همه چيز در مورد پزشكي

تكرر ادرار يعني احساس نياز به دفع ادرار بيشتر از حد معمول. با اين حال، تعريف دقيق و مشخصي از تكرر ادرار در اوقاتي كه بيشتر به دفع ادرار نياز داريد، وجود ندارد. نياز به دفع ادرار، اغلب باعث ايجاد چالش  هايي در زندگي شما مي شود. همچنين در مورد اينكه اگر واقعا به دستشويي نزديك نباشيد، احساس اضطراب مي كنيد؟ ادرار فوري مستلزم نياز شديد براي رسيدن به دستشويي است. اين بيماري ممكن است با درد و يا ناراحتي در مثانه و يا دستگاه ادراري همراه باشد. در اين مقاله از بخش بيماري دكتر زخم سلام به بررسي تكرر ادرار و راه هاي درمان آن مي پردازيم.

تكرر ادرار و ادرار فوري

مشكلات مربوط به ادرار فوري زماني رخ مي دهد كه شما گاهي اوقات نمي توانيد خود را به دستشويي برسانيد و يا نياز به ادرار كردن، به طور ناگهاني رخ مي دهد. تكرر ادرار و ادرار فوري، اغلب با يكديگر اتفاق مي افتند. شما ممكن است احساس كنيد كه نياز به ادرار كردن داريد و اين نياز ناگهاني رخ مي دهد.

علل شايع تكرر ادرار

عفونت  هاي دستگاه ادراري شايع ترين علت تكرر يا ادرار فوري هستند. دلايل ديگر عبارتند از:

• نوشيدن بيش از حد مايعات
• مصرف نوشيدني هاي الكلي و كافئين دار
• ديابت
• بارداري به ويژه در سه ماهه سوم بارداري و زماني كه بر روي مثانه فشار وارد مي شود
• بزرگ شدن پروستات يا عفونت
• اضطراب
• ديورتيك ها (داروهاي ادرار آور)
• سيستيت بينابيني، يك عفونت مزمن در مثانه
• مثانه بيش فعال
• عفونت واژن

دلايل كمتر رايج براي تكرر يا ادرار فوري شامل موارد زير مي باشند:

• سكته مغزي و يا ساير اختلالات سيستم عصبي
• تومور
• سرطان مثانه
• پرتو درماني در ناحيه لگن
• وارد شدن آسيب و يا صدمه به دستگاه ادراري
• ديورتيكوليت (التهاب ديورتيكولوم، به ويژه در روده بزرگ كه، اعث درد و اختلال در عملكرد روده مي شود)

دلايل ديگري نيز براي تكرر ادرار وجود دارد. تكرر ادرار مي تواند خواب شما را مختل كند كه اين وضعيت با عنوان نوكتوريا شناخته مي شود. اين بيماري معمولا زماني رخ مي دهد كه پيرتر شده ايد و با افزايش سن، بدن ديگر قادر به توليد هورمون متوقف  كننده ادرار شبانه نيست.

با افزايش سن، مثانه قابليت ارتجاعي خود را از دست مي دهد. اين حالت، نگهداشتن ادرار را به مدت طولاني، دشوار مي كند.

نشانه هاي رايج تكرر ادرار

آيا مي دانستيد كه بايد بين 7 تا 8 ساعت و بدون نياز به دفع ادرار، بخوابيد؟ شايع  ترين علامت تكرر ادرار در زنان عبارت است از داشتن ادرار بيشتر از حد معمول و رفتن به دستشويي در هنگام شب. تحت شرايط عادي، اغلب افراد بايد بتوانند به مدت شش تا هشت ساعت بدون اينكه نياز به ادرار كردن داشته باشند، بخوابند.

با اين حال، اگر تكرر ادرار را تجربه مي كنيد، ممكن است مجبور باشيد چندين بار در شب از خواب بيدار شويد. همچنين ممكن است يك انگيزه شديد و قوي براي ادرار كردن داشته باشيد و احساس كنيد كه مثانه تان پر است و احساس درد يا ناراحتي فيزيكي داشته باشيد. اين احساس اضطرار در دفع ادرار، در هر زماني در طول روز يا شب مي تواند اتفاق بيفتد.

