همه چيز در مورد پزشكي

زخم‌بستر يا زخم فشاري به دليل ساكن بودن و بروز اختلال در خونرساني ايجاد مي‌شود. اين زخم انواع مختلفي دارد و به انواع سطحي تا عمقي تقسيم مي‌شود. زخم‌بستر معمولا در بيماراني ايجاد مي‌شود كه براي طولاني‌مدت مجبور به استراحت روي تخت بيمارستان هستند و حركت ندارند در نتيجه به دنبال بروز فشار روي يك ناحيه و اختلال در خونرساني دچار زخم‌هاي سطحي و گاهي عمقي پوست مي‌شوند. بسيار مهم است كه از بروز زخم‌بستر پيشگيري و در صورت بروز فورا آن را درمان كنيد زيرا عفونت حاصل از زخم مي‌تواند سبب بروز عفونت‌هاي خوني در بيماران و حتي مرگ آنها شود.

بايد مرتب وضعيت بيمار را تغيير داد تا جريان خون در همه جاي پوست و اندام‌ها هماهنگ و يكنواخت شود. بيمار دائم نبايد در يك حالت خواب باشد زيرا در اين شرايط احتمال بروز اختلالاتي در گردش خونش بالاست. با ماساژدرماني به شرطي كه هنوز زخم‌بستر آغاز نشده باشد، مي‌توان به جريان خون كمك كرد. استفاده از تشك شناور هم يكي از ابتدايي‌ترين امكاناتي است كه جلوي وارد شدن فشار را به يك نقطه از پوست مي‌گيرد.

مصرف برخي ويتامين‌ها از جمله ويتامينA، C و املاحي مانند زينك (روي) مي‌تواند به بهتر شدن و التيام سريع‌تر زخم‌ها و بهبود بيماري كمك كند. در صورتي كه به دليل زخم‌بستر پوست سطحي از بين رفته باشد، امكان ايجاد عفونت وجود دارد و تجمع باكتري‌ها مي‌تواند وضعيت را بدتر كند. در اين شرايط بايد از مواد ضدعفوني‌كننده ساده استفاده كرد تا اين مواد خودشان به پوست آسيب نرسانند. استفاده از زينك‌اكسيد هم مفيد است. اگر زخم عمقي‌تر باشد بايد با مواد ضدعفوني‌كننده زخم را شست تا از سوار شدن عفونت پيشگيري شود و در صورت لزوم بايد آنتي‌بيوتيك خوراكي مصرف كرد. استفاده از كرم سيلور سولفاديازين كه به كلاژن‌سازي كمك مي‌كند و ضدميكروبي است نيز مفيد است.

بله، يكي از روش‌هايي كه اخيرا مورد مطالعه قرار گرفته، استفاده از عسل است. علاوه بر مصرف پانسمان‌هاي سيليكوني و كانفرم به شرطي كه عفونت سوار نشده باشد، مي‌توان از عسل روي زخم استفاده كرد و ثابت شده اثر آن با سيلور سولفاديازين مشابه است. از حرارت، ليزرهاي كم‌توان و امواج اولترا ويولت و بنزوييل پراكسيد 20 درصد هم مي‌توان كمك گرفت. ليزرهاي فركوئنسي اولتراسوند كه به صورت الكتريكال خونرساني را تحريك مي‌كند و ليزرهاي ولتاژ مونوفازيك يا جريان‌هاي‌ هاي ولتاژ پالس مونوفازيك نيز مي‌تواند مفيد باشد. از پانسمان‌هاي حاصل از كشت فيبروبلاست و انواع پانسمان‌هاي گرفته‌شده از پوست ميگو و سلول‌هاي پرده آمنيوتيك نيز مي‌توان براي ترميم زخم‌هاي بستر استفاده كرد.

نواحي زيرقسمت هاي خاصي از بدن هستند كه معمولا در وضعيت خوابيده تحت فشار قرار مي‌گيرند و احتمال بروز زخم بستر در آنها بيشتر است.

1. پس سر
2. كتف
3. استخوان خاجي
4. پاشنه
وضعيت خوابيده به پهلو
1. گوش
2. شانه
3. آرنج
4. ناحيه سريني
5. زانو
6. قوزك‌پا
7. پاشنه
وضعيت خوابيده روي ‌شكم
1. آرنج
2. گوش، چانه، بيني
3. پستان‌‌ها(درخانم‌ها)
4. ناحيه تناسلي (درآقايان)
5. استخوان لگن
6. زانو
7. نوك انگشت

به هيچ وجه موضعي از پوست را كه به صورت حاد دچار التهاب است يا احتمال آسيب عروق خوني موضعي مي‌رود، ماساژ ندهيد. اين كار روند تخريب بافت‌هاي زير پوست را تسريع مي‌كند. پس برخلاف تصور عوام كه ماساژ را براي بهبود خونرساني مفيد مي‌دانند، ماساژ راهكار توصيه‌شده‌اي براي پيشگيري از زخم بستر نيست. براي كاهش احتمال خطر آسيب پوست، بهتر است با استفاده از امولوسيون‌هاي مرطوب‌كننده، پوست را مرطوب نگه داريد. هنگام تغيير وضعيت بيماري كه كاملا بي‌حركت يا وابسته به صندلي است، از كشيدن وي در تخت بپرهيزيد و وي را كاملا از سطح تخت جدا و سپس جابه‌جا كنيد.

با استفاده از سطوح محافظ و مواج

سال‌هاست كه سطوح محافظت‌كننده در برابر فشار (مثل تخت‌ها، تشك‌ها، صندلي‌ها و...) براي پيشگيري و جلوگيري از پيشرفت زخم بستر در انواع زخم‌هاي فشاري كمك‌كننده هستند اما كدام يك از اين سطوح محافظت‌كننده جديد در مقايسه با سطوح استانداردي كه از قديم به‌عنوان محافظ به كار برده مي‌شدند در كاهش بروز زخم‌هاي فشاري موثرترند؟

گروه مطالعاتي كاكرين كه متشكل از 27 هزار محقق است و در بيش از 90 كشور جهان به بررسي نتايج تحقيقات باليني در زمينه پزشكي و بهداشتي مي‌پردازد، نتيجه مطالعه مروري‌اي را كه در اين زمينه انجام داده بود به اين صورت اعلام كرد:

استفاده از تشك‌هاي مواج و كم‌كننده متناوب فشار، نسبت به تشك‌هاي ثابت، به وضوح مقرون‌به‌صرفه‌تر و موثرتر است. همچنين پوشش‌هاي كاهنده فشار كه روي تخت‌هاي جراحي قرار مي‌گيرند، مي‌توانند بروز زخم‌هاي فشاري بعد از عمل را كاهش دهند، بنابراين اشخاصي كه براي ايجاد زخم‌هاي فشاري مستعدند، بهتر است از تشك‌هايي كه از فوم‌هاي خاص تشكيل شده‌اند به جاي تشك‌هاي استانداردي كه در بيمارستان‌ها به كار مي‌روند، استفاده كنند.

علاوه بر اين، مرور ما نشان داد افرادي كه از پوشش ساخته‌شده از پوست گوسفند روي تشكشان استفاده مي‌كنند كمتر دچار زخم فشاري مي‌شوند.

منبع : بهترينها