همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : لب‌ها نسبت به عوامل محيطي مانند وزش باد شديد، خشكي هوا، گرما، نور خورشيد و ... بسيار حساس هستند و اين عوامل باعث ترك خوردگي آن‌ها مي‌شود. اين آسيب نه تنها براي فرد ناراحت كننده است، بلكه زمينه بروز التهابات لب را نيز فراهم مي‌كند.

۹ بيماري مهم لب؛ از شايع‌ترين تا خطرناك‌ترين

۱) كيلاتيس: اگر بيماري‌ها و ناراحتي‌هاي مربوط به لب را طبقه بندي كنيم، اولين مورد برحسب شيوع، كيلاتيس (Cheilitis) يعني ورم و التهاب لب است كه دلايل مختلفي در بروز آن نقش دارند. هواي گرم و خشك مهم‌ترين عامل است زيرا تبخير رطوبت لب افزايش مي‌يابد و سپس باعث خشكي مي‌شود. غير از اين عامل محيطي، حساسيت لب‌ها به‌خصوص لب پايين به مواد موضعي مانند رژلب، تركيبات موجود در اين ماده آرايشي و فتول... منجر به خشكي، پوسته‌پوسته شدن و ايجاد ترك و شيار روي لب خواهد شد. اين اتفاق تحت تأثير نور خورشيد در افرادي كه طولاني مدت در معرض اين پرتوها هستند نيز بروز مي‌كند زيرا گرما باعث تبخير رطوبت لب، قرمزي، خشكي و پوسته شدن مي‌شود. از ديگر علل التهاب لب بايد به عفونت‌ها مانند قارچ‌ها و باكتري‌ها و به ندرت زمينه ارثي اشاره كرد.

از آنجا كه لب پايين بزرگ‌تر و برجسته‌تر از لب بالاست، عوارض نيز شديدتر خواهد بود و گاهي فقط لب پايين گرفتار مي‌شود. به‌جز آفتاب، محيط خشك و عوامل حساسيت‌زا موجب ورم لب مزمن مي‌شوند. ممكن پانسمان هيدروتك است لب‌ها در اثر ضربه يا عفونت دچار نوع حاد اين بيماري شوند. در اين حالت ورم لب مهم‌تر از پوسته شدن است. لب ورم مي‌كند و به دليل افزايش عروق كاملاً قرمز مي‌شود و ترشحاتي نيز ديده خواهد شد. خشكي و پوسته شدن كنار ترشحات لب منجر به تشكيل دلمه مي‌شود كه معمولاً بيمار آن را جدا مي‌كند و مجدد دلمه به سرعت شكل مي‌گيرد سپس شيار و شكاف روي لب ايجاد مي‌شود و ميكروب‌ها و باكتري‌هاي ثانويه روي پوست خراشيده سوار مي‌شوند و مي‌توانند باعث عفونت ثانويه شوند. اين مشكل به‌خصوص در افرادي كه به پزشك مراجعه نمي‌كنند يا اقدامات درماني لازم را انجام نمي‌دهند، بيشتر ديده مي‌شود.

۲) اَنگولر كيلاتيس: دومين بيماري شايع لب اَنگولر كيلاتيس است كه در واقع ورم لب در قسمت گوشه لب‌هاست. اين مشكل بيشتر در سالمندان اتفاق مي‌افتد كه لب بالا و پايين به دلايلي مانند تحليل لثه، تحليل عضلات صورت، دندان كشيدن لب و... روي هم مي‌افتد. در اين حالت گوشه لب‌ها كه هميشه هوا مي‌خورد دائم به دليل آب دهان مرطوب مي‌ماند و زمينه‌ساز التهاب، ترشح و رشد قارچ مولينيا مي‌شود كه با سفيدك و ليچ شدن گوشه لب همراه است. ترشح زياد بزاق به دليل ساختار ژنتيكي افراد يا مصرف مكرر داروهاي ترش‌مزه مهم‌ترين عامل رطوبت بيش از حد و تجمع آن در گوشه‌هاي لب است. در بچه‌هاي كوچك و افراد عقب مانده ذهني كه قادر به كنترل عضلات دهان نيستند، ترشح زياد بزاق سبب رطوبت دائم لب و گوشه‌هاي آن مي‌شود و چنين ناراحتي‌هايي را در پي دارد.