زماني كه بيش از حد، ادرار داريد، ممكن است نتوانيد آن را نگه داريد يا صبر كنيد تا از دستشويي استفاده كنيد. بعضي از زنان حتي ممكن است كنترل مثانه خود را از دست بدهند و نشت ادرار را تجربه كنند.

تشخيص تكرر ادرار

مهم است كه نوع بي اختياري ادرار خود را مشخص كنيد و علائم شما، اغلب به پزشك تان مي گويد كه دچار چه نوع بي اختياري ادراري هستيد. اين اطلاعات، تصميمات مربوط به درمان را هدايت خواهد كرد.

پزشك شما احتمالا با گرفتن يك شرح حال و معاينه كامل جسماني، درمان را شروع خواهد شد. سپس ممكن است از شما خواسته شود تا يك تمرين ساده را انجام دهيد كه نشان دهنده بي اختياري ادرار در شما باشد مانند سرفه كردن. پس از آن پزشك به احتمال زياد توصيه هايي را براي شما خواهد داشت. از جمله:

آزمايش عفونت جاي بخيه سزارين ادرار

نمونه اي از ادرار براي بررسي علائم عفونت، وجود خون يا ساير اختلالات.

يادداشت كردن ميزان ادرار

شما براي چند روز بايد مقدار نوشيدني خود و هنگامي كه دفع ادرار داريد، مقدار ادراري كه توليد كرده ايد و نيز اينكه آيا نياز فوري براي دفع ادرار داشتيد و تعداد دفعات رخ دادن بي اختياري را ثبت كنيد.

اندازه گيري ادرار باقيمانده پس از خالي شدن مثانه

از شما خواسته مي شود كه در يك ظرف ادرار كه خروجي را اندازه گيري مي كند، ادرار كنيد. سپس پزشك، مقدار باقيمانده ادرار در مثانه را با استفاده از يك كاتتر يا تست اولتراسوند (فراصوتي) بررسي مي كند. باقي ماندن مقدار زيادي ادرار در مثانه، ممكن است به اين معني باشد كه شما يك انسداد در مجاري ادراري داريد و يا مشكلي در رابطه با اعصاب يا ماهيچه هاي مثانه وجود دارد.

اگر اطلاعات بيشتري مورد نياز باشد، پزشك ممكن است انجام آزمايشات  بيشتري شامل آزمايش اوروديناميك (نوار مثانه) و سونوگرافي لگن را توصيه كند. اين آزمايشات معمولا در مواقعي انجام مي شوند كه شما عمل جراحي را مد نظر داشته باشيد.

درمان تكرر و بي اختياري ادرار

درمان بي اختياري ادرار به نوع بي اختياري، شدت و علت اصلي آن بستگي دارد كه تركيبي از درمان  ها ممكن است مورد نياز باشد. اگر يك بيماري زمينه اي باعث بروز اين علائم مي شود، پزشك شما اين وضعيت را درمان خواهد كرد.

پزشك به احتمال زياد، در ابتدا درمان تهاجمي را پيشنهاد مي كند و تنها در صورتي كه با اين روش، با شكست مواجه شود، به سراغ ديگر گزينه هاي درماني مي رود.

تكنيك هاي رفتاري

تمرين مثانه

با انجام اين تمرين، هر بار كه به دستشويي و دفع فوري ادرار نياز پيدا مي كنيد، مي توانيد آن را به تاخير بيندازيد. شما مي توانيد هر زمان كه احساس كرديد ادرار داريد، سعي كنيد به مدت 10 دقيقه ادرار خود را نگه داريد. هدف از اين تمرين اين است كه زمان بين دستشويي رفتن و ادرار كردن را هر 5/2 تا 5/3 ساعت، افزايش دهيد.

