور طبيعي در بدن توليد مي شود و در بسياري از فعاليت هاي متابوليكي نقش دارد. بررسي ها نشان مي دهند كه مصرف مكمل هاي گلوتامين مي تواند در بهبود و درمان افراد مبتلا به پانكراتيت حاد نقش داشته باشد.

اسيدهاي چرب امگا 3

مصرف اسيدهاي چرب امگا 3 مي تواند به كاهش عوارض عفوني در بيماران مبتلا به پانكراتيت حاد كمك كند و نياز به بستري شدن بيمار در بيمارستان را كم كند. از طرف ديگر تحقيقات نشان مي دهند مصرف مواد غذايي حاوي اسيدهاي چرب امگا 3 مثل روغن تخم كتان و ماهي تن و سالمون با كاهش التهاب و ترميم بافت آسيب ديده به درمان هر چه سريعتر لوزالمعده كمك مي كنند.

بلوبري

راديكال هاي آزاد مي توانند پانكراتيت را ايجاد يا تشديد كنند. بلوبري يكي از بهترين خوراكي ها براي مقابله با راديكال هاي آزاد است كه خواص آنتي اكسيداني بي شمار آن مي تواند خيلي زود التهاب را در بدن از بين ببرد. اگر هر روز صبح چند عدد بلوبري مصرف كنيد تا حد زيادي مي توانيد خطر ابتلا به پانكراتيت را كاهش بدهيد.

توفو

توفو يكي از بهترين جايگزين ها براي گوشت قرمز به ويژه براي كساني است كه از پانكراتيت رنج مي برند. يكي از شايع ترين دلايل ابتلا به پانكراتيت افزايش ميزان چربي خون است كه با مصرف گوشت قرمز تشديد مي شود. با قطع مصرف مواد غذايي پرچرب و جايگزين كردن توفو به جاي گوشت قرمز در وعده هاي غذايي تان مي توانيد از بروز پانكراتيت جلوگيري كنيد.

جينسينگ

يكي از قديمي ترين و معتبرترين راه ها براي مقابله با التهاب لوزالمعده و همين طور طيف گسترده اي از مسائل و مشكلات مربوط به دستگاه گوارش استفاده از گياه جينسينگ است. از چاي جينسينگ و مكمل هاي ريشه اين گياه براي كاهش التهابات و تسكين درد استفاده مي شود.

طب سوزني

طب سوزني يكي از روش هاي قديمي و سنتي براي براي درمان پانكراتيت است كه در آن نقاط نقاط فشار كليدي و بخش هايي از بدن هدف قرار مي گيرند. برخي تحقيقات نشان مي دهند كه طب سوزني در كاهش التهاب غده لوزالمعده موثر است.

ماست

ماست فوايد بي شماري دارد اما مصرف آن در درجه اول به تنظيم و تعادل باكتري هاي معده و در نتيجه بهبود كارايي دستگاه گوارش و جلوگيري از عفونت روده كمك مي كند. همين مساله سيستم ايمني بدن را به طور قابل توجهي تقويت و از بدن در برابر التهابات محافظت مي كند.

قارچ ريشي يا قارچ گانودرما

اين نوع قارچ يكي از مواد غذايي سرشار از آنتي اكسيدان و تركيبات ارگانيك فعال است كه روي سلامت عمومي بدن تاثير مثبتي دارد. مصرف قارچ ريشي باعث كاهش التهابات لوزالمعده و درمان پانكراتيت مي شود.

اسفناج

يكي از توصيه هاي رايج براي افراد مبتلا به پانكراتيت مصرف اسفناج و ديگر سبزيجات برگ سبز است. اغلب اوقات بيماري پانكراتيت با كمبود ويتامين به خصوص ويتامين A ، ويتامين E، ويتامين C و همچنين سلنيوم تشديد مشكل عروقي مي شود. خوشبختانه همه اين ويتامين ها و مواد مغذي را مي توانيد با مصرف اسفناج تامين كنيد.

