- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 349 مشاهده
همه خواص اكاليپتوس؛ نحوه‌ي مصرف و عوارض جانبي آن
برگ و روغن اكاليپتوس خواص فراواني دارد. از جمله خواص اكاليپتوس مي‌توان به كاهش علائم آسم، رفع خشكي پوست، تقويت قواي جنسي، درمان سرماخوردگي، رفع گرفتگي بيني، تقويت سيستم ايمني و... اشاره كرد.
ستاره|دكتر زخم - اكاليپتوس يك درخت هميشه سبز با رشد سريع و بومي استراليا است. اين درخت به علت خواص دارويي بسياري كه دارد، بسيار پركاربرد است. پوست تنه، برگ‌ها و ساقه‌هاي بلند اين گياه، در صورت مصرف خوراكي به سختي هضم مي‌شوند، با اين حال، مصرف دم‌كرده برگ‌هاي اكاليپتوس بي‌خطر است و عمدتا مشكلي را به وجود نمي‌آورد. علاوه بر اين، از روغن برگ اكاليپتوس نيز براي استفاده موضعي يا استنشاق استفاده مي‌شود. اگر شما هم به خواص اين گياه علاقه‌مند شديد، با ما همراه باشيد. در اين مطلب به بررسي خواص اكاليپتوس، نحوه مصرف و مضرات آن مي‌پردازيم.
در اين مطلب مي‌خوانيد:
- خواص اكاليپتوس
- نحوه مصرف اكاليپتوس
- عوارض جانبي و هشدار‌ها
خواص اكاليپتوس
اعتقاد بر اين است كه اكاليپتوس داراي خواص دارويي بسياري است، اگرچه همه اين خواص توسط تحقيقات علمي تائيد نشده‌اند. در ادامه به برخي از اين خواص مي‌پردازيم.
۱. خواص ضد ميكروبي
جالب اينجاست كه در اواخر قرن نوزدهم، روغن اكاليپتوس در اكثر بيمارستان‌هاي انگليس براي تميزكردن كاتر‌هاي ادراري استفاده مي‌شد. در فوريه سال ۲۰۱۶ ميلادي، محققان صربستاني شواهدي يافتند كه عملكرد ضد ميكروبي اكاليپتوس را تائيد مي‌كرد. آنها نتيجه گرفتند كه اثر متقابل اكاليپتوس كامالدول (يك درخت از خانواده اكاليپتوس) و آنتي‌بيوتيك‌هاي موجود مي‌توانند منجر به ايجاد روش‌هاي درماني جديد براي برخي عفونت‌ها شود. آنها اميدوارند كه در نهايت اين خاصيت بتواند نياز به آنتي‌بيوتيك‌ها را كاهش دهد. همچنين مطالعه ديگري نشان مي‌دهد كه روغن اكاليپتوس مي‌تواند در باكتري‌هاي ايجاد كننده عفونت در دستگاه تنفسي فوقاني را از بين ببرد.
۲. كاهش علائم سرماخوردگي و بهبود مشكلات تنفسي
يكي از خواص اكاليپتوس كه بسياري نيز با آن آشنا هستند، رفع گرفتگي بيني و به طور كلي مجاري تنفسي است. از اكاليپتوس در صنعت داروسازي براي توليد دارو‌هاي ضد سرفه و سرماخوردگي استفاده مي‌شود. تحقيات نشان داده‌اند كه اين داروي گياهي مي‌تواند نمايندگي محصولات هارتمن خلط را كاهش داده و همچنين «برونش» و «برونشيول» ريه‌ها را افزايش دهد. به علاوه اينكه اكاليپتوس يك ماده ضد التهاب نيز محسوب مي‌شود.
ماده‌اي كه اين خواص را ايجاد مي‌كند «اكاليپتول» نام دارد، تركيبي كه در روغن اكاليپتوس بسيار يافت مي‌شود. برخي تحقيقات نشان مي‌دهند كه اكاليپتول با كاهش التهاب و مخاط باعث كاهش علائم سرماخوردگي مانند سرفه، گرفتگي بيني و سردرد مي‌شود. علاوه بر اين، اكاليپتول مي‌تواند علائم آسم را نيز بهبود بخشد. براي بهره‌مندي از اين خواص مي‌توان روغن اكاليپتوس و همچنين بخار جوشانده برگ‌هاي اين گياه را استنشاق كرد.
