زخم هايي كه بايد ضدعفوني شوند نحوه ضد عفوني زخم

درصورتي كه زخم ايجادشده عميق باشد، نياز است كه حتما به مراكز درماني مراجعه شود تا مراقبت و درمان پزشكي لازم انجام شود ولي اگر زخم سطحي باشد، مي‌توان با برخي تدابير بهداشتي ساده از آن مراقبت كرد.

به گزارش سلامت نيوز به نقل از هفته نامه سلامت، اولين و مهم‌ترين اقدام در برخورد با زخم‌هاي ناشي از حوادث روزمره زندگي كه سطحي هستند، تميزكردن محل زخم است. با توجه به اينكه تماس با يك ماده شيميايي، قليايي، اسيدي و حتي وسايل تيز و برنده، سوختگي و... مي‌تواند باعث ايجاد زخم شوند بايد محل زخم را با توجه به علت ايجاد آن ضدعفوني كنيد.
زخم سطحي و احتمال عفونت
اگر در اثر تماس با زمين دچار خراشيدگي يا زخم سطحي روي پوست شده‌ايد، با توجه به اينكه احتمال كزاز و عفونت‌هاي باكتريايي ثانويه وجود دارد، توصيه مي‌شود پس از شستشوي زخم با آب و صابون به يك مركز درماني مراجعه كنيد. اگر هم زخم حاوي موادخارجي مثل خاك، سنگريزه و... است، نيازي نيست براي زدودن آلودگي حين شستشو زخم را بماليد بلكه شستشو باآب و صابون به تنهايي كفايت مي‌كند تا به درمانگاه برويد و در صورت صلاحديد پزشك، واكسن كزاز تجويز شود. نكته ضروري اينكه در اين موارد، مراجعه به پزشك و تزريق واكسن كزاز، در 24 ساعت اول از اهميت خاصي برخوردار است.
زخم با جسم نافذ
اگر با چاقو، شيشه يا تيغ ريش‌تراشي يا هر وسيله ديگري در آشپزخانه دچار حادثه شديد، فراموش نكنيد اگرچه احتمال بروز كزاز مطرح نيست ولي شانس اينكه به عفونت‌هاي باكتريايي ثانويه دچار شويد، وجود دارد. معمولا در زخم‌هاي سطحي كه فقط بافت درم آسيب‌ديده، شستشو با آب و صابون براي ضدعفوني كردن زخم مناسب است اما در بريدگي كمي عميق (كه نياز به بخيه ندارد)، ابتدا با آب ولرم مايل به خنك و صابون محل زخم را بشوييد و سپس با آب‌اكسيژنه آن را ضدعفوني كنيد. به هيچ‌وجه با مشاهده زخم‌ها، به‌خصوص آنهايي كه عميق هستند، روي آنها بتادين نريزيد چراكه مي‌تواند باعث تحريك و التهاب زخم شود. متاسفانه يكي از اشتباهات رايجي كه افراد پس از ايجاد زخم مرتكب آن مي‌شوند، به كاربردن نادرست ضدعفوني‌كننده‌هاي موضعي از جمله بتادين است. اگر ماده ضدعفوني‌كننده در حفره زخم ريخته شود، باعث تحريك و التهاب و همچين تاخير در ترميم زخم مي‌شود.
اگر عمق زخم به قدري است كه به بخيه نياز دارد، حتما بايد به درمانگاه نزديك منزل مراجعه كنيد. ضمن اينكه يك برش عميق مي‌تواند به تاندون‌ها، رباط‌ها و ماهيچه‌ها آسيب برساند. البته مواردي هم كه به نظر زخم عميق نيست اما خونريزي قطع نمي‌شود و بيش از 20 دقيقه طول مي‌كشد، نياز به توجه فوري پزشكي دارند و بايد به مراكز درماني مراجعه شود. در اين مورد اصلا كوتاهي نكنيد چون هر چه زخم زودتر بخيه زده شود، خطر عفونت آن كمتر است. در غير اين صورت، اگر نيازي به بخيه نيست، بعد از شستشوي زخم باآب و صابون و ضدعفوني كردن آن با آب‌اكسيژنه، لبه‌هاي زخم را به هم نزديك و با يك گاز استريل آن را پانسمان كنيد تا زخم باز نماند و باعث بروز عفونت و... نشود. البته اگر زخم ايجادشده در اثر تماس با وسايل غيراستريل باشد كه در بيشتر موارد اين‌گونه است، حتما بايد به پزشك مراجعه شود چراكه ممكن است به مصرف يك دوره آنتي‌بيوتيك نياز باشد.
