همه چيز در مورد پزشكي

در مورد بي خوابي چقدر اطلاعات داريد؟ آيا مي دانيد افرادي كه برنامه خواب منظم و مناسبي ندارند، هميشه احساس كم انرژي داشتن مي كنند و احساس مي كنند هميشه خسته هستند؟ مي دانيد چه داروهايي در اين روند كمك كننده هستند؟ ما در اين مقاله مي خواهيم به بررسي اين عارضه پرداخته و عوارض آن در كودكان و دوران بارداري را مورد بررسي قرار دهيم. با اين مقاله از بخش روانشناسي دكتر سلام همراه باشيد. براي اطلاع داشتن از علائم، علل و انواع اين عارضه، به خواندن اين مقاله، ادامه دهيد.

تعريف بي خوابي

اين عارضه نوعي اختلال خواب است كه سبب بروز مشكلاتي در افراد مبتلا به اين عارضه مي شود، مانند مشكل به خواب رفتن، مشكل خوابيدن و يا گاهي هر دو مورد. غالبا افراد مبتلا به اين اختلال خواب، زماني كه از خواب بيدار مي شوند، شاداب و سرحال نيستند كه منجر به خستگي و ساير علائم در فرد مي شود.

بر طبق گزارش انجمن روانپزشكي آمريكا (APA)، اين عارضه يكي از شايع ترين اختلالات خواب است. در حقيقت، آمار ارائه شده توسط انجمن روانپزشكي آمريكا، نشان مي دهند كه در حدود يك سوم تمام بزرگسالان علائم اين عارضه دارند. اما بين 6 تا 10 درصد از تمام بزرگسالان، به اندازه كافي علائم شديدي از اين عارضه دارند كه مي تواند به تشخيص اين اختلال در آنها، كمك كند.

تعريف انجمن روانپزشكي آمريكا از اين عارضه، بروز اختلال در به خواب رفتن و خوابيدن افراد است. پزشكان، با در نظر گرفتن اين دو معيار، به تشخيص باليني اين عارضه، مي پردازند:

• مشكلات خوابيدن حداقل سه شب در هفته و دست كم به مدت 3 ماه
• مشكلات خوابيدن باعث ايجاد دردسرهاي بزرگ و يا بروز مشكلات عملكردي در زندگي فرد مي شود.

علل بي خوابي

علل اين عارضه در شما، به نوع اين عارضه كه با آن مواجه هستيد، بستگي خواهد داشت. وجود استرس، بروز اتفاقات ناراحت كننده يا آسيب هاي روحي و رواني و يا تغييراتي در عادات خواب فرد، باعث بي خوابي كوتاه مدت مي شوند.

نوع مزمن اين اختلال خواب، حداقل سه ماه به طول مي انجامد و معمولا به دليل بروز مشكلات ثانويه ديگر و يا تركيبي از مشكلات است، مانند:

• وضعيت پزشكي فرد كه خوابيدن را سخت تر مي كند مانند آرتريت يا درد پشت
• مسائل روانشناختي مانند اضطراب يا افسردگي
• استفاده از مواد مخدر

عوامل خطر اين عارضه

اين اختلال خواب، در هر سني مي تواند رخ دهد و  احتمال بروز آن، در زنان نسبت به مردان بيشتر است. طبق نظريه موسسه ملي قلب، ريه و خون (NHLBI)، در افرادي با بعضي از عوامل خطرزا، بيشتر احتمال بروز اين اختلال وجود دارد. اين عوامل خطرزا عبارتند از:

• سطح بالاي استرس
• اختلالات عاطفي نظير افسردگي و يا ناراحتي بر اثر بروز يك اتفاق در زندگي
• سطح پائين درآمد
• عقب ماندن از زمان
• سبك زندگي كم تحرك
• تغيير ساعات كاري و يا كار كردن در شيفت شب
• برخي شرايط پزشكي مانند چاقي و بيماري قلبي عروقي مي توانند باعث اين عارضه شوند. يائسگي نيز منجر به بروز اين عارضه مي شود.

