- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 286 مشاهده
راه هاي تشخيص سرطان تيروئيد و درمان آن
سرطان تيروئيد
ظهور غده‌اي پروانه‌اي شكل در ناحيه تحتاني گلو و درست زير سيبك است. از راه هاي تشخيص سرطان تيروئيد مي‌توان به معاينه فيزيكي، آزمايش خون، نمونه برداري بافت تيروئيد و آزمايشات تصوير برداري اشاره كرد.
دكتر زخم| سرويس سلامت - تيروئيد هورمون‌هاي تنظيم ضربان قلب، فشار خون، دما و وزن بدن را كنترل مي‌كند. طبق آمار موسسه ملي سرطان، هر ساله بيش از ۵۶۰۰۰ مورد جديد سرطان تيروئيد فقط در ايالات متحده اتفاق مي‌افتد و اكثر آن‌ها از نوع سرطان پاپيلري يعني رايج‌ترين نوع سرطان تيروئيد است. سرطان تيروئيد در خانم‌ها به نسبت ۳ به ۱ بيشتر از آقايان رخ بوده و احتمال ظهور آن در هر گروه سني وجود دارد. تقريباً ۱.۲ درصد از تمامي خانم‌ها و آقايان در طول عمر خود به سرطان تيروئيد مبتلا خواهند شد. در اين مقاله برخي از علائم و نشانه‌هاي رايج سرطان تيروئيد مي‌پردازيم. با ما همراه باشيد.
در اين مطلب مي‌خوانيد:
- انواع سرطان تيروئيد
- علائم سرطان تيروئيد
- علائم هشداردهنده سرطان تيروئيد
- بازگشت سرطان تيروئيد
- پيشگيري
- تشخيص سرطان تيروئيد
- مراجعه به پزشك
علت سرطان تيروئيد
سرطان تيروئيد با شماري از مسائل وراثتي ارتباط دارد؛ اما علت اصلي بروز اين سرطان هنوز شناخته نشده است. سرطان تيروئيد زماني رخ مي‌دهد كه سلول‌هاي تيروئيد فرد دچار تغييرات ژنتيكي (جهش) شوند. اين جهش باعث مي‌شود سلول‌ها به سرعت رشد كرده و تكثير يابند و ناميرا شوند. به اين ترتيب با اجتماع غيرطبيعي سلول‌هايي كه بايد از بين بروند، يك تومور تشكيل مي‌شود. اين سلول‌هاي غيرطبيعي مي‌توانند به بافت‌هاي مجاور حمله كرده و سرتاسر بدن گسترش يابند.
بيشتر بخوانيد: نحوه تشخيص و درمان پركاري تيروئيد
انواع سرطان تيروئيد
نوع سرطان تيروئيد تعيين كننده نوع درمان و پيش آگهي است. انواع سرطان تيروئيد عبارت‌اند از:
۱. سرطان پاپيلاري تيروئيد
شايع‌ترين نوع سرطان تيروئيد، سرطان پاپيلاري تيروئيد است كه از سلول‌هاي فوليكول، محل ذخيره و توليد مدي هاني هورمون‌هاي تيروئيد ناشي مي‌شود. احتمال وقوع سرطان پاپيلاري تيروئيد در هر سني ممكن است؛ اما بيشتر اوقات افراد ۳۰ تا ۵۰ سال به آن مبتلا مي‌شوند.
۲. سرطان فوليكولار تيروئيد
سرطان فوليكول تيروئيد نيز از سلول‌هاي فوليكولي تيروئيد نشات گرفته و به طور معمول در افراد بالاي ۵۰ سال ديده مي‌شود.
۳. سرطان تيروئيد مدولاري
سرطان مدولاري تيروئيد از سلول‌هاي C تيروئيد آغاز مي‌شود كه محل توليد هورمون كلسي تونين هستند. افزايش سطح كلسي تونين خون مي‌تواند نشان دهنده سرطان مدولاري تيروئيد در مراحل اوليه باشد. برخي از سندرم‌هاي ژنتيكي خطر ابتلا به سرطان تيروئيد مدولاري را افزايش مي‌دهند.