هشدار: توجه داشته باشيد كه مصرف دوز‌هاي بالاي روغن اكاليپتوس مي‌تواند سمي باشد، بنابراين قبل از مصرف آن به صورت دارويي حتما با پزشك خود مشورت نماييد. به علاوه، در رابطه با درمان آسم، اين روغن در برخي موارد تسكين دهنده‌ي علائم است و در برخي موارد باعث بدتر شدن آنها شده است. بنابراين بدون مشورت با پزشك از اين گياه براي كمك به درمان آسم استفاده نكنيد.
بيشتر بخوانيد: آشنايي با خواص بخور اكاليپتوس
۳. اكاليپتوس و مراقبت از دندان‌ها
عصاره برگ اكاليپتوس (اكاليپتول) ممكن است به تقويت سلامت دندان‌ها كمك كند. برگ‌هاي اكاليپتوس حاوي مقادير زيادي اتانول و نوعي پلي‌فنوال است، تركيباتي كه مي‌توانند با برخي باكتري‌هاي ايجاد كننده حفره در دندان و برخي بيماري‌هاي لثه مقابله كنند. به همين دليل است كه در توليد بسياري از دهانشويه‌ها از اكاليپتوس استفاده مي‌شود.
بيشتر بخوانيد: ساخت دهان شويه خانگي به روش‌هاي مختلف
۴. بهبود عفونت‌هاي قارچي و زخم‌ها
مركز پزشكي دانشگاه مريلند توضيح مي‌دهد كه در طب سنتي بومي در كشور‌هاي مختلف، از اكاليپتوس براي درمان عفونت‌هاي قارچي و زخم‌هاي پوستي استفاده مي‌شده است.
۵. دفع حشرات
كاليپتوس يك ماده دافع حشرات و حشره‌كش محسوب مي‌شود. در سال ۱۹۴۸ ميلادي، روغن اكاليپتوس به عنوان يك حشره كش و دافع آنها در ايالات متحده آمريكا رسما به ثبت رسيد. روغن اكاليپتوس و ليمو توسط برخي افراد به عنوان دافع حشرات استفاده مي‌شود و در دور نگه‌داشتن آنها موثر است.
در سال ۲۰۱۲ ميلادي، محققان در دهلي نو هند، دريافتند كه روغن اكاليپتوس نيلي براي دور نگه داشتن كرم حشرات و شفيره‌ها كاربردي است. آنها پيشنهاد كردند كه اين گياه و روغن آن مي‌تواند گزينه‌اي بسيار خوب و سازگار با محيط زيست براي دفع آفات و حشرات موذي است.
۶. تسكين درد
استنشاق اسانس اكاليپتوس مي‌تواند باعث كاهش درد شود. اكاليپتوس حاوي تركيبات ضد التهابي بسياري، مقل سينول و ليمونن، است كه مي‌تواند به عنوان مسكن در بدن عمل كنند. در يك مطالعه مشخص شد كه استنشاق پماد آلفا براي سوختگي پاي نوزاد روغن رقيق‌شده اكاليپتوس به مدت ۳۰ دقيقه در روز، به طور قابل توجهي درد و فشار خون را كاهش مي‌دهد. البته با توجه به آنكه برخي تحقيقات هيچ اثر تسكين‌دهنده‌اي از اين روغن را نشان نداده‌اند، هنوز نمي‌توان با قاطعيت اين خاصيت اكاليپتوس را تائيد كرد.
۷. تقويت سيستم ايمني بدن
بر اساس يافته‌ها، يكي ديگر از خواص اكاليپتوس آن است كه روغن اين گياه مي‌تواند پاسخ سيستم ايمني بدن را تحريك كند. به طور خاص، اين تحقيقات نشان مي‌دهند كه روغن اكاليپتوس «پاسخ فاگوسيتيك» سيستم ايمني بدن را نسبت به يك پاتوژن تحريك مي‌كند. اين پاسخ، فرآيندي است كه سيستم ايمني ذرات خارجي موجود در بدن را از بين مي‌برد.
