همه چيز در مورد پزشكي

عوامل

مختلفي در سلامت مغز و جلوگيري از كاهش عملكرد شناختي با افزايش سن دخيل هستند؛ محققان معتقدند رژيم غذايي سالم بيشترين تاثير را بر كاهش روند پيري مغز و احتمال بروز زوال عقل دارد.

به گزارش ايرنا،‌ سالهاست كه مطالعات گسترده‌اي در سراسر جهان تاثير رژيم غذايي بر سلامت كلي بدن را تاييد كرده‌اند. اين مطالعات به ويژه بر تاثير رژيم غذايي بر سلامت مغز و عملكرد شناختي تمركز دارند. مطالعات جديد محققان استراليايي نشان مي‌دهد پيروي از رژيم غذايي طراحي‌شده براي سلامت مغز خطر ابتلا به آلزايمر و اختلالات شناختي را كاهش مي‌دهد. اين رژيم غذايي MIND نام دارد. 

رژيم غذايي MIND كه مبناي آن بر اساس رژيم غذايي مديترانه‌اي است،‌ بهترين گزينه براي سلامت مغز است. رژيم غذايي مديترانه‌اي به طور معمول شامل چربي‌هاي اشباع نشده مانند روغن زيتون، آجيل و آووكادو، همراه با سبزيجاتي مانند كرفس، اسفناج و هويج است. اين سبزيجات نمايندگي اسميت اند نفيو غني از نيتريت و نيترات هستند و تركيب اين دو گروه غذايي باعث تشكيل اسيدهاي چرب نيترو مي‌شود. در رژيم غذايي مديترانه‌اي جايي براي گوشت قرمز، غذاهاي فرآوري شده و قندهاي مصنوعي وجود ندارد. 

رژيم غذايي MIND تقريبا مشابه رژيم غذايي مديترانه‌اي است؛ ولي تمركز آن روي مصرف سبزيجات، روغن زيتون، آجيل، غلات كامل، لوبيا، ماهي و محصولات خانواده توت (خشك يا تازه) قرار دارد. مطالعات نشان مي‌دهد اين رژيم غذايي در سلامت مغز و عملكرد شناختي بسيار موثر است و خطر ابتلا به زوال عقل را كاهش مي‌دهد.

به رغم پيشرفت علم در زمينه پيشگيري و درمان زوال عقل، آمار مركز بين المللي آلزايمر نشان مي‌دهد كه در حال حاضر ۴۷ ميليون نفر در سراسر جهان به زوال عقل مبتلا هستند و اين تعداد تا سال ۲۰۵۰ ميلادي، به ۱۳۱.۵ ميليون نفر به ويژه در كشورهاي در حال توسعه مي‌رسد. 

بيماري پيشرونده آلزايمر شايع ترين نوع زوال عقل است كه باعث اختلال در حافظه، تفكر و رفتار فرد مي‌شود. اين بيماري از ديدگاه علمي بر اثر كاهش ماده شيميايي سروتونين در مغز بروز مي‌كند و به اين ترتيب انتقال پيام‌هاي عصبي مختل مي‌شود. 

مطالعات ديگري نشان مي دهد رژيم غذايي حاوي چربي، شكر نمايندگي شركت لوهمن روشه و غذاهاي فرآوري شده، به مرور زمان مغز را فرسوده مي كنند. مصرف شكر به اندازه‌اي در كاهش حافظه و قابليت تفكر موثر است كه محققان آلزايمر را ديابت نوع ۳ ناميده‌اند كه مستقيما با نوع تغذيه مرتبط است. 

يكي از مواد غذايي كه مصرف آن همواره براي سلامت مغز توصيه شده ماهي است. ماهي غذاي مغز است. اسيدهاي چرب امگا ۳ موجود در ماهي، به رشد مغز كمك مي‌كنند. اين ماده غذايي منبع بي نظير پروتئين است و با تامين اسيدهاي آمينه مورد نياز، به مغز در برقراري ارتباط با ساير اعضاي بدن كمك مي كند. تخم مرغ نيز يكي از مواد غذايي توصيه شده براي سلامت مغز است. تخم مرغ حاوي نوعي ويتامين B به نام كولين است كه به بهبود حافظه كمك مي‌كند. انواع كلم نيز بايد در رژيم غذايي محافظ مغز گنجانده شود. كلم بروكلي، برگ كلم و گل كلم، منبع خوبي از ويتامين K هستند كه به بهبود عملكرد شناختي كمك مي كنند. همچنين كلم حاوي ماده‌اي به نام سولفورافان است كه سبب افزايش بهره هوشي شده و از زوال عقل جلوگيري مي‌كند.

