همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : گاهي به گلوكوم "دزد بي صداي بينايي" نيز مي گويند، زيرا به تدريج و بدون هيچ گونه نشانه اي مي تواند بينايي را از بين ببرد. درمان زودرس مي تواند مانع پيشرفت بيماري و كاهش ديد بيمار گردد.

عصب بينايي، شبكيه (پرده نازك حساس به نور در قسمت عقب كره چشم) را به مغز متصل مي كند. براي داشتن ديد خوب، سالم بودن عصب بينايي ضروري است.

علل بيماري

اگر چشم را به يك بادكنك تشبيه كنيم، همان گونه كه فشار هواي داخل بادكنك موجب حفظ شكل بادكنك مي شود، فشار مايع داخل چشم نيز كمك مي كند تا چشم، شكل كروي خود را حفظ كند و درست عمل كند.

مايع داخل چشم كه به آن زلاليه مي گويند، به طور مداوم بي براون در داخل چشم ترشح مي شود و اضافي آن از طريق كانال هايي از چشم خارج مي شود تا فشار داخل چشم هميشه ثابت بماند. علل بسيار متنوعي از جمله علل ژنتيكي و ارثي مي توانند موجب بسته شدن اين كانال ها و افزايش فشار داخل چشمي شوند.

انواع بيماري

گلوكوم انواع زيادي دارد، اما به طور خلاصه مي توان آن را به سه گروه تقسيم كرد:

۱- گلوكوم زاويه باز : شايع ترين نوع گلوكوم است. متاسفانه اين بيماري تا به مراحل بسيار پيشرفته نرسد، هيچ گونه نشانه اي ندارد و هر فرد به ظاهر سالمي ممكن است به آن مبتلا باشد. در موارد بسيار پيشرفته، كوري ايجاد مي گردد.

۲- گلوكوم زاويه بسته : اين نوع گلوكوم با درد چشم، قرمزي چشم ،تاري ديد ، روئيت هاله در اطراف نورها، سردرد و تهوع نمايان مي شود. اين علائم در فردي كه قبلا هيچ گونه بيماري نداشته، به طور ناگهاني ظاهر مي شود.

۳- گلوكوم مادرزادي : گلوكوم مادرزادي در نوزادان و شيرخواران با علائم اشك ريزش ‌‌، بستن چشم ها در تماس با نور يا ترس از نور و جمع كردن پلك ها مشخص مي شود. گاهي قرنيه چشم بزرگ اسپري لينوورا و كدر مي شود.

علائم بيماري

گلوكوم زاويه باز در ابتدا علامت خاصي ندارد. ديد طبيعي بوده و دردي وجود ندارد. با ادامه يافتن بيماري، بيمار متوجه مي شود هر چند اشيايي را كه جلويش قرار دارند خوب مي بيند، ولي اشيايي را كه در كنار قرار داشته و بايد از گوشه چشم به آنها نگاه كند، به خوبي نمي تواند ببيند.

بيمار مبتلا به گلوكوم در صورت عدم درمان ممكن است ناگهان متوجه شود كه "ديد كناري" ندارد. درست مانند اين است كه دارد از درون يك لوله به اطراف نگاه مي كند. تداوم بيماري ممكن است سبب از بين رفتن باقيمانده ديد، حتي در مركز چشم و بروز كوري شود.

تشخيص بيماري

بسياري تصور مي كنند در صورتي مبتلا به گلوكوم هستند، كه فشار چشم شان بالا باشد، اما هميشه اين طور نيست. فشار بالاي چشم خطر ابتلا به گلوكوم را افزايش مي دهد، ولي بالا بودن فشار چشم الزاما به معناي ابتلا به گلوكوم نيست.

ابتلا يا عدم ابتلا به گلوكوم در اثر بالا بودن فشار چشم، بستگي به ميزان تحمل عصب بينايي دارد و اين ميزان در افراد مختلف متفاوت ژل پرونتوسان است. هر چند فشار طبيعي معمولا بين ۱۲ تا ۲۱ ميلي متر جيوه است، ولي حتي در اين فشار نيز ممكن است شخصي مبتلا به گلوكوم باشد و اين نشان مي دهد كه معاينه چشم اهميت بسيار زيادي دارد.

چشم پزشك براي تشخيص گلوكوم بايد اقدامات تشخيصي زير را انجام دهد:

حدت بينايي (Visual Acuity): در اين تست كه با استفاده از چارت هاي بينايي انجام مي شود، بينايي بيمار در فواصل متفاوت مشخص مي شود.

ميدان بينايي: در اين تست، ديد كناري (محيطي) بيمار اندازه گيري مي شود. با توجه به اين كه از دست دادن ديد كناري يكي از علائم گلوكوم است، اين تست به تشخيص بيماري كمك مي كند.

اتساع مردمك: در اين تست با استفاده از قطره اي مخصوص، مردمك چشم بيمار گشاد مي شود و بدين ترتيب چشم پزشك ديد بهتري براي معاينه عصب بينايي پيدا مي كند. بعد از معاينه ممكن است ديد نزديك تا چند ساعت تار باشد.

تونومتري: در اين تست فشار مايع داخل چشم اندازه گيري مي شود.

افراد در معرض خطر ابتلا به گلوكوم

عوامل مستعد كننده بر حسب نوع گلوكوم متفاوت محلول پرونتوسان هستند.

فشار بالاي چشم، سن بالاي ۴۰ سال، سابقه فاميلي ابتلا به گلوكوم، نزديك بيني، فشار خون بالا، بيماري قلبي، ديابت و استفاده دراز مدت از كورتون ها مي توانند فرد را مستعد ابتلا به گلوكوم زاويه باز كنند.

سن بالا، سابقه فاميلي گلوكوم حاد،‌ دوربيني و استفاده از قطره هاي گشاد كننده مردمك مي تواند فرد را مستعد ابتلا به گلوكوم زاويه بسته نمايند.

پيشگيري

با توجه به اين كه شايع ترين نوع گلوكوم يعني گلوكوم زاويه باز تا مراحل پيشرفته بيماري نشانه اي ندارد، تنها راه اين كه بدانيم آيا مبتلا به گلوكوم هستيم يا نه اين است كه تحت معاينه كامل چشم پزشكي قرار بگيريم، به ويژه افراد بالاي ۴۰ سال بهتر است سالانه تحت معاينه چشم پزشكي قرار گيرند.

همچنين افرادي كه در فاميل خود يك فرد مبتلا به گلوكوم دارند، حتما لازم است تحت معاينه چشمي قرار گيرند.

نكته ديگر توجه داشتن به علائم گلوكوم حاد يعني تاري ديد همراه درد چشم، قرمزي چشم، ديدن هاله اطراف نورها، سردرد و تهوع مشكل عروقي است تا در صورت بروز سريعا به چشم پزشك مراجعه شود.

در مورد نوزادان بايد معاينه چشم پزشكي در بدو تولد صورت گيرد و علاوه بر معاينه منظم چشم پزشكي، پدر و مادر به شكل ظاهري چشم و علائم غير طبيعي مثل اشك ريزش و ترس از نور در نوزاد يا شيرخوار خود توجه داشته باشند.

منبع: تبيان