- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 276 مشاهده
انواع سرطان خون، علائم و راههاي درمان هركدام
سرطان
خون بر سلول‌هاي خوني تأثير مي‌گذارد و مغز استخوان كه يك بافت اسفنجي درون استخوان و محل توليد سلول‌هاي خوني است را مورد هدف قرار مي‌دهد؛ اين بيماري در انواع مختلف و با علائم گوناگون ظهور مي‌كند.
دكتر زخم| سرويس سلامت – اكثر انواع سرطان خون يا به اصطلاح پزشكي سرطان هماتولوژيك از مغز استخوان كه مقر توليد خون است، آغاز مي‌شود. سرطان خون زماني رخ مي‌دهد كه سلول‌هاي غيرطبيعي خون بيش از حد رشد كرده و عملكرد سلول‌هاي طبيعي خون كه عمدتاً مبارزه با عفونت‌ها و توليد سلول‌هاي جديد است را مختل نمايند. سرطان خون انواع مختلفي دارد و نام آن‌ها با توجه به محل شيوع (مغز استخوان يا غدد لنفاوي) و نوع سلولي كه از آن منشعب مي‌شوند، انتخاب مي‌شود. دسته‌بندي ديگر اين بيماري بنا بر سرعت رشد آن در بدن است؛ اگر سرعت رشد سلول‌هاي غيرطبيعي زياد باشد، سرطان خون حاد و اگر رشد سلول‌ها آرام آرام شكل بگيرد، با سرطان خون مزمن مواجه خواهيم بود. در اين مقاله به معرفي انواع مختلف سرطان خون و راههاي مقابله با هركدام خواهيم پرداخت. با ما همراه باشيد.
در اين مطلب مي‌خوانيد:
- انواع سرطان خون، نگاه كلي
- تفكيك انواع سرطان خون و راههاي مقابله و درمان
- سرطان خون لوسمي (Leukemia)
- سرطان خون لنفوم (lymphoma)
- سرطان خون ميلوما (Myeloma)
- كدام نوع سرطان خون خطرناك‌تر است؟
انواع سرطان خون، نگاه كلي
سه نوع اصلي بيماري سرطان خون عبارت است از لوسمي، لنفوم و ميلوما:
۱. لوسمي
منشا سرطان خون لوسمي در خون و در مغز استخوان است؛ اين سرطان زماني رخ مي‌دهد كه با توليد بيش از حد گلبول‌هاي سفيد غيرطبيعي، توانايي مغز استخوان در ساخت گلبول‌هاي قرمز و پلاكت‌ها مختل مي‌شود.
۲. لنفوم
سرطان خون لنفوم (هوچكين و غيرهوچكين)، در سيستم لنفاوي و از درون سلول‌هايي به نام لنفوسيت گسترش اعصاب مي‌يابد، كار اين سلول‌ها مبارزه با عفونت‌هاست و بدين ترتيب به سيستم ايمني بدن ضربه وارد مي‌شود. لنفوم هوچكين با حضور يك لنفوسيت غيرطبيعي به نام سلول ريد - اشتنبرگ (Reed-Sternberg) تشخيص داده مي‌شود.
۳. ميلوما
نوعي سرطان خون كه در سلول‌هاي پلاسمائي گسترش مي‌يابد و با ممانعت از تولي آنتي‌بادي‌ها، در عملكرد سيستم ايمني بدن اختلال ايجاد مي‌كند.
بيشتر بخوانيد: نشانه‌ها و علائم سرطان خون چيست؟ (معرفي ۹ نشانه مهم)
تفكيك انواع سرطان خون و راههاي مقابله و درمان
۱. سرطان خون لوسمي (Leukemia)
انواع سرطان خون لوسمي به تفكيك حاد يا مزمن بودن و لنفوسيتي يا ميلوئيدي بودن عبارت‌اند از:
- لوسمي لنفوسيتي حاد (ALL): لوسمي لنفوسيتي حاد از برخي گلبول‌هاي سفيد جوان به نام لنفوسيت‌ها در مغز استخوان آغاز مي‌شود؛ اين سرطان بيشتر در كودكان شايع است.
- لوسمي ميلوئيدي حاد (AML): اين نوع سرطان از برخي گلبول‌هاي سفيد جوان به نام گرانولوسيت‌ها يا مونوسيت‌ها در مغز استخوان گسترش مي‌يابد و بيشتر افراد مسن را هدف قرار مي‌دهد. شيمي درماني اصلي‌ترين راه درمان و پس از آن پيوند مغز استخوان يا پيوند سلول‌هاي بنيادي از ديگر درمان‌هاي رايج است.
- لوسمي لنفوسيتي مزمن (CLL): نوعي سرطان خون كه بر خون و مغز استخوان تأثير مي‌گذارد.
