- نویسنده : عيسي قاسمي
- بازدید : 223 مشاهده
راه هاي پيشگيري و مراقبت از زخم بستر
راه هاي پيشگيري و مراقبت از زخم بستر
زخم هاي فشاري يا زخم بستر؛ زخم هاي پوستي دردناكي هستند كه براثر فشارهاي مداوم بر روي بخشي از بدن و انسداد عروق خوني تغذيه كننده ناحيه اي از پوست ايجاد مي شود.
قرمزي و تيرگي بخشي از پوست نخستين نشانه هاي زخم هاي فشاري است كه با پيشرفت و وخامت اين زخم ها تاول هاي پوستي تظاهر مي كند و در نهايت به عفونت هاي زيربافتي، استخوانها و مفاصل منجر مي شود.
فشار مداوم در كمتر از ۲ ساعت پوست پاشنه را تخريب مي كند كه با تماس و اصطكاك به همراه رطوبت وضعيت بدتر مي شود. در وا
قع پوست تخريب شده فقط بخش كوچكي از اين ضايعه است(نوك كوه يخ)
زخم هاي فشاري در مراحل اوليه مي تواند در منزل با كاهش ميزان فشار وارده، تميز نگه داشتن زخم ها و استفاده از پانسمانهاي مناسب درمان كرد اما در مراحل شديدتر ممكن است به درمانهاي پزشكي تخصصي تري نظير جراحي نياز باشد البته مي توان با مراقبت هاي ويژه اي از بروز زخم هاي فشاري در بخش تحتاني پشت و باتكس(سرين) و بر روي نواحي با برجستگي هاي استخواني نظير شانه، لگن، زانو، پاشنه، و آرنج جلوگيري كرد.
افرادي كه به مدت طولاني بستري هستند يا ناگزير از استفاده از صندلي چرخدار(ويلچر) براي مدت مديد هستند مستعد بروز زخم هاي فشاري هستند.
نكاتي درباره زخم هاي فشاري
۱- اين زخم ها بر اثر فشار، اص
طكاك و رطوبت ايجاد مي شوند.
۲- افرادي كه به مدت طولاني در بيمارستان بستري هستند مستعد ابتلا به زخم هاي فشاري هستند.
۳- افراد مبتلا به زخم هاي فشاري بيشتر در معرض خطر عفونت قرار دارند.
۴- ميزان مرگ و مير در اين افراد افزايش مي يابد.
۵- هزينه هاي درماني و مراقبتي هر فرد به بيش از ۱۰ هزار دلار مي رسد.
عوامل خطر براي زخم هاي فشاري
۱- سن
۲- بي تحركي
۳- بي اختياري ادرار
۴- سوء تغذيه و دهيدراتاسيون
۵- بيماري ها و اختلالاتي كه بهبود را كندتر مي كند
۶- بر اثر ابتلا فرد به بيماري ها و اختلالاتي نظير ديوانگي، جنون يا اختلال حافظه ممكن است فرد ناراحتي و وضعيت نامناسب را درك نكند.
۷- معالجه موقتي و تسكيني
پيشگيري از بروز زخم ها فشاري
۱- نشانه هاي هشداري زخم هاي فشاري
۲- تغيير رنگ، پارگي يا تورم در پوست به ويژه در نواحي از بدن با استخوان هاي برجسته
۳- نشانه هاي عفونت، گرمي و تورم منطقه ضايعه و مشاهده چرك و عفونت
براي زخم هايي كه وضعيتشان بدتر مي شود يا هيچ نشانه هايي از بهبودي در آنها مشاهده نمي شود و حتي علايم عفونت تظاهر مي كند بايد به فكر مراقبت هاي حرفه اي و درمان هاي فوري بود.
۴ مرحله شديد زخم هاي فشاري
۱- قرمزي و تيرگي پوست كه با وارد كردن فشار بر روي محل به رنگ سفيد در مي آيد.
۲- پوست نواحي از بدن از بين مي رود و به صورت خراشيدگي، تاول يا فرورفتگي هاي كم عمق تظاهر مي كند.
۳- در مراحل پيشرفته تر ضايعه زخم فشاري به بافت هاي زيرين گسترش مي يابد.
۴- پوست از دست رفته و ضايعه آن به عضله و استخوان هم نفوذ مي كند.
