همه چيز در مورد پزشكي

پيش از وارد شدن به بحث هيرسوتيسم، بايد بگوييم از نظر بافت شناسي روي پوست انسان سه گونه مو رشد مي كند؛ يكي موهاي دوران جنيني هستند كه پس از تولد از ميان مي روند. ديگري موهاي ظريف و كرك مانندي كه تقريبا تمام سطوح پوست انسان را پوشش مي دهند و در نهايت، موهاي ترمينال يا موهاي ضخيم تيره و مجعدي كه زير بغل و ناحيه تناسلي انسان و در صورت و بدن مردها ديده مي شوند.

منظور از هيرسوتيسم يا پرمويي زنان چيست؟

منظور، زيادي رشد مو از همين نوع آخر است. به عبارتي، موهاي ضخيم در نواحي بيشتري از بدن رشد كرده باشند. اين نواحي معمولا شامل كشاله ران، زير شكم و اطراف ناف، بين سينه ها، روي چانه و بالاي لب است.

چرا موهاي زايد زياد رشد مي كنند؟

رشد اين موهاي ضخيم به سطح هورمون هاي جنسي مردانه (آندروژن ها) كه در اسپري پرونتوسان زنان از تخمدان ها و غدد فوق كليوي ترشح مي شوند، مرتبط است. وجود مقدار محدودي از اين هورمون هاي آندروژن در تمام زنان كاملا طبيعي است، اما زيادي آن باعث رشد بيش از حد موهاي ضخيم مي شود. در هيرسوتيسم گاهي سطوح هورموني طبيعي است و عليت براي آن پيدا نمي كنيم كه به آن، هيرسوتيسم با علت نامعلوم (ايديوپاتيك) مي گوييم.

علل هيروسوتيسم كدامند؟

به طور كلي اگر بخواهيم علل پرمويي (هيرسوتيسم) را تقسيم بندي كنيم، در چند دسته مي توان آن را بيان كرد:

اختلالات ازدياد هورمون آندروژن، علل غيروابسته به آندروژن، هيرسوتيسم ايديوپاتيك و داروها.

شايع ترين اختلالي كه با ازدياد هورمون آندروژن سبب پرمويي مي شود، سندرم تخمدان پلي كيستيك يا همان كيست هاي تخمداني است. از علل ديگر در اين دسته مي توان به كم كاري تيروييد اشاره كرد. آترومگالي، بيماري هاي مزمن پوستي از جمله بيماري هايي هستند كه سطح آندروژن در آنها طبيعي است، ولي با پرمويي همراهند. فني تويين، ديازپوكسايد، مينوكسيديل و سكيلوسپورين هم داروهايي هستند كه باعث پرمويي مي شوند.

سندرم تخمدان پلي كيستيك چه علايم ديگري به همراه دارد؟

سندرم تخمدان پلي كيستيك كه عمدتا در زنان جوان ديده مي شود، با علايمي همچون بي نظمي هاي قاعدگي، پرمويي، چاقي، جوش هاي پوستي و گاه دردهاي مبهم شكمي همراه است.

هيرسوتيسم ژل پرونتوسان را بر چه اساسي تشخيص مي دهند؟

تشخيص هيرسوتيسم با ديدن رشد موهاي ضخيم در مناطق غيرمعمول در زنان است. به ياد داشته باشيم هيرسوتيسم يك علامت است و معمولا براي بررسي علت آن انجام معاينه، آزمايش خون و گاه سونوگرافي، سي تي اسكن، ام آر آي و حتي لاپاراسكوپي لازم مي شود.

چرا هيرسوتيسم تنها يك مشكل نيست؟

مشكلات هورموني، افزايش چربي خون، ديابت و عوارضي كه به دليل بيماري زمينه اي وجود دارند از مشكلات احتمالي هيرسوتيسم است. ظهور علايم مردانه در موارد شديد همچون ريزش موي سر در ناحيه پيشاني و طرفين، كوچك شدن پستان ها، كلفتي صدا، افزايش بافت عضلاني و اختلالات قاعدگي گاه ديده مي شود.

عواملي كه با پرمويي همراه هستند، كدامند؟

از مهم ترين زمينه ها ارث است. نژاد آسيايي و مديترانه اي و از جمله نژاد ما، بي اشتهايي عصبي، چاقي و يائسگي، زمينه ساز پرمويي يا هيرسوتيسم هستند.

چه كنيم تا دچار هيرسوتيسم نشويم؟!

