همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : تصورش را بكنيد يكي از عزيزترين آدم‌هاي زندگي‌تان مقابل شما نشسته، سال‌ها كنارش بوده‌ايد اما حالا شما را نمي‌شناسد،‌ چه بسا از شما وحشت دارد،‌ مي‌خواهد از خانه‌اش برود،‌ داستان‌هايي برايتان تعريف مي‌كند كه قبلا هرگز نشنيده بوديد. همه چيز از يادش رفته،‌ مرتب مي‌گويد كه مي‌خواهد برود اما هيچ‌كس نمي‌داند كجا، گريه مي‌كند، داد مي‌زند، مي‌ترسد و...

صنم بياناتي: همينطور كه سن بالاتر مي‌رود طبيعي‌ست كه فراموشي‌هاي گاه به گاه سراغ آدم‌ها بيايد. با اين حال گاهي اين فراموشي از حالت عادي خارج شده و به يك بيماري عذاب آور تبديل خواهد شد. شنيدن اينكه عزيزترين فرد زندگي‌تان به آلزايمر مبتلا شده، قطعا يكي از سخت‌ترين لحظات زندگي خواهد بود.

آلزايمر از آن دست بيماري‌هايي‌ست كه ابتدا براي افراد به نزديك به فرد مبتلا قابل تشخيص نيست مگر اينكه هشدارها و اخطارهاي اوليه را بشناسند و بتوانند با تشخيص به موقع شرايط را تا حد امكان تعديل كنند و در كنترل خود در بياورند.

آلزايمر كه اين‌روزها بيش از گذشته شيوع پيدا كرده و در اكثر مواقع گريبانگير افراد مسن خانواده‌ها مي‌شود،‌ در دل خود لحظات سخت و طاقت فرسايي را دارد كه گذر از آنها براي هر كسي يكي از بزرگترين چالش‌هاي زندگي خواهد بود.

نشانه‌هاي هشدار: حافظه و صحبت كردن

در شروع آلزايمر معمولا حافظه بلند مدت به همان قوت اوليه‌اش باقي مي‌ماند اما اين حافظه كوتاه مدت فرد است كه دچار اختلال خواهد شد.فرد مبتلا،‌ ممكن است مكالمه‌اي را كه دو ساعت پيش با يكديگر داشتيد به ياد نياورد. او سوال‌هايي را تكرار مي‌كند كه همين چند لحظه پيش پاسخ آنها را داده‌ايد. اين بيماري همچنين بر روي گويش فرد مبتلا هم تاثير مي‌گذارد. يكي از عزيزترين افراد زندگي شما حالا حتي براي به يادآوري برخي كلمات معمولي دچار مشكل شده است. و اينجاست كه بايد نگراني‌هايتان را جدي بگيريد.

نشانه‌هاي هشدار: رفتارها

علاوه بر از دست دادن حافظه، آلزايمر مي‌تواند مسبب نوعي گيجي و تغيير رفتار در فرد مبتلا شود. پدر،‌ مادر يا همسرتان از خانه بيرون رفته است، در همان حوالي خودتان، جايي كه كاملا براي او آشناست چون سال‌ها در آن منطقه رفت و آمد مي‌كرده اما حالا در همين محدوده آشنا مسير را گم مي‌كند.تغيير شرايط روحي و تنزل آن هم مي‌تواند از ديگر نشانه‌ها باشد. حتي ممكن است كج خلقي‌ها و تندي‌هاي بسياري از خود بروز دهند. آنها حتي ديگر به لحاظ بهداشتي هم به خودشان اهميت نمي‌دهند. فردي كه پيش از اين شيك پوشي‌اش زبانزد خاص و عام بوده،‌ حالا لباس‌ها نامرتب و كثيف مي‌پوشد ، حمام نمي‌رود و حتي موهايش را مرتب نمي‌كند.

نشانه‌ها را ناديده نگيريد

قطعا براي همه بسيار سخت خواهد بود تا با اين واقعيت مواجه شوند كه يكي از عزيرترين آدم‌هاي زندگي‌شان به اين بيماري مبتلا شده است. با اين حال وقتي نشانه‌ها به منزله زنگ خطري شما را آگاه مي‌كنند، ملاقات با يك پزشك هر چه زودتر اتفاق بيفتد بهتر خواهد بود. كرم رژودرم براي از بين بردن جاي زخم وقتي پزشك متخصصي را ملاقات كنيد شايد تشخيص اوليه چيز ديگري باشد. بيماري با درصد بالايي از شانس درمان. مانند به هم خوردن تعادل تيروئيد فرد. اما اگر تشخيص اين بيماري آلزايمر باشد،‌ هر چه زودتر متوجه شويد راه‌هاي درمان بيشتري وجود دارد كه هر چه زودتر آغاز شوند بهتر جواب مي‌دهند.