چند پرسش
· چه عواملي سبب پيشرفت زخم هاي فشاري شده است؟
· آيا مشكل حركتي؟ بي اختياري ادرار؟ رژيم غذايي؟ بيماري و… علت آن بوده است؟
· چگونه بايد عامل فشار، اصطكاك و رطوبت را از بين برد؟
· چه راهبردها و تكنيك هايي بايد به كار برد تا مانع از دست رفتن پوست شد؟
· از چه خدمات در دسترسي بايد براي كمك به شخص و مراقبت هاي پرستاري استفاده كرد؟
چند گام به پيش
۱- آشنايي با نشانه هاي هشداري براي زخم هاي فشاري و ۴ مرحله بدتر شدن وضعيت زخم فشاري
۲- آموختن چگونگي پيشگيري از بروز زخم هاي فشاري و درمان آن
۳- هوشيار بودن پزشك و پرستار براي شناسايي زخم هايي بدون علايم بهبودي، رو به پيشرفت و بدتر شدن با نشانه هاي عفونت
۴- ارزيابي ميزان خطر زخم هاي فشاري توسط پزشك خانواده، پرستار يا متخصص
ارزيابي خطر
۱- وضعيت سلامت عمومي
۲- وضعيت تغذيه
۳- ميزان تحرك جسماني
۴- بي اختياري ادرار
۵- وجود بيماري
۶- وضعيت معالجه و مداوا
۷- ميزان سطح واقعي زخم
۸- تاريخچه اي از وجود زخم بستر پيشين
۹- ارتباط با مشاغل مرتبط با سلامت كه به بيمار وضعيت هاي ويژه و كمك كننده اي را مي دهند به طور مثال؛
· در مشكلات حركتي: فيزيوتراپيست ها يا كار درمانگرها
· در مشكلات تغذيه اي: متخصص تغذيه
· در بي اختياري ادرار: اورولوژيست ها
· در طب جايگزين: داروسازها
· تماس با نمايندگي هاي پرستاري و مراقبت در منزل
· يادگرفتن راهبردهاي مراقبتي و درماني در منزل براي جلوگيري، مديريت و معالجه زخم فشاري
· آموختن درباره وسايل مفيد مصرفي ويژه زخم هاي فشاري
راهبردهاي درماني- مراقبتي در منزل
۱- روزانه پوست را براي يافتن نشانه هايي از زخم با دقت وارسي كنيد.
۲- مراقب نواحي از بدن كه مستعد ابتلا به زخم ها براثر فشار، اصطكاك، مالش و رطوبت هستند باشيد.
۳- از مشاغل بهداشتي و سلامت، نحوه و چگونگي تميز كردن، پوشش و بانداژ زخم هاي فشاري را بپرسيد.
۴- چنانچه متوجه نخستين علايم و نشانه هاي عفونت شديد سريعاً موضوع را به پزشك يا پرستار اطلاع دهيد.
۵- وسايل مفيد براي درمان زخم هاي فشاري را بشناسيد.
۶- ضمن رعايت رژيم غذايي متعادل ميزان پروتئين مصرفي را براي سالم نگه داشتن بافت سالم افزايش دهيد.
مديريت زخم
۱- زخم هاي فشاري را به كمك محلول سالين يا ساير محلول هاي تميز كننده تميز نگهداريد.
۲- بافت ها و پوست هاي مرده كه براثر زخم فشاري ايجاد شده را برداريد.
۳- زخم را با بانداژ و پوشش مرطوب و نگهدارنده زخم فشاري در عين حال با بافت هاي خشك اطراف نگهداريد.
چند نكته
۱- تميز نگه داشتن پوست با آب گرم و ايجاد حداقل ا صطكاك و استفاده از محلول هاي شست و شو دهند.
۲- از وارد كردن فشار مستقيم به نواحي از بدن با استخوان برجسته نظير آرنج و لگن خودداري كنيد.
۳- از بالش ها و پدهاي حمايت كننده در نواحي چون بازو، ران و مناطق آسيب پذير استفاده كنيد.
۴- وضعيت افراد بستري را هر ۲ ساعت يك بار تغيير دهيد و از ايجاد خراش بپرهيزيد.
۵- وضعيت افراد ويلچري را هر ساعت تغيير دهيد.
۶- از وسايل مديريتي مناسب براي كاهش در معرض قرار گرفتن پوست با رطوبت استفاده كنيد.
۷- از پوشش هاي حمايتي نظير كوسن و پوشش هاي لايي دار استفاده كنيد كه البته مراقب باشيد اين وسايل منبعي براي وارد كردن فشار نباشند.
۸- نواحي استخواني بدن و زخم هاي فشاري را ماساژ ندهيد.
وسايل مفيد براي زخم هاي فشاري
لوازم و وسايل مفيد براي زخم هاي فشاري را مي توانيد از بيمارستان ها، داروخانه ها و تجهيزات پزشكي تهيه كرد.
