همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : زنان به عنوان نيمي از جامعه ايران نقش تعيين‌كننده‌‌اي در سلامت جامعه داشته و تضمين كننده سلامت خانواده هستند. آنها به طور معمول، مديريت و برنامه ريزي سلامت خانواده را بر عهده داشته، از فرزند آوري و مراقبت لحظه‌اي از نوزاد گرفته تا تغذيه نوجوانان، بزرگسالان و كاستن از استرس‌هاي خانواده و ارائه خدمات به سالمندان.

اكنون در هفته سلامت بانوان ايراني قرار داريم و شعار اين هفته در سال جاري «ورزش، شادابي، آرامش» است.

مرگ و مير زنان به عنوان مادر خانواده و رفتارهاي مطلوب و نامطلوب آنها، همه ابعاد سلامت خانواده را تحت تاثير قرار مي‌دهد.

از جمله مواردي كه در اثر به خطر افتادن سلامت زنان مي‌تواند تاثيرمنفي و تهديدكننده‌اي بر سلامت ساير گروه‌هاي سني در خانواده داشته باشد شامل انتقال بيماري از مادر به جنين، اثر سوءتغذيه، ديابت و فشارخون مادر بر جنين، اثر استعمال دخانيات بر سلامت جنين و ساير افراد خانواده و…؛ به علاوه، با توجه به يادگيري رفتار در خانواده و نقش مادران در شبكه يادگيري اجتماعي، آثار رفتارهاي زنان و مادران بر جنبه‌هاي مختلف سلامت و بيماري و تاثير آن در فرهنگ رفتاري همه اعضاي خانواده بر هيچ كس پوشيده نيست.

از طرف ديگر، آثار نامطلوب بيماري و مرگ و مير مادر بر سلامت اعضاي خانواده، غيرقابل چشم پوشي است.بررسي‌ها نشان داده است كه نرخ مرگ ومير كودكاني كه مادرشان را از دست داده‌اند، افزايش قابل توجهي داشته است.

افزايش موارد كار و كاهش تحصيل در فرزندان مادر از دست داده نيز از ساير آثار نامطلوب مرگ مادر است. مرگ مادر نه فقط به دلايل مرتبط با بارداري و زايمان، بلكه به دلايل ديگر نيز به همان اندازه براي خانواده فاجعه آميز است و در تمامي ابعاد، دردناك و جبران ناپذير است.

بر اساس سرشماري سال 95، جمعيت زنان ايران 39 ميليون و 427 هزار و 828 نفر را تشكيل مي‌دهد؛ضمن اينكه براساس آمارهاي ارائه شده از سوي مركز آمار 20 ميليون و 946 هزار و 787 نفر در ايران خانه دار محسوب مي‌شوند كه اين جمعيت 52.6 درصد از جمعيت غير فعال از نظر اقتصادي را شامل مي‌شود.

بر اساس اين گزارش 99.6 درصد از خانه داران در ايران را زنان و چهارصدم درصد را مردان تشكيل مي‌دهند.همچنين شمار خانه داران شهري 15 ميليون و 767 هزار و 245 نفر و شمار زنان خانه دار روستايي 5 ميليون و 179 هزار و 541 نفر است.

*اولويت هاي سلامت زنان

طبق بررسي‌هاي محلول پرونتوسان چيست انجام شده در كشور، بيماري‌هاي قلبي عروقي و بيماري‌هاي عروقي مغز و همه عوامل خطرساز و زمينه‌اي كه به آنها منجر مي‌شوند (مانند ديابت، فشار خون و چاقي) از اولويت ويژه‌اي در سلامت زنان برخوردارند.

درست است كه ميزان مرگ ومير زنان، به ويژه مرگ ومير مادران باردار، در سال‌هاي پس از انقلاب شكوهمند اسلامي ايران، روند رو به كاهش چشمگير و قابل توجهي داشته است اما از فاصله‌اي كه تا وضعيت مطلوب وجود دارد، نبايد غافل بود.

از طرف ديگر، اگرچه مرگ ومير زنان در بعضي از گروه‌هاي سني كمتر از مردان است، اما بر اساس بررسي ملي بار بيماري‌ها، زنان در مقايسه با مردان آسيب پذيرترند و ناتواني‌هاي ناشي از بيماري‌هاي مزمن در آنها به مراتب بيشتر از مردان است.

