چسب زخم التيام دهنده زخم – مرحله سوم

اهداف جلسه:

١- تقسيم بندي زخم ها از نظر پاكيزگي
٢- زخم هاي باز و بسته

٣-١) تقسيم بندي زخم ها از نظر پاكيزگي

اين سيستم طبقه بندي زخم ها را بر طبق آلودگي آن ها بوسيله باكتري و خطر عفونت آن ها تقسيم بندي مي كنند .
الف) زخم هاي تميز (Clean Wounds ) : زخم هاي غيرعفوني جراحي هستند كه التهابي در آن ها وجود ندارد و به مجاري تنفسي، گوارشي، تناسلي يا مجاري غيرعفوني ادراري باز نشده است. زخم هاي تميز را بصورت اوليه مي بندند و در صورت لزوم توسط درناژ تخليه مي شود. احتمال عفونت زخم تميز بين يك تا 5 درصد است. مانند جراحي هاي ترميمي، تعويض دريچه ميترال، بيوپسي سينه در زنان .

ب ) زخم هاي تميز آلوده ( Clean –Contaminated Wouds ) : جزء زخم هاي جراحي است كه تحت شرايط كنترل شده به مجاري تنفسي، گوارشي، تناسلي يا مجاري غيرعفوني ادراري سرباز كرده ولي آلودگي غيرعادي در آن ها وجود ندارد. امكان عفونت زخم تميز آلوده بين سه تا يازده درصد است مانند : برداشتن رحم، برداشتن كل پروستات، برداشتن برونش .

ج) زخم آلوده ( Contaminated Wounds ) : شامل زخم هاي جراحي و باز و تازه و اعمال جراحي همراه با بروز اختلالات عمده در تكنيك استريل يا خروج مقدار قابل توجهي از محتويات روده هاست. برش در محلول هاي مبتلا به التهاب حاد و بدون عفونت نيز مشمول طبقه بندي آلوده مي شود احتمال عفونت زخم يك تا هفده درصد است، مانند برداشتن آپانديس سوراخ شده، لاپاراتومي ( Laparatomy ) براي روده سوراخ شده مي باشد.


د) زخم هاي عفوني يا كثيف ( Dirty and Infect wounds ) : زخم هايي هستند كه بعد از عمل توسط ارگانيسم هايي هستند كه بعد از عمل توسط ارگانيسم هايي كه قبل از عمل در ميدان جراحي وجود داشته اند ، ايجاد مي شود . زخم هاي تروماتيك كه بافت هاي مرده در داخل آن باقي مانده اند و زخم هايي كه در محل هاي مبتلا به عفونت باليني يا همراه با پارگي احشاء ايجاد شده اند، جزء زخم هاي كثيف يا عفوني هستند. احتمال عفوني شدن زخم بيش از 27 درصد است مانند انسزيون و درناژ دمل يا آبسه چركي .

٣-٢) زخم هاي باز و بسته

هرگاه در اثر عوامل مختلف قسمتي از پوست بدن تغيير شكل دهد و اين تغيير شكل باعث خروج خون از بدن شود، زخم باز ايجاد مي شود كه در اين نوع از زخم خون ريزي در بدن قابل ديدن است.
انواع زخم هاي باز
زخم هاي شكافدار يا بريدگي‌ها : در اين زخم ديواره زخم منظم و مستقيم است كه با وسايل برنده مثل چاقو، شيشه و غيره ايجاد مي‌شود اين زخم ها مي‌تواند سطحي باشد كه تنها لايه‌هاي بيروني پوست از بين مي‌رود و يا عمقي باشد كه مي‌تواند تمام ضخامت پوست و يا نسوج زير پوستي، عضلات، عروق خوني و اعصاب را درگير كند. اين زخم ها همراه با خونريزي زياد و التيام سريع مي‌باشد.

زخم هاي پاره پاره : در اين نوح زخم لبه‌هاي زخم نامنظم و ناهموار هستند و ممكن است بر اثر تماس با سيم خاردار برخورد تركش خمپاره و يا گاز گرفتگي حيوانات ايجاد شود التيام اين زخم به كندي صورت مي‌گيرد و خونريزي كمتري دارد و معمولا آلوده هستند.

زخم هاي كنده : در اين نوع زخم قسمتي از پوست از بدن جدا مي‌شود و گاهي اوقات نسج زير جلدي و عضله نيز كنده مي‌شود كه مي‌تواند ناقص يا كامل باشد گاهي قسمت كنده شده در نزديكي بدن مجروح پيدا مي‌شود كه در اين صورت بايد آن را همراه مجروح انتقال داد.

