همه چيز در مورد پزشكي

اسهال يكي از رايج ترين دلايل براي مراجعه افراد به پزشك است. اين بيماري مي تواند خفيف، شرايط موقتي يا تهديد كننده زندگي باشد.

تخمين زده شده است كه در سرتاسر جهان ۲ ميليارد نفر سالانه به اسهال مبتلا مي شود و ۱.۹ ميليون نفر از اين افراد زير ۵ سال هستند و در كشورهاي در حال توسعه جان خود را از دست مي دهند. نبايد اسهال را با اجابت مزاج معمول اشتباه بگيريد.

مشخصه اصلي اسهال شل بودن غير طبيعي يا آبكي بودن مدفوع است.

معمولا نوزادان شيرخوار مدفوع شلي دارند كه طبيعي است و اسهال در نظر گرفته نمي شود.

حقايقي در مورد اسهال:

در ادامه برخي از نكات كليدي را در مورد اسهال بيان مي كنيم:

• بيشتر موارد اسهال به خاطر باكتري، ويروس و انگل هاست
• بيماري التهابي روده در برگيرنده بيماري كرون و كوليت السراتيو است مي تواند باعث ايجاد اسهال مزمن شود
• داروهاي ضد اسهال مي تواند خروجي اسهال را كاهش دهد. مكمل هاي روي نيز مي تواند در كودكان موثر باشد.
• برخي از مداخلات پروبيوتيكي و تغذيه اي ممكن است در برابر اسهال مفيد باشد.

نشانه هاي اسهال:

اسهال (مدفوع آبكي و شل) خود نشانه اي از شرايط ديگر است. با اينحال، چنين شرايطي ممكن است با نشانه هاي ديگري همراه باشد كه در ادامه با هم مرور مي كنيم:

• درد شكم
• گرفتگي هاي شكمي
• نفخ
• تشنگي
• كاهش وزن
• تب

برخي از نشانه ها به عنوان علامتي از بيماري حاد در نظر گرفته مي شود. اين نشانه ها شامل خون يا چرك، تب، نشانه كمبود آب بدن، استفراغ مداوم، اسهال مزمن يا كاهش وزن است.

علل ابتلاي افراد به اسهال:

بيشتر موارد لوهمن روشه اسهال به خاطر عفونتي كه در مجاري گوارشي وجود دارد ايجاد مي شود. ميكروب هايي كه مسئول عفونت هستند عبارتند از:

• باكتري ها
• ويروس ها
• انگل ها

يكي از علل رايج اسهال شديد در ايالت متحده آمريكا باكتري سالمونلا بوده است. برخي از موارد اسهال مزمن را تابعي مي نامند زيرا دليل واضح آن هنوز پيدا نشده است.

در كشورهاي توسعه يافته، سندرم روده تحريك پذير شايع ترين اسهال تابعي محسوب مي شود.

سندرم روده تحريك پذير نشانه پيچيده اي است. در اين شرايط درد شكمي و تغيير عادت هاي اجابت مزاج ديده مي شود. بيماري التهابي روده، دليل ديگري براي بروز اسهال مزمن است.

اين واژه براي توصيف هر دو بيماري كوليت اولسراتيو يا بيماري كرون مورد استفاده قرار مي كيرد. در هر دو مورد، اغلب در مدفوع خون ديده مي شود. ساير علل بزرگ اسهال مزمن دربرگيرنده موارد زير است:

• كوليت ميكروسكوپي: اين شرايط معمولا افراد كهنسال را تحت تاثير خود قرار مي دهد. اسهال دائمي اغلب در طول شب رخ مي دهد
• اسهال سوءجذب و سوءهضم: مورد اول توسط جذب نامتناسب مواد مغذي و مورد دوم توسط عملكرد ضعيف هضم رخ مي دهد. بيماري سلياك يك نمونه از اين مورد است.
• عفونت مزمن: سابقه سفر يا استفاده از آنتي بيوتيك مي تواند سرنخي از اسهال مزمن باشد. باكتري ها و انگل هاي متعدد مي تواند چنين شرايطي را ايجاد كند.
• اسهالي كه توسط دارو ايجاد مي شود: دليل اصلي چنين اسهالي داروهاي ملين است اما برخي از داروهاي ديگر همچون آنتي بيوتيك ها نيز مي توانند چنين شرايطي ايجاد كنند.
• دلايل دروني: برخي از اوقات هورمون ها دليل اسهال مي شوند.
• سرطان: اسهال نئوپلاستي مرتبط با سرطان روده است.