علائم بي خوابي

معمولا افرادي كه دچار اين عارضه مي شوند، حداقل يكي از اين علائم را در رابطه با اين اختلال خواب خود، گزارش مي دهند:

• صبح خيلي زود از خواب بيدار شدن
• نداشتن خواب دائم و پايدار
• مشكل در به خواب رفتن يا خوابيدن

اين گونه علائم اين عارضه، مي تواند منجر به بروز علائم ديگري شوند، از جمله:

• خستگي
• تغييرات خلق و خو
• تحريك پذيري

علاوه بر اين مشكلات، ممكن است با عدم تمركز بر روي كارهاي روزانه درمان سوختگي با آب جوش خود نيز روبرو شويد.

درمان اين عارضه

براي درمان اين عارضه، هم درمان هاي دارويي و هم درمان هاي غير دارويي وجود دارد. پزشك شما درباره اينكه چه نوع درماني مناسب مي باشد، با شما صحبت مي كند. شايد لازم باشد تا درمان هاي مختلفي را امتحان كنيد تا سرانجام بتوانيد موثرترين درمان را پيدا كنيد.

توصيه كالج آمريكايي پزشكان (ACP) ، درمان رفتاري شناختي (CBT) است و اين درمان را به عنوان اولين مسير درمان در مداواي نوع مزمن اين اختلال خواب در بزرگسالان، معرفي مي كند. آموزش در زمينه بهداشت خواب نيز توصيه مي شود. گاهي اوقات، برخي رفتارهايي كه در خواب دخالت مي كنند، باعث اين عارضه مي شوند. آموزش بهداشت خواب در تغيير بعضي از اين رفتارهاي مخرب به شما كمك مي كند.

تغييراتي كه ميتوان پيشنهاد كرد، شامل موارد زير مي باشند:

• از نوشيدن، نوشيدني هاي كافئين دار در نزديك شدن به زمان خوابيدن، پرهيز كنيد
• با نزديك شدن به زمان خواب، ورزش نكنيد
• زماني كه قصد خوابيدن نداريد، مدتي زماني را كه درون تخت خواب خود مي گذرانيد، به حداقل برسانيد مانند تماشاي تلويزيون و يا وب گردي با گوشي همراه
• اگر بروز يك اختلال روانشناختي يا پزشكي، باعث اين عارضه مي شود، درمان مناسب به منظور كاهش يافتن مشكلات خواب، ميتواند موثر باشد.

داروهاي بي خوابي

گاهي براي درمان اين عارضه از دارو استفاده مي شود. نمونه اي از داروهاي بدون نسخه (OTC) كه براي خواب استفاده مي شود، آنتي هيستامين است مانند ديفين هيدرامين (بنادريل). اين گونه داروها، در صورت مصرف طولاني مدت، مي توانند باعث بروز عوارض جانبي شوند، بنابراين قبل از شروع مصرف داروهاي OTC براي درمان اين عارضه، با پزشك خود مشورت كنيد.

داروهاي تجويزي كه براي درمان بيخوابي ممكن است مورد استفاده قرار بگيرند عبارتند از:

• اسزوپيكلون (لونستا)
• زولپيدم (آمبين)

قبل از مصرف هر گونه دارو يا مكمل به منظور درمان اين عارضه، با پزشك خود مشورت كنيد. به خاطر داشته باشيد كه با مصرف اينگونه داروها، امكان بروز عوارض جانبي خطرناك يا تعاملات دارويي وجود دارد. هر دارويي كه به خوابيدن كمك مي كند، لزوما براي همه مناسب نيست.

درمان هاي خانگي براي اين اختلال خواب

بسياري از موارد اين عارضه را  با تغيير سبك زندگي و يا امتحان كردن درمان هاي خانگي، ميتوان مديريت كرد.

شير گرم، چاي گياهي و سنبل الطيب، به طور طبيعي به خوابيدن كمك مي كنند.

مديتيشن (مراقبه)

مديتيشن روشي طبيعي، آسان و بدون دارو براي درمان اين اختلال خواب محسوب مي شود. بر طبق نظريه بنياد ملي خواب، مديتيشن به بهتر شدن كيفيت خواب شما كمك كرده و باعث مي شود كه راحت تر به خواب رفته و بخوابيد.  مديتيشن، در بهبودي شرايط زير كه باعث اين اختلال خواب مي شوند، موثر است. اين شرايط عبارتند از:

• استرس
• اضطراب
• افسردگي
• مشكلات گوارشي
• درد

برنامه ها و فيلم هاي زيادي وجود دارند كه مي توانند به شما در انجام مديتيشن كمك كنند.

