- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 375 مشاهده
جفت خلفي چيست؟ علت و علائم و راه‌هاي پيشگيري و درمان
جفت خلفي به شرايطي گفته مي‌شود كه حالت قرار گرفتن جنين نرمال نباشد و صورت او به سمت شكم مادر قرار بگيرد. اگر اين شرايط اصلاح نشود، احتمالا مادر زايمان سختي خواهد داشت و گاهي به سزارين نياز است.
در اين مطلب مي‌خوانيد:
- علائم جفت خلفي
- علت
- پيشگيري
- راهكارهاي بازگرداندن جنين به حالت عادي
- ارتباط جفت خلفي با افزايش درد زايمان و سزارين
علائم جفت خلفي چيست؟
- از هفته ۳۴ بارداري با قرار گرفتن در جلوي آينه شكم و پهلو‌هاي خود را به صورت روزانه كنترل كنيد، اگر شكم شما از دنده‌ها تا لگن گرد باشد، جنين در وضعيت صحيحي قرار گرفته، ولي اگر قسمت زير دنده‌ها پرتر به نظر برسد و شيب ملايمي به سمت پايين داشته باشد، نشانگر وضعيت جفت خلفي است.
- داشتن كمردرد زياد در هفته‌هاي پاياني بارداري و فشار به روده‌ها از ديگر علائم اين وضعيت است، ولي داشتن تكرر ادرار نشان دهنده قرار گرفتن جنين در وضعيت صحيح است.
چرا جفت خلفي به وجود مي‌آيد؟
برخي از عوامل مي‌توانند احتمال ايجاد جفت خلفي را افزايش دهند. از جمله اين عوامل مي‌توان اشاره كرد به:
۱. روش نشستن و دراز كشيدن مادر: وضعيت قرار گرفتن جنين در داخل رحم به سبك زندگي مادر در دوران بارداري و به خصوص در ماه‌هاي آخر بستگي دارد. ميزان فعال بودن يا غير فعال بودن مادر در اين دوران مي‌تواند عامل تعيين كننده‌اي در وضعيت جنين باشد. كم تحركي، قرار دادن پاها زير لگن در حالت نشسته و نشستن روي صندلي براي مدت طولاني عواملي هستند كه احتمال بد قرار گرفتن جنين در رحم مادر را افزايش مي‌دهند.
۲. اندازه و شكل لگن مادر: اگر لگن مادر باريك باشد، به احتمال زياد جنين او در موقعيت خلفي قرار مي‌گيرد، زيرا قسمت عقب بدن مادر فضاي بيشتري دارد و جنين در وضعيت خلفي راحت‌تر بوده و جاي بيشتري براي استراحت سر جنين وجود دارد.
چگونه مي‌تواند از ايجاد جفت خلفي پيشگيري كرد؟
همانطور كه سبك زندگي روي افزايش احتمال بد قرار گرفتن جنين تاثير دارد، اصلاح وضعيت زندگي نيز مي‌تواند از اين مشكل ژل مدي هاني جلوگيري كند. برخي از روش‌هاي موثر براي اين موضوع عبارتند از:
۱. مادر بايد روي صندلي بنشيند، كف پاي خود را روي زمين قرار داده و زانوهايش را از هم باز كند، سپس به جلو خم شده و قسمت پايين شكم خود را بين زانو‌ها قرار دهد.
۲. نشستن روي توپ پيلاتس مي‌تواند در تغيير وضعيت جنين خلفي موثر واقع شود.
۳. داشتن استراحت در بين كار‌ها و پياده‌روي سبك روش موثري در تغيير وضعيت جنين است.
۴. قرار دادن بالشت زير باسن مادر به هنگام نشستن مي‌تواند تاحدي از بروز اين وضعيت جلوگيري كند.
۵. قرار دادن بالش در زير زانوهاي مادر، ايستادن بر روي زانو‌ها و فشار دادن لگن به سمت پايين يك حركت مناسب براي قرار گرفتن جنين در وضعيت مناسب است. البته براي انجام اين حركت حتما با پزشك مشورت خود كنيد.
۶. قرار گرفتن مادر به حالت چهار دست و پا و بالا و پايين بردن لگن نيز مي‌تواند موثر باشد. البته براي انجام اين حركت حتما با پزشك مشورت خود كنيد.
۷. مادر به هنگام دراز كشيدن بايد يك بالشت در زير يكي از پا‌هاي خود قرار دهد.