۸. خاصيت آنتي اكسيداني
اگرچه برگ تازه اكاليپتوس خوراكي نيست، اما برگ‌هاي خشك اين درخت را مي‌توانيد به صورت دمنوش مصرف كنيد. مراقب باشيد كه چاي اكاليپتوس را با روغن اكاليپتوس اشتباه نگيريد، چرا كه در صورت مصرف مي‌تواند سمي باشد! بنابراين تنها بايد برگ خشك شده اكاليپتوس را دم كنيد و آب آن را بنوشيد، نه آنكه روغن آن را به چاي خود اضافه كنيد. برگ‌هاي اكاليپتوس منبع غني از آنتي‌اكسيدان‌ها، به خصوص فلاونوئيد‌ها هستند كه بدن شما را از استرس اكسيداتيو و آسيب راديكال‌هاي آزاد محافظت مي‌كند.
بيشتر بخوانيد: آنتي اكسيدان چيست و چه نقشي در سلامت بدن دارد؟
۹. درمان خشكي پوست
يكي از خواص اكاليپتوس درمان خشكي پوست، با افزايش محتواي سراميد در آن است. سراميد‌ها نوعي اسيد چرب در پوست انسان هستند كه وظيفه حفظ رطوبت پوست را بر عهده دارند. افرادي كه پوستي خشك، شوره سر، يا اختلالات پوستي مانند درماتيت و پسوريازيس دارند، معمولا سطح سراميد كمتري دارند.
استفاده موضعي از عصاره برگ‌هاي اكاليپتوس براي افزايش سراميد پوست و حفظ رطوبت آن بسيار مفيد است. اكاليپتوس حاوي تركيبي است كه به نظر توليد سراميد را تحريك مي‌كند. در يك تحقيق استفاده از لوسيون پوست سر حاوي عصاره برگ اكاليپتوس، و سراميد مصنوعي به طرز چشمگيري قرمزي پوست، خارش و خشكي پوست را كاهش داد. از اين رو بسياري از محصولات مو و پوست از عصاره اكاليپتوس توليد مي‌شوند.
۱۰. كاهش استرس
اعتقاد بر اين است كه اكاليپتوس برخي علائم اضطراب را كاهش مي‌دهد. در يك مطالعه، ۶۲ نفر بعد از استنشاق روغن اكاليپتوس قبل از عمل، كاهش زيادي در استرس پيش از عمل تجربه كردند. همانطور كه پيشتر نيز ذكر شد، اكاليپتوس حاوي اكاليپتول است كه همچنين داراي خواص ضد اضطرابي است.
افزون بر اين، استنشاق روغن اكاليپتوس به مدت ۳۰ دقيقه در هر روز، فشار خون برخي پانسمان زخم بستر بيماران را كاهش داده است. اين موضوع، خاصيت اكاليپتوس در كاهش استرس را تائيد مي‌نمايد. محققان معتقدند كه استنشاق روغن اكاليپتوس باعث كاهش فعاليت سيستم عصبي سمپاتيك انسان (سيستم پاسخ به استرس) مي‌شود و در عوض فعاليت سيستم عصبي پاراسمپاتيك را افزايش مي‌دهد و در نهايت منجر به آرامش مي‌گردد.
افزون بر اين، استنشاق روغن اكاليپتوس به مدت ۳۰ دقيقه در هر روز، فشار خون برخي پانسمان زخم بستر بيماران را كاهش داده است. اين موضوع، خاصيت اكاليپتوس در كاهش استرس را تائيد مي‌نمايد. محققان معتقدند كه استنشاق روغن اكاليپتوس باعث كاهش فعاليت سيستم عصبي سمپاتيك انسان (سيستم پاسخ به استرس) مي‌شود و در عوض فعاليت سيستم عصبي پاراسمپاتيك را افزايش مي‌دهد و در نهايت منجر به آرامش مي‌گردد.