مرگ ومير مادران به علت بارداري و زايمان نيز از علل مهم مرگ ومير زنان است كه نمي‌توان به سادگي از آن گذشت. بارداري‌هاي ناخواسته، بارداري‌هاي پرخطر، عدم برخورداري از مراقبت‌هاي ششگانه دوران بارداري و زايمان غيرايمن؛ از علل مهمي هستند كه بايد از آنها پيشگيري كرد.

آمار چاقي و عدم تحرك جسماني در زنان بسيار بالا است. بنابراين اتخاذ شيوه سالم زندگي براي زنان ايراني يك امر مهم در تامين، حفظ و ارتقاي سلامت آنها است.

در عصر حاضر، سلامت روان يكي از مهمترين شاخص‌هاي سلامت يك جامعه قلمداد مي‌شود. بر اساس بررسي‌هاي انجام شده، اختلالات رواني به عنوان يكي از مهمترين و معنا دارترين اجزاي بار كلي بيماريهاست.

از آنجا كه بانوان نيمي از پيكره جهان را تشكيل مي دهند و نيمي ديگر توسط آنان بزرگ مي شوند و در عين حال جزء لاينفك تمامي بخش‌هاي جامعه هستند، آنها را در معرض خطر بيشتر ابتلاء به مشكلات رواني قرار مي‌دهد. همچنين كودكاني كه از مادران داراي اختلالات رواني به دنيا مي‌آيند بيشتر در معرض اختلالات رواني از جمله افسردگي هستند و احتمال عدم موفقيت تحصيلي در اين افراد بيشتر است.

سيما فردوسي، روان‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاري فارس، درباره «مهمترين عوامل اثرگذار بر سلامت زنان»، اظهار داشت: زنان مشغله‌هاي زيادي در خانواده دارند؛ اضافه بر اينكه همسر، مادر و خانم خانه هستند يا اينكه برخي در منزل از فرد سالمندي نگهداري مي‌كنند؛ضمن اينكه خريد خانه نيز بعهده دارند در نتيجه فشارهاي زيادي بر روي ‌آنها است.

وي ادامه داد: در زنان شاهد تغييرات هورموني از دوره بلوغ،‌ دوران بارداري، شيردهي و بعد از آن هستيم كه اينها باعث آسيب زدن به بدن زنان مي‌شود.

اين روان‌شناس با اشاره به عوامل ديگر تاثيرگذار در سلامت زنان، خاطرنشان كرد: نااميدي، افسردگي و اضطراب مشكل عروقي در زنان بيشتر است و وجود اين عوامل باعث مي‌‌شود آسيب‌پذيري زنان بالا رود؛ اگرچه آنها قدرتمندانه عمل مي‌كنند و متوسط طول عمر زنان از مردان بيشتر است اما بايد گفت فشارهاي زيادي بر روي زنان وجود دارد.

وي اضافه كرد: برخي از زنان شاغل هستند و بخشي از آنها سرپرست خانوار هستند و اگر اين موارد را نيز در نظر بگيريم، متوجه مي‌شويم كه فشار زيادي بر آنها بوده و بهداشت جسم و روان آنها در خطر است.

فردوسي با اشاره به راه‌هاي تامين سلامت جسمي و رواني زنان، يادآور شد: زنان بايد بيمه مشخصي داشته باشند تا از جهت جسمي و رواني تحت پوشش قرار داشته باشند؛ به خصوص خدمات مشاوره‌اي و روان‌شناسي كه مورد نياز بسياري از زنان است، اما بسياري از آنها از عهده هزينه‌هاي آن برنمي‌آيند و از اين طريق بايد تحت پوشش قرار گيرد.

*مردان عواطف زنان را مورد توجه قرار دهند

وي با اشاره به توصيه‌هايي به مردان درباره نحوه برخورد با همسران خود، تصريح كرد: آموزش به مردان از جهت شناختن همسر بسيار مهم است؛‌ اينكه بايد مردان به زنان از جهت عاطفي،‌ روحي و رواني توجه كرده و از آنان حمايت كنند؛ ضمن اينكه مشاهده مي‌كنيم كه استرس در خانم‌ها بيشتر بوده؛ چرا كه نقش و مسئوليت‌هاي آنها بيشتر است.

مجيد ابهري، آسيب‌شناس اجتماعي در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاري فارس، درباره «وضعيت سلامت زنان در خانواده و جامعه»، اظهار داشت: سلامت و بهداشت جسم و روان بانوان به عنوان نيمي از افراد جامعه همواره مورد توجه بوده است.

وي ادامه داد: از آنجايي كه زنان به عنوان مادر و همسر تربيت فرزند، فرزندآوري و فرزندپروري را برعهده دارند، سلامت آنها ارتباط مستقيمي با سلامت اعضاي خانواده به ويژه فرزندان دارد.