آلزايمر چطور تشخيص داده مي‌شود

تست‌هاي ساده‌اي براي تشخيص بيماري آلزايمر وجود ندارد، بنابراين پزشكان معمولا بر اساس توضيحات افراد نزديك به فرد مبتلا اين بيماري را تشخيص مي‌دهند. آزمون وضعيت رواني كه گاهي اوقات "ميني كاگ" ناميده مي‌شود و همچنين تست‌هاي غربالگري كه مي‌تواند ميزان مهارت‌هاي ذهني و حافظه كوتاه مدت را اندازه‌گيري كند از ديگر تست‌هاي موجود براي تشخيص آلزايمر هستند. نوارهاي مغز و اعصاب به همراه اسكن از مغز مي‌توانند براي تشخيص بيماري‌هاي ديگر از جمله گرفتگي‌ها عروقي يا تومورها كاربرد بيشتري داشته باشند.

بر اثر آلزايمر چه اتفاقي براي مغز مي‌افتد؟

آلزامير سبب مرگ سلول‌هاي مغزي و تخريب بافت سراسر مغز خواهد شد. همانطور كه بيماري بدتر مي‌شود ،‌بافت مغزي كوچكتر و مناطقي كه حاوي مايع مغزي نخاعي هستند بزرگتر مي‌شوند. در چنين حالتي قسمت‌هاي مربوط به حافظه ، صحبت كردن و درك مطلب صدمه جدي مي‌بيند.

چه شرايطي در انتظار فرد مبتلا و اطرافيانش است

آلزايمر بر افراد مختلف تاثيرات متفاوتي ‌مي‌گذارد.گاهي اوقات علائم خيلي سريع رو به بدتر شدن مي‌روند و قسمت زيادي از حافظه از دست مي‌رود و گيجي و مشكلات ناشي از آن طي سال‌هاي كوتاهي شدت مي‌گيرد.

براي برخي ديگر افراد اين تغييرات آرام آرام اتفاق مي‌افتند. در برخي افراد مي‌تواند ۲۰ سال زمان صرف شود تا بيماري به طور تمام و كمال خودش را نشان بدهد. اما بيشتر افراد مبتلا به آلزامير، بعد از تشخيص بيماري بين ۳ تا ۹ سال زندگي مي‌كنند.

آلزايمر چطور زندگي روزانه را تغيير مي‌دهد

آلزايمر بر روي تمركز فرد مبتلا تاثير جدي مي‌گذارد، بنابراين او نمي‌تواند ديگر مثل سابق مثلا آشپزي كند يا قبض‌هاي خانه را بپردازد. همينطور كه علائم شدت بيشتري به خود مي‌گيرند، فرد مبتلا ممكن است افراد آشنا يا مكان‌هاي آشنا را تشخيص ندهد. فرد از وسايل نادرستي براي مصارف روزمره خود استفاده مي‌كند. مثلا ممكن است موهايش را با چنگال شانه بزند.

بي‌اختياري، از دست دادن تعادل و از دست دادن قدرت تكلم از نشانه‌هاي مراحل پيشرفته بيماري آلزايمر هستند.

آيا فرد مبتلا به آلزايمر مي‌تواند رانندگي كند؟

ضعف در هماهنگي، از دست دادن حافظه و گيجي مجموعه فاكتورهايي هستند كه رانندگي را براي فرد مبتلا به آلزايمر به يك اتفاق خطرناك تبديل مي‌كنند. اگر احساس مي‌كنيد فرد عزيزي كه در خانواده‌تان به اين بيماري دچار شده ديگر بيش از اين نبايد رانندگي كند ،‌دلايل را برايش توضيح بدهيد. اگر او به حرف شما گوش نكرد حتما از پزشك معالجش بخواهيد در اين مسير به شما كمك كند. اگر او همچنان به رانندگي اصرار داشت حتما در اين برنامه همراهي‌اش كنيد و كنارش بنشينيد. در نهايت بهتر است كسي مسئوليت رانندگي را به عهده بگيرد و اين فرد را به بيرون از خانه ببرد تا هم سوار پانسمان زخم ماشين شده باشد و هم بدون اينكه رانندگي كند از گردش لذت ببرد.

