همه چيز در مورد پزشكي

به گزارش : خواب‌رفتن دست و پا را ـ بويژه اگر زياد تكرار شود ـ بايد جدي گرفت، چون ممكن است نشانه‌اي از بيماري‌هاي متابوليك چون ديابت، تيروئيد، عفونت‌ و كمبود ويتامين باشد.
مهم تر آن كه، ضعف و بي حسي ناگهاني در يك يا دو اندام بدن در شرايطي مي تواند از بيماري ام اس يا سكته مغزي خبر دهد، اما خواب رفتن دست و پا در همه موارد خطرناك نيست و مي تواند عارضه اي كوتاه مدت و ناشي از قرار گرفتن بدن در وضعيت نامناسب يا عوارض مصرف دارو باشد.

خواب رفتن يا گزگز اندام ها را در چه شرايطي بايد نشانه اي خطرناك تلقي كرد؟
خواب رفتن دست و پا اگر به دنبال صدمه به سر و گردن و ستون فقرات يا با ناتواني در راه رفتن، كاهش كرم رژودرم براي از بين بردن جاي زخم هوشياري، اختلال تكلم، تعادل و درد شديد همراه باشد، بايد جدي گرفته شود. البته اختلالات بينايي و ناتواني در كنترل ادرار و ضعف اندام حركتي نيز از جمله نشانه هايي است كه در كنار بي حسي و گزگز اندام ها نبايد ناديده گرفته شود.

گزگز دست يك مشكل با دلايل متفاوت
شايد براي بسياري احساس گز گز و خواب رفتگي، بويژه در انگشتان دست، نشانه بيماري شايعي در ميان خانم ها به نام سندرم تونل كارپال باشد كه ناشي از آسيب ديدگي اعصاب دست است. مچ دست با نواري از بافت‌هاي رشته‌اي احاطه شده كه در حالت طبيعي از مفاصل اطراف مچ حمايت مي‌كند. فضاي محكمي‌ كه بين اين نوارهاي رشته‌اي و استخوان مچ قرار گرفته به كانال كارپال معروف بوده و اين عصب مياني براي گرفتن حس از انگشتان دست از ميان كانال كارپال عبور مي‌كند. هر شرايطي كه باعث تورم يا ايجاد تغيير در وضع بافت اين كانال شود، به آن فشار وارد كرده و عصب مياني را تحريك‌پذير كند و نتيجه آن سوزن‌سوزن شدن و بي‌حسي انگشت اشاره، ‌شست پانسمان زخم و انگشتان مياني شود به آن سندروم كانال كارپال گفته مي‌شود.

خواب رفتن اندام هايي چون دست و پا در بسياري موارد به بيماري هاي كبدي، كليوي، عروقي، بافت همبند، كم كاري تيروئيد، سرطان ها بويژه سرطان ريه، معده، پستان و تخمدان مربوط مي شود. بعلاوه بروز اين مشكل، گاه مي تواند يك پيش آگهي جدي از سكته هاي مغزي، ام اس، تشنج و ديسك كمر و گردن باشد. بنابراين خواب رفتن دست هميشه نشانه سندرم تونل كارپال نيست.

كمبود ويتامين E، ويتامين هاي گروه B و ويتامينB3 نيز مي تواند عوارضي چون گزگز دست و پا را به دنبال داشته باشد.حتي مصرف الكل نيز مي تواند خواب رفتن دست و پا را به همراه داشته باشد. از سوي ديگر آلودگي با فلزات سنگين چون سرب، آرسنيك و جيوه و نيز مصرف داروهاي شيمي درماني، ضد ويروسي و آنتي بيوتيك ها هم ممكن است عوارضي چون گزگز دست و پا را در شخص ايجاد كند. بعلاوه برخي بيماري هاي خود ايمني از يك سو با ديسك كمر يا جابه جايي استخوان هاي ستون فقرات و از سوي ديگر با خواب رفتن اندام ها همراه است.

خواب رفتگي اندام ها؛ ناگهاني و بي خبر
گاهي لوزالمعده احساس گز گز در اندام ها، بدون علت خاصي و به طور ناگهاني فقط در يك اندام بروز مي كند. آيا در چنين شرايطي بايد اين عارضه را نشانه يك بيماري جدي تلقي كرد؟
به ياد داشته باشيد، خواب رفتگي قرينه نشان دهنده بيماري هاي متابوليك چون ديابت و تيروئيد يا ناشي از عوارض داروها، عفونت ها و كمبود ويتامين است، اما خواب رفتگي غير قرينه معمولا ناشي از ضربه، تحت فشار قرار گرفتن عصب، تومور و سكته مغزي است.

خطر ابتلا به ام اس
از آنجا كه در نيمي از بيماران ام اس، ضعف و بي حسي در يك يا چند اندام، به عنوان اولين نشانه بيماري ديده مي شود، سوزن سوزن شدن انتهاي دست ها و پاها و احساس فشار در اندام ها را نبايد ناديده گرفت.
معمولا اين علائم طي ساعت ها و روزها در بيماري كه در آستانه ابتلا به ام اس قرار دارد، ظاهر مي شود، اما از سوي وي ناديده گرفته مي شود در حالي كه در كنار خواب رفتگي اندام ها علائمي چون دوبيني، تاري ديد، نداشتن تعادل و اختلال ادراري، مي تواند به تشخيص ام اس كمك كند.

سكته مغزي يا ميگرن
متخصصان قطره آهن فروزومال مغز و اعصاب تاكيد مي كنند، در سكته هاي مغزي نيز احساس سوزن سوزن شدن در اندام ها، بخصوص در يك طرف بدن و به طور حاد ديده مي شود و بر اين اساس، نبايد از بررسي اين عارضه ها به عنوان نشانه احتمالي سكته مغزي غافل شد.
خواب رفتگي اندام ها يكي از علائم همراه ميگرن و تشنج است. بي حسي و سوزن سوزن شدن دور لب، صورت و دست ها، البته به طور نه چندان شايع در ميگرن وجود دارد و مي تواند در مواردي به تشخيص اين نوع سردردها كمك كند. همچنين تشنج با بي حسي و گزگز لب ها، انگشتان، دست ها و پاها همراه است.
بيماري هاي مفصلي مثل آرتريت رومائيد (ورم مفاصل)، نقرس و عفونت هاي ويروسي و باكتريايي مفصل نيز معمولا با عوارضي چون خواب رفتگي اندام ها همراه است.

عارضه اي كه درمان مي شود
بي شك درمان موفق هر عارضه اي به تشخيص دقيق و صحيح بيماري زمينه اي مسبب آن بازمي گردد كه اين مساله درباره درمان خواب رفتگي اندام ها نيز صادق است.
از آنجا كه سلول هاي اعصاب محيطي، توانايي بازسازي مجدد را دارند، درمان خواب رفتگي معمولا هيدروژل موفقيت آميز است. بر اين اساس اصلي ترين توصيه براي پيشگيري و بهبود كامل اين عارضه در چند كلمه خلاصه مي شود: حفظ وزن ايده آل، اجتناب از مواجهه با سموم، تمرينات ورزش منظم، رژيم غذايي متعادل و اجتناب از مصرف الكل و سيگار.

بهپو