همه چيز در مورد پزشكي

سندرم روده تحريك پذير (IBS) يك اختلال طولاني مدت معدي-روده اي است. اين شرايط باعث ايجاد دردهاي شكمي، نفخ، مخاط در مدفوع، عادت هاي نامنظم دفع و اسهال و يبوست متناوب مي شود.

اگرچه اين بيماري جزو شرايط مزمن و طولاني مدت در نظر گرفته مي شود اما نشانه هاي آن در طول سال ها تغيير پيدا مي كند. علي رغم ناراحتي هاي مزمني كه توسط IBS ايجاد مي شود، چنين شرايطي براي اكثر بيماران به عوارض جدي منجر نمي گردد.

خوشبختانه بيشتر بيماران با كنترل شرايط مي توانند نشانه هاي موجود را بهبود ببخشند. تنها درصد اندكي از افراد مبتلا به IBS نشانه هاي حادي دارند.

حقايقي در مورد سندرم روده تحريك پذير:

در ادامه برخي از نكات كليدي مرتبط با سندرم روده تحريك پذير را با هم مرور مي كنيم:

• علي رغم ناراحتي هايي كه به خاطر IBS ايجاد مي شود، اين شرايط معمولا به عوارض جدي و حاد منجر نمي گردد.
• درمان خاصي براي IBS وجود ندارد.
• حالات احساسي و عاطفي نقش مهمي در IBS دارد.
• كاهش مصرف الكل مي تواند نشانه هاي موجود را تسكين ببخشد.
• مستثني كردن غذاهايي كه باعث ايجاد گاز مي شود مي تواند نشانه ها را بهبود ببخشد.

نشانه هاي سندرم روده تحريك پذير:

رايج ترين نشانه هايي كه در اين افراد ديده مي شود عبارت است از:

• تغيير در عادت هاي اجابت مزاج
• درد شكمي و گرفتگي شكم. اغلب بعد از اجابت مزاج تسكين پيدا مي كند
• بعد پماد سوختگي از رفتن به دستشويي، بيمار ممكن است احساس كند روده كاملا خالي نشده است.
• گاز اضافي
• عبور مخاط از ركتوم
• نياز ضروري و اورژانسي به دستشويي
• تورم يا نفخ در شكم

بيشتر نشانه ها بعد از خوردن غذا بدتر مي شوند. عموما دوره هاي عود ۲ الي ۴ روز طول مي كشند و سپس نشانه ها بهبود پيدا مي كند يا كاملا برطرف مي شود. نشانه ها و علائم مرتبط با IBS از بيماري به بيمار ديگر متغير است. اين نشانه ها اغلب شبيه نشانه هاي بيماري ها يا شرايط ديگر هستند. IBS ممكن است نشانه هايي را در بخش هاي بدن ايجاد كند. اين نشانه ها شامل موارد زير است:

• ادرار مكرر
• تنفس بد
• سردرد
• درد عضلات يا مفاصل
• خستگي دائم
• درد به هنگام برقراري رابطه جنسي
• عادت ماهيانه نامنظم

اضطراب و افسردگي نيز ممكن است در اين افراد ديده شود زيرا چنين شرايطي باعث ايجاد نارحتي و خجالت مي شود.

علل سندرم روده تحريك پذير:

هنوز متخصصان در مورد علل اين بيماري مطمئن نيستند. با اينحال آن ها مي دانند كه اين شرايط مسري نيست و باعث ابتلا به سرطان نمي شود. متخصصان بر اين باورند كه فاكتورهاي زير ممكن است در ابتلاي افراد به IBS دخيل باشد:

• فاكتورهاي غذايي
• فاكتورهاي محيطي همچون استرس
• فاكتورهاي ژنتيكي
• هورمون ها
• سيستم عصبي مركزي كه به درستي سيستم گوارش را كنترل نمي كند
• اندام هاي گوارشي كه بيش از حد به درد حساس اند
• پاسخ غير معمول به عفونت
• عضلاتي كه براي حركت غذا مورد استفاده قرار مي گيرند و به درستي كار نمي كنند.
• حالات روحي و رواني: شواهد نشان مي دهد فاكتورهاي رواني و عاطفي مي تواند نقش بزرگي پماد آلفا براي جوش در سندرم روده تحريك پذير داشته باشد. افرادي كه تجربيات تلخي و دشواري داشته اند بيشتر از سايرين در معرض توسعه IBS قرار دارند.

