همه چيز در مورد پزشكي

زخم معده و گام هايي براي درمان آن

رايج‌ترين علائم زخم معده، درد سوزشي كه از جناغ سينه تا بالاي ناف مي‌تواند احساس شود

حتما تا به حال اسم زخم معده را شنيده‌ايد. اين بيماري به معني نوعي آسيب خوش‌خيم در معده است كه نام ديگر آن «پپتيك اولسر» است.

در گذشته‌هاي نه‌چندان دور تصور مي‌شد شيوه زندگي مانند علاقه زياد به غذاهاي پرادويه يا شغل‌هاي استرس‌زا، ريشه زخم معده هستند اما امروزه پزشكان دريافتند كه علت اصلي زخم‌ معده، استرس يا رژيم غذايي نيست بلكه آلوده شدن به باكتري خاصي به نام هليكوباكتر پيلوري علت اصلي آن است.

اين باكتري در بزاق وجود دارد و از طريق استفاده از قاشق و چنگال فرد آلوده يا خوردن غذاي نيمه كاره ديگران منتقل مي‌شود. برخي از داروها مانند آسپيرين، ايبوپروفن، ناپروكسن، كتوپروفن و برخي داروهاي درمان‌كننده بيماري آرتريت (درد و ورم مفاصل) ازجمله اين داروهاست كه مي‌توانند باعث زخم معده شوند به همين علت بايد از مصرف هرگونه دارو بدون مشورت با پزشك خودداري كنيد. مصرف سيگار و الكل هم از ديگر علل زخم معده است.

علائم زخم معده
رايج‌ترين علائم زخم معده، درد سوزشي كه از جناغ سينه تا بالاي ناف مي‌تواند احساس شود. درد زخم معده به‌ علت تماس اسيد معده با منطقه آسيب، ايجاد مي‌شود. درد زخم معده از يك ساعت بعد از غذا خوردن شروع مي‌شود و تا ساعت‌ها ادامه پيدا كند همچنين شب‌ها شعله‌ور شده و مي‌تواند فرد را از خواب بيدار كند. درد زخم معده در زمان خالي بودن معده بدتر مي‌شود لذا بايد از گرسنگي اجتناب كرد. زخم معده مي‌تواند براي مدتي فروكش كند ولي بعد از چند هفته علائم زخم معده برمي‌گردد لذا حتما بايد براي درمان زخم معده به پزشك مراجعه كرد.

علائم زخم معده و نشانه هاي آن در موارد كمتر :
* بالا آوردن خون، كه با رنگ قرمز يا سياه مشخص مي‌شود.
* وجود خون تيره رنگ در مدفوع يا قيري شدن مدفوع
* حالت تهوع يا استفراغ
* كاهش وزن بدون دليل
* تغيير اشتها كه فرد بايد هر چه سريع‌تر به پزشك مراجعه كند. البته بايد دقت داشت كه هر دردي زخم معده نيست. مهم‌ترين بيماري كه علائم مشابه زخم معده دارد حمله قلبي است لذا از خود درماني جدا بپرهيزيد.

در روش آندوسكوپي، پزشك توسط لوله باريكي كه از دهان وارد معده شما مي‌كند و داخل معده را مي بيند

پزشك براي تشخيص زخم معده از آندوسكوپي استفاده مي‌كند. در روش آندوسكوپي، پزشك توسط لوله باريكي كه از دهان وارد معده شما مي‌كند و سر آن نور است، داخل معده را مي‌بيند و ممكن است از لايه داخلي معده، نمونه‌برداري كند (يعني تكه‌اي بردارد) تا وجود هليكوباكترپيلوري را بررسي كند. آزمايش خون و آزمايش تنفس نيز براي تشخيص هليكوباكترپيلوري به‌كار مي‌روند.

معمولا در افراد جوان‌ اگر علامت‌هايي مانند كاهش وزن، كم‌خوني، استفراغ و احساس‌ گير كردن غذا وجود نداشته باشد و فقط درد معده داشته باشند، بايد از آنها آزمايش خون و تست تنفسي براي ميكروب هليكوباكتر گرفته شود و درصورت اثبات آن، درمان شوند. ولي در افرادي كه بالاي 40سال دارند يا دچار كم‌ خوني، تهوع و استفراغ هستند يا احساس گير كردن غذا دارند حتماً بايد آندوسكوپي انجام شود چون سرطان معده در كشور ما شايع است.

درمان زخم معده
اگر مبتلا به باكتري هليكوباكتر‌پيلوري باشيد حتما بايد درمان آنتي‌بيوتيكي چند دارويي براي مدت دو‌ماه استفاده كنيد. همچنين داروهاي كاهش‌دهنده اسيد معده مانند رانيتيدين، فاموتيدين، امپرازول و... به كاهش درد معده كمك مي‌كند. اگر زخم معده خونريزي شديد داشته باشد، ممكن است آندوسكوپي براي سوزاندن زخم و كاهش خونريزي لازم باشد. اگر خونريزي با آندوسكوپي كنترل نشود يا سوراخ‌شدگي زخم رخ دهد، آنگاه جراحي مورد نياز خواهد بود.