اين آسيب‌شناس اجتماعي افزود: متاسفانه در حال حاضر مسائل اصلي بانوان به دست فراموشي سپرده شده و فقط مسائل حاشيه‌اي و فرعي را براي برخي بانوان بزرگنمايي كرده‌اند. از نگاه رفتارشناسي اجتماعي اين موضوع ايجاد نياز كاذب براي آنها كرده است.

از آنجايي كه زنان به عنوان مادر و همسر تربيت فرزند، فرزندآوري و فرزندپروري را برعهده دارند، سلامت آنها ارتباط مستقيمي با سلامت اعضاي خانواده به ويژه فرزندان دارد

وي يادآور شد: حفظ سلامت و بهداشت روان زنان با توجه به اينكه بخش قابل توجهي از آنها به عنوان مادر و همسر در خانه فعاليت كرده و همچنين به عنوان يك عضو سازماني در بيرون از خانه تلاش مي‌كنند، بايد به طور مضاعف مورد توجه قرار گيرد.

ابهري متذكر شد: متاسفانه مسائل حاشيه‌اي و كاذب، مسئولان و بخشي از بانوان را از توجه به مسائل اصلي محروم كرده است؛ ضمن اينكه توجه به روح و جسم بانوان ژل ايكس پرونتوسان از طريق حفظ بهداشت رواني و جسماني يكي از اساسي‌ترين اصول در زندگي اجتماعي و فردي است.

اين آسيب‌شناس اجتماعي ابراز داشت: آموزش خانواده و مهارت‌هاي همسري، مادري و فرزندپروري نيز دومين محور از وظايف فردي و اجتماعي بانوان است.

وي خاطرنشان كرد: متاسفانه در مدارس و مراكز آموزشي مهارت‌هاي زندگي به بانوان آموخته نمي‌شود؛ مهارت برقراري تفاهم با همسر و اعضاي خانواده، جامعه و مهارت حل مشكلات به شكلي كه زنان بتوانند مشكلات فردي خود را تا حد قابل توجهي حل و فصل كنند.

ابهري يادآور شد: تزريق افكار غيرضروري مانند مساله استاديوم رفتن بانوان، موضوع حجاب و امثال اين موارد، افكار زنان جامعه را به انحراف كشيده و اجازه نمي‌دهد تصورات و ذهنيات آنها به مسائل اصلي خود متمركز شود.

*حدود 25 درصد از زنان دچار اختلال عصبي و اضطراب هستند

وي درباره «وضعيت سلامت روان زنان»، بيان داشت: متاسفانه به علت كشمكش‌هاي روحي و فكري، حدود 25 درصد از زنان دچار اختلال عصبي و اضطراب هستند؛ چرا كه به خاطر نگاه خانواده و بخشي از جامعه به بانوان، دچار ناراحتي‌هاي روحي مانند اضطراب، افسردگي و وسواس بوده؛ ضمن آنكه آنها در برخي اوقات بيماري خود را مخفي كرده و تا جايي كه ديگر توانايي اختفاي آن را نداشته باشند، اين روند را ادامه مي‌دهند.

اين آسيب‌شناس اجتماعي تاكيد كرد: بررسي غربالگري افسردگي و اضطراب از خانه و مدرسه بايد آغاز شود تا اجازه ندهيم نيروي قابل توجهي از اعضاي جامعه دچار خمودگي و رخوت شوند.

*سرطان پستان و دهانه رحم مهمترين سرطان‌هاي رايج در زنان

در حوزه بيماري‌هاي مربوط به زنان، سرطان‌ها از علل اصلي مرگ ومير زنان هستند. در ايران، بار اصلي سرطان‌‌ها در زنان، مربوط به سرطان پستان است و البته سرطان دهانه رحم نيز به علت سير بالارونده‌اي كه دارد، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.

سرطان پستان در زنان ايران همچنان در رتبه اول سرطان‌ها قرار دارد. از طرف ديگر، از مهمترين اولويت‌هايي كه بيماري مزمن و ناتوان كننده براي زنان ايجاد مي‌كنند، بيماري‌هاي اعصاب و روان (به خصوص افسردگي)، بيماري‌هاي عضلاني اسكلتي(به ويژه كمردرد و آرتروز)، كم خوني و عوارض يائسگي هستند كه البته در گروه‌هاي سني مختلف زنان رتبه آنها تغيير مي‌كند.