خالي كردن مجدد مثانه

اين روش به شما كمك مي كند كه مثانه خود را به طور كامل تخليه كنيد تا از بي اختياري ادرار جلوگيري كرده باشيد. خالي كردن مجدد مثانه يعني اينكه پس از اولين ادرار، چند دقيقه اي صبر كرده و دوباره سعي كنيد.

دفع ادرار برنامه ريزي شده

به جاي اينكه منتظر باشيد براي دفع ادرار به دستشويي برويد، هر دو تا چهار ساعت براي رفتن به دستشويي برنامه ريزي كنيد.

كنترل و مديريت مصرف مايعات و رژيم غذايي

براي اينكه كنترل مثانه خود را بتوانيد به دست بگيريد، بايد مصرف الكل، كافئين يا غذاهاي اسيدي را محدود كرده و يا كاهش دهيد.كاهش مصرف مايعات، كاهش وزن يا افزايش فعاليت هاي بدني نيز مي توانند مشكل را از بين ببرند.

تمرينات ورزشي عضلات كف لگن

عضلات كف لگن در زنان و در مردان

پزشك ممكن است انجام مرتب اين تمرينات را به منظور تقويت عضلات توصيه كند زيرا به كنترل ادرار كمك مي كند. اين تمرينات كه با عنوان تمرينات كگل نيز شناخته مي شود، به ويژه براي بي اختياري ادرار استرسي موثر هستند اما ممكن است به بي اختياري فوري ادرار نيز كمك كنند.

• براي انجام تمرينات ورزشي عضلات كف لگن، تصور كنيد كه مي خواهيد جلوي خروج ادرار خود را بگيريد.
• سپس عضلاتي را كه براي جلوگيري از دفع ادرار استفاده مي كنيد را سفت (منقبض) كنيد و به مدت 5 ثانيه نگه داريد و سپس به مدت 5 ثانيه عضلات را شل كنيد. (اگر اين كار خيلي سخت است، ابتدا عضلات را دو ثانيه نگهداريد و سپس به مدت سه ثانيه عضلات را شل كنيد)
• انقباضات را در هر بار به مدت ۱۰ ثانيه نگه داريد
• هدف، انجام 3 دوره از اين تمرين لايتسيموس در روز و در هربار 10 مرتبه انجام اين تمرين است.

براي كمك به تشخيص و انقباض عضلات صحيح و مناسب، پزشك ممكن است به شما پيشنهاد كند كه با يك فيزيوتراپ كار كنيد و يا تكنيك هاي بيوفيدبك (استفاده از امواج) را امتحان كنيد.

تحريك الكتريكي

الكترود ها به طور موقت وارد ركتوم يا واژن مي شوند تا باعث تحريك و تقويت عضلات كف لگن شوند. تحريك الكتريكي آرام مي تواند براي بي اختياري ادرار ناشي از استرس و بي اختياري فوري موثر باشد اما ممكن است به مدت چند ماه، به درمان هاي متعددي نياز داشته باشيد.

داروها

داروهايي كه معمولا براي بي اختياري ادرار استفاده مي شوند، عبارتند از:

آنتي كولينرژيك

اين دارو ها مي توانند مثانه بيش فعال را آرام كنند و ممكن است براي بي اختياري فوري ادرار نيز مفيد باشند. نمونه هايي از اين دارو عبارتند از اكسي بوتين (ديتروپان XL)، تولترودين (دترول)، داريفناسين (انابلكس)، فزو ترودين (تووياز)، سوليفناسين (وزيكار) و تروسپيوم (سانكچورا).

ميرابگرون (ميربتريك)

از اين دارو براي درمان بي اختياري ادرار فوري استفاده مي شود. اين دارو ماهيچه هاي مثانه را شل مي كند و مي تواند ميزان ادراري را كه مثانه شما توانايي نگهداري اش را دارد، افزايش دهد. همچنين ممكن است مقدار ادراري كه شما مي توانيد در يك زمان دفع كنيد را افزايش دهد كه باعث كمك به تخليه مثانه، به صورت كامل تري مي شود.

