همه چيز در مورد پزشكي

از غرغر و زمزمه‌هاي دوست داشتني تا “گو-گو-گا-گا” و “دادا” و “ماما”، كودك شما همان طور كه رشد مي ‌كند كلمات جديد را ياد مي ‌گيرد و از آنها استفاده مي ‌كند. تحول زبان كودك انتقالي جذاب است كه شما به عنوان والدين از آن لذت خواهيد برد. همچنين جنبه ‌اي است كه ممكن است سوالات بسياري در مورد آن داشته باشيد، چرا كه نقشي مهم در تحول كلي كودك ايفا مي‌ كند. شما از اينكه كودكتان مهارت‌ هاي زباني متناسب سن خود را كسب مي‌ كند شگفت ‌زده مي ‌شويد. در اين مقاله از بخش سلامت كودك دكتر سلام، در ارتباط با مراحل تحول زبان كودك، مسايل مرتبط با آن و برخي راهكارها، سخن مي ‌گوييم.

تحول زبان كودك

مبناي تحول زبان در 12 ماه اوليه است، در حالي كه 3 سال اول زندگي براي دستيابي به زبان و توانايي‌ هاي صحبت كردن ضروري است. اين مهارت‌ ها در محيطي سرشار از تصاوير، صداها و مواجهه با صحبت و زبان ديگران رشد مي ‌كنند. كودكان زير 3 سال بهتر زبان فرا مي‌ گيرند، در نتيجه قرار دادن كودك در معرض زبان در اين مرحله بيشترين اهميت را دارد.

نوزادان با گريه كردن در زماني كه گرسنه ‌اند، ناراحت ‌اند يا مصاحبت والدين را مي ‌خواهند ارتباط برقرار مي ‌كنند. همانطور كه رشد مي ‌كنند، ياد مي‌ گيرند كه صداهاي زبان را گوش دهند و بفهمند و مي ‌توانند در قالب جملات تك كلمه‌اي، كوتاه و شكسته حرف بزنند. در نتيجه مراحل تحولي و نقاط عطف از كودكي به كودك ديگر متفاوت است.

مراحل فراگيري زبان كودك

مرحله پيش زباني

در اين مرحله كودكان ياد مي ‌گيرند چگونه با ديگران تعامل كنند. اغلب كودكان در زماني كه 12 ماهه ‌اند شروع به تعامل با والدين يا مراقبان خود كرده ‌اند. بعد از آن، بيشتر چيزهايي كه به آنها گفته مي‌ شود را مي ‌فهمند و مي توانند با اشاره به چيزهاي خاص نيازهاي خود را بيان كنند. لطفا توجه داشته باشيد كه تحول مهارت در همه كودكان يكسان نيست.

زبان كودك در 3-4 سال:

زماني كه كودك شما 3 تا 4 ساله است مي‌توانيد از او انتظار داشته باشيد در قالب بحث ‌هاي طولاني، جالب، گرچه بي معني با شما مخالفت كند. در اين سن كودك خزانه لغات در حال رشد و دركي بهتر از دستور زبان دارد و ممكن است از گفتگو لذت ببرد.

در اينجا مهمترين نشانگرهاي تحول زبان در اين مرحله وجود دارد:

1- يادگيري سريع كلمات جديد

2- استفاده از كلمات جمع مانند “سگها” اما اشتباه كردن در زمان افعال مانند”كشيدم” به جاي “ميكشم”.

3- كودكان 3 ساله اغلب واضح حرف مي‌ زنند و:

• جملات 3 يا 4 كلمه ‌اي تشكيل مي ‌دهند
• اشعار كودكانه را مي ‌دانند و مي ‌فهمند
• ضماير را به درستي استفاده مي ‌كنند

4- پماد سوختگي صحبت يك كودك 4 ساله كاملا واضح است، با كمي كاربرد غلط در مورد “اينجا” و “آنجا”. هچنين يك كودك 4 ساله:

• جملات طولاني‌ تر و پيچيده‌ تري را استفاده مي‌ كند
• مي ‌تواند در مورد اتفاقات داستان ‌هاي طولاني با نتايج درست روايت كند.

5- توانايي سوال پرسيدن، پرسيدن سوالات زياد و داشتن صحبت هوشمندانه بدون خطاي زياد

زماني كه كودك شما در سن پيش دبستاني است مي‌توانيد انتظار بحث‌هاي طولاني‌تر و پيچيده‌تر را از او داشته باشيد.

