درمان زخمهاي مزمن

روش هاي دبريد زخم

دكتر پيك :براي درمان زخم هاي مزمن بايد به روش هاي مختلف بافت مرده را از زخم خارج كرد,زيرا بافت هاي مرده مانع ترميم و بهبود سلولهاي سالم ميشوند. به اين عمل دبريدمان يا Debridement گفته مي‏شود.

اصول دبريد زخم:

براي دبريد زخم بايستي به يكسري از موارد و نكات توجه داشت.

۱- محيط مناسب

مكان مورد استفاده براي دبريد بايد مناسب بيمار بوده و وسايل لازم مانند ظرف سيفتي باكس، دستكش و عينك در دسترس باشد. در موقع كار پنجره ها براي جلوگيري جريان هوا و انتشار آلودگي بسته باشد. بهتر است درب اتاق كار در زمان دبريد بسته باشد تا كمتر باعث رفت و آمد و شلوغي محل بشود.دستگاههاي تهويه مانند فن چند دقيقه قبل از شروع كار خاموش شود تا هوا جريان نداشته باشد.

۲- مشاهده دقيق زخم

براي اينكه دبريد كمترين اسيب را به بافت سالم زخم وارد كند ابتدا بايد زخم از نظر وجود ليگامن ها يا عروق احتمالي در بستر زخم بررسي شود. فردي كه عمل دبريد را انجام مي دهد بايد از انتخاب صحيح روش مورد استفاده و بافت هدف براي دبريد مطمئن باشد.

۳- صلاحيت:

شخصي كه عمل دبريد كردن را انجام مي دهد ( پزشك يا پرستار) بايستي صلاحيت علمي و عملي لازم را براي انجام اين كار داشته باشد.براي روش هاي دبريد دردناك بهتر است از روش هاي كنترل درد مانند تجويز مسكن استفاده شود.

روشهاي دبريد زخم :

دبريدمان آنزيماتيك

در اين حالت با استفاده از آنزيم‏هاي خارجي مانند كلاژناز بافت‏هاي نكروزه ليز شده و از ميان مي‏رود.

دبريدمان مكانيكي

در اين روش سعي مي‏شود بدون وارد كردن آسيب به زخم و با دقت تمام با استفاده از گاز آغشته به نرمال سالين بعضي از بافت‏هاي نكروزه زخم خارج شود. امروزه روش‏هاي جديد دبريدمان مكانيكي مانند هيدروتراپي و… نيز در دسترس است. در برخي موارد از تيغ جراحي براي برداشتن بافت نكروز استفاده مي شود. در استفاده از تيغ جراحي بايستي دقت زيادي شود تا به بافتهاي سالم ف ليگامان ها و عروق آسيب وارد نشود.

دبريدمان اتوليتيك

اين نوع دبريدمان كاملا انتخابي است و فقط سلول‏هاي مرده دبريد مي‏شوند و آسيبي به بافت سالم و گرانوله وارد نمي‏شود. دبريدمان اتوليتيك به ‏وسيله آنزيم‏هاي مترشحه بافت‏ها و سلول‏هاي بدن انجام مي‏شود. اين روش با اين‏كه از دبريدمان جراحي طولاني‏ تر است اما بدون درد و خون‏ريزي مي‏باشد. دبريدمان اتوليتيك با استفاده از پانسمان‏هاي مدرن و در محيطي كه اين پانسمان‏ها در بستر زخم ايجاد مي‏كنند امكان‏پذير است.هيدروژل از نمونه دبريدكنندگان اتوليتيك مي باشد.در ژل پيوريلون هيچ ماده دارويي وجود ندارد. ۹۰% حجم ژل پيوريلون آب مقطر است كه در تركيب با ذرات جاذب رطوبت سلولزي (CMC) و آلژينات كلسيم يك هيدروژل با غلظت متعادل بوجود آورده است كه تناسب منحصر بفردي از خصوصيت رطوبت دهي (Hydration) و رطوبت گيري (Absorption) دارد. ژل پيوريلون در تماس با بافت نكروز سياه رنگ يا زرد رنگ بر حسب ميزان اگزودا و رطوبت زخم، به آن رطوبت مي‏دهد يا بالعكس، رطوبت اضافه را جذب مي‏كند. در چنين شرايطي ژل پيوريلون بافت نكروز را تجزيه و حل مي‏كند، بدون آن كه به سلول هاي سالم آسيبي برساند. به اين ترتيب در هر نوبت استفاده از ژل پيوريلون، بافت نكروز كمتر مي ‎شود.

بيوسرجري (ماگوت‏تراپي)

در اين روش از لاروهاي بعضي حشرات براي ليز كردن بافت نكروزه استفاده مي‏شود. اين لاروها پس از قرار گرفتن بر روي زخم آنزيم‏هايي ترشح مي‏كنند و بافت نكروزه را جدا و از آن به عنوان ماده غذايي استفاده مي‏كنند.

تصميم گيري براي انتخاب نوع دبريدمان كه به روش جراحي يا شارپ صورت گيرد يا با استفاده از هيدروژل ، به شرايط بيمار و ارزيابي زخم بستگي دارد. در مواردي كه بافت نكروز اندازه و ضخامت زيادي دارد، دبريدمان جراحي بدليل سرعت بالاتر ارجح است. از طرف ديگر شرايط خاص بيمار مانند كاهش هوشياري، سن بالا يا مشكلات قلبي و ريوي ممكن است دبريدمان جراحي را مقدور نسازد.

هيدروتراپي

يك روش ساده و موثر براي دبريد با استفاده از فشار آب يا نرمال سالين

فشار آب مورد استفاده توسط ابزار هيدروتراپي قابل كنترل است و توسط كاربر با تجربه تنظيم مي شود. در زمان دبريد با آب بايستي از وسايل حفاظت شخصي مانند لباس مناسب و عينك محافظ براي پيشگيري از تماس با پاشيدن ترشحات استفاده كرد.

نوعي از دستگاههاي مخصوص دبريد بنام waterjet داراي سر مخصوصي براي پاشيدن و ساكشن آب هست كه همزمان با ريختن مايع روي زخم شروع به ساكشن آن مي كند و از اين طريق همراه با گردش مايع روي زخم بافت دبريد مي شود.

مكانسيم كار واتر جت

دبريد با امواج التراسوند: (امواج فرا صوت)

در اين روش از امواج صوتي يا همان روش سونوگرافي براي كندن بافت دبريد استفاده مي شود كه با دو تكنيك قابل اجرا مي باشد.

روش اول:

به هم زدن بستر زخم با امواج مستقيم صوتي

اين روش كه با پروب يكبار مصرف سونوگرافي انجام مي شود باعث زدودن باكتري ها و بافت نكروز از بستر زخم مي شود.

روش دوم:

ايجاد حباب هاي گاز در بستر زخم و جدا شدن بافت نكروزه بدليل تركيدن حباب ها

اين روش در كل گران قيمت ولي موثر است و در زمان كوتاه تاثير خوبي دارد.

منبع : drpeik