يادتان باشد،‌ كج خلقي، بداخلاقي و لجبازي برخي از ويژگي‌هاي اين بيماري‌ست براي همين آنها قصد آزار شما را دارند. پس با عزيزي كه به آلزايمر مبتلا شده مدارا كنيد نه مقابله.

آيا ورزش كمك مي‌كند؟

فعاليت‌هاي فيزيكي كمك مي‌كند تا آدم محبوب زندگي‌تان با وجود ابتلا به آلزايمر قدرت ماهيچه‌ها و تعادلش را حفظ كند. بخصوص ورزش شرايط روحي او را ارتقا مي‌دهد و خشم طبيعي ناشي از اين بيماري را به حداقل مي‌رساند. قبل از شروع فعاليت با پزشك معالج او مشورت كنيد تا بدانيد دقيقا چه نوع ورزشي مي‌تواند برايش مفيد باشد. پياده‌روي،‌ باغباني كردن و حتي تا كردن لباس‌ها اتو شده از جمله فعاليت‌هايي هستند كه مي‌توانند به فرد مبتلا به آلزايمر آرامش بدهند. يادتان باشد به اين دليل كه آنها بيمار هستند مانع از انجام فعاليت‌هاي اينچنيني كه مي‌توانند شرايط زندگي را برايشان تسهيل كنند نشويد و خب در عين حال سعي كنيد در چنين مواقعي كنارشان باشيد.

آلزايمر چطور درمان مي‌شود؟

متاسفانه درمان قطعي براي آلزايمر وجود ندارد يا درماني كه بتواند روند آسيب عصب‌هاي مغز را كند نمايد. با اين حال داروهايي وجود دارند كه مي‌توانند از مهارت‌هاي ذهني محافظت كنند و تاثيرات بيماري را كندتر كنند. اگر يكي از عزيزان شما به اين بيماري مبتلا شده و با تشخيص به موقع و درمان زودهنگام بيماري را كنترل كرده است پس قطعا براي مدت طولاني‌تري مي‌تواند استقلال خود را حفظ كند و كارهاي روزانه‌اش را خودش انجام بدهد.

نقش مراقبت كننده...

اگر شما از عزيزتان كه به اين بيماري مبتلا شده است مراقبت مي‌كنيد، پس حالا كارهاي روزمره‌تان چند برابر قبل شده است. در چنين شرايطي مي‌توانيد از فرد مبتلا به آلزايمر بخواهيد برخي كارها را خودش انجام بدهد. البته به روش مخصوصي. مادامي‌كه شما مجبور هستيد غذا بپزيد، به امور مالي رسيدگي كنيد و خريدها را انجام بدهيد، فرد مبتلا را براي انجام برخي كارها تشويق كنيد. در اين صورت روي برخي كمدها و كابينت‌ها كه وي با آنها سر و كار دارد برچسب بزنيد تا بداند هر كمدي مربوط به چيست. كارهاي ساده‌اي را كه قرار است انجام دهد در قالب يادداشت‌هاي كوتاه بنويسيد و به قسمت‌هاي مختلف در خانه بچسبانيد تا مقابل چشم‌هايش باشد و گيج نشود. در ضمن يادتان باشد هميشه جعبه قرص‌هايش را چك كنيد تا مطمئن شويد داروهايش را درست مصرف مي‌كند يا خير...

چالش‌هاي مراقبت از بيمار آلزايمري

در مراحل اوليه بيماري، فرد مبتلا كاملا متوجه مي‌شود چه اتفاقي در حال رخ دادن است. متاسفانه در اين مرحله آنها ممكن است بابت آنچه كه از علائم بيماري‌شان است خجالت زده و يا عصبي شوند. هر كدام از اينها نشانه‌هايي از افسردگي است كه پزشك معالج مي‌تواند با دارو آنها را كنترل كند. در مراحل بعدي فرد مبتلا به آلزايمر ممكن است دچار حالات پارانوئيد يا عصبانيت همراه با پرخاشگري شود و خب اين احتمال وجود دارد كه همه اين ناراحتي‌ها را دقيقا خطاب به شما كه از او نگهداري مي‌كنيد نشان دهد. بايد هميشه اين نكته را يادتان باشد كه چنين تغييراتي صرفا به دليل بيماري فرد اتفاق مي‌افتد و غرضي از سوي او در كار نيست. يعني هيچكدام از اين مشكلات در كنترل فرد مبتلا نخواهد لوزالمعده بود. با اين حال همه اين موقعيت‌ها و حالات را خيلي سريع با پزشك وي در ميان بگذاريد.