زمان مراجعه به پزشك
زخم پپتيك، زخمي نيست كه شما بتوانيد به تنهايي و بدون مراجعه به پزشك آن را درمان كنيد. اگرچه داروهاي بلوكه‌كننده اسيد و آنتي‌اسيدها، درد را تسكين مي‌دهند اما اين بهبودي، كوتاه‌مدت است. چنانچه علائم يا نشانه‌هايي از زخم معده مشاهده كرديد، براي درمان زخم معده حتما به پزشك مراجعه كنيد. و از طرف ديگر درد معده شما ممكن است نشانه بيماري خطرناك ديگري مثل حمله قلبي باشد، پس اگر با درد معده به پزشك مراجعه كرديد و او برايتان نوار قلب درخواست كرد تعجب نكنيد.

خطر زخم معده
بيشتر كساني كه زخم معده دارند، فقط درد معده دارند. برخي افراد هم هيچ نوع علامتي ندارند. زخم‌ها باعث ايجاد ساير مشكلات جسمي هم مي‌شوند؛ گاهي اوقات خونريزي مي‌كنند. اگر زخم‌ها خيلي عميق شوند، مي‌توانند ديواره معده را سوراخ كنند. همچنين زخم‌ها مي‌توانند باعث انسداد معده شوند يعني از عبور غذا در معده جلوگيري كنند كه در اين حالت، تهوع، استفراغ و كاهش وزن ديده مي‌شود.

درصورت مشاهده علائم هشداردهنده زير، فوراً به پزشك مراجعه كنيد.
1- استفراغ خوني

2- بالا آوردن غذايي كه چند ساعت يا چند روز قبل خورده شده است.

3- احساس سرما يا مرطوب بودن پوست

4- احساس ضعف يا سرگيجه غيرعادي

5- مدفوع خوني (خون ممكن است مدفوع شما را سياه رنگ يا قيري‌شكل كند)

6- احساس تهوع مداوم يا استفراغ كردن مكرر

7- احساس درد شديد و ناگهاني

8- كاهش وزن پايدار

9- با مصرف دارو، دردتان كم نشود.

10- درد به قسمت پشت بدن كشيده شود.

اگر زخم معده داريد سيگار نكشيد و الكل مصرف نكنيد

اگر زخم معده داريد حتما موارد زير را رعايت كنيد:
1- تعداد وعده‌هاي غذايي خود را افزايش و حجم هر وعده را كاهش دهيد تا معده شما خالي نماند.

2- آهسته غذا بخوريد و آن را كامل بجويد.

3- از مصرف گوشت و ماهي دودي و نمك سود شده همچنين انواع شور و آجيل‌هاي پر نمك بپرهيزيد.

4- مصرف چاي و قهوه و نوشيدني‌هاي گازدار را كاهش دهيد.

5- سيگار نكشيد و الكل مصرف نكنيد.

6- با آرامش غذا بخوريد و از استرس پرهيز كنيد.

7- افسردگي، ناراحتي و استرس را از خود دور كنيد و فقط بخنديد. پس برويد به سوي خنده درماني!

8- هيچ‌گاه سرخود از آسپيرين يا مسكن‌هاي مانند بروفن استفاده نكنيد. در دردهاي معمولي مي‌توانيد استامينوفن مصرف كنيد.

9- توصيه شده است كه مبتلايان به اين بيماري از مصرف وعده غذايي حجيم قبل از خواب اجتناب كنند.

10- در گذشته شير غذاي مهمي ‌در درمان زخم معده محسوب مي‌شد، علت مصرف آن اين بوده است كه تصور مي‌شد شير باعث خنثي‌سازي محتويات معده مي‌شود اما ثابت شده به‌علت اينكه محتوي كلسيم و پروتئين شير بالاست، يك تحريك‌كننده قوي ترشح اسيد معده است. به همين دليل مصرف متناوب و مكرر شير براي درمان زخم‌ معده توصيه نمي‌شود.

11- از قاشق و چنگال ديگران استفاده نكنيد، از ليوان ديگران آب نخوريد.

12- مواد غذايي مفيد براي زخم معده شامل:
عسل، بادام، موز، شيرين بيان، نعناع، بابونه

13- مواد غذايي غيرمجاز در زخم معده شامل:
شير، خامه، شير كاكائو، قهوه، چايي، انواع نوشابه‌ها، الكل، غذاهاي ادويه‌دار خصوصا فلفل، غذاهاي پرچرب مثل آبگوشت، سبزيجات نفاخ مانند كلم، ترب، تربچه، خيار، شلغم، پياز و پيازچه، ميوه‌هاي نفاخ مانند هندوانه، گيلاس، گوجه سبز، هلو، چغاله بادام و زيتون ميوه‌هاي ترش مانند پرتقال و نارنگي.
منبع: hamshahrionline.ir