همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : تصور كنيد در شرايطي كه بايد به يك جلسه كاري مهم برسيد در ترافيك گرفتار شده ايد و به طور مرتب ساعت خود را نگاه مي كنيد. در اين شرايط، هيپوتالاموس كه بخشي كوچك در مغز است فرمان ترشح هورمون هاي استرس را صادر مي كند. اين هورمون ها مشابه همان هورمون هايي هستند كه بدن را در حالت «جنگ يا گريز» قرار مي دهند. در اين حالت ضربان قلب و تنفس تسريع مي شوند، و عضلات آماده ارائه واكنش مي شوند. اين حالت براي محافظت از بدن به واسطه افزايش آمادگي براي ارائه واكنش سريع در شرايط اضطراري شكل گرفته است. اما تكرار مداوم واكنش استرسي مي تواند سلامت انسان را در معرض خطر جدي قرار دهد.

استرس يك واكنش طبيعي جسمي و رواني به تجربيات زندگي است. هر فردي گاهي اوقات استرس را تجربه مي كند. هر چيزي از وظايف روزانه كاري و خانوادگي تا رويدادهاي جدي‌تر مانند ابتلا به يك بيماري سخت، جنگ، يا اسپري اپسايت مرگ يكي از عزيزان مي توانند محركي براي استرس باشند. در كوتاه مدت و موقعيت هاي اضطراري، استرس مي تواند براي سلامت انسان مفيد باشد و به مقابله با وضعيت هاي جدي كمك كند. بدن انسان با ترشح هورمون هايي كه نرخ تنفس و ضربان قلب را افزايش داده و عضلات را آماده ارائه واكنش مي سازند به استرس پاسخ مي دهد.

اما اگر استرس حالت مزمن به خود بگيرد و سطوح هورمون هاي استرس در بلند مدت بالا باقي بمانند، اين شرايط مي تواند تاثير منفي بر سلامت انسان داشته باشد. استرس مزمن مي تواند موجب علائم مختلفي شود كه از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره كرد:

- بي قراري

- اضطراب

- افسردگي

- سردرد

- بي خوابي

دستگاه عصبي مركزي و دستگاه غدد درون ريز

دستگاه عصبي مركزي مسئول واكنش جنگ يا گريز است. هيپوتالاموس در مغز انسان به غدد فوق كليوي دستور ترشح هورمون هاي استرس آدرنالين و كورتيزول را مي دهد. اين هورمون ها ضربان قلب و جريان خون به مناطقي كه در شرايط اضطراري بيشترين نياز به آنها وجود دارد، مانند عضلات، را افزايش مي دهند.

زماني كه ترس و استرس از بين مي رود، هيپوتالاموس بايد به تمامي سيستم ها دستور بازگشت به حالت عادي را بدهد. اگر دستگاه عصبي مركزي گاز عسل در بازگشت به حالت عادي ناموفق باشد، يا عامل استرس‌زا از بين نرود، واكنش ادامه خواهد يافت.

همچنين، استرس مزمن عاملي موثر در برخي رفتارها مانند پرخوري يا غذا خوردن ناكافي، مصرف الكل يا مواد مخدر، و گوشه گيري از اجتماع است.

دستگاه هاي تنفسي و قلبي‌عروقي

هورمون هاي استرس بر دستگاه هاي تنفسي و قلبي‌عروقي نيز تاثيرگذار هستند. طي واكنش استرسي، تنفس انسان تسريع مي شود تا خون سرشار از اكسيژن سريع‌تر در بدن توزيع شود. اگر به مشكلات تنفسي، مانند آسم يا آمفيزم مبتلا باشيد، استرس مي تواند شرايط تنفس شما را هرچه بيشتر دشوار سازد.

زير استرس، قلب نيز عمل پمپاژ را سريع‌تر انجام مي دهد. هورمون هاي استرس موجب انقباض رگ هاي خوني شده و اكسيژن بيشتري در اختيار عضلات قرار مي گيرد، از اين رو، قدرت بيشتري براي ارائه واكنش در اختيار خواهيد داشت. البته، اين شرايط فشار خون را نيز افزايش مي دهد.