محلول ها و مرطوب كننده ها
استفاده از محلول هاي خاص براي زخم هاي فشاري
وسايل نگهدارنده
بالشها
كوسن هاي هوا/ بالش ها
بانداژها و پدهاي كفي(فوم دار)
حمايت كننده هاي لايي دار
تخت هاي ويژه
وسايل مراقبت از زخم
محلول هاي سالين
تجهيزات شست وشودهنده
پانسمان ها
بانداژها
منبع :
زخم هاي فشاري يا زخم بستر؛ زخم هاي پوستي دردناكي هستند كه براثر فشارهاي مداوم بر روي بخشي از بدن و انسداد عروق خوني تغذيه كننده ناحيه اي از پوست ايجاد مي شود.
قرمزي و تيرگي بخشي از پوست نخستين نشانه هاي زخم هاي فشاري است كه با پيشرفت و وخامت اين زخم ها تاول هاي پوستي تظاهر مي كند و در نهايت به عفونت هاي زيربافتي، استخوانها و مفاصل منجر مي شود.
فشار مداوم در كمتر از ۲ ساعت پوست پاشنه را تخريب مي كند كه با تماس و اصطكاك به همراه رطوبت وضعيت بدتر مي شود. در وا
قع پوست تخريب شده فقط بخش كوچكي از اين ضايعه است(نوك كوه يخ)
زخم هاي فشاري در مراحل اوليه مي تواند در منزل با كاهش ميزان فشار وارده، تميز نگه داشتن زخم ها و استفاده از پانسمانهاي مناسب درمان كرد اما در مراحل شديدتر ممكن است به درمانهاي پزشكي تخصصي تري نظير جراحي نياز باشد البته مي توان با مراقبت هاي ويژه اي از بروز زخم هاي فشاري در بخش تحتاني پشت و باتكس(سرين) و بر روي نواحي با برجستگي هاي استخواني نظير شانه، لگن، زانو، پاشنه، و آرنج جلوگيري كرد.
افرادي كه به مدت طولاني بستري هستند يا ناگزير از استفاده از صندلي چرخدار(ويلچر) براي مدت مديد هستند مستعد بروز زخم هاي فشاري هستند.
نكاتي درباره زخم هاي فشاري
۱- اين زخم ها بر اثر فشار، اص
طكاك و رطوبت ايجاد مي شوند.
۲- افرادي كه به مدت طولاني در بيمارستان بستري هستند مستعد ابتلا به زخم هاي فشاري هستند.
۳- افراد مبتلا به زخم هاي فشاري بيشتر در معرض خطر عفونت قرار دارند.
۴- ميزان مرگ و مير در اين افراد افزايش مي يابد.
۵- هزينه هاي درماني و مراقبتي هر فرد به بيش از ۱۰ هزار دلار مي رسد.
عوامل خطر براي زخم هاي فشاري
۱- سن
۲- بي تحركي
۳- بي اختياري ادرار
۴- سوء تغذيه و دهيدراتاسيون
۵- بيماري ها و اختلالاتي كه بهبود را كندتر مي كند
۶- بر اثر ابتلا فرد به بيماري ها و اختلالاتي نظير ديوانگي، جنون يا اختلال حافظه ممكن است فرد ناراحتي و وضعيت نامناسب را درك نكند.
۷- معالجه موقتي و تسكيني
پيشگيري از بروز زخم ها فشاري
۱- نشانه هاي هشداري زخم هاي فشاري
۲- تغيير رنگ، پارگي يا تورم در پوست به ويژه در نواحي از بدن با استخوان هاي برجسته
۳- نشانه هاي عفونت، گرمي و تورم منطقه ضايعه و مشاهده چرك و عفونت
براي زخم هايي كه وضعيتشان بدتر مي شود يا هيچ نشانه هايي از بهبودي در آنها مشاهده نمي شود و حتي علايم عفونت تظاهر مي كند بايد به فكر مراقبت هاي حرفه اي و درمان هاي فوري بود.
۴ مرحله شديد زخم هاي فشاري
۱- قرمزي و تيرگي پوست كه با وارد كردن فشار بر روي محل به رنگ سفيد در مي آيد.
۲- پوست نواحي از بدن از بين مي رود و به صورت خراشيدگي، تاول يا فرورفتگي هاي كم عمق تظاهر مي كند.
۳- در مراحل پيشرفته تر ضايعه زخم فشاري به بافت هاي زيرين گسترش مي يابد.
۴- پوست از دست رفته و ضايعه آن به عضله و استخوان هم نفوذ مي كند.
