۱-خون مي‌تواند باعث تميز شدن زخم شود. پس مقدار كمي از خونريزي در محل زخم اصلا بد نيست. در بيشتر موارد زخم‌ها و جراحت‌هاي كوچك خونريزي خيلي سريع بند نمي‌آيد، با يك فشار خيلي كم با يك گاز استريل مخصوص پانسمان يا يك باند كوچك به محل زخم مي‌توان روند انعقاد خون را تسريع بخشيد. اگر خون از اين گاز يا باند رد شد آن را برنداريد بلكه يك گاز يا باند ديگر روي آن بگذاريد چون اگر گاز يا باند اوليه را برداريد امكان دارد سطح زخم مجددا خراشيده و خونريزي بيشتر شود.

۲-معمولا اولين اقدام شما بعد از زخم شدن دست و پايتان مشخص است: شستن زخم با آب تميز. اما اقدام بعدي شما درباره زخم‌هاي كثيف بايد اين باشد كه هرگونه كثيفي و آلودگي احتمالي را با استفاده از الكل از محل زخم دور و محل را با استفاده از گاز استريل و الكل ضدعفوني كنيد. اما اگر زخم تميز است بهترين كار اين است كه اطراف آن را با صابون و آب به خوبي بشوييد. نبايد از صابون‌هاي حساسيت‌زا، يا پراكسيد نيتروژن براي شستن آن استفاده كنيد.

۳-پمادهاي آنتي‌بيوتيك موضعي هم محل زخم را مرطوب مي‌كنند و هم احتمال عفونت موضعي را كاهش مي‌دهند. اگر مي‌خواهيد از كرم آنتي‌بيوتيك استفاده كنيد بهترين كار اين است كه يك لايه نازك را روي محل زخم بگذاريد. بعضي از پمادهاي موضعي آنتي‌بيوتيك در افراد حساس باعث ايجاد حساسيت پوستي و جوش‌هاي كوچك مي‌شود. اگر در پوست شما علايم حساسيتي ايجاد شد مصرف آنتي‌بيوتيك را قطع كنيد.

۴-روند بهبود زخم از همان لحظه رقم خوردن زخم يا جراحت شروع مي‌شود. بلافاصله پس از ايجاد زخم يا خراشيدگي، سلول‌هاي سفيد بدن به باكتري‌هاي عامل عفونت حمله مي‌كنند. پلاكت‌ها و سلول‌هاي قرمز خون و فيبرين ترشح‌شده در خون هم يك شبكه زنجيره‌اي در منطقه ايجاد مي‌كنند كه در واقع همان لخته خون است و بعد از شكل‌گيري لخته، شكل‌گيري بافت ضايع، يا همان پوست روي زخم يا دلمه شروع مي‌شود. اگر محل زخم يا خراشيدگي خارش داشت، حتي اگر خارش شديد بود، بر ميل خودتان بر خاراندن آن غلبه كنيد زيرا خاراندن آن محل باعث نابود شدن اين بافت شكل‌گرفته مي‌شود.

۵-سوختگي‌هاي خفيف شايع‌ترين مشكل خانم‌هاي خانه‌دار است. براي درمان زخم آنها بهترين كار خنك كردن سريع ناحيه آسيب‌ديده است. با استفاده از يك پارچه خيلي خنك، يا آب خنك شما پوست محل ضايعه را خنك مي‌كنيد و مانع از ماندن انرژي گرمايي در آن ناحيه و سوزش و ضايع شدن بيشتر مي‌شويد. بعد از خنك كردن منطقه محل ضايعه را با آب و صابون بشوييد و سپس با يك پانسمان ظريف روي آن را بپوشانيد به گونه‌اي كه هيچ فشاري به محل سوختگي نيايد. اگر محل ضايعه تاول زد آن را دستكاري نكنيد زيرا اين تاول‌ها نشانه‌اي از روند بهبود سوختگي هستند.