مسدود كننده هاي آلفا

در مرداني كه به بي اختياري فوري و يا سرريزي ادرار مبتلا هستند، اين دارو ها مي توانند عضلات گردن مثانه و فيبرهاي عضلاني پروستات را شل كنند و تخليه مثانه را آسان تر كنند. از جمله اين داروها مي توان به تامسولوسين (فلوماكس)، آلفوزوسين (اوروكساترال)، سيلودوزين (راپافلو)، دوكسازوسين (كاردورا) و ترازوسين اشاره كرد.

استروژن موضعي

در زنان، استفاده از استروژن موضعي در دوزهاي پائين و به صورت يك پماد واژينال، حلقه و يا پچ ممكن است به تون و جوانسازي بافت مجراي ادرار و واژن كمك كند. استروژن سيستميك، نوعي هورمون كه به صورت قرص مصرف مي شود، براي بي اختياري ادرار توصيه نمي شود و حتي ممكن است آن را بدتر كند.

ابزارهاي پزشكي

تجهيزات طراحي شده براي درمان بي اختياري در زنان عبارتند از:

تعبيه دستگاهي در مجراي ادرار

دستگاهي كوچك و شبيه تامپون كه قبل از انجام فعاليت هاي خاصي مانند تنيس، كه باعث بي اختياري ادرار مي شود، در داخل مجراي ادرار قرار مي گيرد. اين وسيله به عنوان يك درپوش عمل مي كند و از نشت ادرار جلوگيري مي كند و قبل از دفع، برداشته مي شود.

پساري (رحم بند)

پساري يك حلقه سفت است كه مي توانيد در تمام روز، آن را داخل واژن بگذاريد اين وسيله معمولا در افرادي مورد استفاده قرار مي گيرد كه به پائين افتادگي مثانه و بي اختياري ادرار مبتلا هستند. پساري، كمك مي كند تا مثانه كه در نزديكي واژن قرار دارد بالا نگه داشته شود و از نشت ادرار جلوگيري مي كند.

معالجات مداخله اي

تحريك عصب ساكرال

انواعي از مداخلات درماني كه ممكن است به بي اختياري ادرار كمك كند عبارتند از:

تزريق مواد حجم دهنده

يك نوع ماده مصنوعي به داخل بافت هاي اطراف مجراي ادرار تزريق مي شود. اين ماده حجم دهنده به مسدود شدن مجراي ادرار كمك مي كند و نشت ادرار را كاهش مي دهد. اين روش معمولا نسبت به روش هاي درماني تهاجمي مثل عمل جراحي براي بي اختياري ادرار استرسي، اثر بسيار كمتري دارد و معمولا بطور مرتب بايد تكرار شود.

درمان تكرر ادرار با سم بوتولينوم نوع A (بوتاكس)

تزريق بوتاكس به عضله مثانه ممكن است براي افرادي كه داراي مثانه بيش فعالي هستند، مفيد باشد. بوتاكس معمولا براي افرادي كه ساير درمان هاي سطح اول براي آنها موفقيت آميز نبوده است، تجويز مي شود.

محرك هاي عصبي

وسيله اي شبيه دستگاه تنظيم كننده ضربان قلب است كه در زير پوست انواع زخم قرار داده مي شود تا پالس هاي الكتريكي بدون درد را به اعصاب درگير در كنترل مثانه (اعصاب ساكرال) انتقال دهد. تحريك اعصاب ساكرال مي تواند بي اختياري فوري را درصورت عدم تاثير ساير درمان ها، كنترل كند. اين وسيله ممكن است در زير پوست باسن شما قرارداده شود و به سيم هاي پشت شما و در ناحيه بالاي شرمگاهي و يا به دستگاهي مخصوصي كه وارد واژن ميشود، وصل شود.