۸. اجتناب مادر از تكيه بر پشتي يا صندلي نرم، انداختن پاها روي هم، خم كردن زياد زانو‌ها و خوابيدن به پشت مي‌تواند به پيشگيري از بروز اين مشكل كمك كند.
چگونه مي‌توان وضعيت جنين را به حالت نرمال بازگرداند؟
- خوابيدن مادر بر روي پهلوي راست با شروع باز شدن دهانه رحم مي‌تواند فضاي بيشتري براي چرخش در اختيار جنين قرار داده و باعث تغيير وضعيت خلفي جنين مدي هاني شود در حالي‌كه خوابيدن مادر به پشت ممكن است مانع جابه جايي جنين از حالت خلفي شود.
- خم شدن مادر به سمت جلو در هنگام انقباضات رحمي مي‌تواند در تغيير وضعيت جنين موثر باشد.
- قرار گرفتن مادر به صورت چهار دست و پا بر روي زمين و بالا و پايين بردن لگن، مي‌تواند روشي موثر در تغيير وضعيت خلفي جنين باشد و منجر به زايمان طبيعي شود.
- راه رفتن به صورت چهار دست و پا بر روي زمين يكي ديگر از ورزش‌هاي موثر در تغيير وضعيت خلفي جنين است.
- استفاده از بي حسي اپيدورال باعث شل شدن عضلات شده و مانع از تغيير وضعيت كودك مي‌شود، بنابراين تا حد امكان از بي حسي استفاده نكنيد.
- اگر هيچ يك از روش‌هاي فوق موثر واقع نشد، نهايتا برخي از پزشكان سعي مي‌كنند به صورت دستي وضعيت جنين را تغيير دهند. هنگام اتساع كامل واژن، امكان دسترسي به سر جنين ايجاد شده و پزشك مي‌تواند آن را بچرخاند. در اين روش ممكن است مادر مجبور شود چند انقباض رحمي را تحمل كند.
آيا جفت خلفي باعث سزارين يا افزايش درد زايمان مي‌شود؟
جنيني كه در موقعيت خلفي قرار دارد در پاره‌اي از موارد، ممكن است به روش زايمان طبيعي متولد شود، اما اين روش هم براي جنين و هم براي مادر بسيار سخت و دردناك است. مادراني كه جنين آن‌ها در وضعيت خلفي قرار دارد و سر جنين آن‌ها در زمان تولد رو به بالاست، در هنگام زايمان فشار و درد بيشتري را بايد تحمل كنند. اغلب اين مادران براي تحريك انقباضات رحمي به پيتوسين نياز داشته و زايمان آن‌ها چه به صورت واژينال و چه به صورت سزارين با خطر بيشتري همراه است. در چنين شرايطي احتمال اپيزياتومي و پارگي شديد پرينه و در نتيجه خونريزي بعد از زايمان واژينال به شدت افزايش مي‌يابد.
در حالت جفت خلفي، مدت زمان زايمان طبيعي براي مادر طولاني‌تر پماد عسل خارجي از حد معمول شده و در بيشتر مواقع، نوزاد به موقع متولد نمي‌شود. به علاوه احتمال پارگي كيسه آب مادر قبل از رسيدن به مرحله نهايي زايمان طبيعي وجود دارد. به علاوه اگر جنين در موقعيت خلفي قرار داشته باشد، به احتمال زياد بايد با استفاده از فورسپس و ديگر روش‌هاي كمكي به تولد جنين كمك شود.
گاهي هيچ يك از اين روش‌هايي كه براي اصلاح وضعيت قرارگرفتن جنين ذكر شد اثربخش نبوده و تلاش پزشكان متخصص زنان و زايمان هم نمي‌تواند موقعيت جنين خلفي را تغيير دهد. در اين حالت سلامت جنين و مادر در معرض خطر قرار گرفته و پزشك ممكن است تصميم بگيرد به جاي انجام زايمان واژينالي از عمل سزارين استفاده كند.
گاهي جنيني كه در وضعيت خلفي قرار دارد، پس از تولد بايد تحت مراقبتهاي ويژه قرار بگيرد. بنابراين بايد مدت زمان بيشتري را در بيمارستان بماند. البته مدت زمان بستري شدن مادر در بيمارستان تا حد زيادي به وضعيت بدني او بستگي دارد.
بيشتر بخوانيد: عمل سزارين چيست؟ + علت و عوارض سزارين