بيشتر بخوانيد: براي مديريت استرس چه بايد كرد؟
۱۱. درمان حساسيت فصلي
برخي تركيبات موجود در روغن اكاليپتوس، مانند اكاليپتول و سيترونلال، داراي اثرات ضد التهابي و تعديل كننده فعاليت سيستم ايمني بدن هستند. به همين دليل از اين روغن مي‌توان براي تسكين علائم آلرژي فصلي استفاده نمود. از آنجا كه مبارزه با عفونت، التهاب و ميكروب‌ها از ديگر خواص اكاليپتوس است، استفاده از روغن آن مي‌تواند به تغيير پاسخ سيستم ايمني هنگام تماس بدن با يك آلرژن، كمك كند.
بيشتر بخوانيد: درمان آلرژي فصلي با استفاده از روش‌هاي خانگي
۱۲. تسكين درد گوش
از آنجا كه روغن اكاليپتوس به عنوان يك خلط آور عمل مي‌كند مي‌تواند علاوه بر رفع انسداد مجاري تنفسي، باعث ايجاد مايعات دركانال گوش شما شود و علائم عفونت گوش و سردرد را بهبود بخشد. از اين‌رو، روغن اكاليپتوس براي بهبود درد گوش ناشي از سرماخوردگي يا آلرژي استفاده مي‌شود.
بيشتر بخوانيد: درمان گوش درد در طب سنتي
نحوه مصرف اكاليپتوس
برگ‌هاي اكاليپتوس را مي‌توانيد از عطاري‌ها خريداري كنيد و به روش‌هاي مختلفي از خواص آنها بهره‌مند شويد. اين روش‌ها عبارتند از:
۲. رايحه درماني يا آروماتراپي: چند قطره روغن اكاليپتوس را به يك ظرف ديفيوزر يا آب جوش اضافه كنيد و اجازه دهيد رايحه آن در هوا پخش شود.
۳. برگ‌هاي كامل: برگ‌هاي اكاليپتوس را در حمام خود آويزان كنيد يا آنها را به آب گرم داخل وان اضافه نماييد.
۴. دستگاه‌هاي دافع حشرات: از روغن يا عصاره اكاليپتوس و ليمو در اين دستگاه‌ها براي دفع حشرات استفاده نماييد.
۵. موضعي: چند قطره روغن اكاليپتوس را به روغن حامل، مانند روغن نارگيل، اضافه نماييد و آن را براي بهبود احتقان روي قفسه سينه اعمال كنيد.
شما همچنين مي‌توانيد از بسياري از محصولات حاوي اكاليپتوس، مثل آدامس‌ها، دهانشويه‌ها و بخور‌ها استفاده نماييد.
۴. دستگاه‌هاي دافع حشرات: از روغن يا عصاره اكاليپتوس و ليمو در اين دستگاه‌ها براي دفع حشرات استفاده نماييد.
۵. موضعي: چند قطره روغن اكاليپتوس را به روغن حامل، مانند روغن نارگيل، اضافه نماييد و آن را براي بهبود احتقان روي قفسه سينه اعمال كنيد.
شما همچنين مي‌توانيد از بسياري از محصولات حاوي اكاليپتوس، مثل آدامس‌ها، دهانشويه‌ها و بخور‌ها استفاده نماييد.
عوارض جانبي و هشدار‌هاي استفاده از اكاليپتوس
براساس اعلام انجمن ملي آروماتراپي هاليستي، برخي از روغن‌هاي اسانس مي‌توانند خطرآفرين باشند، اما آن‌هايي كه از به صورت تجاري در دسترس هستند و از برند‌هاي معتبرند، در صورت استفاده‌ي درست بي‌خطر هستند؛ بنابراين به طور كلي مي‌توان از محصولات اكاليپتوس با خيال راحت به صورت موضعي استفاده كرد. اما روغن اكاليپتوس هرگز نبايد به صورت مستفيم و قبل از رقيق شدن، بر روي پوست استفاده گردد. براي رقيق سازي روغن اكاليپتوس بايد بين ۱ تا ۵ درصد از اين روغن را با ۹۵ تا ۹۹ درصد روغن حامل تركيب كنيد. اين معادل تقريبا يك تا پنج قطره روغن اسانس به ازاي هر اونس روغن حامل است.
