همه چيز در مورد پزشكي

سيستوسل يا افتادگي مثانه از مشكلاتي است كه معمولا خانم ها، مخصوصا آنهايي كه زايمان هاي مكرر داشته اند و در سنين بالاتر هستند، با آن درگير مي شوند. خيلي از خانم ها هم آنقدر از دچار شدن به افتادگي مثانه و عوارض آن مثل بي اختياري ادراري و … واهمه دارند كه ترجيح مي دهند براي به دنيا آوردن فرزندشان رفتن زير تيغ جراحي و دوران نقاهت طولاني تر را به جان بخرند و سزارين شوند ولي طبيعي زايمان نكنند . سيستوسل يا افتادگي مثانه اغلب با مشكلات ادراري و افتادگي رحم همراه است و اين شرايط باعث اختلال در كيفيت زندگي خانم ها مي شود ولي راههايي براي پيشگيري از آن وجود دارد . با راستينه همراه باشيد.

چه عواملي مي توانند باعث افتادگي مثانه يا سيستوسل شوند؟

روند بارداري با تاثير بر عضلات كف لگن مي تواند صرف نظر از نوع زايمان باعث شروع افتادگي مثانه يا سيستوسل شود اما زايمان طبيعي، شايع ترين دليل شروع افتادگي مثانه است . افزايش سن با افزايش سن ، استحكام و قدرت عضلات لگني كم مي شود ، چاقي ( فشار شكمي وارده به عضلات كف لگن در زنان چاق افزايش مي يابد ) و مشكلات ژنتيكي هم مي توانند زمينه ساز بروز اين مشكل شوند.

يعني هر خانمي كه زايمان طبيعي داشته باشد ممكن است دچار افتادگي رحم و مثانه شود؟

در چند حالت احتمال آسيب ديواره بين مثانه و واژن و شروع افتادگي افزايش مي يابد، مثلا لوهمن روشه اگر در زايمان طبيعي از دستگاه فورسپس يا ونتوز براي خارج كردن جنين استفاده شود، جنين درشت باشد يا لگن مادر براي زايمان تنگ يا نامتناسب باشد، خانم زايمان هاي طبيعي متعدد داشته باشد و فشار مزمن و مداوم روي عضلات كف لگن وجود داشته باشد.

فشار مداوم روي عضلات كف لگن به چه دليل ممكن است ايجاد شود؟

به علت يبوست مزمن، زور زدن هنگام دفع مدفوع، سرفه هاي مزمن يا خيلي شديد، چاقي، برداشتن و جابجايي مداوم اجسام سنگين .

پس خانمي كه زايمان نداشته هم ممكن است دچار افتادگي مثانه و رحم شود؟

بله، اين مشكل در خانم هايي كه دچار ضعف مادرزادي در عضلات كف لگن هستند، در شرايط خاص ضعف بافت همبندي مثل مشكل تحرك و شلي بيش از حد مفاصل و مبتلايان به نشانگان خاص مانند مارفان هم بروز مي كند.

افتادگي مثانه در حد متوسط تا شديد چه علائمي دارد؟

خانم مبتلا به افتادگي مثانه ممكن است حسي شبيه اينكه روي يك توپ نشسته، داشته باشد. خونريزي واژينال، افزايش ترشحات واژينال، پانسمان phmb مشكل در روابط زناشويي، لمس توده اي هنگام زور زدن براي دفع ادرار يا مدفوع يا شستن پس از دفع كه مي تواند رحم يا دهانه رحم يا مثانه باشد، احساس سنگيني يا حس كشيده شدن جسمي در لگن، يبوست و ابتلاي مكرر به عفونت هاي ادراري از نشانه هايي هستند كه خانم هاي مبتلا بايد آنها را جدي بگيرند و براي درمان به متخصص زنان مراجعه كنند.

براي پيشگيري از ابتلا به افتادگي مثانه يا كاهش اين علائم آزاردهنده راهكاري وجود دارد؟

بله، اگر چاق هستيد، وزنتان را كم كنيد و اگر سرفه هاي مزمن داريد، در پي درمان مناسب باشيد تا از ايجاد فشار بر عضلات كف لگن جلوگيري شود، سيگار را ترك كنيد، يبوست را درمان كنيد يا از به وجود آمدن آن پيشگيري
كنيد، مايعات فراوان بنوشيد، تحرك كافي داشته باشيد، اجسام سنگين را بلند نكنيد و تمرين هاي تقويت عضلات كف لگن يا كگل را انجام دهيد .

