- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 230 مشاهده
مراقبت از زخم پاي ديابتي ها
متاسفانه در ادامه و در صورت كنترل نشدن روند پيشرفت ديابت، عوارض ديگري چون زخم و در نهايت، قطع عضو اندام در انتظار يك بيمار ديابتي خواهد بود.
دكتر غلامرضا امينيان، جراح استخوان و مفاصل و عضو هيات علمي دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي در گفت‌وگو تاكيد بر اين كه وقتي اعصاب پا به طور مستقيم درمراحل پيشرفته بيماري ديابت تحت تاثير قرار مي‌گيرد، عوارض حسي و سپس حركتي و ارادي را در ناحيه پاها بروز مي‌دهد، مي‌گويد: علائم نوروپاتي حسي معمولا شامل سوزش، درد، گزگز و سوزن سوزن شدن مي‌شود. بهترين راهكار براي كنترل اين عوارض و در واقع پيشگيري از ورود بيماري به مراحل پيشرفته‌تر، كنترل قند خون هفتگي براي بررسي روند صعودي ديابت است. توجه داشته باشيد كه بالا بودن قند خون در بروز عوارض ذكر شده موثر است. در اين موارد، بايد بسرعت به پزشك متخصص مراجعه شود تا نسبت به تجويز داروهاي خوراكي، پمادهاي مخصوص و احتمالا كفش و كفي مناسب اقدام شود.
سايه ديابت بر اعصاب حركتي پا
در نوروپاتي حركتي اعصاب پا، عضلات، تحت تاثير بيماري ديابت قرار مي‌گيرد كه باعث مي‌شود بيمار احساس كند عضلاتش ضعيف و دردناك شده است.
دكتر امينيان با اشاره به اين مساله توضيح مي‌دهد: ران، ساق و نيز عضلات داخلي پا ممكن است به ترتيب درگير بيماري ديابت شوند. تحت تاثير اين عوارض، تعادل بيمار نيز ممكن است دچار مشكل شود. حتي در چنين شرايطي، ساييدگي و التهاب پوست پا، تشكيل پينه در كف پا و درد دور از انتظار نيست. در چنين شرايطي، استفاده از كفش‌هاي مناسب با كفي‌هاي مخصوص به حفظ تعادل بيمار كمك مي‌كند. همچنين ورزش‌هاي مناسب براي نواحي آسيب‌ديده توصيه مي‌شود.
اين جراح استخوان با اشاره به اين كه مكانيسم عرق كردن نيز تحت تاثير ديابت در بيمار تغيير مي‌كند، مي‌گويد: فردي كه مبتلا به ديابت است ممكن است از خشكي و ضخيم شدن لايه شاخي ناخن و همچنين پوست ترك‌خورده، خشك و سفت شده رنج ببرد. از سوي ديگر، اين عوارض بيمار را در معرض ضخيم‌تر شدن پينه و درد قرار مي‌دهد. در چنين شرايطي احتمال ايجاد عفونت‌هاي باكتريايي و قارچي نيز بيشتر مي‌شود. بهترين توصيه براي بهبود اين عوارض، استفاده روزانه از روغن ناخن پا و ديگر كرم‌هايي است كه به طور خاص براي مراقبت از پاي ديابتي توليد شده است.
وقتي پاها زخم مي‌شود
به گفته دكتر امينيان، يكي از عوارض نادر ديابت‌هاي پيشرفته مربوط به بروز مشكلات عضلات و مفاصل مي‌شود كه مشكلاتي را در جريان گردش خون در پاها ايجاد مي‌كند. همچنين از عوارض ديگري كه برخي بيماران ديابتي به آن مبتلا مي‌شوند بايد به عفونت‌هاي قارچي و باكتريايي اشاره كرد.
اين متخصص ارتوپدي در اين باره توضيح مي‌دهد: عفونت‌هاي قارچي و باكتريايي ممكن است به دنبال تغييرات تغذيه‌اي و متابوليكي در بدن اتفاق بيفتد. علائم عفونت‌هاي باكتريايي نيز شامل قرمزي، تورم، گرما، درد و حساس شدن پوست پاها مي‌شود. زخم شدن پاها نيز زماني اتفاق مي‌افتد كه پوست بر اثر بيماري، شكننده مي‌شود و در پي يك ضربه كوچك منجر به زخم كوچك در پا مي‌شود.
