مراحل التيام زخم با چسب زخم-مرحله دوم

١- عوامل موثر در پيدايش زخم هاي فشاري
٢- فاكتورهاي زمينه ساز يا عوامل مساعد كننده شرايط تشكيل زخم هاي فشاري

٢-١) عوامل موثر در پيدايش زخم هاي فشاري

الف) بي حركتي
فردي كه به مدت طولاني مي نشيند يا دراز مي كشد مستعد زخم هاي فشاري است، زيرا بي حركتي موجب فشار به مدت طولاني روي بعضي از نقاط خاص بدن مي شود و به همين دليل انسان در هنگام خواب تمايل به حركت دارد. بيماراني كه در تغيير پوزيشن به طور مستقل ناتوان هستند مانند افراد فلج در معرض خطر قرار دارند. اين بيماران مي توانند فشار را درك كنند اما به طور مستقل قادر به تغيير پوزيشن نيستند تا فشار وارد را رفع كنند. در بيماران SCI اختلال هم در درك حس و هم حركت وجود دارد. يعني اين بيماران حتي قادر به درك فشار نيز نيستند.

ب) كاهش درك حسي
فردي كه مي تواند درد و فشار را احساس كند متقابلا در پي اين درد و احساس فشار خود به خود جابه جا مي شود و تغيير پوزيشن مي دهد و يا از ديگران تقاضاي كمك مي كند اما فردي كه حس دركش در مقابل درد و فشار كاهش مي يابد در معرض خطر زخم هايي فشاري قرار مي گيرد.

ج) كاهش سطح هوشياري
در حالت هوشياري به وسيله تغيير پوزيشن و بهداشت، تماميت پوست خود را حفظ مي كند. بيماران گيج و افرادي كه سطح هوشياريشان كاهش يافته است قادر به حفاظت خود در برابر زخم هاي فشاري نيستند. بيماران گيج ممكن است قادر به درك فشار باشند اما نمي توانند بفهمند چگونه آن را مرتفع كنند اما بيماراني كه در كما هستند حتي قادر به درك فشار نيز نمي باشند. بيماران بيهوش يا بيماران بخش هاي ICU اگر به مدت طولاني در يك پوزيشن در تخت قرار بگيرند در معرض خطر هستند. هم چنين اين مطلب در رابطه با افرادي كه افسرده هستند و تمايلي به حركت ندارند صدق مي كند.

د) گچ، وسايل ارتوپدي و ساير تجهيزات
گچ حركت بيمار را به خصوص در انتهاها كاهش مي دهد. در فردي كه عضوي را گچ گرفته، نيروي اصطكاك بين سطح گچ و پوست محل وجود دارد، هم چنين نيروي مكانيكي فشاري است كه از سوي گچ بر پوست اعمال مي شود، خصوصا اگر گچ تنگ باشد و يا انتهاها متورم شوند كه اين نيروها پوست را در معرض خطر قرار مي دهند، هر وسيله اي كه بر روي پوست اعمال فشار كند مي تواند منجر به زخم فشاري شود كه از رايج ترين آن ها مي توان به N.G.Tube سوند اكسيژن تراپي و بريس اشاره كرد. پرستار بايد پوست زير اين نواحي را از نظر علايم اوليه زخم هاي فشاري بررسي كرد.

٢-٢) فاكتورهاي زمينه ساز يا عوامل مساعد كننده شرايط تشكيل زخم هاي فشاري

الف) نيروي شرينگ
نيرويي است كه هنگامي كه دو يا چند لايه از بافت در خلاف جهت حركت بدن كشيده شود ايجاد مي شود. هر بيماري كه در تخت بيمارستان هنگامي كه در وضعيت نيمه نشسته تا نشسته قرار داشته باشد، نيروي شرينگ را تجربه مي كند. وقتي سرتخت بالا مي آيد مريض به طرف پايين تخت سر مي خورد و در نتيجه لايه هاي خارجي پوست كه به ملافه چسبيده اند تمايل دارند در پوزيشن ثابت باقي بمانند ولي بافت هاي زيرين شامل ماهيچه ها و استخوان به سمت پايين تخت سر مي خورند و نيروي شرينگ ايجاد مي شود. نيروي شرينگ سبب مي شود كه عروق خوني زير جلد تحت فشار قرار بگيرند و در نتيجه سبب انسداد جريان خون و نكروز در آن ناحيه مي شود.