چند پرسش
· چه عواملي سبب پيشرفت زخم هاي فشاري شده است؟
· آيا مشكل حركتي؟ بي اختياري ادرار؟ رژيم غذايي؟ بيماري و… علت آن بوده است؟
· چگونه بايد عامل فشار، اصطكاك و رطوبت را از بين برد؟
· چه راهبردها و تكنيك هايي بايد به كار برد تا مانع از دست رفتن پوست شد؟
· از چه خدمات در دسترسي بايد براي كمك به شخص و مراقبت هاي پرستاري استفاده كرد؟
چند گام به پيش
۱- آشنايي با نشانه هاي هشداري براي زخم هاي فشاري و ۴ مرحله بدتر شدن وضعيت زخم فشاري
۲- آموختن چگونگي پيشگيري از بروز زخم هاي فشاري و درمان آن
۳- هوشيار بودن پزشك و پرستار براي شناسايي زخم هايي بدون علايم بهبودي، رو به پيشرفت و بدتر شدن با نشانه هاي عفونت
۴- ارزيابي ميزان خطر زخم هاي فشاري توسط پزشك خانواده، پرستار يا متخصص
ارزيابي خطر
۱- وضعيت سلامت عمومي
۲- وضعيت تغذيه
۳- ميزان تحرك جسماني
۴- بي اختياري ادرار
۵- وجود بيماري
۶- وضعيت معالجه و مداوا
۷- ميزان سطح واقعي زخم
۸- تاريخچه اي از وجود زخم بستر پيشين
۹- ارتباط با مشاغل مرتبط با سلامت كه به بيمار وضعيت هاي ويژه و كمك كننده اي را مي دهند به طور مثال؛
· در مشكلات حركتي: فيزيوتراپيست ها يا كار درمانگرها
· در مشكلات تغذيه اي: متخصص تغذيه
· در بي اختياري ادرار: اورولوژيست ها
· در طب جايگزين: داروسازها
· تماس با نمايندگي هاي پرستاري و مراقبت در منزل
· يادگرفتن راهبردهاي مراقبتي و درماني در منزل براي جلوگيري، مديريت و معالجه زخم فشاري
· آموختن درباره وسايل مفيد مصرفي ويژه زخم هاي فشاري
راهبردهاي درماني- مراقبتي در منزل
۱- روزانه پوست را براي يافتن نشانه هايي از زخم با دقت وارسي كنيد.
۲- مراقب نواحي از بدن كه مستعد ابتلا به زخم ها براثر فشار، اصطكاك، مالش و رطوبت هستند باشيد.
۳- از مشاغل بهداشتي و سلامت، نحوه و چگونگي تميز كردن، پوشش و بانداژ زخم هاي فشاري را بپرسيد.
۴- چنانچه متوجه نخستين علايم و نشانه هاي عفونت شديد سريعاً موضوع را به پزشك يا پرستار اطلاع دهيد.
۵- وسايل مفيد براي درمان زخم هاي فشاري را بشناسيد.
۶- ضمن رعايت رژيم غذايي متعادل ميزان پروتئين مصرفي را براي سالم نگه داشتن بافت سالم افزايش دهيد.
مديريت زخم
۱- زخم هاي فشاري را به كمك محلول سالين يا ساير محلول هاي تميز كننده تميز نگهداريد.
۲- بافت ها و پوست هاي مرده كه براثر زخم فشاري ايجاد شده را برداريد.
۳- زخم را با بانداژ و پوشش مرطوب و نگهدارنده زخم فشاري در عين حال با بافت هاي خشك اطراف نگهداريد.
چند نكته
۱- تميز نگه داشتن پوست با آب گرم و ايجاد حداقل ا صطكاك و استفاده از محلول هاي شست و شو دهند.
۲- از وارد كردن فشار مستقيم به نواحي از بدن با استخوان برجسته نظير آرنج و لگن خودداري كنيد.
۳- از بالش ها و پدهاي حمايت كننده در نواحي چون بازو، ران و مناطق آسيب پذير استفاده كنيد.
۴- وضعيت افراد بستري را هر ۲ ساعت يك بار تغيير دهيد و از ايجاد خراش بپرهيزيد.
۵- وضعيت افراد ويلچري را هر ساعت تغيير دهيد.
۶- از وسايل مديريتي مناسب براي كاهش در معرض قرار گرفتن پوست با رطوبت استفاده كنيد.
۷- از پوشش هاي حمايتي نظير كوسن و پوشش هاي لايي دار استفاده كنيد كه البته مراقب باشيد اين وسايل منبعي براي وارد كردن فشار نباشند.
۸- نواحي استخواني بدن و زخم هاي فشاري را ماساژ ندهيد.
وسايل مفيد براي زخم هاي فشاري
لوازم و وسايل مفيد براي زخم هاي فشاري را مي توانيد از بيمارستان ها، داروخانه ها و تجهيزات پزشكي تهيه كرد.
محلول ها و مرطوب كننده ها
استفاده از محلول هاي خاص براي زخم هاي فشاري
وسايل نگهدارنده
بالشها
كوسن هاي هوا/ بالش ها
بانداژها و پدهاي كفي(فوم دار)
حمايت كننده هاي لايي دار
تخت هاي ويژه
وسايل مراقبت از زخم
محلول هاي سالين
تجهيزات شست وشودهنده
پانسمان ها
بانداژها
منبع :