در نتيجه، استرس مكرر يا مزمن موجب مي شود تا قلب بيش از حد سخت و طولاني كار كند. زماني كه فشار خون افزايش مي يابد، خطر سكته مغزي يا حمله قلبي نيز بيشتر مي شود.

دستگاه گوارش

زير استرس، كبد انسان قند خون (گلوكز) بيشتري توليد مي كند تا سطوح انرژي بدن افزايش يابد. قيمت ورق سيليكوني براي زخم اگر با استرس مزمن مواجه باشيد، بدن ممكن است قادر به كنار آمدن با اين قند اضافه نباشد. در همين راستا، استرس مزمن ممكن است خطر ابتلا به ديابت نوع ۲ را افزايش دهد.

هجوم هورمون ها، تنفس سريع، و افزايش ضربان قلب مي تواند موجب ناراحتي دستگاه گوارش انسان شود. به واسطه استرس مزمن احتمال تجربه سوزش سردل يا رفلاكس اسيد به واسطه افزايش سطح اسيد معده بيشتر مي شود. استرس موجب بروز زخم يا اولسر نمي شود (يك باكتري به نام اچ. پيلوري اغلب موجب بروز زخم هاي دستگاه گوارش مي شود) اما مي تواند خطر ابتلا به اين شرايط را افزايش داده و موجب وخيم‌تر شدن شرايط زخم هاي موجود شود.

استرس مي تواند بر شرايط حركت غذا در بدن نيز تاثيرگذار باشد و به بروز اسهال يا يبوست منجر شود. همچنين، ممكن است حالت تهوع، استفراغ، يا درد معده را تجربه كنيد.

دستگاه عضلاني

زماني كه استرس داريد، عضلات شما براي محافظت از خود در برابر آسيب ديدگي دچار تنش و انقباض مي شوند. زماني كه به آرامش برسيد، عضلات نيز به حالت عادي باز مي گردند، اما اگر به طور مداوم با استرس مواجه باشيد، عضلات فرصت كسب آرامش را نخواهند داشت. سفتي عضلات مي تواند به سردرد، درد شانه و پشت، و دردهاي بدني ديگر پيچش بيضه منجر شود. به مرور زمان، اين شرايط مي تواند چرخه اي ناسالم را شكل دهد زيرا ممكن است انجام ورزش را متوقف كرده و براي كاهش درد و كسب آرامش به داروهاي مسكن وابسته شويد.

دستگاه جنسي و توليد مثل

استرس هم بدن و هم روان انسان را خسته و فرسوده مي كند. در شرايطي كه استرس كوتاه مدت ممكن است موجب افزايش توليد هورمون تستوسترون در مردان شود، اما اين اثر ماندگار نيست.

استرس بلند مدت مي تواند موجب كاهش سطوح تستوسترون در مردان شود. اين شرايط مي تواند در توليد اسپرم اختلال ايجاد كرده و موجب اختلال نعوظ يا ناتواني جنسي شود. استرس مزمن ممكن است خطر عفونت در اندام هاي توليد مثلي مردان، مانند پروستات و بيضه ها را نيز افزايش دهد.

براي زنان، استرس مي تواند بر چرخه قاعدگي تاثيرگذار باشد. اين شرايط مي تواند به دوره هاي قاعدگي نامنظم، سنگين‌تر و دردناك‌تر منجر شود. استرس مزمن مي تواند علائم جسماني يائسگي را نيز تقويت كند.

دستگاه ايمني

استرس موجب تحريك دستگاه ايمني بدن انسان مي شود كه در كوتاه مدت و شرايط اضطراري مي تواند يك مزيت باشد. اين تحريك مي تواند به پيشگري از عفونت ها و بهبودي آسيب ديدگي ها كمك كند. اما در بلند مدت، هورمون هاي استرس موجب تضعيف دستگاه ايمني بدن پيكو اسميت اند نفيو و ناتواني آن در ارائه واكنش درست به مهاجمان خارجي مي شود. افرادي كه استرس مزمن را تجربه مي كنند، بيشتر مستعد ابتلا به بيماري هاي ويروسي، مانند آنفلوآنزا و سرماخوردگي و همچنين عفونت هاي ديگر هستند. استرس مي تواند مدت زمان لازم براي بهبودي يك بيماري يا آسيب ديدگي را نيز افزايش دهد.

منبع: عصرايران