اكاليپتوس مي‌تواند باعث تحريك پوست و احساس سوزش شود. همچنين از آن نبايد در نزديكي چشم استفاده كرد. بسيار مهم است كه قبل از استفاده از اكاليپتوس يك تست حساسيت انجام دهيد. براي اين كار، مقداري از روغن رقيق شده را روي نقطه‌اي از بازو بماليد و اگر بعد از ۲۴ ساعت علائمي مشاهده نكرديد، استفاده آن را بي‌خطر در نظر بگيريد. آلرژي ممكن است به مرور زمان ايجاد شود؛ بنابراين اگر قبلا به روغن اكاليپتوس حساسيت نداشته‌ايد، اما اكنون علائم آلرژيك مشاهده مي‌كنيد، مصرف آن را قطع نماييد.
اكاليپتوس مي‌تواند باعث تحريك پوست و احساس سوزش شود. همچنين از آن نبايد در نزديكي چشم استفاده كرد. بسيار مهم است كه قبل از استفاده از اكاليپتوس يك تست حساسيت انجام دهيد. براي اين كار، مقداري از روغن رقيق شده را روي نقطه‌اي از بازو بماليد و اگر بعد از ۲۴ ساعت علائمي مشاهده نكرديد، استفاده آن را بي‌خطر در نظر بگيريد. آلرژي ممكن است به مرور زمان ايجاد شود؛ بنابراين اگر قبلا به روغن اكاليپتوس حساسيت نداشته‌ايد، اما اكنون علائم آلرژيك مشاهده مي‌كنيد، مصرف آن را قطع نماييد.
هشدار: هرگز روغن اكاليپتوس را به صورت خوراكي مصرف نكنيد، چراكه سمي است.
عوارض جانبي اين گياه ممكن است شامل موارد زير باشد:
- اسهال
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد و ناراحتي معده
علائم مسموسيت با اكاليپتوس عبارتند از:
- سرگيجه
- احساس خفگي
- كوچك شدن مردمك چشم
تذكر: توجه به اين نكته مهم است كه اكاليپتوس با برخي دارو‌ها نيز تداخل دارد و ممكن است بر كبد اثر بگذارد. همچنين استفاده از روغن‌هاي اسانس اكاليپتوس براي كودكان و مادران باردار بدون مشورت با پزشك نبايد انجام شود.
سخن پاياني
برگ اكاليپتوس خواص بي‌شماري دارد و مي‌تواند به كاهش درد، افزايش آرامش و درمان سرماخوردگي كمك كنند. بسياري از محصولات بدون نياز به نسخه پزشك نيز حاوي عصاره‌ي اين گياه هستند كه مي‌توان آنها را استنشاق كرد يا به صورت موضعي به كار برد. نوشيدن دمنوش اكاليپتوس بي‌خطر محسوب مي‌شود، اما هرگز روغن اكاليپتوس را به صورت خوراكي مصرف نكنيد. به طور كلي توصيه مي‌شود قبل از شروع درمان با اكاليپتوس با يك پزشك مشورت نماييد.
خواص شگفت انگيز اكاليپتوس تنها به برگ و روغن آن محدود نمي‌شود و عسل اكاليپتوس نيز خواص بي‌نظيري دارد، براي اطلاع از اين خواص پيشنهاد مي‌دهيم مطلب خواص عسل اكاليپتوس چيست؟ را مطالعه فرماييد. نظر شما در مورد خواص اكاليپتوس چيست؟ چه خواص ديگري براي آن مي‌شناسيد؟ چگونه وريدي از برگ يا روغن اكاليپتوس استفاده مي‌كنيد؟ فراموش نكنيد نظرات و پيشنهادات خود را با ما و ساير همراهان ستاره به اشتراك بگذاريد.
برگرفته از: medicalnewstoday ،healthline ،draxe