همه چيز در مورد پزشكي

آيا در دوران بارداري به سر مي بريد و نگران وضعيت جنين خود در شكمتان هستيد؟ با رسيدن به ماه هشتم، با هر بار مراجعه به پزشك، چك خواهد شد كه آيا جنين برگشته است يا خير؟ وضعيت صحيح و وضعيت هاي مختلف ديگري كه كودك شما در طول دوران حاملگي مي تواند به آن صورت در رحم قرار گيرد چيست؟ در اين مقاله از بخش زنان و زايمان دكتر سلام به اين سوالات پاسخ مي دهد و همچنين در مورد مسائل مرتبط با آن اطلاعاتي را در اختيار شما قرار مي دهد. با ما همراه باشيد تا شما را با نحوه شناسايي وضعيت جنين آشنا كنيم.

چرا وضعيت جنين مهم است؟

وضعيت جنين تعيين خواهد كرد كه زايمان شما به چه اندازه آسان و يا دشوار خواهد بود. اگر كودك در پايان دوران حاملگي به سمت وضعيت صحيح حركت كند، مي تواند به راحتي از طريق واژن خارج شود و اگر او به درستي حركت نكند، پزشك زايمان شما درباره نحوه انجام عمليات زايمان تصميم مي گيرد.

انواع وضعيت جنين در طول بارداري

قبل از رسيدن زمان زايمان، كودكتان در لگن مي­ افتد. در اينجا وضعيت هاي مختلفي كه ممكن است كودك شما در هنگامي كه براي زايمان آماده مي شويد داشته باشد، آورده شده است:

پشت گردن در جلو (OA)

اين وضعيت جنين ايده آلي براي به دنيا آمدن كودك شما است. كودك در حالي كه سرش رو به پايين، رويش به سمت پشت مادر و چانه اش به سمت قفسه سينه است، به سمت لگن حركت مي كند. سر او به سمت كانال زايش است. اين حالت خوابيدن طولي ناميده مي شود.

اين حالت معمولا بين هفته هاي 32 تا 36 بارداري حاصل مي شود. جنين در طول ادامه بارداري در همان وضعيت قرار خواهد گرفت. اين وضعيت كه نوزاد براي خروج از كانال زايش اول سرش بيرون بيايد، ايده آل است.

دو فرم ديگر در وضعيت  جنين OA وجود دارد:

الف. خروج صورت و پيشاني: نوزاد در وضعيت OA باقي خواهد ماند، اما صورت و سرش به سمت كانال زايش نخواهد بود. اين اتفاق زماني مي ­افتد كه چانه كودك به جاي اين كه روبروي قفسه سينه باشد، به سمت بيرون قرار گيرد. دكتر مي تواند اين وضعيت جنين را در طول معاينه واژن، با حس كردن فك هاي استخواني و دهان نوزاد شناسايي كند.

در اين حالت، كودك در وضعيت OA قرار خواهد گرفت، اما پيشاني او به سمت كانال زايش خواهد بود. در طول معاينه واژن، پزشك مي تواند فونتنل قدامي و جلوي پيشاني را احساس كند.

ب. حالت تركيبي: كودك به حالتي متولد مي شود كه يكي از بازوهاي او در كنار سرش به سمت كانال زايش قرار دارد. بازوها ممكن است در طي فرآيند زايش به عقب خم شوند، اما اگر اينگونه نباشد، بايد مراقبت هاي اضافي هنگام بيرون آوردن كودك براي حفظ ايمني او انجام شود.

وضعيت جنين به صورت پشت گردن رو به عقب (OP)

كودك در حالتي كه سرش رو به پايين است، به سمت لگن حركت مي كند، اما صورتش به سمت جلوي شكم مادر است. اين وضعيت جنين همچنين به عنوان وضعيت “آفتابي” يا “رو به رو” شناخته مي شود. OA و OP به عنوان وضعيت هاي اصلي يا head-first ناميده مي پانسمان phmb شوند.