۳) حساسيت لب به مواد مختلف: حساسيت لب به مواد بيروني بيماري بسيار شايع ديگر است. در واقع لب‌ها نيز مانند لثه و دهان به بعضي مواد خصوصاً دهانشويه، خمير دندان، ميوه‌هاي ترش، ميوه‌هايي مانند انبه و مركبات و غذاهاي ادويه‌دار واكنش نشان مي‌دهند كه معمولاً با قرمزي و خارش بروز مي‌كند.

۴) مكيدن لب: مكيدن مداوم لب اترومن با دندان يا لب بالا كه بيشتر در افراد مضطرب و عصبي ديده مي‌شود يا فرد عادت به اين كار دارد، سلامت لب‌ها را به خطر مي‌اندازد. اين كار به تدريج منجر به قرمز شدن لب و سپس قرمزي مايل به آبي مي‌شود و به دنبال هوا خوردن لب و احساس ناخوشايند خشكي، فرد مرتب لب‌ها را با آب دهان خيس مي‌كند. رطوبت مداوم ناشي از بزاق منجر به كيلاتيس و در صورت رعايت نكردن بهداشت، رشد و تكثير قارچ‌ها خواهد شد.

۵) كيست موكو: غدد بزاقي در بالا و پايين دهان همه افراد وجود دارد كه گاهي زمان هضم غذا به دلايلي بسته مي‌شوند و باعث ايجاد كيست موكو خواهند شد. در اين حالت كيست به شكل سفت و نخود مانند زير پوست لب احساس مي‌شود كه ناشي از خطر مسدود شدن مجاري بزاقي است و اگر دچار عفونت شود نيز با درد، ورم و بيرون ريختن چرك در صورت بارگي همراه است. بهترين راه درمان كيست‌هاي لب پيش از عفوني شدن، عمل جراحي است اما بايد متخصص به‌خوبي اين كار را انجام دهد زيرا اگر جراحي به درستي انجام نشود، كيست به دليل امتداد مجاري بزاقي دوباره ايجاد مي‌شود.

۶) لنف آدم: غدد لنفاوي مانند عروق خوني در همه قسمت‌هاي بدن از جمله لب‌ها وجود دارند كه در صورت مسدود شدن مجاري لنفاوي لب كه در اين قسمت خيلي زياد است، منجر به عارضه‌اي به نام «لنف ادم» مي‌شود كه اين پس زده شدن آب با ورم سفت و دردناك همراه است و ممكن است به كيست‌هاي بزرگي نيز تبديل شود كه البته با كيست‌هاي موكو متفاوت خواهد بود. در بعضي موارد نيز «لنفانژيت» گفته مي‌شود كه در واقع مجاري لنفي عفوني مي‌شود و لب متورم، سفت و دردناك خواهد شد.

۷) فيستول مادرزادي لب: اين ناهنجاري از زمان تولد به شكل يك سوراخ معمولاً در لب پايين وجود دارد و با ترشح نيز همراه است. در بعضي افراد كامل است و ترشح دارد اما در بعضي ديگر تنها به شكل يك فرو رفتگي ديده مي‌شود. فيستول لب بيشتر در نوزادان مبتلا به لب‌شكري وجود دارد كه در دوران جنيني تندروت پلاس دچار نقص ژنتيكي و مستعد اين مشكلات مي‌شوند. اين بيماري ارثي است و به‌صورت مساوي به فرزندان به ارث خواهد رسيد. فيستول كامل به راحتي قابل تشخيص است اما در صورت فرورفتگي كه زير آن مجراست ممكن است همه پزشكان به درستي قادر به تشخيص نباشند. لب‌شكري با شكاف كام در تشخيص فيستول لب كمك كننده است.

۸) لوكوپلازي لب: در صورت بروز اين ناراحتي، يك قسمت از لب سفيد و سفت مي‌شود و در موارد پيشرفته وقتي كه فرد آن را دندان مي‌گيرد، دچار خونريزي مي‌شود. لوكوپلازي مي‌تواند پيش زمينه ابتلا به سرطان لب باشد كه در سيگاري‌هاي قهار و افرادي كه مدام پيپ يا قليان مي‌كشند، شايع‌تر است زيرا به‌طور كلي نيكوتين مهم‌ترين عامل لوكوپلازي لب به‌خصوص لب پايين است.