5-8 سال:

در سن 5 سالگي كودك شما مي ‌تواند با جملاتي كه از نظر دستور زبان درست ‌تر از قبل هستند صحبت كند و خزانه لغات گسترده ‌تري دارد. در سن 6 سالگي ممكن است كودكان داستان‌ هاي ساده را بنويسند و بفهمند كه چگونه از تركيب صداها كلمات ساخته مي‌ شوند.

1- در سن 5 سالگي جملات كودك معمولا درست هستند اما گاهي از نظر دستور زبان اشتباه ‌اند.

2- يك كودك 5 ساله:

• خزانه لغات گسترده‌ تري دارد
• مي‌تواند در بحث‌ ها نظر دهد

3- در سن 6 سالگي كودك حدود 13000 كلمه را مي‌ فهمد.

4- در سن 6 سالگي كودك تمام ضماير را به درستي استفاده مي‌ كند و كلمات متضاد را مي ‌فهمد.

5- در سن 7 سالگي كودكان 20 تا 26000 كلمه را مي‌ فهمند و مي‌ توانند خطاي صحبت ديگران را تشخيص دهند.

6- در سن 8 سالگي كودك خطاي كمي در دستور زبان دارد. او مي ‌تواند در بحث‌ هاي معنادار با بزرگسالان درگير شود و دستورالعمل‌ هاي پيچيده را دنبال كند. به تكرار كمتري نياز دارد. آنها مي‌ توانند هر متني كه مناسب سنشان است را بخوانند و متن‌ هاي ساده ‌اي را بنويسند.

اين ها نقاط عطف كلي زبان در كودك در حال رشد هستند. به هر حال، برخي كودكان ممكن است زودتر و يا ديرتر از حالت عادي به اين نقاط عطف برسند.

به هر حال، گاهي، اگر كودكان در فهم آنچه ديگران به آنها مي‌ گويند و در بيان افكار و احساساتشان از طريق گفتار دچار مشكل شوند، اين مي‌ تواند به دليل يك اختلال زباني باشد.

در حالي كه اختلالات زبان نگران كننده هستند، آنها قابل درمان نيز هستند.

اختلالات زبان در كودكان

براي رشد مهارت ‌هاي زباني، كودك بايد قادر به شنيدن، درك كردن و به خاطر سپردن باشد. همچنين كودك بايد از نظر فيزيكي بتواند صحبتش را به خوبي سازماندهي كند. وقتي اين ها اتفاق نيفتد، مي‌تواند منجر به يك اختلال زباني شود.

يك نفر از هر 20 كودك، علايم اختلال زبان را نشان مي ‌دهد. يكي از اين اختلالات زباني نقص زباني معين است كه توانايي كودك براي يادگيري زبان را كند مي ‌كند و ممكن است پماد زخم بستر آموزش او را مختل كند.

اختلالات زبان كودك از اختلالات گفتاري متفاوت هستند. اختلال گفتار ناتواني كودك در ايجاد صداهاي گفتاري است. اما در اختلال زبان، كودك آواها را توليد مي ‌كند و گفتارش واضح است.

كودكاني كه اختلال زبان دارند در فهم گفته ‌هاي ديگران (زبان دريافتي) يا در بيان خودشان (زبان بياني) دچار مشكل مي‌ شوند.

چگونه مشكلات زبان كودك خود را تشخيص دهيد؟

كودكاني كه اختلال زبان دريافتي دارند ممكن است در دنبال كردن دستورات يا تشخيص افكارشان دچار مشكل شوند. كودكاني با اختلال زبان بياني، در بيان افكار و نيازهاي خود دچار مشكل هستند، ممكن است جملات آنها كوتاه و ساده باشد و ساختار كلمات آنها عجيب است، زماني كه با ديگر كودكان همسن خود مقايسه مي ‌شوند خزانه لغات بسيار كوچكي دارند. به سختي كلمه صحيح را پيدا مي‌ كنند و اغلب كلماتي مانند”اوووم” يا “آآآآ” استفاده مي ‌كنند. زمان ‌ها را درست به كار نمي ‌برند، عبارت‌هاي خاصي را مدام تكرار مي ‌كنند.