درمان اسهال:

موارد خفيف اسهال ممكن است بدون درمان بهبود يابد. اسهال مزمن يا پايدار تشخيص داده خواهد شد. مي توان ان را درمان كرد.در تمامي اسهال ها، اولين و مهم ترين گام در درمان رساندن آب مورد نياز به بدن است:

• مايعات پانسمان phmb از دست رفته را مي توان با نوشيدن مايعات بيشتر جايگزين كرد. در موارد حاد و شديد اين مايعات به صورت وريدي وارد بدن مي شوند. كودكان و كهنسالان بيشتر از ساير افراد در برابر اسهال اسيب پذير هستند.
• محلول آب رساني به بدن/ محلول نمك: اين آبي است كه در برگيرنده نمك و گلوكز است. اين محلول توسط روده كوچك جذب مي شود. اين محلول در كشورهاي در حال توسعه ارزان است.
• محلول هاي خوراكي براي آب رساني به بدن به صورت صنعتي نيز در دسترس افراد قرار دارد. به عنوان مثال مي توان به Oralyte اشاره كرد. مكمل هاي روي مي تواند شدت و دوره اسهال در كودكان را كمتر كند.

داروهاي ضد اسهال بدون نسخه نيز در برگيرنده موارد زير است:

• لوپرآميد
• بيسموت ساب سيترات خروجي مدفوع در بزرگسالان و كودكان را كاهش مي دهد و مي تواند جايگزين امني براي لوپرآميد باشد. اين دارو را مي توان براي پيشگيري از اسهال در مسافرت مورد استفاده قرار داد.

متخصصان در مورد داروهاي ضد اسهال نگران هستند و معتقدند مصرف طولاني مدت اين داروها مي تواند عفونت باكتريايي را با كاهش دفع پاتوژن ها از طريق مدفوع طولاني تر سازد.

آنتي بيوتيك ها تنها براي درمان عفونت هاي باكتريايي مورد استفاده قرار مي گيرند. اگر دليل اسهال به خاطر داروي خاصي باشد، تعويض دارو مي تواند شرايط را بهبود ببخشد.

اسهال و مواد مغذي:

متخصصان نكات تغذيه اي خاصي را براي افراد مبتلا به اسهال پيشنهاد مي كنند. اين نكات عبارتند از:

• از مايعات روشن و شفاف همچون آب ميوه بدون شكر افزوده استفاده كنيد.
• اب و مايعات زيادي بين وعده هاي غذايي بنوشيد
• غذاها و مايعات سرشار از پتاسيم مصرف كنيدو به عنوان مثال مي توانيد از آب ميوه رقيق جراحي پوست شده، سيب زميني بدون پوست و موز بهره ببريد.
• از غذاهايي با سديم بالا استفاده كنيد.

ساير توصيه ها در اين زمينه عبارت است از:

• غذاهايي را مصرف كنيد كه فيبر محلول زيادي دارند. اينكار مي تواند به سفت شدن مدفوع كمك كند. به عنوان مثال مي توانيد از موز، برنج، جوي دوسر استفاده كنيد.
• از مصرف غذاهاي سرخ شده، پرچرب يا شكردار كه ممكن است اسهال را بدتر كند خودداري كنيد.

برخي از غذاها و نوشيدني هاي خاصي كه باعث بدتر شدن اسهال مي شود عبارت است از:

• آدامس بدون شكر، توت هاي شيرين
• نوشيدني ها و داروهاي كافئين دار
• فروكتوز در مقادير بالا از آب ميوه، انگور، عسل، خرما، آجيل ها، انجير، نوشيدني هاي الكلي
• لاكتوز موجود در محصولات لبني
• منيزيم
• Olestra

اسهال و پروبيوتيك ها:

شواهد تركيبي در مورد نقش پروبيوتيك ها در اسهال وجود دارد. در كودكان، شواهيد وجود دارد كه نشان مي دهد پروبيوتيك مي تواند تا يك روز بيماري اسهال را كاهش دهد. پروبيوتيك ها مي توانند از اسهال مسافرت پيشگيري كنند. اسهال مرتبط با آنتي بيوتيك ها را مي توان با مصرف پروبيوتيك ها كاهش داد. اثر پروبيوتيك ها بر روي اسهال مرتبط با آنتي بيوتيك ها و Clostridium difficile مورد بررسي قرار گرفته است. اين مطالعه نشان مي دهد شواهدي مبني بر موثر بودن گونه هاي چند زنجيره اي از باكتري ها در پيشگيري از اين شرايط وجود ندارد.