به طور كلي، حدود 10 تا 34 درصد از نوزادان در مرحله اوليه شكل گيري در حالت OP قرار مي گيرند و سپس به وضعيت مطلوب (OA) تبديل مي شوند. اما برخي در اين وضعيت باقي مي مانند و باعث سختي زايمان مي شوند.

اين وضعيت قرارگيري جنين مي تواند زايمان شما را طولاني كند و همچنين منجر به مداخلات ابزارها، شكاف هاي عميق و شديد و يا سزارين شكل شود.

 پشت گردن در حالت عرضي (OT)

كودك در عرض رحم قرار دارد. اگر او در زمان زايمان نتواند وضعيت مطلوب خود را عوض كند، سزارين ضروري مي شود. در طول معاينه واژن، بعضي از پزشكان مي توانند شانه، يا بازو، آرنج و يا دست را در داخل مهبل به سمت پايين حركت دهند.

اين وضعيت خطر ابتلا به پرولاپس بند ناف را نيز زياد مي كند، خطري كه در آن بند ناف قبل از نوزاد بيرون مي­ آيد. حدود 1٪ نوزادان در وضعيت عرضي احتمال دارند كه پرولاپس بند ناف داشته باشند كه يك وضعيت اورژانسي است و نياز به يك سزارين فوري دارد. در برخي موارد، به زايمان راحت تر، توسط چرخش كودك به صورت دستي يا با استفاده از فورسپس يا خلاء براي رسيدن به وضعيت ايده آل، كمك مي شود.

وضعيت جنين به صورت نشسته

كودك در حالتي كه سرش به سمت بالاست و باسنش به سمت كانال زايش است، قرار دارد. اين وضعيت در هر يكي از 25 زايش اتفاق مي­ افتد. اين قطعا يك وضعيت مطلوب براي تولد نيست و زايمان دردناكي را در پي دارد.

سه نوع مدل مختلف زايش در اين حالت وجود دارد:

الف. كاملا نشسته:

در حالي كه پاها در زانوها قفل شده و در نزديكي باسن قرار دارد، باسن به سمت كانال زايش است. اين وضعيت خطر زايمان بند ناف را در زايمان واژينال افزايش مي دهد. علاوه بر اين، خروج بند ناف از طريق دهانه رحم قبل از خارج شدن سر مي تواند، آسيب هايي به كودك وارد كند.

ب. نشسته فرانك :

باسن در حالي كه پاها تا سر نوزاد رو به بالا كش آمده است، به سمت كانال زايش است. اين همچنين مي تواند منجر به حلقه بند ناف شود و در هنگام تلاش براي تولد واژينال، به كودك آسيب برساند.

ج. نشسته ناكامل:

در حالي كه باسن كودك به سمت پايين است، يكي از پاهاي خود به سمت كانال زايش است. اين مي تواند باعث پرولاپس بند ناف شود كه حتي مي تواند رساندن جريان خون و اكسيژن را به جنين مختل كند.

 خروج بند ناف

در طول اين حالت، بند ناف اولين عضويست كه از طريق كانال زايش بيرون مي­ آيد. با اين حال، بين خروج  بند ناف و پرولاپس بر اساس شرايط غشاي رحم تفاوت وجود دارد.

خروج سوپرازورب c بند ناف زماني اتفاق مي ­افتد كه بند ناف قبل از پاره شدن كيسه آب وارد كانال زايش مي شود، اما پرولاپس بند ناف پس از پاره شدن كيسه آب، اتفاق مي­ افتد كه نياز به شكاف C فوري دارد.

اين وضعيت ها توسط شرايط سلامت مادر و كودك تحت تأثير قرار مي گيرند.