۴. سرطان آنوپلاستيك تيروئيد
سرطان آنپلاستيك تيروئيد نوعي سرطان نادر و به سرعت در حال رشد به شمار مي‌آيد كه درمان آن بسيار مشكل است. اين نوع سرطان به طور معمول در سالخوردگان بالاي ۶۰ سال مشاهده مي‌شود.
۵. لنفوم تيروئيد
لنفوم تيروئيد نوعي سرطان نادر است كه از سلول‌هاي سيستم ايمني بدن در تيروئيد آغاز شده و بلافاصله رشد مي‌كند. لنفوم تيروئيد نيز به طور معمول در افراد مسن ديده مي‌شود.
بيشتر بخوانيد: علائم كم كاري تيروئيد چيست و چگونه درمان مي‌شود؟
علائم سرطان تيروئيد
اين بيماري عموماً در مراحل اوليه هيچ نشانه يا علائم خاصي ندارد؛ اما با گذشت زمان و رشد بيماري:
- غده‌اي در بخش زيرين گلو ظهور مي‌كند كه با لمس پوست روي گردن قابل احساس است.
- صداي فرد تغيير كرده و خش‌دار مي‌شود.
- بلعيدن غذا سخت مي‌شود.
- تنفس سخت مي‌شود.
- در ناحيه گلو و گردن درد احساس مي‌شود؛ اين درد گاهي به گوش‌ها سرايت مي‌كند.
- غدد لنفاوي گردن متورم مي‌گردند.
- فرد مدام سرفه مي‌كند.
علائم هشداردهنده سرطان تيروئيد
۱. جنسيت
از هر ۴ بيماري مبتلا به سرطان تيروئيد، ۳ مورد خانم هستند.
۲. سن
احتمال وقوع سرطان تيروئيد در هر سني وجود دارد؛ اما حدوداً دو سوم تعداد موارد سرطان مشاهده شده، افراد بين ۲۰ تا ۵۵ سال هستند. همانطور كه گفته شد، سرطان آنوپلاستيك تيروئيد معمولاً پس از سن ۶۰ سالگي اتفاق مي‌افتد. البته برخي نوزادان (۱۰ ماه و بالاتر) و نوجوانان ممكن است در معرض خطر ابتلا به سرطان تيروئيد مدولاري محصولات مدي هاني MTC باشند، به ويژه اگر جهش پروتو - انكوژن RET اتفاق افتاده باشد.
۳. ژنتيك
برخي از انواع سرطان تيروئيد مربوط به مسائل ژنتيكي است. يك انكوژن RET غير طبيعي قابل انتقال از والدين به فرزند ممكن است منجر به MTC شود. البته هركسي كه انكوژن RET جهش يافته داشته باشد، لزوماً به اين نوع سرطان مبتلا نمي‌شود؛ آزمايش خون و آزمايش‌هاي ژنتيك اين نوع ژن را تشخيص مي‌دهند. پس از شناسايي انكوژن RET تغيير يافته، پزشك براي برداشتن غده تيروئيد پيش از بروز سرطان، عمل جراحي را توصيه خواهد كرد. براي افراد مبتلا به MTC، آزمايش ژنتيك توصيه مي‌شود تا وجود جهش پروتو - انكوژن RET تعيين شود. در صورت وجود جهش، آزمايش ژنتيكي والدين، خواهران، برادران و فرزندان توصيه خواهد شد. سابقه خانوادگي MTC خطر ابتلا را افزايش مي‌دهد. همچنين افراد مبتلا به سندرم MEN2 در معرض خطر ابتلا به انواع ديگر سرطان‌ها هستند. سابقه خانوادگي پوليپ‌هاي پيش سرطاني در روده بزرگ، خطر ابتلا به سرطان پاپيلاري تيروئيد را افزايش مي‌دهد.
۴. قرار گرفتن در معرض تشعشات
قرار گرفتن سر و گردن در معرض مقادير متوسط تشعشعات، ممكن است خطر ابتلا به سرطان پاپيلاري و فوليكولار را افزايش دهد. برخي از منابع احتمالي تشعشات عبارت‌اند از:
- پرتونگاري: با دوز كم تا متوسط كه تا قبل از سال ۱۹۵۰ براي معالجه آكنه، لوزه و ساير مشكلات سر و گردن كودكان استفاده مي‌شد.
