همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : يكي از بيماري‌هاي كليه كه ممكن است باعث از دست رفتن و تخريب كليه‌ها شود، عفونت كليه يا «پيلونفريت» است. در واقع، به علت احتمال بالاي آسيب به كليه‌ها به دنبال عفونت، درمان عفونت ادراري جزو اورژانس‌هاي ارولوژي محسوب مي‌شود.

پيلونفريت حاد نوعي عفونت باكتريايي كليه است كه سبب التهاب بافت و لگنچه كليه مي‌شود.

شايع‌ترين علت ايجاد عفونت حاد كليه، نوعي باكتري است كه از بخش‌هاي پاييني دستگاه ادراري به بالا صعود مي‌كند و سبب درگيري كليه مي‌شود.

وجود ريفلاكس ادراري يا برگشت ادرار به كليه نيز موجب افزايش خطر پيلونفريت حاد مي‌شود.

البته به دنبال عفونت‌هاي خوني با عامل ميكروبي نيز ممكن است آبسه و عفونت كليه رخ دهد. ‌

خانم‌ها به علت كوتاه بودن مجراي ادراري و ساختار بدن و نزديكي سوراخ ادراري به سوراخ واژن و مقعد كه هر دو منشاء آلودگي محسوب مي‌شود، بيشتر در معرض خطر عفونت كليه قرار دارند.

البته به جز خانم‌ها، اسپري لينوورا كودكاني كه مبتلا به برگشت ادراري هستند نيز در خطر عفونت ادراري قرار دارند.

در اين دسته از كودكان به علت برگشت ادرار از مثانه به كليه‌ها، ادرار عفوني مي‌شود و باكتري را به كليه‌ها رسانده و باعث عفونت كليه و آسيب به آن مي‌شود.

در واقع، امروزه شايع‌ترين علت از كارافتادن كليه و آسيب كليه‌هاي اطفال ناشي از برگشت ادرار از مثانه به كليه و عفونت كليه ناشي از اين برگشت ادراري است.‌

در افرادي كه مبتلا به عفونت‌هاي مقاربتي از قبيل سوزاك، سيفليس و ايدز هستند نيز به علت آلوده‌شدن مجراي تناسلي، باكتري بتدريج به طرف كليه‌ها حركت كرده و كليه‌ها را با عفونت‌ درگير و تخريب مي‌كند.

را ه‌هاي انتقال عفونت به كليه

ميكروب‌هاي عفونت‌زا معمولا از قسمت‌هاي پاييني دستگاه ادراري به كليه رفته و ايجاد عفونت مي‌كنند. البته اين حالت در صورت وجود انسداد در مسير ادراري بر اثر سنگ يا اختلال ساختماني يا اختلال عملكرد دستگاه ادراري و برگشت ادراري بيشتر اتفاق مي‌افتد.

البته انتشار عفونت از طريق خون در نوزادان در بروز عفونت كليه نقش مهمي دارد. انتشار از طريق كانال لنفاوي نيز ممكن، اما نادر است.

از سوي ديگر، انتشار مستقيم عفونت از اعضاي مجاور مثلا در آبسه داخل شكمي يا بيماري التهابي لگني ممكن است در مواردي اتفاق بيفتد.

نشانه‌هاي عفونت حاد كليه

اگر به طور ناگهاني بي براون دچار تب و لرز، درد يك طرفه يا دو طرفه پهلو و علائمي چون سردرد، درد عضلاني و ضعف عمومي و بي‌حالي گشتيد، بايد براي بررسي علت بروز اين عوارض به متخصص كليه مراجعه كنيد.

همچنين سوزش و تكرر ادرار، نياز فوري به ادرار كردن، ادرار كدر و خوني و بدبو در كنار تهوع و استفراغ بايد جدي گرفته شود.

در بچه ها و نوزادان علاوه بر علائم فوق، بي حالي و عدم شيرخوردن و عدم مكيدن پستان مادر مي تواند از علائم عفونت كليه باشد.

در سنين پايين و در بچه ها كاهش وزن و عدم رشد بچه ها مي تواند نشانه عفونت كليه باشد.

البته تشخيص عفونت كليه با انجام آزمايش خون و كشت ادرار ممكن است و در موارد مشكوك يا عارضه‌دار نيز ازسي‌تي‌اسكن و سونوگرافي براي تشخيص قطعي عفونت استفاده مي‌شود.

عواملي كه خطر ابتلا به عفونت كليه را زياد مي كنند

- كاهش قدرت ايمني بدن در سرطان ها، ايدز و بيماري هاي مزمن

- برگشت ادرار از مثانه به كليه ها مخصوصا در كودكان

- انسداد در مسير خروجي ادرار از كليه ها، به عنوان مثال در بزرگي پروستات در مردان، تنگي مجراي ادرار، تنگي لوله حالب (ميزناي) در محل اتصال آن به كليه و مثانه

- مثانه عصبي (نوروژنيك) كه در آن، ادرار فرد كامل خارج نمي شود و در مثانه باقي مي ماند.