بي ترديد يكي از مهمترين عوامل پيشگيري كننده از همه اولويت‌هاي فوق، شيوه زندگي سالم و مطلوب است كه متاسفانه در زنان ايران، به ويژه در خصوص فعاليت جسماني و تغذيه سالم و صحيح، مشكلات مهمي وجود دارد.

مريم كاشانيان، متخصص زنان در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاري فارس در پاسخ به اين پرسش كه «مهمترين اسپري براي زخم عوامل تهديدكننده سلامت زنان چيست؟»، اظهار داشت: بايد زنان جامعه به ورزش و فعاليت زياد روي ‌آورند؛ به خصوص خانم‌هاي باردار؛ چرا كه آنها فكر مي‌كنند بايد در اين دوران استراحت كرده و فعاليت بدني نداشته باشند.

وي ادامه داد: اين موضوع در حالي است كه ثابت شده ورزش و تحرك در طي دوران بارداري حتما مي‌تواند جلوي بسياري عوارض بارداري را بگيرد و حتي آن را بهبود بخشد. البته تنها موارد نادري وجود دارد كه ما متخصصان به خانم‌هاي باردار در اين دوره استراحت مي‌‌دهيم؛ در نتيجه بايد خانم‌هاي باردار را از ابتدا تا انتهاي بارداري تشويق به فعاليت ورزشي كرد.

*استراحت در دوران بارداري باعث افزايش ريسك لخته شدن خون مي‌شود

كاشانيان افزود: برخي زنان در دوران بارداري اعلام مي‌كنند كه پزشك‌شان به آنها استراحت مطلق داده؛ در حالي كه مطلقا استراحت مطلق در دوران حاملگي توصيه نشده و بسيار خطرناك است؛ چراكه يكسري فاكتورهاي انعقادي در دوران بارداري افزايش پيدا مي‌كند و استراحت كردن به آن دامن زده و ريسك لخته شدن خون افزايش پيدا مي‌كند و حتي مي‌تواند كشنده باشد.

اين متخصص زنان با تاكيد بر اينكه خانم‌هاي باردار بايد فكر استراحت مطلق را در اين دوران از ذهن خود خارج كنند، گفت: فقط در موارد خاصي مانند بيماري‌هاي قلبي پيشرفته توصيه مي‌شود تا خانم‌ها در دوران بارداري استراحت كنند.

*زنان در دوران بارداري مجاز به انجام ورزش كردن هستند

وي متذكر شد: استراحت نسبي را در موارد بسيار نادر توصيه مي‌كنيم؛ ضمن اينكه بايد گفت خانم‌هاي باردار در اين دوران مي‌توانند همه نوع ورزش را انجام دهند؛ به جز ورزش‌هايي كه باعث ضربه وارد شدن به ناحيه شكم شده و يا پريدن از جاي بلند نيز منع مي‌شود.

كاشانيان با اشاره به انجام مطالعه وسيع بر روي نقش موثر ورزش در دوران بارداري، خاطرنشان كرد: كمر درد بارداري از عوارض شايع در اين دوران است كه در اين مطالعه درمان آن را با استفاده از مسكن، استراحت و ورزش مقايسه شده است و به اين نتيجه رسيده‌اند كه ورزش بيشتر از همه موارد در بهبود اين عارضه موثر است.

اين متخصص زنان تصريح كرد: كار و فعاليت ورزشي در خانم‌ها به شادي روان و نجات از خمودگي كمك مي‌كند و بنده پيشنهاد مي‌كنم خانم‌ها فعاليت و ورزش خود را به صورت هميشه و پايا انجام دهند.

آنچه بايد براي تأمين سلامت زنان جامعه مورد توجه قرار داد، در نظر گرفتن آنان به عنوان نقطه پرگار و مركز ثقل خانواده است؛ در نتيجه براي آنكه بتوانيم كانون خانواده را همواره گرم و همراه با سلامت جسمي و روحي اعضاي آن ببينيم و در ادامه آن، شاهد حضور فرزندان تأثير گذار در بخش‌هاي مختلف شركت وارد كننده بي بران جامعه باشيم و از بسياري ناهنجاري‌هاي اجتماعي كه متأثر از تربيت ناصحيح در خانواده است، جلوگيري كنيم، بايد منبع انرژي‌بخش كانون خانواده را كه همان مادر خانواده است مورد توجه خاص قرار داده و اين توجه نيز بايد در وهله اول توسط پدر خانواده و در مراحل ديگر توسط متوليان حوزه سلامت و رفاه مورد توجه قرار گيرد.

منبع: فارس