- پرتودرماني: براي درمان لنفوم هاجكين يا ساير اشكال لنفوم در نواحي سر و گردن.
- قرار گرفتن در معرض يد راديواكتيو: كه به آن I-131 يا RAI نيز گفته مي‌شود، خصوصاً در دوران كودكي.
- قرار گرفتن در معرض تشعشع يونيزه: از جمله پخش ذرات راديواكتيو حين آزمايش سلاح‌هاي اتمي در طول دهه ۵۰ذو ۱۹۶۰ و يا نيروگاه‌هاي هسته‌اي. نمونه‌هاي آن شامل حادثه نيروگاه هسته‌اي چرنوبيل در سال ۱۹۸۶ و زلزله سال ۲۰۱۱ كه به نيروگاه‌هاي هسته‌اي فوكوشيما در ژاپن آسيب رساند.
- رژيم غذايي كم يد: وجود يد براي عملكرد طبيعي تيروئيد مورد نياز است. در ايالات متحده، يد را به صورت دستي به نمك اضافه مي‌كنند تا از بروز مشكلات تيروئيدي جلوگيري شود.
- نژاد: افراد سفيد پوست و ساكنين قاره آسيا بيشتر در معرض ابتلا به سرطان تيروئيد هستند؛ اما اين بيماري مي‌تواند بر هر فرد يا قوم و نژادي تأثير بگذارد.
- سرطان سينه: بنا به تحقيقات انجام شده، بيماران پس از درمان سرطان مدي هاني 405 سينه يا بيماراني كه در سنين پايين به سرطان سينه مبتلا مي‌شوند، به طور ويژه در ۵ سال اول پس از درمان بيشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان تيروئيد هستند. البته اين يافته همچنان تحت تحقيق و بررسي محققان است.
بازگشت سرطان تيروئيد
در برخي موارد با وجود گذراندن مراحل درماني و يا حتي برداشتن غده‌ي تيروئيد، سرطان تيروئيد به بدن بازمي‌گردد. اين اتفاق زماني رخ مي‌دهد كه سلول‌هاي سرطاني ميكروسكوپي پيش از خارج شدن تيروئيد از بدن گسترش يابند.
سرطان تيروئيد ممكن است بار ديگر در اين نواحي عود كند:
سرطان تيروئيد ممكن است بار ديگر در اين نواحي عود كند:
- غدد لنفاوي گردن
- تكه‌هاي كوچكي از بافت تيروئيد كه در عمل جراحي برداشته نشده است
- ساير اندام‌هاي بدن
سرطان تيروئيدي كه عود مي‌كند، قابل درمان است. پزشك معالج ممكن است براي بررسي علائم عود سرطان تيروئيد، آزمايش‌هاي دوره‌اي خون يا آزمايش تيروئيد را توصيه كند.
بيشتر بخوانيد:
بيشتر بخوانيد:
پيشگيري
پزشكان كماكان مطمئن نيستند كه چه عواملي باعث بروز سرطان تيروئيد مي‌شود؛ از اين رو هيچ راهي براي پيشگيري از وقوع اين سرطان در افرادي كه ميانگين خطر ابتلا به اين بيماري را دارند، وجود ندارد.
۱. پيشگيري براي افراد با خطر ابتلاي بالا
به بزرگسالان و كودكاني كه داراي جهش ژني ارثي بوده و مستعد ابتلا به سرطان تيروئيد مدولاري هستند، اغلب توصيه مي‌شود تا براي جلوگيري از ابتلا به سرطان، جراحي تيروئيد انجام دهند (تيروئيدكتومي پيشگيرانه). در مورد گزينه‌هاي پيش روي خود با يك مشاور ژنتيكي صحبت كنيد تا ميزان خطر ابتلا به سرطان تيروئيد و گزينه‌هاي درماني را برايتان توضيح دهد.