۹) سرطان لب: سرطان لب يكي از سرطان‌هاي بسيار جدي است كه كوچك‌ترين لمس در قسمت لب منجر به خونريزي آن مي‌شود. اين سرطان بسيار متاستازدهنده است و خيلي سريع به غدد لنفاوي اطراف لب مي‌رسد و به اندام‌هاي داخلي كبد، معده، ريه و ... گسترش مي‌يابد. سرطان لب علاوه بر مبتلايان به لوكوپلازي لب، در افرادي كه در معرض تماس طولاني و مداوم با نور خورشيد بدون استفاده از ضدآفتاب يا كلاه لبه‌دار هستند نيز ديده مي‌شود.

تزريق ژل و خالكوبي؛ زيبايي به قيمت از دست دادن سلامت!

گرچه اين روزها پيروي از مد و روش‌هاي مصنوعي كسب زيبايي مانند انواع خالكوبي، تزريق ژل و ... بسيار رايج شده، نبايد خطرات ناشي از آن‌ها را ناديده گرفت.

خالكوبي در هر قسمتي از بدن از جمله لب مي‌تواند بدون عارضه باشد اما در مواردي مي‌تواند منجر به حساسيت شديد و گرانوم جسم خارجي شود كه در واقع بدن عليه آن واكنش نشان مي‌دهد. هم‌چنين گاهي بعضي بيماري‌هاي نهفته پس از اين كار بيدار مي‌شوند. انتقال ويروس ايدز و هپاتيت نيز در صورت استفاده از سوزن‌هاي مشترك و غيراستريل مشكل بسيار جدي و خطرناكي پانسمان هارتمن است.

در رابطه با تزريق ژل به لب‌ها نيز بايد اشاره كرد حتي استفاده از ژل استاندارد هم مشكل‌ساز است و موجب كبودي، خونريزي، عفونت، غده يا ندول مي‌شود. متأسفانه در مواردي از ژل‌هاي غيراستاندارد به دليل قيمت كمتر نيز استفاده مي‌شود كه به دليل مواد ناخالص موجود در آن‌ها، لب ورم مي‌كند و قرينه بودن به دليل جذب نشدن مواد در يك قسمت به هم مي‌خورد. هم‌چنين اگر فرد تخصص كافي براي اين كار نداشته باشد ممكن است نتواند به‌طور يكنواخت ژل را تزريق كند. مشكل بسيار مهم ژل‌هاي غيراستاندارد اين است كه ممكن است سال‌ها يا حتي هميشه بدون حل شدن باقي بمانند و زيبايي طبيعي فرد به‌طور كلي آسيب ببيند، در حالي كه ژل‌هاي استاندارد معمولاً بين ۸ ماه تا يك سال حل مي‌شوند و از منظر تغييرات ظاهري مي‌توان به بازگشت زيبايي طبيعي اميدوار بود.

تزريق ژل و ديگر اقدامات اين‌چنيني تنها در موارد ناهنجاري‌هاي جدي يا تغيير ساختار لب به دليل تصادف و ... مي‌تواند منطقي به نظر برسد، در غير اين صورت بهايي جز از دست دادن سلامت نخواهد داشت.

با مهم‌ترين اصول مراقبت از لب‌ها آشنا شويد

همان‌گونه كه توجه به سلامت و شادابي پوست مهم است، لب‌ها نيز همواره بايد مورد توجه قرار بگيرند. نخستين توصيه استفاده از كرم ضدآفتاب مخصوص لب‌ها براي افرادي است كه به دلايل مختلف شغلي و زندگي دائم در معرض نور خورشيد هستند. مرطوب كردن مداوم لب‌ها با بزاق دهان نه تنها در رطوبت‌رساني اين قسمت‌ها هيچ تأثيري ندارد، بلكه به تدريج زمينه‌ساز خشكي و بروز مشكلات جدي‌تر مي‌شود.

هم‌چنين مرطوب نگه داشتن لب‌ها در هواي خشك براي پيشگيري از خشكي پوست لب‌ها و ترك‌خوردگي ناشي از آن به كمك مرطوب‌كننده‌هاي مخصوص لب اهميت دارد. همواره بايد به خاطر داشت پس از خوردن غذا و ميوه به‌خصوص خوراكي‌هاي شور، تند و ترش، دهان و لب‌ها با آب شسته شوند تا زمينه پماد مدي هاني حساسيت كاهش يابد.

هرگز نبايد در استفاده از رژلب افراط كرد. حتماً پس از موقعيت‌هايي مانند مهماني و ... بايد لب‌ها را به خوبي با پاك‌كننده مناسب تميز كرد تا زمينه واكنش ناشي از تركيبات موجود در اين لوازم آرايشي كاهش يابد.

منبع: هفته نامه سلامت