- حاملگي در خانم ها نيز از عوامل مستعد كننده عفونت كليه ها مي باشد.

درمان آنتي‌بيوتيكي عفونت كليه

درمان محلول پرونتوسان عفونت كليه با آنتي بيوتيك صورت مي‌گيرد و پس از انجام آزمون‌هاي حساسيت ميكروب به اين داروها، در صورت لزوم دارو عوض شده و درمان طي ده تا چهارده روز ادامه مي‌يابد.

در صورتي كه بيمار، بدحال باشد، در بيمارستان بستري شده و تزريق آنتي‌بيوتيك براي وي انجام مي‌شود. البته بعد از سه تا پنج روز نيز آنتي‌بيوتيك خوراكي داده مي‌شود و تا ۱۴ روز ادامه پيدا مي‌كند. اگر كشت خون بيمار مثبت باشد نيز دوره درمان طولاني‌تر خواهد بود.

در صورت وجود آبسه كليه، انسداد مسير ادراري يا اختلال دستگاه ادراري اين عوامل بايد براي درمان موثر برطرف شود.

معمولا پيلونفريت حاد در بالغين، اسكار (اثر جوش‌خوردگي و ترميم) كليوي يا آسيب پايدار بر جاي نمي‌گذارد، ولي در كودكان به علت كامل نشدن رشد كليه، عفونت كليه مي‌تواند اسكار ايجاد كند و به طور دائم عملكرد كليه را مختل نمايد.

عفونت مزمن كليه خطرناك‌تر است

عفونت مزمن كليه از حاد بسيار خطرناك‌تر است، چرا كه اين نوع عفونت با ايجاد اسكار و آتروفي (كوچك شدن) كليه كه به نارسايي كليه مي‌انجامد، مشخص مي‌شود.

در صورتي كه عفونت حاد وجود نداشته باشد بيمار، بدون علامت خواهد بود و بعد از ايجاد نارسايي كليه، علائم مربوط به آن و افزايش فشار خون ظاهر خواهد شد.

البته اختلال زمينه‌اي دستگاه ادراري در كنار عفونت‌هاي ژل پرونتوسان مكرر از عوامل ايجاد عفونت مزمن كليه محسوب مي‌شود.

همچنين عواملي مانند ديابت، سنگ كليه و آسيب كليه ناشي از داروها نيز گاهي در بروز عفونت كليه دخالت دارند.‌

حتي ممكن است در چنين شرايطي، آزمايش ادرار كاملا طبيعي باشد، در حاليكه عفونت فعال است و باكتري در ادرار وجود دارد كه در اين صورت، كشت ادرار مثبت مي‌شود.

البته معمولا عفونت كليه با راديوگرافي ساده شكم و با ديدن كليه‌هاي كوچك شده و حدود نامنظم كليه تشخيص داده مي‌شود.

توجه داشته باشيد كه تخريب كليه، غيرقابل برگشت است. بي‌شك با شناسايي اختلال ساختماني دستگاه ادراري و رفع آن و پيشگيري از عفونت‌هاي مكرر مي‌توان از آسيب بيشتر كليه جلوگيري كرد.

درمان عفونت كليه در صورت موفق نبودن درمان دارويي به كمك جراحي و رفع اختلال زمينه‌اي صورت مي‌گيرد.

نكات بهداشتي براي پيشگيري از عفونت كليه

ـ رعايت بهداشت فردي و جنسي از عوامل بسيار مهم در جلوگيري از عفونت كليه‌ها است.

ـ در صورت وجود برگشت ادرار از مثانه به كليه‌ها در كودكان، حتما به پزشك متخصص كليه و مجاري ادراري مراجعه كنيد و كودك به صورت منظم، تحت نظر پزشك باشد.

ـ عوامل زمينه‌اي از قبيل سنگ‌هاي انسدادي كليه و تنگي‌هاي مادرزادي و اكتسابي كليه را بموقع درمان كنيد.

ـ چكاب منظم هر شش ماه يكبار كليه‌ها و مجاري ادراري را فراموش مشكل عروقي نكنيد.

ـ در صورت مشاهده علائم عفونت كليه، به سرعت به‌پزشك مراجعه كنيد.

ـ مصرف مايعات فراوان، بخصوص نوشيدن هر دو ساعت يك ليوان آب براي جلوگيري از عفونت كليه بسيار كمك‌كننده است.

ـ مشكل تخليه نشدن مثانه را زير نظر پزشك متخصص كليه درمان كنيد.

منبع: تبيان