روغن نارگيل

اگر مبتلا به پانكراتيت هستيد بايد تا حد امكان از مصرف روغن هاي مخصوص پخت و پز معمولي خودداري كنيد چون اين روغن ها سطح چربي خون را افزايش مي دهد و التهاب لوزالمعده را بيشتر مي كند. در عوض مي توانيد با خيال راحت از روغن نارگيل استفاده كنيد. روغن نارگيل نسبت به روغن هاي ديگر تعادل بهتري در ميزان اسيدهاي چرب امگا 3 و امگا 6 دارد و در كاهش التهابات موثر است.

انگور قرمز

رسوراترول نام يكي از آنتي اكسيدان هاي قدرتمند و موثر است كه به خوبي مي تواند جلوي پانكراتيت را بگيرد. اين آنتي اكسيدان ارزشمند با غلظت بالا و مقادير فراوان در انگور قرمز وجود دارد. بنابراين انگور قرمز نه تنها يك ميوه بسيار خوشمزه است بلكه يك داروي معجزه آسا هم محسوب مي شود.

قطع مصرف قند و شكر

يكي از عوامل ابتلا به پانكراتيت مصرف بيش از حد بيسكوييت، شيريني و كلوچه هاي پر از شكر است. قند و شكر ميزان چربي بد خون را افزايش مي دهند و همين مساله باعث مي شود لوزالمعده براي متعادل نگه داشتن سطح قند خون مجبور شود بيش تر از قبل كار كند. اين اتفاق روي لوزالمعده فشار مي آورد و باعث التهاب آن مي شود.

خودداري از مصرف مشروبات الكلي

نوشيدن الكل در طول دوره پانكراتيت حاد باعث تشديد اين بيماري و وخيم تر شدن اوضاع مي شود. علاوه بر اين مشروبات الكلي سطح تري گليسيريد يا همان چربي بد خون را بالا مي برند و همين مساله يكي از عوامل اصلي ابتلا به پانكراتيت است. براي افرادي كه به دليل مصرف الكل دچار پانكراتيت حاد شده اند ادامه دادن اين روند و مصرف دوباره مشروبات الكلي منجر به بروز مشكلات جدي و حتي مرگ مي شود.

پرهيز از مصرف غذاهاي پرچرب و سرخ شده

غذاهاي سرخ شده و پرچرب مثل همبرگرها يا سيب زميني سرخ كرده دشمن لوزالمعده شما هستند. لوزالمعده به هضم چربي ها در بدن كمك مي كند، پس هر چه چربي بيشتري مصرف كنيد اين غده هم مجبور به فعاليت بيشتري مي شود و در دراز مدت ممكن است دچار التهاب لوزالمعده و پانكراتيت شويد.

نمونه هاي ديگري از مواد غذايي پرچرب كه بيماران مبتلا به پانكراتيت مجاز به مصرف آنها نيستند عبارتند از:

• محصولات لبني پرچرب
• گوشت هاي فرآوري شده مثل هات داگ و كالباس
• چيپس سيب زميني
• سس مايونز

پرهيز از مصرف كربوهيدرات هاي تصفيه شده

متخصصان تغذيه توصيه مي كنند افراد مبتلا به پانكراتيت تا حد امكان بايد از مصرف كربوهيدرات هاي تصفيه شده مثل نان هاي سفيد و شيريني ها خودداري كنند. اين كربوهيدرات ها قند فراواني دارند و تري گليسيريد خون كه يكي از عوامل اصلي ابتلا به پانكراتيت حاد است را افزايش مي دهند.

بيشتر بخوانيد: اندازه توصيه شده مصرف كربوهيدرات

جمع بندي در مورد پانكراتيت

برخي از عوامل خطرساز براي پانكراتيت حاد مثل وراثت و سابقه خانوادگي قابل تغيير نيستند اما تغيير سبك زندگي و استفاده از رژيم غذايي متعادل و مناسب تاثير بسزايي در جلوگيري از ابتلا به پانكراتيت دارد. از اين گذشته دستيابي به وزن مناسب و حفظ آن به كاهش خطر ابتلا به پانكراتيت كمك بسياري مي كند.

داشتن محدوده وزني طبيعي و مناسب خطر بروز سنگ هاي كيسه صفرا كه يكي از عوامل ابتلا به پانكراتيت است را هم كاهش مي دهد. ترك مصرف مشروبات الكلي و كنار گذاشتن دخانيات نيز يكي ديگر از روش هاي مقابله با التهاب لوزالمعده و بيماري پانكراتيت است.