ملاتونين روش كشيدن بخيه و بي خوابي

 ملاتونين، هورموني است كه به طور طبيعي در طول چرخه خواب، توسط بدن توليد مي شود. اغلب افراد به منظور بهتر شدن خواب خود، از مكمل هاي ملاتونين استفاده مي كنند.

مطالعات در مورد اينكه آيا واقعا ملاتونين در درمان اين اختلال خواب در بين بزرگسالان، موثر است يا خير، بي نتيجه مانده است. بعضي شواهد مبني بر اينكه مصرف مكمل ها زمان به خواب رفتن شما را ممكن است كمي كاهش دهند وجود دارد اما به تحقيقات بيشتري در اين زمينه، نياز مي باشد.

مصرف كوتاه مدت ملاتونين، به نظر مي رسد كه بدون خطر باشد اما خطر استفاده طولاني مدت از آن، هنوز مورد تائيد قرار نگرفته است. اگر تصميم به مصرف ملاتونين داريد، بهتر است كه  با پزشك خود مشورت كنيد.

استفاده از روغن هاي اصلي و اساسي

روغن هاي اساسي مايعات خوشبو و قوي هستند كه از انواع گياهان، گل ها و درختان تهيه مي شوند. افراد با استشمام رايحه اين روغن ها يا ماساژ آنها بر روي پوست، قادر به درمان شرايط مختلفي هستند. به اين كار، آروماتراپي مي گويند.

روغن هاي اساسي كه به نظر مي رسد به شما در خوابيدن كمك كنند عبارتند از:

• بابونه رومي
• چوب سدر
• اسطوخدوس
• چوب صندل
• نرولي (روغني كه از گل هاي پرتقال سويل گرفته مي شود) و پرتقال تلخ

نتيجه بررسي 12 مطالعه كه در سال 2015 انجام گرفت، نشان داد كه آروماتراپي در بالا بردن كيفيت خواب مفيد است.  تحقيق ديگري نشان داد كه اسطوخدوس در بالا بردن كيفيت و داشتن خواب دائم، مفيد است. بنا بر گزارش اين تحقيق، مخلوط اين روغن هاي اساسي، اختلال خواب را كاهش و ميزان سلامتي در افراد مسن را افزايش داد.

در صورتي كه روغن هاي اساسي بر طبق دستورالعمل شان استفاده شود، عوارض جانبي ايجاد نمي كنند. روغن هاي اساسي، توسط سازمان غذا و داروي آمريكا (FDA)، در رده GRAS (كه معمولا بي خطر تشخيص داده شده اند)، طبقه بندي شده است.

با اين حال، آروماتراپي توسط آئين نامه اي در ايالات متحده تنظيم نشده و مجوزي براي انجام اين كار لازم نيست. بنابراين، در انتخاب فردي كه در اين زمينه مهارت دارد و همچنين محصولاتي كه تهيه مي كنيد، دقت داشته باشيد.

بي خوابي و بارداري

اين عارضه در دوران بارداري، بخصوص در سه ماهه اول و سوم، شايع تر است. برخي تغييرات بدن مانند نوسانات هورموني، حالت تهوع و تكرر ادرار، ممكن است در اوايل بارداري ، باعث بيدار ماندن شما در شب شوند.

 همچنين ممكن است با فشارهاي عاطفي مانند اضطراب در مورد افزايش مسئوليت هايتان به عنوان يك مادر مواجه شويد. بروز درد هايي مانند گرفتگي عضلات و درد پشت نيز  ممكن است باعث بيدار ماندن شما شوند.

بدن شما دستخوش بسياري از تغييرات مانند سوخت و ساز فعال و افزايش پروژسترون قرار دارد تا بتوانيد به زندگي جديدي كه در درون شما، رشد مي كند، كمك كنيد. بنابراين، تغيير در الگوهاي خواب، امري طبيعي مي باشد.

تغييرات سبك زندگي كه ممكن است كمك كننده باشند عبارتند از:

• داشتن فعاليت در طول دوران بارداري
• داشتن يك رژيم غذايي سالم
• هيدراته نگه داشتن بدن
• داشتن يك برنامه خواب ثابت

در صورتي كه دچار اضطراب هستيد، از تكنيك هاي آرامش و تمدد اعصاب در طول روز يا دوش آب گرم قبل از خوابيدن، استفاده كنيد.