نقص زباني معين يكي از ناتوانايي ‌هاي بزرگ يادگيري در كودكي است. كودكاني كه دچار نقص زبان معين هستند، اغلب دير به حرف مي ‌آيند و ممكن است تا 3 سالگي، آوايي توليد نكنند. در سن 3 سالگي ممكن است صحبت كنند اما به طور مبهم. آنها در استفاده از افعال مشكل دارند كه اين مهمترين علامت نقص زبان است. سوالاتي كه مي ‌پرسند فاقد فعل است. افعال زمان حال را به جاي افعال زمان گذشته به كار مي ‌برند مثلا به جاي گفتن “او غذا خورد” مي‌گويند” او غذا مي ‌خورد”.

علل اختلالات در زبان كودك

اگر كودكان توانايي شكل دادن به گفتار، ديدن، شنيدن، فهميدن و به ياد سپردن را داشته باشند، مهارت ‌هاي زباني را به طور ذاتي پرورش مي ‌دهند. گاهي آنها به دلايل مختلف قادر به پرورش اين مهارت ‌ها نيستند:

* مواجه شدن كودك با ديگر بچه ها و حرف زدن با آنها، سرعت يادگيري كودك را افزايش مي‌ دهد

* برخي كودكان تنها در تحول زبان مشكل دارند، در حالي كه ديگر جنبه‌ هاي رشد آنها معمولي است.

* دليل اختلال زبان بياني براي بسياري از كودكان ناشناخته است. اما گاهي اختلال زبان بياني مي ‌تواند به دليل نقص تحولي باشد.

* اختلال زبان دريافتي مي‌ تواند به دلايل ژنتيكي باشد.

* اختلال زبان تركيبي مي ‌تواند به دليل آسيب مغزي اتفاق بيفتد

* اختلالات زبان مي‌ توانند در كودكاني با مشكلات تحولي، اختلالات طيف اوتيسم و ناشنوا اتفاق افتند.

* اختلال زباني كه تحت عنوان آفازي شناخته مي ‌شود ممكن است به دليل آسيب سيستم عصبي مركزي اتفاق بيفتد.

اگر كودك شما حتي بعد از 3 سالگي در صحبت كردن مشكل دارد، او را نزد پزشك ببريد تا بررسي شود.

تشخيص مشكل در زبان كودك و درمان اختلالات زبان

* ممكن است پماد آلفا براي آفتاب سوختگي دكتر سابقه پزشكي خانواده را مطالعه كند اگر بداند اعضاي خانواده اختلال زبان داشته ‌اند.

* ممكن است كودك تحت آزمون‌ هاي پيوسته زبان بياني و دريافتي قرار بگيرد كه توسط يك درمانگر زبان و گفتار صورت مي‌ گيرد.

* شنوايي سنجي نيز براي تشخيص ناشنوايي به كار مي ‌رود.

زبان و گفتار درماني بهترين راه درمان اختلال زبان است. گفتگو درماني يا مشاوره بسيار توصيه شده است چرا كه اختلالات زبان مي ‌توانند منجر به مسايل روانشناختي گردند.

چگونه به كودك خود كمك كنيد: راهكارها و فعاليت‌ هايي براي تحول زبان

در اينجا چند راهكار براي كمك به كودك شما وجود دارد تا بتواند با اطمينان صحبت كند.

1- با كودك خود صحبت كنيد:

تا جايي كه مي ‌توانيد با كودك در مورد چيزهاي كلي صحبت كنيد. مكالمه ‌اي با پرسيدن سوالاتي مانند “الان مي‌ خوايم بريم بيرون قدم بزنيم. پرنده‌ ها رو مي بيني كه دارن پرواز مي كنن؟ آيا بوي گلاي خوشگلو حس مي كني؟”

2- براي كودك بخوانيد:

هيچ گاه براي خواندن دير نيست. ممكن است با كتاب‌ هاي ساده شروع كنيد و بعد از آن به سراغ كتاب‌ هاي مصور و داستان ‌هاي كوتاه برويد.

3- از استفاده از كامپيوتر و تلوزيون اجتناب كنيد:

در سال‌ هاي اوليه زندگي، كودك خود را در معرض كامپيوتر و تلوزيون قرار ندهيد. كودكان براي رشد دادن زبان نياز دارند بشنوند و تعامل كنند، كه هيچ يك از اين ها در زمان تماشاي تلوزيون اتفاق نمي‌ افتد.

