همه چيز در مورد پزشكي

بارداري از لحاظ فيزيكي و احساسي در شما تغييراتي را به وجود مي آورد. برخي از اين تغييرات خوشايند هستند و برخي ديگر نيستند. يكي از ناراحتي هاي رايج كه در دوران بارداري باعث آزار فرد مي شود، سندرم تونل كارپال است كه سبب درد و بي حسي و مانع از انجام هر كاري مي شود. اما چه چيزي شما را مستعد ابتلا به اين سندروم مي كند و چگونه مي توانيد با آن مقابله كنيد؟ در اين مقاله از بخش بيماري ها و مراقبت هاي دوران بارداري دكتر سلام، به بررسي اين عارضه مي پردازيم.

سندرم تونل كارپال چيست؟

در سندرم تونل كارپال چون عصب محيطي مچ دست تحت فشار است، در دست و بازو احساس درد به وجود مي آيد. اين عصب از طريق گردن و از ميان شانه ها به انگشتان دست مي رود و از منطقه اي باريك به نام تونل كارپال، از مچ دست عبور مي كند. تونل كارپال از رباط و استخوان هاي ريزي كه در مچ دست وجود دارد، ساخته شده است. اگر عصب مياني، خرد و يا له شود، باعث سندرم تونل كارپال مي شود.

دلايل بروز سندرم تونل كارپال در طول دوران بارداري چيست؟

در طول بارداري، بدن تحت تاثير بسياري از تغييرات فيزيكي و هورموني است كه مي تواند منجر به حفظ مايعات شود. اين حالت باعث ايجاد تورم و فشار بر روي تونل كارپال مي شود. با افزايش فشار در اين تونل باريك، عصب مياني تحت فشار قرار مي گيرد و علائم دردناكي بروز مي كند.

در صورت داشتن شرايط زير، احتمال اينكه به اين وضعيت دچار شويد، وجود دارد:

• سابقه حاملگي قبلي
• سابقه سندروم در خانواده
• مشكلات مربوط به گردن، شانه ها يا پشت مانند آسيب ديدگي يا شكستگي ترقوه

در طول بارداري، دچار افزايش وزن مي شويد كه مي تواند فشار بيش از حدي را بر روي دنده ها، شانه ها و بازو ها، وارد كند. اين فشار مي تواند به دليل دو قلو يا چند قلو باردار بودن، داشتن اضافه وزن قبل از حاملگي و بزرگتر شدن سينه ها در دوران بارداري باشد.

همچنين سندرم تونل كارپال ، مي تواند به دليل مسائل ديگري مانند آسيب مچ دست، آرتريت روماتوئيد و حركات مكرر دست مخصوصا هنگام تايپ كردن و يا پخت و پز ايجاد شود.

علائم اين سندروم چيست؟

نشانه هاي اين بيماري مي تواند در هر زماني از دوران بارداري بروز كند، اما در سه ماهه دوم و سوم بارداري، وخيم تر مي شود. علائم متفاوت است و مي تواند بر روي يك يا هر دو دست تاثير بگذارد:

• احساس سوزن سوزن شدن و بي حسي در دست، مچ و انگشتان دست
• درد شديد در ساعد، مچ و انگشتان دست
• درد گردن، شانه و آرنج
• ورم كردن دست و مچ دست
• احساس سوزش در بازو و دست
• مشكل در نگه داشتن اشياء
• مشكل در انجام كارهايي كه نياز پماد آلفا براي آفتاب سوختگي به هماهنگي انگشت ها دارند
• بدتر شدن درد در شب

اگر علائم دردسر ساز باشند، براي جلوگيري از عوارض بيشتر، با پزشك مشورت كنيد.

آيا سندرم تونل كارپال بر روي جنين، تاثير مي گذارد؟

 خير، هيچ گونه آسيبي به كودك وارد نمي كند، اگرچه كه باعث درد و ناراحتي در مادر باردار مي شود. اگر به اين وضعيت مشكوك هستيد، براي تشخيص و درمان بيشتر به پزشك مراجعه كنيد.

