- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 319 مشاهده
گرچه معمولا با خوردن يك مسكن، دوش آب گرم يا استراحتي كوتاه از آن رها شده‌ايم، اما آن را به‌عنوان يكي از كلافه‌كننده‌ترين ناراحتي‌ها مي‌شناسيم. معمولا سردردها بدون درمان خاصي بهبود مي‌يابند، اما كسب اطلاعات دقيق و علمي ضرورتي است كه در صورت نياز به درمان خاص، فرصت تشخيص سريع را به فرد خواهد داد.
به گزارش : همه ما بارها «سردرد» را در موقعيت‌هاي مختلف زندگي تجربه كرده و گرچه معمولا با خوردن يك مسكن، دوش آب گرم يا استراحتي كوتاه از آن رها شده‌ايم، اما آن را به‌عنوان يكي از كلافه‌كننده‌ترين ناراحتي‌ها مي‌شناسيم.
معمولا سردردها بدون درمان خاصي بهبود مي‌يابند، اما كسب اطلاعات دقيق و علمي ضرورتي است كه در صورت نياز به درمان خاص، فرصت تشخيص سريع را به فرد خواهد داد. از همين رو، گفت‌وگويي با دكتر عليرضا اكرمي‌نژاد، متخصص اعصاب و روان و مدرس دانشگاه انجام داده‌ايم تا بيشتر با انواع سردرد، علائم و درمان‌هاي موثر آشنا شويد.
سردردشناسي
سردرد يكي از شايع‌‌ترين شكايت‌هاي پزشكي است كه در بيشتر موارد علل خاصي ندارد و معمولا پس از مدتي بدون مصرف دارو و پس از چند دقيقه استراحت و خواب بهبود مي‌يابد. البته در بعضي موارد نادر، سردرد غيرقابل‌تحمل مي‌تواند نشانه‌اي از بيماري‌هاي خطرناك مانند تومور مغزي باشد. درمان سردرد به عامل زمينه‌ساز گاز عسل سردرد بستگي دارد، اما در اغلب موارد مصرف داروهاي مسكن معمول مانند استامينوفن بي‌ضرر است و به رفع سريع‌تر آن كمك مي‌كند.
خانم‌ها بيش از آقايان دچار سردرد مي‌شوند كه معمولا ناشي از دوره عادت ماهانه است و طي دوران سالمندي نيز خانم‌ها و آقايان عموما كمتر دچار سردرد مي‌شوند و دردها نيز شدت خفيف‌تري دارد.
معمولا افراد شكايت يكساني راجع به سردرد ندارند؛ چه از لحاظ بخش دردناك و چه شدت درد. به نظر شما چرا اينطور است؟
سردرد انواع مختلفي دارد كه مهم‌ترين آنها را مي‌توان سردردهاي تنشي عصبي، ميگرن، سردرد سينوزيت و سردرد خوشه‌اي برشمرد.
استرس و فشارهاي عصبي طولاني‌مدت مهم‌ترين سردردهاي تنشي عصبي هستند كه تقريبا همه افراد آن را تجربه كرده‌اند. در اين حالت عضلات پوست سر، گردن و صورت فشرده و منقبض شده و باعث گرفتگي و درد ميشود. علل فيزيولوژيك ديگري مانند اضطراب، خستگي، فشار به گردن ناشي از كار طولاني با رايانه و... نيز مي‌تواند زمينه‌ساز اين نوع سردردها باشد.
ميگرن معمولا سردرد بسيار شديدي است كه غالبا با ناتواني در انجام فعاليت‌هاي روزمره همراه است. گرچه علل بروز آن هنوز به‌طور دقيق شناخته نشده، تغييرات هورموني در زمان دوره عادت ماهانه، مصرف بعضي خوراكي‌ها مانند شكلات و پنيرهاي مانده، بوهاي شديد، كم‌خوابي و استرس مي‌توانند زمينه‌سازآن شوند.
سردرد سينوزيت غالبا پس از عفونت مجاري تنفسي فوقاني مانند سرماخوردگي احساس ميشود. در اين حالت فرد علاوه بر سردرد معمولا از احتقان و گرفتگي اسپري اوپسايت بيني نيز رنج مي‌برد. شدت اين نوع سردرد به باكتري‌هاي عامل عفونت در سينوس‌ها بستگي دارد.
سردرد خوشه‌اي نسبت به انواع ديگر شيوع كمتري دارد و با درد بسيار شديد در يك طرف سر، پشت سر يا اطراف يك چشم بروز مي‌كند و معمولا در يك زمان از روز طي چند روز، هفته يا سال فرد را آزار مي‌دهد سپس ممكن است ماه‌ها يا سال‌ها خاموش باشد. علل دقيق بروز آن هنوز مشخص نيست، اما مصرف الكل به‌عنوان يكي از فرضيه‌ها مطرح است.
سردردهاي عصبي با چه علائمي همراه است؟
سردردهاي تنشي عصبي معمولا فشار مداومي ايجادمي‌كنند و با درد تيركشنده‌اي در تمام سر همراه‌اند. در بيشتر موارد، درد به‌تدريج زياد و در قسمت بالاي چشم‌ها تشديدمي‌شود و احساس گرفنگي در پيشاني و گردن نيز ظاهر خواهدشد. درد ممكن است ساعت‌ها يا روزها ادامه داشته‌باشد. دردهاي خفيف يا با شدت متوسط عموما نزديك شب تشديد ميشود.
