همه چيز در مورد پزشكي

چسبي جديد براي از بين بردن جاي زخم(اسكار)

چسبي جديد براي از بين بردن جاي زخم(اسكار)

ماده‌اي چسبناك كه به صورت طبيعي توسط اين جانور زير‌دريايي ترشح مي‌شود، يكي از عناصر اصلي تشكيل دهنده چسبي است كه به صورت يكپارچه زخم‌ها را در موش‌ها مي‌بندد. اين چسب مي‌تواند براي جلوگيري از باقي ماندن جايِ زخم بعد از جراحي يا بريدگي‌هاي اتفاقي مورد استفاده قرار گيرد.

آليسون كووين (Alison Cowin)، كه در اين تحقيق نقشي نداشت، از دانشگاه جنوب استراليا مي‌گويد:

“ اگر اين چسب در انسان مورد استفاده قرار بگيرد، ممكن است گام بزرگ بعدي براي درمان جاي جوش‌خوردگي زخم‌ها (scarr) محسوب شود.”

اسكار (scar) يا جاي زخم زماني تشكيل مي‌شود كه كلاژن داربستي در پوست شكسته و تخريب مي‌گردد. پس از تخريب، بجاي شكل‌گيري مرتب و تار و پودي اصلي، فيبر‌هاي كلاژن به صورت دسته‌هاي موازي شكل مي‌گيرند كه ظاهر ناهنجار و آشناي اسكار (scar) ها را ايجاد مي‌كند.

يكي از راه‌هاي كاهش جاي جوش‌خوردگي زخم يا اسكار، استفاده كردن از دِكورين (decorin) است، پروتئيني پوستي كه در ساختمان كلاژن نقش دارد. اما، چون دكورين ساختمان فيزيكي پيچيده‌اي دارد، ساختن آن سخت است و بنابراين، در كلينيك از آن استفاده نمي‌شود.

ماده ي چسبناك

براي مواجهه با اين مشكل، دكتر هيونگ جون چا (Hyung Joon Cha) از دانشگاه علم و تكنولوژي پوهانگ (Pohang) در كره ي جنوبي و همكارانش، نمونه ي ساده شده‌اي از دكورين را ساخته‌اند. آن‌ها، بخش كوچكي از دكورين را با يك مولكول متصل شونده به كلاژن (collagen- binding molecule) و ماده ي چسبناكي كه توسط صدف دريايي ترشح مي‌شود، مخلوط كردند.

چسب حاصله روي موش‌هايي كه زخم‌هاي گسترده‌اي به عمق ۸ ميلي‌متر داشتند، امتحان شد. به اين صورت كه چسب، روي كل زخم پخش شده و با روكش پلاستيكي شفاف و تميزي پوشانده شد. در موش‌هاي گروه كنترل هم، روي زخم فقط روكش پلاستيكي تميز و بدون چسب قرار داده شد.

تا روز يازدهم، ۹۹ درصد زخم در موش‌هاي گروه آزمايش (كه روي زخم‌هايشان از چسب جديد استفاده شده بود) بسته شده بود؛ درحاليكه در موش‌هاي گروه كنترل، ميزان بسته شدن زخم تا روز يازدهم ۷۸ درصد بود.

تا روز ۲۸ ام هم، موش‌هاي گروه آزمايش به طور كامل بهبود يافته بودند و اثري از اسكار قابل توجهي در آن‌ها ديده نمي‌شد؛ اما در موش‌هاي گروه كنترل اسكار‌هاي بنفش رنگ و بزرگ ايجاد شده بود.

بررسي‌هاي بيشتر زير ميكروسكوپ ثابت كرد كه فيبر‌هاي كلاژن در زخم‌هايي كه تحت تاثير چسب بودند، به شكل تاروپودي منظم و اصلي خود بازگشته‌اند. پوست جديد ايجاد شده همچنين داراي فوليكول‌هاي مو، عروق خوني، غدد چربي و ساير ساختارهايي است كه در اسكارها دوباره ساخته نمي‌شوند.

دكتر چا (Cha) مي‌گويد:

“ اين چسب مي‌تواند ساخته شدن كلاژن به صورت طبيعي را تحريك كند چون بار منفي موجود روي بخش‌هاي مختلف decorinn مي‌توانند فيبرهاي كلاژن را از هم جدا نگه دارند. با اين كار، فيبرها بهتر و راحت‌تر مي‌توانند به شكل تاروپود به هم بافته شده و ديگر به طور اتفاقي به هم نمي‌چسبند.“

دكتر Cowin مي‌گويد:

” نتايج بسيار تاثيرگذار و جالب هستند اما هنوز راه زيادي تا استفاده از آن‌ها در انسان‌ها وجود دارد. موش‌ها در مقايسه با ما كه پوست متراكمي داريم، پوست شلي دارند؛ بنابراين، زخم‌هاي آن‌ها معمولا سريع‌تر و بهتر بهبود مي‌يابند و اسكارهاي كمتري هم در آنها ايجاد مي‌شود.”
به همين دليل ممكن است اين چسب در انسان‌ها به اندازه ي موش‌ها تاثيرگذار نباشد.

Cowin مي‌گويد:

“امروزه متد‌هاي جديد براي درمان جاي زخم يا اسكار، واقعا مورد نياز هستند، چون متد‌خاي موجود خيلي كارآمد نيستند.”
ژل‌هاي سيليكوني، استروئيدها، بانداژهاي فشاري، سرما درماني و ليزر درماني روش‌هايي هستند كه معمولا براي كاهش اسكارها و كمرنگ كردن آن‌ها استفاده مي‌شوند؛ ولي اين روش‌ها نمي‌توانند اسكارها را به طور كامل پاك كنند.
Cowin در تلاش است تا با استفاده از آنتي‌بادي‌هاي مونوكلونالي كه نوعي پروتئينِ ناتوان كننده ي روند بهبود زخم را بلوكه مي‌كنند، درمان جديدي براي اسكار پيدا كند.
گروه‌هاي ديگري هم با توجه به اين نكته كه خراشيدگي‌ها در رويان و جنين اوليه اسكار ايجاد نمي‌كنند، در تلاشند تا سلول‌هاي بنيادي جنيني را به زخم‌ها اضافه كنند.
تمام اين روش‌ها فعلا فقط در حيوانات تست شده‌اند.

منبع : newscientist