چه زماني، سندرم كانال مچ دست، از بين مي رود؟

در اكثر زنان، سندرم تونل كارپال پس از زايمان به سرعت از بين مي رود و معمولا 6 تا 12 هفته پس از زايمان اين مشكل حل مي شود. اغلب اوقات، درد و بي حسي ناشي از مايعات اضافي است كه در دوران بارداري در بدن جمع شده است.

چگونه سندرم تونل كارپال در حين بارداري تشخيص داده مي شود؟

دكتر دست هاي شما را از نظر تورم و علائم ديگر بررسي خواهد كرد. همچنين ممكن است چند آزمايش ساده براي بررسي ضعف ماهيچه هاي كف دست و انگشتانتان انجام دهد. آزمايشاتي كه براي تشخيص سندرم تونل كارپال مي توانند استفاده شوند عبارتند از:

تست فشار مچ دست Durkan

پزشك با استفاده از انگشت شست، بر روي تونل كارپال و عصب مياني آن فشار وارد مي كند تا مقدار درد و حس سوزن سوزن شدن را ارزيابي كند.

آزمايش تينل

دكتر به آرامي بر روي عصب مياني، ضرباتي مي زند تا ببيند كه آيا در انگشتان احساس سوزن سوزن شدن وجود دارد يا خير.

آزمايش فالن

 پزشك، بازوي شما را در دست مي گيرد و از شما مي خواهد كه آرنج خود را خم كنيد، در اين حالت، مچ دست را تا جايي كه مي توانيد خم خواهيد كرد. همچنين مي توانيد با خم كردن مچ هر دو دست، دست هاي خود در برابر يكديگر قرار دهيد اين موقعيت را به مدت 60 ثانيه نگه خواهيد داشت تا از نظر سوزن سوزن شدن، سوزش يا بي حسي دست ها، مورد بررسي قرار بگيريد.

اگر با انجام آزمايشات بالا، سندرم تشخيص داده نشود، ممكن است لازم باشد آزمايشات زير را انجام دهيد:

آزمايش جريان عصب

 اين آزمايش، سرعت سيگنال هاي عصبي كه از عصب مياني مي گذرند را مورد تجزيه و تحليل قرار مي دهد. در درمان با شوك الكتريكي، الكترودها را بر روي اعصاب دست و مچ دست قرار مي دهند. سرعت و شدت پاسخ در ماهيچه ها براي تاييد كردن تشخيص سندرم، اندازه گيري مي شوند.

الكتروميوگرافي پماد زخم (EMG)

 يك سوزن كوچك را براي اندازه گيري فعاليت الكتريكي در بافت عضله قرار مي دهند.

آزمايش هاي تصويربرداري

 سونوگرافي، اشعه ايكس يا MRI، براي تشخيص اختلالات فيزيكي در عصب مياني استفاده مي شود. بر اساس تشخيصي كه داده مي شود، پزشك يك راه حل مناسب را توصيه مي كند.

چه هنگام بايد با پزشك تماس بگيريد؟

در صورت مواجه شدن با علائم زير با پزشك خود تماس بگيريد:

• ناراحتي و درد در خواب
• علائم ثابت و دائمي
• افزايش درد

چند راهكار خانگي براي كاهش درد

•  از پزشكتان بخواهيد كه يك مچ بند يا اسپلينت به شما بدهد و آن را شب به مچ دست خود ببنديد تا از پيچ خوردن دست در خواب، جلوگيري كند و بر روي مفاصل، فشاري وارد نشود.
•  يك بسته يخ يا يك كيسه نخود يخ زده را روي مچ دست خود بگذاريد تا درد را تسكين دهد. همچنين مي توانيد دست خود را درون آب يخ فرو كنيد تا درد تسكين پيدا كند.
•  بين كارهايي كه انجام مي دهيد، استراحت كنيد، به خصوص اگر با دست و انگشتان خود زياد كار مي كنيد.
•  دست خود را اغلب براي بهبود جريان خون و كاهش تجمع مايعات حركت دهيد.
• حرارت درماني نيز كمك مي كند. به اين صورت كه ابتدا دست خود را در آب سرد و سپس در آب گرم براي حدود 5 تا 6 دقيقه نگه داريد. اين كار براي كاهش علائم درد و ناراحتي مفيد است.
•  هنگامي كه با كامپيوتر كار مي كنيد، هميشه آرنج را بالاي مچ دست نگه داريد.
• برگ هاي سفيد و يا سبز كلم را روي مناطق آسيب ديده دستان خود قرار دهيد تا مايعات را بيرون بكشد و تورم را كاهش دهد. برگ ها را نشوئيد، فقط آنها را تميز كنيد و قبل از استفاده در يخچال قرار دهيد تا خنك شوند.

تمرينات ورزشي براي كاهش درد سندروم تونل كارپال

1. مچ دست خود را به سمت جلو و سپس عقب خم كنيد و انگشتان خود را مستقيم نگه داريد. اين حركت را ده بار تكرار كنيد.

2.دست خود را مشت كرده و سپس تمام انگشتان خود را باز كنيد. اين حركت را نيز ده بار تكرار كنيد.

3. با استفاده از انگشت شست خود، هر يك از انگشتان خود را لمس كنيد تا يك شكل O را درست كنيد.

انجام ماساژ براي كاهش درد

1. با كف دست خود، مچ دست را محكم ماساژ دهيد. اين حركت را تا جايي كه مي توانيد انجام دهيد.
2. برخي از ماهيچه هايي كه مچ و دست را كنترل مي كنند در ساعد وجود دارد. هر دو طرف ساعد را ماساژ دهيد. ماساژ را از آرنج تا 10 سانتي متر بالاي مچ دست، آغاز كنيد.
3. ماساژ ملايمي از مچ و دست ها به سمت زير بغل، شانه ها، گردن و قسمت فوقاني پشت انجام دهيد.

گزينه پانسمان زخم هاي درمان براي سندرم تونل كارپال در طول دوران بارداري چيست؟

اگر علائم شديد هستند و با اقداماتي كه گفته شد، از بين نرفتند، پزشك ممكن است درمان هاي زير را پيشنهاد كند:

تجويز داروهاي ضد التهابي غير استروئيدي و داروهاي ضد درد جهت درمان التهاب و درد

 اگر شرايط غير قابل تحمل باشد، جراحي لازم است اما به ندرت اين اتفاق مي افتد. در صورت انجام عمل، تا زمان زايمان جراحي به حالت تعليق در مي آيد.

در عين حال، شما مي توانيد با انجام اين درمان هاي جايگزين، درد خود را تسكين دهيد.

مكمل ها و درمان هاي جايگزين براي درمان و كنترل علائم

 طب سوزني / طب فشاري

طب سوزني به كاهش درد كمك مي كند. همچنين مي توانيد از طب فشاري نيز استفاده كنيد به اين صورت كه به نقطه پريكارد كه در داخل مچ دست قرار دارد فشار وارد كنيد. در صورت احساس درد، در هر دو دست، از دوست خود يا شخص ديگري بخواهيد كه آن را براي شما انجام دهد.

چگونه مي توان نقطه پريكارد را پيدا كرد؟

 سه انگشت از بالاي مچ دست را اندازه بگيريد. يك برآمدگي جزئي در محلي كه سگك ساعت مچي خود را ميبنديد، احساس مي كنيد. روي اين نقطه فشار دهيد و آنرا براي 4 تا 5 ثانيه ماساژ دهيد.

 آروماتراپي (استفاده از عصاره گياهان معطر و روغن هاي خالص)

روغن هاي خالص براي كاهش تورم مفيد هستند. روغن سرو، ليمو و اكاليپتوس از مفيدترين روغن ها هستند. دو قطره از اين روغن ها را در آب سرد يا گرم بريزيد و يك پارچه را درون روغن فرو كنيد و در منطقه آسيب ديده قرار دهيد.