سردرد ميگرني و خوشه‌اي چطور است؟
سردرد خوشه‌اي در هر بار عود ۲۰ تا ۹۰ دقيقه طول مي‌كشد. معمولا در زمان خواب شروع‌مي‌شود و در يك سمت سر با درد بسيار شديد بروز مي‌كند. علائم ديگري مانند قرمزي يا اشك‌ريزش چشم و افتادگي پلك در سمت بروز درد و همچنين احتقان و آبريزش بيني نيز ديده ميشود.
شدت دردهاي ميگرني از خفيف تا شديد متغير است كه معمولا از يك سمت سر شروع ميشود و غالبا به سمت ديگر نيز مي‌رسد. مدت، شدت و مركز درد در افراد و زمان‌هاي مختلف، متفاوت خواهد بود. دردهاي ميگرني به نوعي حالت تپشي دارد و معمولا با حالت تهوع، استفراغ، پيچش بيضه اختلالات بينايي، حساسيت بالا نسبت به نور، صدا و بوها همراه است. حمله ميگرني مي‌تواند چند ساعت يا روز طول بكشد، اما به‌طور متوسط ۱۲ تا ۱۸ ساعت خواهد بود. دردها چنان شديد و ناتوان‌كننده است كه فرد قادر به انجام فعاليت‌هاي روزمره عادي نيست.
در چه مواردي سردرد را بايد يك عامل خطر سلامت دانست؟
با اينكه سردرد مشكلي بسيار آزاردهنده است، الزاما نشانه‌اي از يك مشكل حاد سلامت نيست و تنها در بعضي موارد مي‌تواند ناشي از پرفشاري خون (بالاتر از ۱۱۰/۱۸۰ ميلي‌متر جيوه)، سكته، يا تومور مغزي و برآمدگي عروق مغز باشد. مننژيت نيز ممكن است با سردرد همراه باشد به‌خصوص اگر با درد ناگهاني همراه با تب، خشكي گردن و اختلال بينايي بروز كند.
در صورت بروز درد ناگهاني و بسيار شديد، تشديد درد در حالت درازكشيده يا عدم امكان خوابيدن، تشنج، كاهش هوشياري و اختلالات فيزيولوژيك، حالت تهوع مداوم و استفراغ، تشديد درد طي دوره چند روز يا چند هفته‌اي و درد متفاوت با سردردهاي هميشگي بايد فورا به مراكز درماني مراجعه كرد. در اين‌باره ناتواني عملكردهاي عصبي مانند از دست دادن تعادل، ضعف، بي‌حسي يا مشكلات گفتاري و اختلالات بينايي ممكن است نشانه‌اي از سكته مغزي باشد و سردرد در چنين شرايطي زنگ خطر جدي خواهد بود.
چرا بيشتر خانم‌ها در دوران عادت ماهانه دچار سردرد مي‌شوند؟
تغييرات هورموني ناشي از دوره عادت ماهانه زمينه‌ساز سردردهاي كم و بيش جدي در خانم‌ها در روزهاي پيش از دوره عادت ماهانه يا طي آن ميشود كه به آن «ميگرن عادت ماهانه» نيز گفته ميشود. اسميت اند نفيو اين نوع سردردها در بعضي افراد بسيار شديد و طولاني است و مانع از انجام فعاليت‌هاي روزمره آنها ميشود. افت ناگهاني ترشح هورمون استروژن در چند روز پيش از شروع دوره و افزايش سطح پروژسترون در روزهاي نخست شروع آن مهم‌ترين عامل زمينه‌ساز اين سردردهاست. مصرف خوراكي‌هاي طبيعي براي حفظ سطح قند خون در حد طبيعي، خواب كافي، دوري از استرس و خستگي، مصرف مسكن‌هايي مانند استامينوفن و پرهيز از حضور در اماكن شلوغ و با نورهاي تند مي‌تواند به كاهش و تسكين سردرد در اين روزها كمك كند.
روند تشخيص سردرد چگونه است؟
زماني كه سردرد مداوم و شديد باشد، پزشك آزمايش‌هايي را براي اطمينان از زمينه‌هاي جدي خطر مانند سكته مغزي يا مننزيت و... ضروري مي‌داند. به‌طور كلي توجه به وضعيت عمومي بيمار مانند سطح استرس، شرايط شغلي و انجام آزمايش‌هاي دقيق به تشخيص نوع سردرد كمك مي‌كند. در بعضي موارد نياز به بررسي‌هاي دقيق‌تري از طريق ام آر آي، نوار مغز و... نيز خواهد بود.
چه روش‌هاي درماني نويني را مي‌توان براي تسكين سردرد مفيد دانست؟
درمان حتما نيازمند تشخيص نوع سردرد و مصرف دارو تحت‌نظر پزشك است. در مورد سردردهاي تنشي عصبي توجه به روش‌هاي كسب آرامش، استرحت، رژيم غذايي درست و ورزش در كنار مسكن‌هايي مانند ايبوپروفن و استامينوفن مي‌تواند به كاهش درد كمك كند.
سردردهاي سينوزيت معمولا با مصرف آنتي‌بيوتيك و درمان‌هاي لازم براي بهبود عفونت، رفع ميشود. طي دوره درمان مسكن‌هايي مانند استامينوفن نيز تجويز ميشود. در موارد درد خفيف پانسمان لوهمن روشه ميگرني مي‌توان از استامينوفن، آسپيرين و ايبوپروفن استفاده كرد اما اگر درد شديد و مداوم باشد حتما نياز به درمان جدي‌تر و تجويز داروهاي خاص توسط پزشك خواهد بود. سردردهاي خوشه‌اي نيز به مسكن‌هاي معمول پاسخ نمي‌دهد و مراجعه به پزشك و درمان خاص را مي‌طلبد.
منبع: برترينها
منبع