محرك هاي سندرم روده تحريك پذير (IBS):

غذا و رژيم غذايي:

تعداد زيادي از افراد مبتلا به IBS دريافته اند كه نشانه هاي آن ها بعد از مصرف محصولات خاصي همچون شكلات، شير يا الكل بدتر مي شود و باعث ايجاد اسهال يا يبوست مي گردد. ناراحتي و نفخ ممكن است به خاطر مصرف برخي از ميوه و سبزيجات و نيز نوشابه ايجاد شود. محققان در مورد نقش حساسيت هاي غذايي يا عدم تحمل برخي از مواد در IBS مطمئن نيستند. محرك هاي غذايي رايج كه باعث نفخ يا گرفتگي مي شوند عبارتند از:

• غذاهايي همچون حبوبات، كرفس ، پياز، هويج، كشمش، موز، زردآلو، آلو، كلم بروكسل، چوب شور و نان شيريني حلقوي كه باعث ايجاد نفخ مي شوند
• محصولات لبني
• آدامس هاي عاري از قند
• برخي از شكلات ها
• محصولاتي كه كافئين دار هستند.

هورمون ها:

تغييرات هورموني مي تواند سندرم روده تحريك پذير را بدتر كند. تعداد زيادي از خانم هايي كه به IBS مبتلا هستند بر اين باورند كه نشانه ها در طول دوران قاعدگي بدتر مي شود. مطالعات انجام شده در Gastroenterology Report نشان مي دهد كه:

نشانه هاي بدتر شده سيستم گوارشي همچون درد شكمي، نفخ يا اسهال در بيماران مبتلا به سندرم روده تحريك پذير در دوران قاعدگي ديده شده است.

عفونت:

گاستروانتريت مي تواند باعث تحريك IBS شود. اين نوع از IBS به عنوان IBS بعد از عفونت شناخته شده است.

درمان سندرم روده تحريك پذير:

از آنجايي كه دليل ايجاد اين بيماري مشخص نيست، درمان به تسكين نشانه ها و بهبود كيفيت زندگي افراد مي پردازد. اينكار معمولا در برگيرنده پماد آلفا براي آفتاب سوختگي تغيير در رژيم غذايي و سبك زندگي و نيز آموزش مديريت استرس است.

موارد زير مي تواند نشانه هاي موجود را كاهش دهد:

• از مصرف سوربيتول خودداري كنيد زيرا مي تواند باعث اسهال شود. اين ماده در آدامس ها، غذاهاي رژيمي و شيريني هاي بدون شكر ديده مي شود.
• اگر نفخ يا گاز مشكل اصلي شماست از غذاهاي مبتني بر جو بيشتر استفاده كنيد.
• هر وعده غذايي را به درستي مصرف كنيد. از هيچ كدام از وعده ها نگذريد
• مصرف الكل را كمتر نماييد
• از مصرف نوشيدني هاي كربناته مثل نوشابه خودداري نماييد
• مصرف برخي از ميوه ها را محدود كنيد. براي اينكار با پزشك متخصص مشورت نماييد.
• مصرف قهوه و چاي را محدود كنيد. روزانه بيشتر از سه فنجان ننوشيد
• اطمينان حاصل نماييد كه مصرف مايعات كافي است.
• وعده هاي غذايي بايد در زمان مناسبي مصرف شوند
• برخي از افراد ممكن است مجبور باشند مصرف نشاسته مقاوم را كه در غذاهاي فرآوري شده ديده مي شود محدود كنند. همچنين برخي از افراد بايد مصرف بقولات را كمتر كنند. نشاسته مقاوم در سيستم گئارش تجزيه نمي شود.
• به آرامي غذا بخوريد.