همان‌طور كه گفته شد انواع توت با آنتي اكسيدان‌هاي قوي، از بروز انواع سرطان و بيماري‌هاي قلبي جلوگيري مي‌كنند و در تقويت حافظه موثرند. تحقيقات نشان مي‌دهد افرادي كه صبح اعصاب ناشتا يك كاسه كوچك بلوبري مصرف مي كنند، مغز فعال‌تر و تمركز بهتري دارند.

مغز آفتابگردان و كدو تنبل از ديگر مواد توصيه‌شده براي سلامت مغز هستند. اين دانه‌ها منبع خوبي از ويتامين E، منيزيم و امگا ۳ هستند و علاوه بر افزايش حافظه، مغز را در حالت آرامش و تمركز قرار مي‌دهند. آنتي اكسيدان قوي موجود درگوجه فرنگي ليكوپن نام دارد و از آسيب راديكال‌هاي آزاد به مغز جلوگيري مي‌كند و نقش مهمي در جلوگيري از آلزايمر دارد.

نقش سالاد در سلامت مغز 

يك مطالعه جديد نشان مي‌دهد مصرف روزانه سالاد مغز را ۱۱ سال جوان مي‌كند. اين مطالعه با بررسي حدود هزار فرد با ميانگين سني ۸۰ سال نشان مي‌دهد مصرف روزانه سالاد نقش مهمي در حافظه و سلامت مغز دارد.

استفاده از غذاهاي چرب عملكرد سيناپس‌ها را مختل مي‌كند

غذاهاي چرب يكي از مهمترين دلايل پيري مغز هستند چراكه عملكرد سيناپس‌ها در هيپوكامپ مغز را مختل مي كند و اين عارضه سبب كاهش يادگيري و اختلال حافظه مي‌شود. افرادي كه رژيم غذايي ناسالمي دارند و به طور مستمر غذاهاي پرچرب و پركالري استفاده مي كنند، هيپوكامپ كوچكتري دارند. هيپوكامپ بخشي از مغز است كه با يادگيري، حافظه و سلامت پانسمان كلاژن رواني مرتبط است.

نتايج اين مطالعات همچنين حاكي از آن است كه هيپوكامپ افراد ميانسالي كه رژيم غذايي سالم دارند و بيشتر از سبزي ها و ماهي استفاده مي كنند، به نسبت هم سن و سالان خود بزرگتر است. 

ويتامين E كافي به مغز برسانيد

كمبود ويتامين E سبب كاهش DHA-PC، بخشي از غشاي سلولي سلول‌هاي مغز (نورون ها) مي‌شود. تحقيقات نشان مي‌دهد كه كاهش اين مولفه، احتمال توسعه بيماري آلزايمر را افزايش مي‌دهد.

در ادامه تحقيقات آمده است كه كمبود ويتامين E، با كاهش يك تركيب ديگر در مغز به نام lysoPLs نيز مرتبط است. اين ماده براي ترميم غشاي آسيب ديده مغز ضروري است. 

كمبود ويتامين E سبب مي شود كه قسمت عمده مواد مورد نياز براي ساخت و ترميم سلول‌هاي عصبي، در اختيار مغز قرار نگيرد.

اسفناج، بادام، دانه آفتابگردان، ميگو، روغن زيتون، ماهي، كلم بروكلي، كدو حلوايي، بادام زميني، شلغم، چغندر و مارچوبه، مهمترين منابع ويتامين E هستند. 

رژيم غذايي حاوي اسيدهاي چرب براي سلامت مغز مفيد است

رژيم غذايي حاوي اسيدهاي چرب از پيري سلول‌هاي مغز جلوگيري مي‌كند و به خصوص براي درمان پاركينسون پانسمان نقره براي سوختگي و آلزايمر مفيد است. مطالعات محققان دانشگاه كپنهاگ نشان مي‌دهد كه روغن نارگيل براي سلامت مغز مفيد است و روند پيري مغز را به تعويق مي اندازد.

علاوه بر رژيم غذايي ناسالم، زندگي در مجاورت بزرگراه و خيابان‌هاي شلوغ، استرس مزمن، كم خوابي، نشستن طولاني مدت در طول روز، تنبل كردن مغز و مصرف سيگار و الكل، عادت‌هاي غلطي هستند كه سبب پيري زودرس مغز مي‌شوند.