عمل جراحي تعليق گردن مثانه

چنانچه ساير درمان ها مؤثر نباشند، چندين روش جراحي مي تواند مشكلاتي را كه منجر به بي اختياري ادراري مي شوند را درمان كنند:

عمل جراحي قلاب

از لايه هاي بافت بدن شما، مواد يا شبكه تور مانند مصنوعي، براي ايجاد يك قلاب لگني در اطراف مجراي ادرار شما و ناحيه اي از عضله ضخيم شده در محل اتصال مثانه به مجراي ادرار (گردن مثانه)، استفاده مي شود. اين قلاب به بسته نگهداشتن مجراي ادرار، مخصوصا هنگام سرفه يا عطسه كردن، كمك مي كند. اين روش براي درمان بي اختياري استرسي استفاده مي شود.

تعليق گردن مثانه

اين روش جراحي براي ايجاد حمايت از مجراي ادرار و گردن مثانه و منطقه اي با عضله ضخيم شده كه محل اتصال به مجاري ادرار مي باشد، طراحي شده است. اين روش با ايجاد يك برش شكمي انجام مي شود، بنابراين اين عمل جراحي، با بيهوشي عمومي يا نخاعي انجام مي گيرد.

درمان تكرر ادرار با جراحي پائين افتادگي لگن

در زنان مبتلا به بي اختياري مختلط و پائين افتادگي لگن، جراحي احتمالا شامل تركيبي از روش قلاب و جراحي پائين افتادگي مي باشد.

اسفنكتر ادراري مصنوعي

در مردان، يك حلقه ي كوچك پرشده با مايع، در اطراف گردن مثانه قرار داده مي شود تا اسفنكتر ادراري شما را تا وقتي كه براي دفع ادرار آمادگي داريد، بسته نگه دارد. براي دفع ادرار، پمپ تعبيه شده در زير پوستتان را فشار داده كه منجر به خالي شدن حلقه مي شود و اجازه مي دهد كه ادرار از مثانه شما خارج شود.

لايه هاي جاذب و كاتترها

چنانچه درمان هاي پزشكي نتوانند بطور كامل بي اختياري ادرار شما را برطرف كنند، شما مي توانيد از محصولاتي كه در زمينه نشت ادرار كمك مي كند، استفاده كنيد:

لايه ها و پوشش هاي محافظ

اكثر محصولات، حجيم تر از لباس زير معمولي شما نيستند و امكان پوشيدن راحت آنها در زير لباس روزانه وجود دارد. مرداني كه مشكلاتي در مورد نشت ادرار دارند، مي توانند از جمع كننده قطرات ادرار استفاده كنند كه شامل يك كيسه كوچك با لايه هاي جاذب است كه بر روي آلت تناسلي كشيده مي شود و با پوشيدن لباس زيري كه درست اندازه تن باشد، در جاي خود نگه داشته مي شود.

كاتتر

اگر شما به دليل خالي نشدن كامل مثانه خود، مبتلا به بي اختياري ادرار هستيد، ممكن است پزشك به شما توصيه كند كه ياد بگيريد چگونه يك لوله نرم (كاتتر) را چند بار در روز به درون مجاري ادرار خود وارد كنيد تا ادرار موجود در مثانه را خالي كنيد.

درمان هاي خانگي براي تكرر ادرار

تغييرات در سبك زندگي مي توانند به درمان تكرر ادرار كمك كنند. از يك دفتر يادداشت براي يادداشت كردن اينكه چه دلايلي اغلب باعث ادرار كردن شما مي شوند و در چه زماني اين اتفاق مي افتد، استفاده كنيد. اين مي تواند به شما كمك كند تا تشخيص دهيد كه كدام غذاها، نوشيدني ها و يا ديگر عوامل سبك زندگي شما بيش ترين تاثير را بر روز شما مي گذارند.