تست و تشخيص اسهال:

پزشك شروع به پرسيدن سوال در مورد مشكلات شما مي كند. اين سوالات در برگيرنده داروهاي مصرفي، سابقه پزشكي و ساير شرايط است. او در مورد مسائل زير سوال خواهد كرد:

• مشكل چه زماني آغاز شده است
• تعداد دفعات سوپرازورب c دفع مدفوع
• ايا خون در مدفوع مشاهده شده است؟
• ايا استفراغ وجود دارد؟

پزشك در مورد كمبود آب بدن نيز شرايط را بررسي مي كند. كمبود شديد آب مي تواند كشنده باشد به خصوص اگر درمان نشود.

آزمايش هاي اسهال:

از آنجايي كه بيشتر موارد اسهال خود به خود بهبود پيدا مي كنند و به اين دليل كه تشخيص مي تواند به صورت باليني انجام شود، معمولا آزمايش نيازي نيست. براي مثال، در موارد شديدتر، پزشك ممكن است آزمايش هاي بيشتري را انجام دهد.

موارد حاد، به ويژه اگر بيمار بسيار جوان يا سالمند باشد، ممكن است نياز به آزمايش نمونه اي از مدفوع وجود داشته باشد. عوامل ديگري نيز ممكن است مورد بررسي قرار گيرند؛ براي مثال، اگر بيمار:

• داراي علائم تب يا كم آبي بدن است
• داراي مدفوع با خون يا چرك است
• داراي درد شديد است
• داراي فشار خون پايين است
• سيستم ايمني اسيب ديده است
• اخيرا به اماكن خارج از اروپاي غربي، آمريكاي شمالي، استراليا و نيوزيلند سفر كرده است
• اخيرا آنتي بيوتيك دريافت كرده يا در بيمارستان بوده است
• اسهال بيش از يك هفته ادامه داشته است.

موارد مزمن اسهال بر اساس علت زمينه اي اصلي آزمايش مي شود و ممكن است شامل موارد زير باشد:

• شمارش كامل خون – براي كم خوني يا افزايش تعداد پلاكت كه التهاب را نشان مي دهد
• تست هاي عملكرد كبد، از جمله بررسي سطح آلبومين
• تست هاي سوءجذب و سوء تغذيه – كلسيم، ويتامين B12، فولات، آهن (فريتين)، تست هاي عملكرد تيروئيد
• ESR و CRP – با سطوح بالقوه ابتلا به بيماري التهابي روده (IBD)
• تست بيماري سلياك – براي آنتي بادي ها

پيشگيري از اسهال:

در كشورهاي در حال توسعه، پيشگيري از اسهال ممكن است به دليل آب كثيف و بهداشت ضعيف چالش برانگيز باشد. اقدامات زير براي جلوگيري از اين وضعيت كمك مي كند:

• آب آشاميدني تميز و مطمئن
• بهداشت خوب (براي مثال توالت و فاضلاب)
• شستشوي دست با صابون – پس از دفع، پس از تميز كردن كودك كه دفع مدفوع انجام داده است، قبل از تهيه غذا و قبل از خوردن سوپرازورب اچ غذا
• براي مادراني كه نوزاد دارند، شيردهي براي ۶ ماه اول زندگي
• روش هاي بهداشتي خوب – بهداشت شخصي و در آشپزخانه
• آموزش در مورد گسترش عفونت

شواهدي وجود دارد كه نشان مي دهد مداخلات سازمان هاي بهداشت عمومي به منظور توسعه و ترويج فرهنگ شستشوي دست مي تواند ميزان اسهال را حدود يك سوم كاهش دهد.