4- تفريح كنيد:

رفتن به پارك، موزه يا مكان ‌هاي مذهبي يك دنياي كاملا جديد را به روي كودك باز مي‌ كند. هر چه بيشتر با دنياي بيرون مواجه شوند بيشتر كنجكاو شده و سوال مي ‌پرسند. مي‌ توانيد آنها را تشويق كنيد تجاربشان را درميان بگذارند.

5- الگويي خوب باشيد:

مقابل كودك خود قرار بگيريد و واضح و شمرده با او صحبت كنيد. اگر او چيزي را اشتباه گفت، سرزنش نكنيد اما با درست گفتن كلمه، اشتباه او را تصحيح كنيد. از اين طريق كودك شما روش صحيح تلفظ يك كلمه را مي ‌فهمد و ياد مي‌ گيرد.

6- سطح زباني كودك خود را به ياد داشته باشيد:

كلمات و عباراتي كه كودك نمي ‌فهمد را به كار نبريد. اگر اين از كلماتي كه براي كودكتان، ناشناخته است، استفاده كرديد، توضيح دهيد منظورتان از اين كلمه چيست.

7- او را دنبال كنيد:

اگر كودك بحثي را شروع مي ‌كند، به او اجازه دهيد صحبت كند و توضيح دهد.

8- صحبت پماد آلفا براي جاي جوش كنيد و تكرار كنيد:

اگر كودك كلمه ‌اي را به درستي تلفظ كرد آن كلمه را چندين بار در جمله تكرار كنيد تا به كودك خود كمك كنيد آن را بهتر بفهمد.

9- كتاب‌ هاي بامزه و مصور:

تعدادي كتاب ساده و مصور براي كودك خود بخريد و كمك كنيد كلمات ساده ‌اي مانند توپ، درخت و … را درست تلفظ كند. با يكديگر به كتاب نگاه كنيد و در مورد تصاوير صحبت كنيد.

10- كلمات جديد بعضي اوقات:

كلمات جديد را بعد از مدتي معرفي كنيد. به كودك اجازه دهيد با قرار دادن كلمه در جمله آن را تمرين كند و بازي كند. حتي اگر كودك شما چيزي نمي ‌فهمد، مساله‌ اي نيست. در نهايت آنها كاربرد درست كلمه را ياد خواهند گرفت.

11- از او بپرسيد چه اتفاقي افتاد:

از هر فرصتي به عنوان يك فعاليت يادگيري زبان استفاده كنيد. اگر پارك هستيد و چيزي را يافتيد كه براي كودك جالب است، آن را برايش توصيف كنيد.

12- آواز و اشعار كودكانه بخوانيد:

شعر و آواز هم ريتم دارند و كلمات هم ريتم، كه به كودك كمك مي ‌كنند كلمات را سريعتر بياموزد و اختلالات زبان كودك را كمتر مي كند. اگر شما در مكاني زندگي مي‌ كنيد كه چند زبان صحبت مي ‌شود، ممكن است بخواهيد در يك زمان چند زبان را به او ياد بدهيد.

آيا صحبت به دو زبان خطر اختلالات زبان كودك و گفتار را افزايش مي ‌دهد؟

نه. در گذشته از والدين خواسته مي ‌شد از آموزش دو زبان به كودك اجتناب كنند چرا كه معتقد بودند اين كار در توانايي كودك براي اكتساب يك زبان اختلال ايجاد مي‌ كند. همچنين اعتقاد بر اين بود كه زباني كه در محيط زندگي كودك غلبه بيشتري دارد، همان زباني است كه كودك سريع تر و بهتر ياد مي ‌گيرد. به هر حال براي چنين فرضيه هايي پشتوانه علمي وجود ندارد. بسياري از كودكاني كه در جريان رشدشان، دو زبان يا بيشتر را مي‌ شنوند مي ‌توانند به راحتي آنها را صحبت كنند. اگر كودك شما تحت تاثير تاخيرهاي محيطي است، نااميد نشويد. زمان بيشتري براي آموزش او اختصاص دهيد.

منبع: دكتر سلام

بيشتر بخوانيد: 

• آبله مرغان در كودكان : علل، پيشگيري و راه هاي درمان
• تعريق شبانه و عرق كردن كودكان و نوزادان در خواب
• تبخال در نوزادان و كودكان + راهنمايي كامل
• تربيت كودك و راه حل مشكلات رفتاري در كودكان نوپا