درباره برنامه هاي جديد ورزشي، داروها يا مكمل هايي كه دوست داريد استفاده كنيد، با پزشك خود مشورت كنيد و از قطره فروزومال اينكه اين موارد براي زنان باردار خطري ندارد، مطمئن شويد.

خبر خوب اينكه اين اختلال خواب كه بر اثر بارداري اتفاق مي افتد، معمولا موقت است و بر روي رشد كودك تاثيري نمي گذارد.

تشخيص اين عارضه

براي اينكه پزشك بتواند دليل اين عارضه را تشخيص دهد، سوالاتي را در زمينه هاي زير، از شما خواهد پرسيد:

• شرايط پزشكي
• محيط اجتماعي
• شرايط رواني يا عاطفي
• تاريخچه و سابقه خواب

اين اطلاعات به پزشك كمك مي كند تا دلايل اساسي مشكلات خواب را تعيين كند و ممكن است از شما بخواهد كه:

• يك گزارش خواب داشته باشيد
• اوقاتي كه به خواب مي رويد را يادداشت كنيد
• فواصل زماني كه مكرر بيدار مي شويد، يادداشت كنيد
• زمان بيدار شدن خود را هر روز صبح گزارش كنيد

گزارش خواب، تصويري از مدل خواب شما را در اختيار پزشك قرار مي دهد. پزشك ممكن است آزمايشات پزشكي يا آزمايش خون براي جلوگيري از بروز مشكلات پزشكي كه باعث اختلال در خواب مي شوند را توصيه كند.

گاهي اوقات بررسي خواب نيز توصيه مي شود.

به اين منظور، يك شب بايد در بين خواب بيدار شويد. الكترود ها بر روي بدن شما قرار مي گيرند و امواج مغزي و چرخه خواب را ضبط مي كنند.

نتايج بررسي خواب، اطلاعات  نوروالكتريك و فيزيولوژيكي مهمي را در اختيار پزشك قرار خواهد داد. از اينكه چه پزشكاني قادر به تشخيص اين عارضه هستند، اطلاعات كسب كنيد.

علل بي خوابي

اين عارضه ممكن است داراي علائم اوليه يا ثانويه باشد.

بي خوابي اوليه نوعي بي خوابي است كه به دليل بروز شرايط ديگري ايجاد نمي شود و اغلب به علت تغييرات در زندگي، اتفاق مي افتد، مانند تغيير دادن برنامه كاري.

نوع ثانويه اين اختلال خواب، در نتيجه يك وضعيت سلامتي اساسي يا تغيير عادت سبك زندگي است، مانند يك وضعيت سلامت روح و روان يا چرت زدن بيش از اندازه در طول روز، كه پزشكان اغلب اين نوع را بي خوابي همراه نامگذاري مي كنند.

مدت زمان بي خوابي

نوع كوتاه مدت اين عارضه شامل موقعيتي و اپيزوديك است.

نوع موقعيتي اين اختلال خواب، به عنوان بي خوابي حاد نيز شناخته مي شود و به مدت چند روز يا حتي چند هفته  طول مي كشد. نوع اپيزوديك يك تا سه ماه طول مي كشد.

انواع مزمن بي خوابي شامل مقاومتي و عود كننده است.

نوع مقاومتي اين اختلال خواب، حداقل سه ماه طول مي كشد.

نوع عود كننده اين اختلال خواب، شامل حداقل دو بخش است كه در طول يك سال مشخص مي شود. اين بخش ها، يك تا سه ماه در طول زمان به درازا مي كشند.

انواع اين اختلال خواب

انواع اين اختلال خواب با علائم آنها مشخص مي شوند.

شروع اين عارضه اصطلاحي پزشكي براي نوعي بي خوابي است كه خوابيدن در ابتداي شب را با مشكل روبرو مي كند.

نوع ماندگار اين اختلال خواب، نيز اصطلاحي براي ناتواني در خوابيدن است. افراد مبتلا به اين نوع، اغلب در طول شب از خواب بيدار مي شوند و پس از بيدار شدن، دوباره خوابيدن شان مشكل مي شود.