ب) نيروي اصطكاك
اصطكاك در حقيقت نيروي مكانيكي خارجي است كه هنگامي كه پوست بر روي سطح خنثي كشيده مي شود ايجاد مي شود. اين نيروها مي تواند سبب جدا شدن اپيدرم و با ايجاد خراش در پوست مي شود. استفاده از وسايل بالابر، تكنيك هاي صحيح در جابه جايي بيماران و هم چنين استفاده از وسايل حمايتي در محل پاشنه ها و آرنج در هنگام جابه جايي و كاربرد مرطوب كننده ها به منظور حفظ هيدراتاسيون اپيدرم تا حد زيادي اين عامل را كاهش مي دهد. هم چنين پوست شكننده افراد مسن در برابر اصطكاك مستعد زخم و به دنبال آن عفونت مي باشد.

ج) رطوبت
رطوبت خطر تشكيل زخم هاي فشاري را 5 برابر مي كند. پوست در معرض رطوبت در اثر جذب آب نرم و نازك مي شود و در نتيجه مقاومتش در برابر فاكتورهاي فيزيكي مثل فشار نيروي شرينگ كاهش مي يابد. بيماران بي حركت قادر به رفع نيازهاي بهداشتي خود نيستند به مراقبت هاي پرستاري در جهت خشك و تميز نگهداشتن پوست نيازمندند. رطوبت مي تواند ناشي از زخم ها، تعريق، سيستم اكسيژن تراپي، استفراغ و بي اختياري باشد. مايعات خاص بدن مثل ادرار و مدفوع به علت تحريكات شيميايي خطر انهدام پوست را افزايش مي دهند.


د) سوء تغذيه
در بيماراني كه دچار سوء تغذيه هستند اغلب آتروفي عضلاني شديد و كاهش در بافت زير جلدي ديده مي شود. با تغييرات مذكور بافت كمتري به عنوان محافظ بين پوست و استخوان زير آن وجود دارد، لذا اثر فشار بر روي بافت باقي مانده تشديد مي شود. بيماراني كه سوء تغذيه دارند دچار كاهش آلبومين خون و آنمي مي شوند. آلبومين به عنوان يك وسيله ارزيابي ميزان پروتئين بيمار استفاده مي شود. كاهش آلبومين سرم كمتر از 03/0 gr/ml بيمار را در معرض خطر بيشتري از نظر زخم هاي فشاري قرار مي دهد. هم چنين سطح آلبومين پايين باعث بهبودي ديرتر زخم ها مي گردد.

ر) آنمي
كاهش سطح هموگلوبين ظرفيت حمل اكسيژن توسط خون و مقدار اكسيژن قابل تحويل به بافت ها را كاهش مي دهد. آنميي هم چنين متابوليسم سلولي را كاهش داده و بهبودي زخم ها را به تاخير مي اندازد.

ز) كاشكسي
حالت لاغري مفرط بوده كه در بيماري هاي شديد مثل كانسر و مراحل نهايي بيماري هاي قلبي ريوي ديده مي شود. بيمار كاشكسيك بافت چربي لازم جهت محافظت از برجستگي ها استخواني را در برابر فشار از دست مي دهد.

ژ) چاقي
در چاقي متوسط تا شديد چربي و بافت هاي زير آن عروق خوني كمتري دارند و در نتيجه در برابر آسيب ها زودتر تخريب مي شوند.

و) عفونت
معمولا همراه با عفونت تب نيز وجود دارد كه اين دو عامل نيازهاي متابوليك بدن را افزايش مي دهد و لذا بافت هيپوكسيك ايجاد مي شود كه بيشتر در معرض خطر قرار مي گيرد. تب هم چنين منجر به تعريق زياد مي شود كه رطوبت پوست را افزايش داده و از اين طريق پوست را مستعد زخم مي كند.

س) اختلال در گردش خون محيطي
در افرادي كه بيماري هاي عروق محيطي دارند يا افرادي كه دچار شوك هستند و يا افرادي كه داروهاي وازوپرسور دريافت مي كنند اين حالت ديده مي شود. كاهش جريان خون به بافت باعث هيپوكسي مي شود و لذا بيشتر مستعد تخريب ايسكميك هستند.

ش) سن
در بيماران مسن نيز زخم هاي فشاري با شيوع بيشتري اتفاق مي افتد. افراد مسن به علت از دست دادن چربي بافت زير جلدي، پوست چروكيده دارند و مستعد زخم هاي فشاري هستند.

م) بيماري ها
در بيماري هايي نظير ديابت مليتوس، بيماري ها قلبي عروقي، آنمي، نوروپاتي ها، بيماري هاي كليوي، نقص سيستم ايمني، بيماري هاي ريوي زخم هاي فشاري ديده مي شوند.

منبع:tebyan.net