- لوسمي ميلوئيدي مزمن (CML): نوعي سرطان خون كه بر خون و مغز استخوان تأثير مي‌گذارد.
علائم سرطان خون لوسمي حاد
علائم اين بيماري عبارت‌اند از:
- ضعف عمومي بدن
- احساس خستگي
- درجه حرارت بالا (تب)
- عفونت‌هاي مكرر
- كبودي يا خونريزي راحت
- كاهش وزن
- تورم غدد لنفاوي
- درد در استخوان يا مفاصل
- احساس نفس تنگي (نفس نفس زدن)
- احساس سيري و پر بودن شكم
- پوست رنگ‌پريده
درمان اصلي سرطان خون لوسمي حاد
درمان اكثر مبتلايان اين بيماري به محض تشخيص آغاز مي‌شود. درمان اصلي اين نوع سرطان شيمي درماني است و ساير راههاي درماني عبارت‌اند از:
- استروئيدها
- داروهاي پانسمان نقره براي سوختگي ضد سرطاني
- راديوتراپي
- پيوند سلول‌هاي بنيادي يا مغز استخوان
در صورت ابتلا به عفونت يا تمايل به راههاي درماني با عوارض جانبي كمتر، راههاي درماني زير پيش روي بيمار خواهد بود:
- داروهاي ضدبيماري
- مسكن‌ها
- انتقال خون يا پلاكت
- داروهايي براي محافظت از كليه‌ها
- آنتي‌بيوتيك‌ها
- دريافت مايعات براي هيدراته ماندن بدن
عوامل خطرساز سرطان خون لوسمي حاد
- قرار گرفتن در معرض تشعشع يونيزه
- قرار گرفتن در معرض بنزن
- سيگار كشيدن
- ژنتيك
- سابقه‌ي شيمي درماني
- ويروس‌ها
- كار در زمينه‌ي الكترومغناطيس
- قرار گرفتن در معرض بوي رنگ
- سيستم ايمني ضعيف
علائم سرطان خون لوسمي مزمن
- تورم غدد لنفاوي، تورم طحال
- كاهش وزن
- عفونت‌هايي كه خوب نمي‌شوند
- كم خوني
- خونريزي يا كبودي راحت
- درد استخوان و تعريق شبانه
درمان سرطان خون لوسمي مزمن
همان‌طور كه گفته شد، شيمي درماني راه اصلي درمان اين نوع سرطان است. اگر سرطان در مراحل اوليه تشخيص داده شود، ممكن است پزشك با راديوتراپي غدد لنفاوي متورم را كوچك كند و يا با جراحي طحال متورم را بردارد و اگر بيماري در مراحل پيشرفته تشخيص داده شود، پزشك در كنار شيمي درماني دارويي به نام ريتوكسيماب را تجويز خواهد كرد.
عوامل خطرساز سرطان خون لوسمي مزمن
- سابقه‌ي خانوادگي
- كار در زمينه الكترومغناطيس
- سيستم ايمني ضعيف
- قرار گرفتن در معرض مواد شيميايي و تشعشعات
بيشتر بخوانيد: عفونت خون (سپسيس) چيست؟ + علائم و راه هاي درمان عفونت خون
۲. سرطان خون لنفوم (lymphoma)
اين سرطان به سيستم لنفاوي بدن مربوط است. لنفوم‌ها در گلبول‌هاي سفيد به نام لنفوسيت‌ها شروع مي‌شوند و دو نوع اصلي آن‌ها عبارت است از:
- لنفوم هوچكين
- لنفوم غيرهوچكين
علائم پانسمان suprasorb سرطان خون لنفوم
- تورم دردناك در نواحي گردن، زير بغل و كشاله ران
- تعريق شديد، مخصوصاً در شب
- درجه حرارت بالاي بدن بدون دليل، اغلب در طول شب
- كاهش وزن در مدت زمان كوتاه علي‌رغم خوب غذا خوردن
- خارش پوست
- سرفه يا تنگي نفس
- درد شكم
- فشار اعصاب
- تورم در بازو يا پا با انسداد جريان مايع لنفاوي در بدن
- زردي پوست و چشم‌ها (بيماري زردي) با انسداد جريان صفرا از كبد
درمان سرطان خون لنفوم
درمان اين نوع سرطان خون به مسائل مختلف از قبيل مرحله سرطان، وجود يا عدم وجود تب، تعريق و كاهش وزن و تناسب اندام فرد بستگي دارد. در حالت كلي راههاي درمان اصلي سرطان لنفوم عبارت‌اند از:
- راديوتراپي
- شيمي درماني
- استروئيدها
- شيمي درماني با دوز بالا به همراه سلول‌هاي بنيادي يا پيوند مغز استخوان
از جراحي به عنوان يك راه درمان براي سرطان لنفوم استفاده نمي‌شود؛ اما ممكن است براي بررسي سلول‌هاي لنفوم، پزشك معالج يك غده لنفاوي را طي يك عمل راحي از بدن بيمار خارج كند.