 داروهاي گياهي

چاي بابونه به خاطر خاصيت ضد التهابي معروف است و باعث كاهش تورم مي شود. مي توانيد به اندازه 2 قاشق چايخوري گل بابونه خشك را در يك فنجان آب جوش براي مدت ده دقيقه خيس كنيد. خوردن اين دمنوش، يك بار در روز مي تواند به كاهش درد كمك كند.

 ماساژ استخوان ها و مفاصل

هدف از اين درمان، بازگرداندن و حفظ تعادل در عضلات، رباط ها، استخوان ها و مفاصل است. همچنين با كاهش درد گردن و شانه، سندرم تونل كارپال را نيز درمان مي كند و در عوض، فشار وارده به دست ها، مچ دست و انگشتان دست را كاهش مي دهد.

 رفلكسولوژي يا Reflexology(يك نوع ماساژ براي كاهش فشار و درمان بيماري)

متخصص اين رشته، از تكنيك هايي براي باز كردن مفاصل مچ دست استفاده مي كند تا عصب مياني، فضايي براي حركت داشته باشد. آنها، راه هاي انرژي مسدود شده را تحريك مي كنند و باعث كشيدگي تاندون هايي مي شوند كه به درستي فعاليت نمي كنند. اين درمان مفيد و آرامش بخش، درد را متوقف كرده و از تكرار آن پماد زخم بستر جلوگيري مي كند. ممكن است نتوانيد به طور كامل از اين وضعيت جلوگيري كنيد، اما مي توانيد خطر پيشرفت آن را به حداقل برسانيد.

چگونه از بروز سندرم تونل كارپال در طول بارداري جلوگيري كنيم؟

با تغيير عادات و شيوه زندگي خود، مي توانيد از خطر ابتلا به سندرم تونل كارپال ، جلوگيري كنيد:

به حداقل رساندن زمان كارهايي كه با دست انجام مي دهيد مانند تايپ كردن، بافندگي يا خياطي

خم كردن يا كشيدن بازوها و انگشتانتان در فواصل مكرر

اجتناب از انجام فعاليت هايي كه بر روي مچ دست، فشار وارد مي آورد

اگر با كامپيوتر كار مي كنيد، از يك ميز و صندلي قابل تنظيم استفاده كنيد كه تكيه گاه مچ دست هم داشته باشد

 داشتن يك رژيم غذايي متعادل، به اندازه كافي آب بنوشيد و حدود 5 وعده، غذا بخوريد

براي داشتن يك سيستم عصبي سالم، غذاهاي حاوي ويتامين B6 مصرف كنيد. برخي از منابع غذايي كه حاوي اين ويتامين هستند، عبارتند از:

• سبزيجات داراي برگ سبز تيره
• فندق
• آووكادو
• سير
• گوشت بدون چربي
• ماهي هاي چرب (ماهي قزل آلا و كاد)

استفاده از يك سينه بند مناسب كه باعث مي شود بر روي دنده ها و استخوان سينه، فشاري وارد نشود و در نتيجه از فشار وارده بر روي عصب مياني، كاسته شود.

سندروم كانال مچ دست، وضعيتي دردناك است اما مي تواند مديريت شود و اگر به درستي تشخيص داده نشده و درمان نشود، مي تواند منجر به آسيب دائمي به سيستم عصبي شود. بنابراين، با پزشك خود صحبت كنيد و براي داشتن زندگي بهتر، درمان هاي لازم را انجام دهيد.

دكتر سلام، آموزش هايي را تحت عنوان دوره بارداري هفته به هفته + راهنماي كامل دوران بارداري براي شما عزيزان اماده كرده است. اميدوارم اين آموزش ها بتواند در اين راستا كمك هايي را به شما عزيزان بكند. اگر نياز به آموزش خاصي در زمينه دوران بارداري و مراقبت از جنين خود داريد، در باكس ديدگاه هاي زير، عنوان كنيد تا به بررسي آن موضوع بپردازيم.

منبع: دكتر سلام