اگر خانمي علائم افتادگي مثانه داشته باشد و به پزشك مراجعه كند، چه اقدام هايي براي تشخيص قطعي انجام مي شود؟

اين خانم ها ابتدا معاينه مي شوند. معاينه مي تواند در حالت خوابيده يا ايستاده انجام شود تا وضعيت بيرون زدگي از واژن بررسي شود. پزشك از بيمار مي خواهد زور بزند تا ميزان و شدت بيرون زدگي را تعيين كند. ممكن است لازم باشد سرفه كند يا زور بزند تا وضعيت كنترل ادرار، مدفوع و دفع گاز هم ارزيابي سوپرازورب اچ شود. از بيمار خواسته مي شود عضلات كف لگن خود را منقبض كند تا قدرت و استحكام عضلات هم سنجيده شود. در مواردي پزشك تست هاي بررسي وضعيت دفع ادرار و آزمايش ادرار هم درخواست مي كند.

درمان افتادگي مثانه و رحم فقط جراحي است؟

نه، درمان به شدت افتادگي و ميزان مشكلاتي كه براي بيمار ايجاد كرده، بستگي دارد. افراد دچار افتادگي هاي خفيف مثانه يا رحم، علائم و مشكلات كمي دارند اما لازم است مرتب به پزشك مراجعه كنند تا بررسي شود افتادگي به مرور زمان تشديد مي شود يا نه .
انجام تمرينات كگل هم براي اين بيماران بسيار مناسب است اما اگر مراقبت هاي حمايتي و غير تهاجمي مثل ورزش كگل كارساز نبود و به مرور مشكل افتادگي تشديد شد، درمان هاي ديگري بايد انجام شود.

چه درمان هايي بايد انجام شود ؟

در اين موارد از وسيله حمايتي به اسم پساري استفاده مي شود. پساري، وسيله نرم و الاستيكي شكلي است كه داخل واژن قرار داده مي شود و از بافت مثانه يا رحم حمايت مي كند. اندازه و نوع اين وسيله بايد براي واژن هر شخص مناسب باشد كه اين كار را پزشك انجام مي دهد. به بيمار آموزش داده مي شود چگونه قبل از رابطه زناشويي يا در فواصل مشخص، پساري را از واژن خارج كند، بشويد و تميز كند و دوباره داخل واژن قرار دهد. اگر شخصي توانايي انجام اين كار را نداشته باشد، جراحي پوست لازم است متناوب در فواصل مشخص به پزشك مراجعه كند تا بتوان از عفوني نبودن واژن مطمئن شد. براي برخي خانم ها استفاده از اين وسيله به عنوان روشي موقت قبل از جراحي توصيه مي شود. براي افرادي كه به دليل مشكلات طبي زمينه اي تحمل بيهوشي و جراحي را ندارند هم استفاده از پساري مناسب است. استفاده از هورمون استروژن موضعي نيز در زنان يائسه اقدام مناسب ديگري است كه با تشخيص پزشك تجويز مي شود. البته هورمون موضعي استروژن (واژينال) در برخي افراد عوارضي ايجاد مي كند بنابراين استفاده از اين دارو بدون تجويز و نظارت پزشك مي تواند زيانبار و خطرناك باشد.

چه زمان پزشك براي درمان افتادگي رحم و مثانه روش جراحي را انتخاب مي كند؟

در مواردي كه افتادگي متوسط مثانه يا رحم به درمان حمايتي، يعني ورزش هاي كف لگن و پساري، پاسخ مناسب ندهد، افتادگي يا بيرون زدگي شديد مثانه يا رحم يا دهانه رحم وجود داشته باشد، بيمار دچار عفونت واژينال يا خونريزي ناراحت كننده باشد، در روابط زناشويي اختلال ايجاد شود و در صورت ابتلاي خانم به يبوست، عفونت ها و مشكلات ادراري مكرر و احساس سنگيني يا كشيدگي ناراحت كننده در لگن، جراحي لازم است.

اگر اين افتادگي درمان نشود، مي تواند عوارضي براي خانم مبتلا داشته باشد؟

در مواردي ممكن است بيرون زدگي توده از واژن سوپرازورب c يا افتادگي مثانه به مرور زمان افزايش يابد ، مخصوصا در افرادي كه به دليل زور زدنهاي مكرر متعاقب يبوست، سرفه هاي مكرر به علت مشكل تنفسي يا سيگار كشيدن، انجام كارهاي سنگين، بارداري مكرر و زايمان هاي متعدد، دچار افزايش فشار شكمي هستند.

مقاله مرتبط : افتادگي مثانه ، دلايل و مشكلات آن