خراشيدگي : معمولا براثر ساييده شدن يا سر خوردن روي سطح زبر به وجود مي‌آيد. كه لايه سطح پوست خراشيده مي‌شود و زخم به رنگي قرمز روشن و با لكه‌هاي كوچك خون همراه است. اين زخم نسبت به زخم هاي ديگر خفيف تر و سطحي‌تر است و اغلب آلوده به غبار و كثافت است و به سادگي عفوني مي‌شود.

زخم هاي سوراخ شده : در اين نوع زخم ها ممكن است ديوار زخم منظم باشد، خونريزي كم و التيام به كندي صورت مي‌گيرد. مانند زخم هاي چاقو، گلوله، سوزن، خار گياه و حتي تيزي نرده. در اين زخم ها ممكن است صدمه داخلي شديد باشد اگر زخم عميق باشد به علت نفوذ غبار يا ذرات ريز آلوده امكان عفونت وجود دارد. ضمنا زخم هاي سوراخ شده خود به دو دسته تقسيم مي شوند:
الف) زخم گلوله : مانند ورود گلوله به بدن كه ممكن است در بدن باقي بماند و يا اين كه از بدن عبور كند كه در اين صورت دو منفذ در بدن ايجاد مي‌شود. اين زخمها اغلب آلوده هستند به علت اين كه گلوله نسوج آسيب ديده گرد و غبار و ذرات لباس به داخل زخم كشيده مي‌شوند و به همين دليل زخم گلوله را بايد آْلوده فرض كرد ضمنا زخم گلوله ممكن است منظم نباشد چون استخوان مي‌تواند مسير گلوله را منحرف كند.
ب‌) زخم خنجر: مانند چاقو ، ميخ يا ساير اجسام نوك تيز كه در زخم مي‌ماند.

پيشگيري از كزاز در زخم باز
كزاز بيماري خطرناكي است كه معمولا در اثر وجود باكتري كزاز (تتانوس) در خاك و ورود آن به زخم ايجاد مي‌شود. اين باكتري در زخم يك سم خطرناك توليد مي‌كند كه سبب آسيب به دستگاه عصبي و فلج شل و يا اسپاسم و گرفتگي عضلات (بخصوص فلج عضلات تنفسي) مي‌شود.
چون درمان كزاز بسيار مشكل است، بهترين كار پيشگيري با واكسيناسيون مي‌باشد. درصورتي كه بيش از 10 سال از تاريخ آخرين واكسن مصدوم گذشته باشد، بايد هم واكسن كزاز و هم پادتن ضد كزاز تزريق كند.

زخم هاي بسته
زخم بسته عبارت است از صدمه و ضايعه ديدن بافت هاي داخلي بدن، بدون اينكه راه ارتباطي به بيرون و سطح بدن داشته باشند. اين زخم ها معمولا نتيجه تحت فشار قرار گرفتن بوسيله اشياء سنگين مي‌باشد.
در اين نوع زخم احتمال دارد، اعضا داخلي نرم و توخالي پاره شده و يا له شوند و نيز استخوان ها دچار شكستگي شوند بدون اين كه از بيرون قابل ديد باشند. زخم بسته از يك كوفتگي زير پوستي ساده تا پارگي و سوراخ شدگي اعضا داخل بدن متغير است. به عنوان مثال له شدگي يا پارگي كبد، ريه و يا طحال و ... مي‌تواند به صورت كوفتگي روي پوست آن قسمت و يا حتي بدون علايم قابل ديد (آسيب هاي مخفي) اتفاق بيافتد.

انواع زخم بسته
زخم هاي كوفتگي (كوبنده): ضربه غير برنده به بدن مي‌تواند باعث له شدن و جداشدن لايه‌هاي عمقي‌تر پوست و نسوج زير جلدي شود بدون اين كه خونريزي قابل رويت باشد. در اثر آسيب ديدگي سلول ها و عروق خوني مايع و خون در نسج آسيب ديده زير پوست تجمع پيدا مي‌كند و باعث ايجاد تورم و درد مي‌شود و به رنگ هاي سياه ، آبي و يا كبود مشخص مي‌گردد. مانند خوردن چكش روي ناخن و غيره. تجمع موضعي خون در داخل بافت ها را هماتوم گويند.

زخم هاي له شده (له شدگي) : در اين جا ديواره زخم نامنظم و خونريزي زياد است و التيام به كندي صورت مي‌گيرد. در صورتي كه ضربه بسيار شديد باشد احتمالا علاوه بر آسيب وسيع به نسج نرم شكستگي هم به همراه دارد. اين گونه مصدومين اگر له شدگي شديد داشته باشند معمولا علائم شوك هيپوولميك يا شوك ناشي از كاهش حجم خون را نشان خواهند داد.

منبع:tebyan.net