رژيم غذايي:

تغيير در عادت هاي غذا خوردن مي تواند به كنترل نشانه هاي IBS كمك كند. متاسفانه رژيم غذايي خاصي براي IBS وجود ندارد كه براي همه افراد كارساز باشد. بيمار بايد خود آزمون و خطا كند تا به رژيم مناسب خود دست يابد.

فيبر:

برخي از افرادي كه از IBS رنج مي برند ممكن است نياز داشته باشند فيبر بيشتري مصرف نمايند. اين در حاليست كه برخي از افراد بايد برعكس اين موضوع عمل كنند. سطح متعادلي از فيبر در رژيم غذايي مي تواند به سلامت سيستم گوارش كمك كند.

تمرينات ورزشي:

برخي از بيماران ممكن است دريابند كه تمرينات پماد زخم ورزشي به تسكين نشانه هاي موجود كمك مي كند. اين در حاليست كه در برخي از افراد چنين نيست.

پروبيوتيك ها:

چنين مواردي ممكن است به برخي از بيماران كمك كند. براي اينكه مزاياي پروبيوتيك ها ظاهر شود حدود ۴ هفته زمان نياز است.

اضطراب و استرس:

تعداد قابل توجهي از افراد مبتلا به سندرم روده تحريك پذير مي توانند نشانه هاي خود را به كمك موارد زير بهبود ببخشند:

• تكنيك هاي آرام سازي همچون ورزش و مديتيشن
• برخي از فعاليت هاي فيزيكي همچون يوگا يا تاي چي
• تمرينات جسمي منظم
• مشاوره استرس يا درمان شناختي رفتاري

داروها:

داروهاي زير براي درمان نشانه هاي IBS مورد استفاده قرار مي گيرد:

• داروهاي ضد اسپاسم: گرفتگي و درد شكمي را با شل كردن عضلات روده كاهش مي دهد
• ملين ها: براي بيماراني كه از يبوست رنج مي برند
• داروهاي ضد اسهال براي بيماراني كه اسهال دارند.
• داروهاي ضد افسردگي سه حلقه اي (TCA ها): اغلب به كاهش درد و گرفتگي شكمي كمك مي كند.

داروهاي خاص IBS عبارتند از: آلوزرتون (Lotronex) براي IBS اسهال غالب در زنان و ليپي پروستون (Amitiza) براي IBS يبوست غالب در زنان. اين داروها به طور كلي آخرين خط درمان هستند، زماني كه تغيير در سبك زندگي يا مداخلات درماني شكست خورده و علائم همچنان شديد است.

روان درماني:

برخي از تكنيك هاي رواني كه مي تواند مفيد باشد شامل موارد زير است:

• درمان بين فردي روان پويشي(PIT): در اين شرايط درمانگر به بيمار كمك مي كند گذشته خود را كاوش كند و ببيند چيزي ناخودآگاه آن ها را تحت تاثير قرار داده است يا خير
• استفاده از هيپنوتيزم: هيپنوتيزم براي تغيير نگرش ناخودآگاه پماد زخم بستر ذهن به نشانه ها مورد استفاده قرار مي گيرد
• درمان شناختي رفتاري: به بيمار آموزش داده مي شود از طريق تكنيك هاي آرام سازي و اتخاذ نگرش مثبت، واكنش متفاوتي به شرايط داشته باشند

تحقيقات در زمينه IBS همچنان ادامه دارد. در حال حاضر، مراقبت از رژيم غذايي و مديريت استرس بهترين ترفند براي كنترل شرايط است.