عوامل خطرسازي كه باعث بروز وضعيت دشوار مي شود، چيست؟

عوامل زير باعث افزايش خطر قرارگيري جنين در وضعيت دشوار مي شود:

عوامل مربوط به مادر:

1. در خانم هايي كه بارداري هاي پياپي داشته اند، ماهيچه ي ديواره شكم قادر به نگه داشتن كودك در يك حالت طولي پايدار نيست.
2. جفت سرراهي، كه در اين حالت جنين دهانه رحم را مسدود مي كند.
3. انسداد جنيني زماني اتفاق مي ­افتد كه بافت هاي كششي با بافت هاي غير كششي جايگزين شوند.
4. تومورهاي لگني مانند كيست تخمدان يا تومور در رحم.
5. ناهنجاري هاي رحم مانند رحم كورديواريس، سرخجه يا سپتوم و رحم يكنواخت ممكن است باعث محدوديت فضاي داخل رحم شوند.
6. تورم مثانه

عوامل مربوط به جنين:

7. Polyhydramnios (مايع آمنيوتيك اضافي در زمان تولد) كمك مي كند تا جنين آزادانه در رحم حركت كند، كه سبب ناپايداري شده و منجر به قرارگيري در وضعيت نامناسب مي شود.
8. Oligohydramnios (كمبود مايع آمنيوتيك) حركات جنين را محدود مي كند.
9. اگر مادر داراي چندين جنين باشد، يك يا هر دو جنين ممكن است مدام وضعيت خود را تغيير دهند و منجر به وضعيت نامناسبي شوند.
10. ناهنجاري هاي جنيني مانند هيدروسفالي (تومور گردن جنين يا سكته مغزي)، انسداد شكمي جنين با هيدروپس فتاليس و اختلال عملكرد عضلاني جنين مي تواند مانع از نزديك شدن جنين به لگن مادر شود.

اين عوامل باعث افزايش احتمال تولد نامناسب جنين مي شود، اما نبايد اميد خود را از دست بدهيد.

آيا مي توان وضعيت جنين را اصلاح كرد؟

بله دو راه براي اصلاح وضعيت كودك شما وجود دارد. كه در زير به آن ها مي پردازيم:

1- نسخه سفاليك خارجي (ECV)

اين روش پزشكي پس از هفته 36 بارداري انجام مي شود. اين روش شامل چرخش نوزاد با فشار آوردن بر روي شكم امكان پذير است. دكتر يك دستش را روي سر نوزاد و از طرف ديگر روي باسن قرار مي دهد تا او را به وضعيت مطلوب برگرداند.

در طي اين روش، ضربان قلب نوزاد با استفاده از سونوگرافي به طور دقيق بررسي خواهد شد. در صورت هر گونه اختلال در ضربان قلب جنين، اين روش بلافاصله متوقف خواهد شد.

اين روش ممكن است نتواند كارساز باشد. مطالعات نشان مي دهد كه حدود يكي از 1000 زن بعد از ECV به اتاق زايمان مي روند، در حالي كه حدود يكي از هر 200 زن نياز به يك شكاف C فوري نيز پيدا مي كنند.

ECV در موارد زير توصيه نمي شود:

• حاملگي هاي چند قلو
• شكل غير معمول رحم
• خونريزي جراحي پوست واژينال
• سطح پايين مايع آمنيوتيك
• جفت سرراهي
• حاملگي پيچيده

2- در طول عمل زايمان

اكثر نوزادان با شروع زايمان به وضعيت مطلوب زايمان مي رسند. اگر اين اتفاق نيفتد، پزشك ممكن است موارد زير را براي انجام مد نظر داشته باشد:

در طول زايمان، گسترش دهانه رحم باعث مي شود كه رحم در دسترس پزشك تان قرار گيرد و كودك را به وضعيت مطلوب برساند. اين كار نسخه داخلي ناميده مي شود.

در مورد وضعيت خوابيدن عرضي، پزشك سعي خواهد كرد كودك را از طريق وضعيت نشسته خارج كند. اگر زن داراي لگن گسترده و كودك به طور كامل رسيده باشد، پزشك با استفاده از كشيدن پا به سمت دهانه واژن از يك نسخه داخلي براي حركت جنين به سمت وضعيت بريچ يا همان نشسته استفاده مي كند.

اگر نوزاد در طول زايمان در دست نيايد، يا اگر شكل لگن براي تولد واژينال مناسب نباشد، سزارين انجام مي شود.