سندروم غروب آفتاب

كارشناسان هنوز دليلي براي اين موضوع پيدا نكرده‌اند كه چرا برخي افراد مبتلا به آلزايمر با غروب آفتاب افسرده و غمگين مي‌شوند. گاهي چنين غمگيني همراه با بدخلقي تمام مدت عصر پس از غروب آفتاب و چه بسا تمام شب به طول مي انجامد. براي اينكه شرايط را براي اين افراد بهتر كنيد. قبل از غروب آفتاب پرده‌ها را بكشيد تا نماي غروب به چشمشان نيايد. در عين حال خانه را تا مي‌توانيد روشن كنيد، چيزي شبيه روشنايي روز تا غروب خورشيد از طرف آنها حس نشود. در اين موقع از روز سعي كنيد فرد مبتلا به آلزايمر را با يك فعاليت مورد علاقه‌اش سرگرم كنيد يا حتي تماشاي يك برنامه تلويزيوني كه براي او جالب است را در برنامه قرار دهيد. در عين حال سعي كنيد بعد از صبحانه به او نوشيدني كافئين دار كمتر بدهيد.

وقتي عزيز‌ترين فرد زندگي‌تان شما را نمي‌شناسد

بسياري از افراد مبتلا به بيماري آلزايمر از به يادآوري اسم افراد، حتي نزديكانشان عاجز هستند. بهترين راه حل براي اين افراد اين است كه تصوير نزديكان مورد علاقه‌شان را در حاليكه نام و نسبت آنها زير عكس نوشته شده در معرض ديدشان قرار بدهيد. هر چند در مراحل جدي‌تر بيماري ممكن است فرد مبتلا حتي ديگر چهره‌هاي نزديكان خود را به ياد نياورد و چه بسا در مقابله با آنها غريبي كند. طبيعيست كه اين موضوع براي خانواده فرد مبتلا بخصوص كسي كه از او نگهداري مي‌كند بسيار غم انگيز باشد اما متاسفانه اين هم بخشي از اين بيماري است. او شما را نمي‌شناسد اما مهم اين است كه شما مي‌دانيد او چه كسي است و چقدر برايتان عزيز و باارزش است.

نشانه‌هاي هشدار استرس براي فرد مراقب

مراقبت از فرد آلزايمري يك كار بسيار سخت فيزيكي و روحي خواهد بود. نشانه‌هايي از استرس كه معمولا در فرد مراقب بروز مي‌كند به اين ترتيب هستند:

- تغيير حالات روحي، عصبي شدن و غمگين بودن

- سر درد و پشت درد

- از دست دادن قدرت تمركز

- اختلال در خواب

مراقب خودتان باشيد

به عنوان كسي كه از يك فرد آلزايمري مراقبت مي‌كنيد،‌ب راي اينكه از فرسودگي تدريجي خود جلوگيري كرده باشيد مطمئن شويد كه روزانه دست كم زمان كوتاهي را به آنچه كه مورد علاقه خودتان است مي‌پردازيد. با دوستانتان در تماس بمانيد، دست كم تماس تلفني و عادات روزانه‌اي كه از آنها لذت مي‌بريد را تا جايي كه امكان دارد فراموش نكنيد.

حتما فردي در اطراف شما پيدا مي‌شود كه نقش كمكي برايتان داشته باشد. ضمن اينكه معمولا گروه‌هايي در اينترنت وجود دارند كه براي مراقبت كننده‌ها از افراد آلزايمري تشكيل شده است ، آنها در اين گروه‌ها تجربيات و اوقات خود را به اشتراك مي‌گذارند كه هم نوعي همفكري و هم نوعي تسكين براي يكديگر به حساب مي‌آيد.

مستندهاي ضروري

تا زماني كه فرد مبتلا به آلزايمر همچنان توانايي اتخاذ تصميمات مهم را دارد حتما از يك وكيل براي مشاوره دادن به وي كمك بگيريد. يك وكيل مي‌تواند همه خواسته‌هاي او را مستند كند و به آنها جنبه قانوني بدهد تا مشكلي از اين بابت به وجود نيايد. مثلا در حاليكه او فعلا در شرايط خوبي قرار دارد مي‌تواند اين درخواست را قانوني كند كه وقتي اوضاع بيماري‌اش قطره آهن فروزومال وخيم‌تر شد به جاي انتقال به آسايشگاه از دارايي‌هاي خودش براي او پرستار گرفته شود تا در منزل خود باقي بماند. يا اينكه مي‌تواند نام كسي را كه مي‌خواهد براي درمان او تصميمات نهايي را اتخاذ كند (در دوره‌اي كه خودش ديگر قادر به تصميم گيري نيست) مستند و قانوني ذكر كند. به اين ترتيب وقتي مريضي پيشرفته‌تر مي‌شود ، فرد مورد اعتماد وي مي‌تواند رتق و فتق همه امور را همانطور كه او مايل بوده بر عهده بگيرد.