بي پزشكي كودكان خوابي در كودكان

كودكان نيز به دلايلي مشابه با دلايل اين اختلال خواب، در بزرگسالان، دچار اين عارضه مي شوند. اين دلايل عبارتند از:

• استرس
• مصرف داروها
• مصرف بيش از حد كافئين
• اختلالات رواني

اگر كودك شما، مشكل به خواب رفتن يا خوابيدن دارد يا اگر خيلي زود از خواب بيدار مي شود، ممكن است دليل آن، اين اختلال خواب باشد.

علائم بي خوابي در كودكان شامل موارد زير مي باشد:

• خواب آلودگي يا بي حوصلگي در طول روز
• زودرنجي و نوسانات خلقي
• گوشزد كردن مكرر مسائل انضباطي
• مشكلات مربوط به يادگيري و عدم دقت و توجه

درمان اين عارضه در كودكان نيز اغلب همانند درمان بزرگسالان است.

با كاهش استرس و جلوگيري از تماشاي تلويزيون در هنگام خواب، كودكان مي توانند از يك برنامه ثابت و سالم خواب، بهره مند شوند. راه هاي بيشتري را براي كمك به بهتر خوابيدن كودكتان، پيدا كنيد.

بي خوابي و اضطراب

اضطراب باعث بروز اين اختلال خواب و بي خوابي نيز باعث اضطراب مي شود كه مي تواند به يك چرخه هميشگي تبديل شده و در نهايت منجر به بي خوابي مزمن شود.

بر طبق نظريه موسسه بهداشت خواب در استراليا، اضطراب و نگراني دو عامل عمده در بروز اين عارضه هستند.

اضطراب كوتاه مدت زماني است كه فرد در رابطه با يك موضوع خاصي مانند كار يا روابط شخصي خود، غالبا احساس نگراني مي كند. اضطراب كوتاه مدت معمولا بعد از اينكه، مشكل حل شود، از بين مي رود و خواب فرد به حالت طبيعي برمي گردد.

در افراد ممكن است اختلال اضطرابي مثل اختلال اضطراب عمومي (GAD) يا اختلال هراس، تشخيص داده شوند. اين اختلالات منجر به بروز درجات مختلفي از اين عارضه مي شود.

دلايل اختلالات اضطرابي ،كاملا شناخته نشده اند. معمولا، درمان اين اختلال، طولاني مدت است و شامل تركيبيld از درمان ها و داروها مي شود.

تغيير سبك زندگي و شيوه هاي رفتاري كه براي انواع ديگر اين اختلال خواب، توصيه شده است، به كاهش اين عارضه ناشي از اضطراب نيز كمك مي كند، مانند محدوديت در بيان موضوعات استرس زا در طول روز.

ارتباط اين عارضه با افسردگي

با توجه به گفته بنياد ملي خواب، نه تنها اين اختلال خواب، شما را در معرض ابتلا به افسردگي قرار مي دهد، بلكه افسردگي نيز باعث افزايش اين اختلال خواب، مي شود.

نتيجه تجزيه و تحليل 34 مطالعه نشان داد كه خواب كم مخصوصا در زمان استرس، به طور قابل ملاحظه اي، خطر ابتلا به افسردگي را افزايش مي دهد.

مطالعه ديگري نشان داد كه با ادامه يافتن اين اختلال خواب و بدتر شدن علائم، افراد خيلي بيشتر در معرض خطر افسردگي قرار مي گيرند.

در افراد ديگر، علائم افسردگي ممكن است زودتر از اين اختلال خواب، ظاهر شوند.

خبر خوب اين كه درمان هاي مشابه، مي توانند هم به درمان افسردگي و هم اين اختلال خواب كمك كنند و اينكه كدام شرايط براي اولين بار به وجود آمده اند، اهميتي ندارد.

رايج ترين درمان ها عبارتند از:

• داروها
• درمان ها
• تغييرات سبك زندگي

 تغييرات سبك زندگي شامل عادات خواب بهتر، ورزش روزانه و خوردن يك رژيم غذايي متعادل، مي تواند باشد.

نتيجه گيري كلي

اين اختلال خواب، تنها يك موضوع ناراحت كننده يا يك دردسر كوچك نيست بلكه يك اختلال خواب واقعي است و مي تواند تحت درمان قرار بگيرد.

اگر فكر مي كنيد كه به اين اختلال خواب، دچار هستيد، با پزشك خود در اين باره صحبت كنيد. با پيگيري علل آن، به درمان مناسب و بي خطري، مي توانيد دست پيدا كنيد.

منبع: دكتر سلام