نكته: شيمي درماني و راديوتراپي براي به طور بالقوه بر باروري بيمار تأثير مي‌گذارند؛ پيش از آغاز درمان حتماً با پزشك در مورد گزينه‌هاي پيش رو صحبت كنيد.
عوامل خطرساز سرطان خون لنفوم
- سن و جنسيت
- سيستم ايمني ضعيف
- سابقه‌ي سرطان لنفوم
- ويروس اپشتن بار (EBV)
- سابقه خانوادگي
- اضافه وزن
- سيگار
۳. سرطان خون ميلوما (Myeloma)
سرطان ميلوما به سلول‌هاي پلاسماي خون كه وظيفه‌ي توليد آنتي‌بادي‌هاي بدن را به عهده دارند، حمله مي‌كند. زماني كه سلول‌هاي پلاسما سرطاني شده و به ميلوما تبديل شوند، روند توليد آنتي‌بادي‌هاي طبيعي مختل مي‌شود و بدن بيش از پيش در معرض ابتلا به عفونت‌ها خواهد بود. علاوه بر آن، سرطان ميلوما به كليه‌ها و بافت استخوان آسيب مي‌زند.
علائم پيكو اسميت اند نفيو سرطان خون ميلوما
مهم‌ترين علائم و نشانه‌هاي ميلوما عبارت‌اند از:
- درد استخوان؛ غالباً در ناحيه كمر، باسن يا دنده‌ها
- شكستگي استخوان
- خستگي، تنگي نفس و ضعف كه همگي از علائم كم‌خوني هستند
- عفونت زياد و ماندگار
- احساس بيماري (حالت تهوع) و از دست دادن اشتها
- فشردگي طناب نخاعي - ميلوما مي‌تواند با شكستن استخوان‌هاي ستون فقرات، به نخاع فشار وارد كند
- احساس تشنگي، تكرر ادرار، سردرگمي و خواب آلودگي كه همگي از علائم سطح بالاي كلسيم خون هستند.
درمان سرطان خون ميلوما
پزشك روند درمان را تا زماني كه علائم سرطان در فرد ظهور نكرده باشند، آغاز نخواهد كرد؛ اما بيمار تحت نظارت مستقيم و نزديك قرار مي‌گيرد. پس از ظهور علائم بسته به نوع علائم، پيشرفت سرطان و نتايج حاصل از آزمايش خون و مغز استخوان، يكي از راههاي شيمي درماني، درمان بيولوژيكي يا استفاده از استروئيدها انتخاب مي‌شود.
عوامل خطرساز سرطان خون ميلوما
- سن
- بيماري گاموپاتي مونوكلونال با اهميت نامشخص (MGUS)
- سابقه خانوادگي
- سيستم ايمني ضعيف (راهكار)
- برخي از شرايط پزشكي
- وزن زياد
- سابقه‌ي قرار گرفتن در معرض تشعشعات
- جنسيت
كدام نوع سرطان خون خطرناك‌تر است؟
بنابر مطالعات انجام شده، لوسمي خطرناك‌ترين و مرگبارترين نوع سرطان خون است كه به بافت‌هاي خونساز بدن مثل مغز استخوان و سيستم لنفاوي حمله مي‌كند. در بين سال‌هاي ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷، ۴۱ هزار نفر جان خود را بر اثر سرطان خون لوسمي حاد از دست دادند. بعد از لوسمي، خطرناك‌ترين نوع سرطان، لنفوم است كه در اين دسته، سرطان خون لنفوم غيرهوچكين مرگبارتر از سرطان خون لنفوم هوچكين است. سرطان خون ميلوما به لحاظ خطرناك بودن در انتهاي اين دسته‌بندي قرار مي‌گيرد.
كلام آخر
در كنار موارد ذكر شده، برخي از بيماري‌ها مثل نئوپلاسم بيش‌تكثيري مغز استخوان، ميلوفيبروز، ﻟﻮﺳﻤﯽ ﻣﯿﻠﻮﻣﻮﻧﻮﺳﯿﺘﯿﮏ ﺟﻮاﻧﺎن، سندرم‌هاي ميلووديپلاسمي و ... نيز وجود دارند كه در صورت پيشرفت به سرطان خون منجر مي‌شوند. با شناخت اين موارد و آگاهي كامل از علائم انواع سرطان خون، اين بيماري خطرناك را در مراحل اوليه شناسايي و روند درمان را پانسمان كل اكتيو آغاز كنيد. نظرات و پيشنهادات خود در اين زمينه را با ما و همراهان ستاره به اشتراك بگذاريد. در صورتيكه كودكتان مبتلا به اين بيماري خطرناك شده است، نگاهي به مطلب علائم و درمان سرطان خون در كودكان نيز بياندازيد.