مراقبت‌هاي خانگي

بسياري از افراد مبتلا به آلزايمر مايل هستند در طول دوره بيماري حتما در منزل خود باشند و همان جا تحت مراقبت قرار بگيرند. البته در دوراني كه بيماري پيشرفته مي‌شود طبيعيست كه حتي حمام كردن و لباس پوشيدن هم براي آنها مشكل خواهد شد. برنامه مراقبت‌هاي خانگي كه براي اين افراد تعريف مي‌شود اما مي‌تواند كمك كند تا آنها به ميل خودشان در خانه بمانند و از همه نظر حمايت شوند. اگر استطاعت مالي وجود داشته باشد بهره‌مندي از يك پرستار كه دوره مراقبت از بيماران آلزايمري را ديده است مي‌تواند گزينه مناسبي باشد اما بدون شك گزينه ترجيحي مراقب توسط اعضاي خانواده است.

با وجود مشغله‌هاي فراوان اما اعضاي خانواده مي‌توانند با تقسيم كار روزانه علاوه بر اينكه در روزهاي آزاد به برنامه‌هاي خودشان مي‌رسند، از نزديكترين عضو خانواده خود به نحو احسن مراقبت كنند. شايد اگر در چنين مواقعي خودمان را جاي فرد مبتلا بگذاريم متوجه شويم چقدر به كمك آنها و ماندن در خانه‌اي كه با آن آشناتر است احتياج دارد. به هر حال اين بيماري ممكن است روزي سراغ هر كدام از ما بيايد.

وقتي آلزايمر پيشرفت مي‌كند

افراد با آلزايمر پيشرفته ممكن است ديگر توانايي حرف زدن ،راه رفتن و پاسخ دادن به ديگران را نداشته باشند. آنچه مسلم است اينكه در نهايت اين بيماري توانايي‌هاي ضروري زندگي را از فرد سلب مي‌كند كه حتي مي‌تواند شامل قدرت بلع و قورت دادن غذا باشد.در چنين مواقعي انتقال فرد به بيمارستان براي بهره‌مندي از كمك‌هاي بيشتر و موثرتر مي‌تواند يك اتفاق ضروري و اجنتاب ناپذير باشد.

چطور بيماري آلزايمر را براي بچه‌ها توضيح بدهيم

همه ما از روابط نزديك پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها با نوه‌هايشان آگاه هستيم و از شدت وابستگي آنها به هم خبر داريم. گاهي آلزايمر سراغ پدربزرگ مادربزرگ‌ها مي‌آيد و اينجاست كه توضيح اين ماجرا براي بچه‌ها سخت خواهد بود. بچه‌ها در چنين شرايطي كه يكي از اعضاي خانواده به اين بيماري مبتلا مي‌شود معمولا گيج شده، مي‌ترسند و گاهي حتي خشمگين خواهند شد. بايد اجازه بدهيد كه بچه‌ها بدانند اين شرايط براي يك بيمار آلزايمري طبيعي‌ست و همه سوال‌هاي آنها را درباره اين مريضي صادقانه پاسخ بدهيد. بگذاريد آنها اوقات خوشي را كه با عزيزترين آدم‌هاي زندگي‌شان دارند جشن بگيرند و حتي از اين خوشي‌هاي آلبومي تهيه كنيد كه اتفاقا براي شرايط روحي بيمار مبتلا به آلزايمر هم مفيد خواهد بود.

چطور از آلزايمر جلوگيري كنيم؟

آيا راهي هست كه شما بتوانيد ريسك ابتلا به اين بيماري را در خود و اعضاي خانواده‌تان كاهش بدهيد؟تحقيقات در اين زمينه درحال انجام است با اين حال تا اينجاي كار به نظر مي‌رسد بهره‌مندي از يك برنامه غذايي سالم و ورزش مي‌توانند هيدروژل نقش تاثيرگذاري در اين پيشگيري داشته باشند. مطالعات نشان داده است افرادي كه از برنامه غذايي مديترانه‌اي مملو از سبزيجات، ماهي،‌ آجيل (گردو، بادام، پسته بو نداده و...) و حبوبات استفاده مي‌كنند و فعاليت فيزيكي گسترده‌اي دارند خيلي كمتر از ديگران در معرض خطر ابتلا به آلزايمر قرار دارند.

منبع: باشگاه خبرنگاران