دكتر امينيان تاكيد مي‌كند: البته زخم در پي كاهش حس پوست در پاها و مشكلات تغذيه عروق خوني نيز ممكن است ايجاد شود. در چنين شرايطي استفاده از پمادهاي مخصوص و برداشتن يك لايه از پوست باعث التيام پوست مي‌شود. البته اين اقدام بايد بسرعت صورت بگيرد و حتي در بعضي بيماران ممكن است با اين اقدام نيز التيام بخوبي صورت نگيرد.
درمان عوارض پاي ديابتي با كفش و كفي
توجه داشته باشيد كه سهل‌انگاري و بي‌دقتي در انجام مراقبت‌هاي لازم از پاها مي‌تواند بيمار ديابتي را دچار مشكلات بزرگي كند و بهداشت پاها را به مخاطره بيندازد.
دكتر امينيان با تاكيد بر اين كه يك بسته درماني كه شامل داروهاي مخصوص و كفش و كفي ويژه مي‌شود در پيشگيري از مشكلات بيمار ديابتي مفيد است، مي‌گويد: اين بيماران ممكن است در معرض خطر گسترش زخم ناشي از پوشش نامناسب پا قرار بگيرند يا ممكن است داراي يك تغيير شكل در پا باشند كه منتهي به ايجاد فشار به كف پا بشود. ديابتي‌ها در چنين شرايطي نيازمند به ارتوز‌هاي پا (كفش و كفي‌هاي طبي) براي بهبود توزيع فشار وزن در كف پا هستند. البته ممكن است چنين ارتوز‌هايي در داخل كفش‌هاي معمولي و مرسوم جا نگيرد كه در اين صورت، كفش‌هاي طبي، راه‌حلي عملي براي پيشگيري از ايجاد زخم ديابتي محسوب مي‌شود.
درمان زخم پاي ديابتي
تشخيص عواملي كه ممكن است در بيمار ديابتي منتهي به ايجاد ضايعه در پا شود در درمان و كنترل زخم پاي ديابتي بسيار موثر است.
دكتر امينيان در اين باره توضيح مي‌دهد: انجام معاينات دوره‌اي كامل، توجه خيلي زياد به زخم‌هايي كه قبلا وجود داشته است، توجه به ضايعات قبلي پا و هر نوع وضعيت غيرعادي در پاها بسيار مهم است. در واقع انجام يك معاينه كامل پا از نظر پوست، گردش خون، سيستم‌هاي عصبي، عضلاني و استخواني از سوي پزشك متخصص در پيشگيري از ضايعات پا بسيار موثر است.
اين متخصص تاكيد مي‌كند: نوع شغل، فعاليت و تحرك بيمارديابتي در تشخيص و تجويز كفش مناسب بايد مورد توجه قرار بگيرد. اگر بيمار بي‌تحرك است و با صندلي چرخدار جابه‌جا مي‌شود فقط يك پوشاننده پا كه از پاي او در مقابل ضربات محافظت كند كافي است. همين طور به محل زندگي بيمار بايد توجه شود. كفش بيماراني كه خارج از شهرها زندگي مي‌كنند و روي مناطق نا هموار راه مي‌روند بايد به نحوي طراحي شود كه از پاها در برابر ضربات متمادي محافظت كند.
توصيه‌هايي براي بيماران ديابتي در استفاده از كفش و كفي
ـ پاها به دقت اندازه‌گيري شوند تا كفش مناسب با سايز صحيح انتخاب شود.
ـ كفش‌ها براي راه رفتن راحت باشد.
ـ براي اولين بار نبايد كفش‌ها بيش از 30 دقيقه پوشيده شود. پس از اين مدت بايد كفش‌ها در آورده شود و پاها از نظر هر نوع تغيير رنگ، درد، سائيدگي، تاول يا تورم جديد مورد بررسي قرار بگيرد. در صورت وجود اين موارد، كفش را نبايد پوشيد و بايد به كلينيك سازنده مراجعه شود.
ـ اگر عوارضي در پاها مشاهده نشد، بتدريج بايد زمان پوشيدن كفش را اضافه كرد. به اين ترتيب بيمار ديابتي، هر زمان كه مي‌خواهد راه برود بايد از كفش‌هاي طبي استفاده كند.
منبع :