۲. پيشگيري براي افراد نزديك نيروگاه‌هاي هسته‌اي
نشت ذرات راديواكتيو ناشي از يك تصادف در نيروگاه هسته‌اي مي تواند براي افراد ساكن در نزديكي نيروگاه مشكلات تيروئيدي به همراه داشته باشد. اگر در شعاع ۲۰ كيلومتري يك نيروگاه هسته‌اي زندگي مي‌كنيد، خوب است از پتاسيم يديد استفاده كنيد تا نگذارد تشعشعات موجود به غده‌ي تيروئيد شما آسيب برساند. در مواقع اورژانسي، خود و خانواده تان بايد از قرص پتاسيم يديد استفاده كنيد تا از بروز مشكلات آتي جلوگيري شود. براي كسب اطلاعات بيشتر با بخش مديريت اضطراري شهر يا استان محل زندگي خود تماس بگيريد.
تشخيص سرطان تيروئيد
آزمايشات و روش‌هاي ژل مدي هاني معمول تشخيص سرطان تيروئيد عبارتند از:
۱. معاينه فيزيكي
پزشك معالج تغييرات فيزيكي تيروئيد را بررسي كرده و در مورد عوامل خطرساز از قبيل قرار گرفتن بيش از حد در معرض تشعشعات و سابقه خانوادگي ظهور تومورهاي تيروئيد سوالاتي خواهد پرسيد.
۲. آزمايش خون
براي اطمينان از عملكرد درست غده تيروئيد آزمايش خون پيشنهاد مي‌شود.
۳. نمونه برداري بافت تيروئيد
طي روند بيوپسي با سوزن ريز، پزشك معالج يك سوزن بلند و نازك را از طريق پوست وارد غده تيروئيد مي‌كند. به طور معمول براي هدايت دقيق سوزن به سمت غده از تصويربرداري سونوگرافي استفاده مي‌شود. پزشك براي خارج كردن نمونه بافت‌هاي مشكوك از يك سوزن نازك استفاده مي‌كند. اين نمونه‌ها در آزمايشگاه مورد بررسي قرار مي‌گيرند تا وجود سلول‌هاي سرطاني در آن‌ها بررسي شود.
۴. آزمايشات تصوير برداري
پزشك براي تشخيص گسترش يا عدم گسترش سرطان تيروئيد ممكن است يك يا چند آزمايش تصوير برداري را تجويز كند. آزمايشات تصويربرداري ممكن است شامل توموگرافي كامپيوتري (CT)، توموگرافي انتشار پوزيترون (PET) يا سونوگرافي تيروئيد باشند.
۵. آزمايش ژنتيك
برخي از بيماران مبتلا به سرطان تيروئيد مدولاري ممكن است دچار تغييرات ژنتيكي شوند كه در نهايت به ساير سرطان‌هاي غدد درون ريز منجر شود. در برخي موارد در صورت سابقه خانوادگي بيمار، پزشك براي بررسي ژن‌هايي كه خطر ابتلا به سرطان را افزايش مي‌دهند، آزمايش ژنتيك را توصيه خواهد كرد.
چه زماني به پزشك مراجعه كنيم؟
در صورت مشاهده هر يك از علائم ذكر شده در اين مقاله، ملاقاتي با پزشك خود ترتيب دهيد. سرطان تيروئيد بيماري چندان شايعي نيست؛ از اين رو ممكن است پزشك معالج ابتدا علل و علائم ديگر را بررسي كند.
كلام آخر
سرطان تيروئيد نوعي سرطان نادر است كه بر غده تيروئيد كه يك غده كوچك در پايه گردن و محل توليد هورمون‌هاست، تأثير مي‌گذارد. اين بيماري بيشتر در ۳۰ سالگي و سنين بالاي ۶۰ سال متداول بوده و زنان ۲ تا ۳ برابر بيشتر از مردان در معرض ابتلا به آن هستند. سرطان تيروئيد معمولاً قابل درمان است و در بسياري از موارد به طور كامل معالجه مي‌شود؛ اگرچه بعضي اوقات پس از درمان احتمال بازگشت بيماري وجود دارد. خوب است همه‌ي ما با علائم اين بيماري آشنا باشيم تا در صورت مشاهده هر يك از آن‌ها به سرعت به پزشك مراجعه پماد عسل خارجي كنيم. اگر شما هم تجربه‌ي اين بيماري را داشتيد يا اطلاعات مفيدي در رابطه با سرطان تيروئيد داريد، آن را با ما و همراهان دكتر زخمبه اشتراك بگذاريد.
برگرفته از: Mayoclinic و Cancer