۶-اصول مراقبت از زخم‌هاي جراحي مثل زخم‌هاي معمولي است. هر برش جراحي بايد براي چند روز با يك پانسمان استريل پوشانده شود. پانسمان محل زخم‌هاي جراحي بايد هر روز تعويض شود. تمام توصيه‌هاي پزشك معالج خودتان را به كار بگيريد و هر روز بخيه‌ها و منگنه‌ها را بررسي كنيد و ببينيد در محل آنها ترشح چركي، قرمزي، تاول يا بوي بد وجود دارد يا نه. يادتان باشد كه محل زخم‌هاي جراحي و بخيه‌ها بايد خشك باشد. هر خونريزي، ترشح چركي، يا تغييرات پوستي در محل برش‌هاي جراحي يا بخيه‌ها را خيلي سريع به پزشك معالج خودتان اطلاع دهيد.

۷-اگر محل زخم يا خراش شما در تماس با لباس‌هايتان است بهتر است آن را پانسمان كنيد. زخم يا خراشيدگي باز كه در سايش با لباس قرار گيرد بيشتر در معرض سر باز كردن و عفونت است. اگر درباره تماس محل زخم يا خراشيدگي با لباس‌ها ترديد داريد بهتر است از چسب زخم استفاده كنيد و هر روز چسب زخم‌تان را عوض كنيد. اين‌گونه محل زخم يا خراشيدگي از باكتري‌ها دور مي‌ماند و احتمال سر باز كردن دوباره آن كاهش مي‌يابد.

اگر بعد از پانسمان زخم بستر، يا زدن چسب در محل زخم احساس خراش، يا سوزش داشتيد، يا آن محل تاول و قرمزي موضعي داشت اين علايم ممكن است نشانگر حساسيت شما به چسب زخم يا پانسمان زخم باشد. درباره پوست‌هاي حساس بهتر است از گازهاي استريل و نوارچسب‌هاي ضدحساسيت استفاده كرد.

استفاده از پماد هاي زخم يا پماد آلفا توصيه ميشود

۸-اگر قرمزي محل زخم، بريدگي يا خراشيدگي به نواحي اطراف آن رسيد، در محل ضايعه تورم ايجاد شد، ترشحات زرد يا سبز از محل آن خارج شد، يا محل ضايع به شدت دردناك يا به شدت گرم شد، نشانه عفونت محل زخم است. ساير علايمي كه مي‌تواند در اين‌باره به شما كمك كند بزرگ شدن غده‌هاي لنفاوي در نزديكي محل زخم يا خراشيدگي، يا در گردن، زير بغل و ناحيه كمر است. درد بدن و لرز هم مي‌تواند از علايم عفونت محل ضايعه باشد. اگر اين علت‌ها را مشاهده كرديد خيلي سريع با پزشك خودتان يا اورژانس تماس بگيريد.

۹-اگر درباره سابقه تزريق واكسيناسيون كزاز خود مطمئن هستيد و دچار يك زخم يا خراشيدگي كثيف شديد حتما از پزشك خودتان درباره لزوم تزريق واكسن بادآور كزاز، يا ايمونو گلوبولين خنثي‌كننده سم كزاز اطلاعات بگيريد.

۱۰-در اين حالت‌ها بايد سريع به پزشك مراجعه كنيد:

-اگر با وجود فشار دادن مدام براي پنج تا ۱۰ دقيقه خونريزي بند نيامده است.

-اگر بريدگي شما بيشتر از دو سانتي‌متر است، يا سطحي نيست و عمق بافت را درگير كرده است.

-اگر بريدگي يا خراشيدگي در نزديكي چشم شما باشد.

-اگر له شدن يا پاره شدن بافتي به وجود آمده بود.

-اگر زخم خيلي كثيف بود يا اجسام خارجي وارد آن شده بودند.

-اگر درد آن بسيار شديد و فراتر از حد تصور بود.

-اگر علامت‌هاي وجود عفونت در آن به چشم مي‌آمد.

-اگر زخم يا خراشيدگي توسط حيوانات به وجود آمده بود.