بعضي علل زمينه اي هستند كه خيلي قابل پيشگيري نيستند. مطالعات نشان داده اند زنان چاق كه مبتلا به سندرم تخمدان پلي كيستيك بوده اند، در زماني كه از رژيم غذايي كم كالري استفاده كرده اند كمتر دچار هيرسوتيسم شده اند. پس اگر چاق هستيد حتما خود را لاغر كنيد.

آيا هيرسوتيسم هم قابل درمان و كنترل است؟

پزشك بايد مشخص كند مشكل عروقي كه هورمون آندروژن اضافي به چه دليل و از كدام منشأ ترشح مي شود. رويكرد اصلي درمان هم همين برطرف كردن علت زمينه اي است. در موارد هيرسوتيسم فاميلي كه علت مشخص و افزايش هورموني وجود ندارد، برطرف كردن خود پرمويي به تنهايي مدنظر قرار مي گيرد.

آيا تغذيه نقشي در جلوگيري از هيرسوتيسم مي تواند داشته باشد؟

بله تغذيه سالم، استفاده نكردن از غذاهاي آماده كه حاوي نگهدارنده و افزودني هستند، استفاده فراوان و كافي از ميوه ها و سبزي ها، كاهش مصرف گوشت قرمز، جايگزين كردن روغن زيتون، دوري از مصرف الكل، قهوه زياد و سيگار، مصرف آب كافي و ورزش مي توانند نقش بارزي در كنترل هيرسوتيسم داشته باشند. استفاده از مولتي ويتامين همراه با مواد معدني در صورت كمبود، كمك كننده است.

آيا طب سوزني جايگاهي در رفع هيرسوتيسم دارد؟

بعضي مطالعات روي زناني كه دچار هيرسوتيسم بوده اند، انجام طب سوزني را مفيد نشان داده اند، اما مطالعات جامع تري نياز است تا بتوان از طب سوزني به عنوان يك روش درماني مطمئن براي هيرسوتيسم صحبت كرد.

براي درمان پرمويي در دوران بارداري چه اقداماتي بايد انجام داد؟

۲ نكته حائز اهميت است؛ يكي اين كه خيلي از داروهايي كه براي هيرسوتيسم به كار مي روند چون سبب تغييرات هورموني مي شوند، در اين دوران نبايد مصرف شوند، نكته ديگر اين كه در دوران بارداري به ويژه در ۳ ماهه محلول پرونتوسان سوم، رشد موهاي زايد در صورت و بدن بيشتر مي شود، بنابراين خيلي حساسيت نداشته باشيد، چرا كه پرمويي شما بعد از بارداري برطرف مي شود.

چه روش هايي به صورت معمول براي برطرف كردن پرمويي به كار مي روند؟

روش هاي موضعي مختلفي وجود دارد كه بيشتر خانم ها با آنها آشنايي دارند. استفاده از موچين، تراشيدن، موم ها و موبرهاي شيميايي، سفيدكننده ها و رنگ برها از روش موضعي سنتي هستند. اپيلاسيون، ديپلاسيون، الكتروليز و ليزر از ديگر روش ها و تكنيك هايي هستند كه امروزه به كار مي روند.

آيا الكتروليز روش مناسبي براي رفع موهاي زايد است؟

الكتروليز، فوليكول مو را تخريب مي كند تا ديگر رشد مجدد نداشته باشد. براي مناطق كوچك، كارساز و مناسب است، اما روشي است دردناك، پرهزينه و وقت گير كه تنها توسط افراد ماهر و داراي مجوز بايد انجام شود. نظر پزشك پوست خود را در اين باره جويا شويد.

آيا استفاده از ليزر سبب رفع هميشگي موهاي زايد مي شود؟

خير. هر ۶ ماه تا ۱۲ ماه پس از چندين جلسه ابتدايي كه موها برطرف شد، انجام مجدد ليزر لازم است تا موهاي ريزي كه در حال رشد دوباره هستند از بين بروند.

و در آخر داروهايي كه در مردان هيرسوتيسم كاربرد دارند، كدامند؟

براي رفع هيرسوتيسم داروهاي مختلفي به كار مي روند كه تنها بايد با نظر پزشك مصرف شوند. قرص هاي هورموني اسپري لينوورا با عنوان قرص هاي ضدبارداري مثل سيپروترون استات از جمله پركاربردترين داروها هستند. داروهاي اسپرنولاكتون، فلوتاميد، فيناسترايد و متفورمين بنا به شرايط فرد بيمار كاربرد دارند. كرم هاي موضعي فلورنيتين (Eflornithine) كه باعث كندكردن رشد موهاي زايد مي شوند امروزه جايگاه ويژه اي پيدا كرده اند.

منبع: سلامتي