اصلاح و تغيير رژيم غذايي

شما ممكن است نياز به اصلاح و تغيير رژيم غذايي خود براي حذف غذاها و نوشيدني  هايي داشته باشيد كه اثر ديورتيك (ادرار آور) دارند و باعث مي شوند كه ادرار كنيد. از مصرف غذاهاي زير كه مي توانند باعث تحريك مثانه شوند، پرهيز كنيد:

• شيرين كننده هاي مصنوعي
• نوشيدني هاي گازدار
• شكلات
• غذاهاي پر ادويه
• گوجه فرنگي
• الكل
• كافئين (چاي، قهوه، نوشابه هاي انرژي زا )

ويتامين C بيشتري را مصرف كنيد

نوشيدن مقدار زيادي ويتامين Cو يا مصرف مكمل هاي ويتامين C، يكي از روش هاي جلوگيري از كشيدن بخيه سزارين رشد بيش از اندازه باكتري ها است زيرا اين كار باعث اسيدي شدن ادرار مي شود. با اين حال، بايد مراقب اين باشيد كه ويتامين C را زياد مصرف نكنيد. موسسه ملي بهداشت زنان توصيه مي كند كه زنان 1۹ساله و بيشتر، حداقل به ۷۵ ميلي گرم ويتامين C در روز نياز دارند، اما مطالعه اي ديگر نشان داد كه مصرف ۱۰۰ ميلي گرم به صورت روزانه، به ويژه براي پيشگيري از عفونت ادرار مفيد است. به منظور تعيين مقدار دقيق و مناسب مكمل هاي ويتامين C با پزشك خود مشورت كنيد.

تمرين بهداشت جنسي خوب

تميز بودن شما و همسرتان، بهترين و مهمترين مسئله است. در روابط جنسي خود از بزاق بيش از حد، اسپرم كش ها و روان كننده هاي جنسي، كمتر استفاده كنيد. از تميز بودن هر چيزي كه با ناحيه تناسلي در طول رابطه جنسي تماس دارد، اطمينان حاصل كنيد.

نوشيدن چاي

روزانه دو يا سه فنجان چاي بنوشيد. مطالعات نشان مي دهند كه چاي سبز مي تواند بر روي باكتري E. coli كه باعث عفونت ادراري مي شود، تاثير ضد ميكروبي داشته باشد. علاوه بر اين، تحقيقات بيشتر نشان مي دهند كه چاي سبز حاوي آنتي  اكسيدان  هاي خاصي مي باشد كه مي توانند تورم و التهاب مثانه را كاهش دهند. از اين رو، وقتي نوشيدن آب ساده، حوصله شما را سر مي برد، نوشيدن يك فنجان چاي به شما آسيبي نمي رساند. به علاوه اين يكي از بهترين نوشيدني ها براي واژن سالم است.

هيدراته نگه داشتن بدن

آب آشاميدني باعث از بين رفتن باكتري ها مي شود، بنابراين مهم است كه براي پيشگيري از عفونت ادراري، بدن خود را هيدراته نگه داريد. هم چنين به تصفيه كليه ها و مثانه نيز كمك مي كند. نظرات مختلفي درباره اينكه چه مقدار آب بايد هر روز نوشيده شود، وجود دارد. قاعده سرانگشتي معمولي اين است كه هر روز هشت ليوان آب خورده شود، اما ممكن است به ميزان بيشتر يا كمتري نياز داشته باشيد. هم چنين نوشيدن آب، يكي از 48 روش ساده براي بهبود زندگي جنسي شما مي باشد.

بعد از رابطه جنسي دوش نگيريد

مواد شيميايي موجود در نمك  ها و ژل حمام، مي توانند مجراي ادرار را تحريك كرده و آن را در معرض ابتلا به عفونت قرار دهند. همچنين از مواد شيميايي و يا عطر هاي تندي كه در اسپري هاي زنانه يافت مي شوند، كاغذ توالت معطر، محصولات زنانه، دوش هاي واژينال و دئودرانت ها كمتر استفاده كنيد. اين محصولات مي توانند تعادل طبيعي pH را در واژن به هم بريزند و خطر ابتلا به باكتري هاي مضر و خطرناك را افزايش دهند.