اگر زخم عميق است و پس از مراجعه به درمانگاه، نياز به بخيه زدن دارد، پزشك به كمك بتادين سطح زخم را تميز و بلافاصله با الكل، بتادين را پاك مي‌كند تا روي زخم نماند و سپس آن را بخيه مي‌زند. در مدتي كه نياز است براي التيام كامل زخم، بخيه‌ها روي زخم باشد، براي مراقبت از زخم، مثلا هنگامي كه مي‌خواهيد به حمام برويد، باند روي زخم را باز نكنيد و بعد از دوش گرفتن، پانسمان آن را برداريد و با بتادين سطح زخم را تميز كنيد. سپس بلافاصله با الكل (درصورت دسترسي نداشتن به الكل با آب) بتادين را پاك و سپس زخم را پانسمان كنيد. فراموش نكنيد بتادين براي چند ثانيه بيشتر نبايد روي زخم بماند و سريعا بايد پاك شود.گاهي زخم بر اثر تماس پوست با يك شيء بلند و تيز مثل سوزن، ميخ و... به صورت سوراخ ايجاد مي‌شود كه معمولا خونريزي هم زياد نيست اما با اين حال اين زخم‌ها اگر با اشياي بلند و تيز ايجاد شود با توجه به اينكه عمق آن به قدري است كه بتواند به بافت داخلي پوست آسيب برساند بايد از بروز كزاز و عفونت پيشگيري شود، بنابراين حتما به مراكز درماني برويد.
زخم ناشي از سوختگي
از آنجايي كه تقريبا يكي از مشكلات شايع ميان خانم‌ها، مواجهه با سوختگي‌هاي حرارتي از قبيل سوختگي با آب جوش، بخار داغ، اتو يا حتي پاشيدن موادغذايي به سر و صورت است و باعث ايجاد زخم مي‌شود، در اين موارد، خنك كردن نواحي سوخته مانندآب سرد يا يخ و (يا هر دو) قبل از رفتن به مراكز درماني بسيار مفيد است چراكه از عميق شدن سوختگي و نفوذ عامل آن به لايه‌هاي زيرين پوست جلوگيري مي‌كند، بنابراين ناحيه آسيب‌ديده را به سرعت خنك كنيد.
اما اگر دچار سوختگي سرد به دليل تماس با جسم سرد (تماس طولاني‌مدت با يخ) شده‌ايد، به سرعت ناحيه آسيب‌ديده را در تماس با آب گرم (البته نه داغ) قرار دهيد.
اسپري‌ ضدعفوني‌كننده ‌زخم قابل‌اعتماد است؟
از زماني كه اپيدمي ويروس‌هاي مختلف مانند آنفلوانزا و هپاتيت وايدز نگران‌كننده شد، محصولات ضدعفوني‌كننده‌‌اي به بازار عرضه شد تا بتوان به‌خصوص در شرايطي كه احتمال آلودگي مطرح است، با استفاده از آنها و به خطر نيفتادن سلامت، دست‌ها را استريل كرد. اين محصولات هم به صورت اسپري و هم بسته‌هاي كوچك به اندازه تي‌بگ و حاوي مايع لزج هستند و در داروخانه‌ها موجود است كه از نوع دوم، مي‌توان براي ضدعفوني كردن دست و حتي خراش‌هاي سطحي و زخم‌هايي كه عميق نيستند و به خونريزي نيفتاده‌اند، استفاده كرد. البته نوعي از اين اسپري‌ها به‌عنوان اسپري شستشو‌دهنده ضدميكروبي زخم و سوختگي هستند كه براي ضدعفوني كردن انواع زخم‌ بستر،رخم ديابتي و زخم‌هاي پس از جراحي به كار برده مي‌شود.در هر حال براي ضدعفوني كردن زخم‌ها با اين محصولات، ابتدا بايد زخم را با آب و صابون شست تا آلودگي‌هاي ميكروسكوپي كه ديده نمي‌شود، پاك شود و پس از خشك كردن، اگر خونريزي نداشت و نياز به بخيه نبود، از اسپري‌هاي ضدعفوني‌كننده زخم استفاده شود. هرچند باز هم استفاده از نوع مايع ضدعفوني‌كننده‌ها كه به صورت بسته‌هاي كوچك و تاييدشده در بازار وجود دارد و علاوه بر ضدباكتري، داراي ضدويروس است، بيشتر توصيه مي‌شود.

نكته حائز اهميتي كه بايد به آن توجه داشته باشيد، اين است كه استفاده از اسپري‌هايي كه به‌عنوان ضدعفوني و ترميم‌كننده زخم در بازار هستند، خيلي كاربردي نبوده و مناسب هر نوع زخمي نيستند و استفاده از آنها، در اغلب موارد بيمار را دچار اشتباه مي‌كند و او به جاي اينكه به پزشك مراجعه كند، به اميد تاثير اين اسپري‌ها در بهبود زخم است.

منبع: سلامت نيوز