نقشه برداري از شكم چيست؟

نقشه برداري از شكم يك روش براي رديابي وضعيت كودك شما است. شما مي توانيد اين كار را از ماه هشتم بارداري انجام دهيد. با اين حال قبل از انجام اين كار با پزشك خود صحبت كنيد.

چيزهايي كه شما نياز داريد: يك نشانگر (لكه جوهري كه به آساني پاك شود.)

نحوه انجام:

1. دراز بكشيد، يك دايره بر روي شكم بكشيد و آن را به چهار قسمت تقسيم كنيد.
2. حركات كودك را احساس كنيد. سعي كنيد با كمي فشار بر شكم، سر نوزاد را احساس كنيد. نقطه اي كه در آن احساس كرديد كه چيزي مانند توپ وجود دارد را به عنوان سر جنين بر روي شكم خود علامت گذاري كنيد.
3. براي شنيدن ضربان قلب كودك خود از فتواسكوپ استفاده كنيد. شما يك جرم سخت بلند را لمس خواهيد كرد كه نشان دهنده ي پشت نوزاد شماست. قلب بخشي از اين جرم بلند است.
4. در مرحله بعد، سعي كنيد لگن را پيدا كنيد كه جنس سختي دارد. اين نقطه را در شكم خود علامت گذاري كنيد.
5. اكنون از لگد زدن به عنوان يك سرنخ براي پيدا كردن محل پاها و زانوهاي نوزاد كمك بگيريد. آن را نيز علامت گذاري كنيد.
6. تمام نقاطي را كه علامت گذاري كرده ايد به يكديگر وصل كنيد تا وضعيت كودك خود را متوجه شويد.

نقشه برداري از شكم پيچيده است و شما ممكن است قادر به تشخيص دقيق حركات جنين نشويد. بنابراين، شما مي توانيد اين كار را با چند روش ديگر نيز انجام دهيد.

راه هاي ديگر شناخت وضعيت جنين

در اينجا چند نشانه وجود دارد:

اينها فقط راه هاي فرضي است و به منظور برقراري ارتباط با كودك است. آنها نمي توانند جايگزين مشاوره پزشك باشند. اما كاري را كه مي توانيد بدون كمك پزشك خود انجام دهيد، تلاش براي تغيير وضعيت كودكتان است.

روش هايي براي تلاش در راستاي چرخاندن كودك

شما مي توانيد اين تمرين ها را در وضعيت نشسته انجام دهيد تا شانس خود را براي داشتن يك وضعيت مطلوب افزايش دهيد:

در حالي كه به سمت جلو متمايل هستيد، بر روي لگن خود بنشينيد.

سعي كنيد تمرينات را با يك توپ تمرين انجام دهيد.

در تمام مدت نشستن زانوهاي خود را پايين تر از مفصل ران متصل به لگن حفظ كنيد.

به جاي نشستن مداوم در يك وضعيت، به طور منظم در اطراف دفتر كار خود حركت كرده و استراحت كنيد.

در حالي كه در ماشين نشسته ايد، با استفاده از يك كوسن وضعيت خود را بالاتر ببريد و باسن خود را به جلو متمايل كنيد.

بر روي دست ها و زانوهايتان قرار بگيريد و چند دقيقه به عقب و جلو حركت كنيد. اين مي تواند به حركت كودك شما و قرارگيري در وضعيت مناسب كمك كند.

توجه: هميشه انجام اين موارد نمي توانند نوزاد شما را به وضعيت صحيح منتقل كنند.

وضعيت جنين در دوران بارداري و زايمان مهم است، زيرا تصميم مي گيرد كه زايمان شما چگونه ادامه يابد. اگرچه نوزادان در وضعيت هاي مختلف حركت مي كنند، اما در زمان زايمان، ممكن است به سمت وضعيت مطلوب حركت كنند. اگر اينگونه نشود، پزشك سعي خواهد كرد كه با روش هايي، در انجام عمل مداخله كند. اگر آنها نيز كارساز نباشند، سپس سزارين بهترين گزينه براي زايمان است.

آيا شما دراين باره نكته اي براي گفتن داريد؟ با ما در بخش نظرات به اشتراك بگذاريد.

منبع: دكتر سلام